ಬಾಣ ರಾಜವಂಶ

ಬಾಣರು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ರಾಜವಂಶದವರಾಗಿದ್ದು, ಅವರು ರಾಜ ಮಹಾಬಲಿಯ ವಂಶಸ್ಥರು ಎಂದು ಹೇಳಿಕೊಂಡರು. ರಾಜವಂಶವು ಅದರ ಹೆಸರನ್ನು ಮಹಾಬಲಿಯ ಮಗ ಬಾಣನಿನ್ದ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಬಾಣರು ಹಲವಾರು ನೆರೆಯ ರಾಜವಂಶಗಳಿಂದ ವಿರೋಧವನ್ನು ಎದುರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಚೋಳರು ಮತ್ತು ಪಾಂಡ್ಯರಂತಹ ಕೆಲವು ಪ್ರಮುಖ ರಾಜವಂಶಗಳ ಊಳಿಗಮಾನ್ಯರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು, ಕೆಲವು ಸಮಯ ಚಾಲುಕ್ಯರಂತಹ ಕೆಲವು ರಾಜವಂಶಗಳಿಗೆ ಸಮಂತಾಗಳಾಗಿಯೂ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಕೋಲಾರ ಮತ್ತು ಗುಡಿಮಲ್ಲಂ ಸೇರಿದಂತೆ ವಿವಿಧ ಸಮಯಗಳಲ್ಲಿ ಬಾಣರು ವಿವಿಧ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ರಾಜಧಾನಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು.^[೧] ಅಧಿಕೃತ ಐತಿಹಾಸಿಕ ದಾಖಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಾಣರ ಬಗ್ಗೆ ಮೊದಲಿನ ಉಲ್ಲೇಖವು ಕ್ರಿ.ಶ. ನಾಲ್ಕನೇ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿದೆ. ಇವರುಶಾತವಾಹನ ಮತ್ತು ಪಲ್ಲವರ ಆರಂಭಿಕ ಊಳಿಗಮಾನ್ಯರು.^[೨]

ಆದರೆ ನಿಜವಾದ ಸಾಹಿತ್ಯ ಇತಿಹಾಸದಿಂದ (ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯ ಗೆಜೆಟಿಯರ್ 1968), ಮಹಾಊಳಿಗಳು ಅಥವಾ ಬೃಹದ್ಬಾಣರುಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಕೋಲಾರ ಮತ್ತು ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಗಳನ್ನು ಆಳಿದವರು. ರಾಜ ಬಾಣಾಸುರ ಮಹಾಬಲಿ ರಾಜನ ಮಗ ಹಾಗೂ ರಾಜ ಬೃಹದ್ಬಾಣ ಮಹಾಬಲಿಯ ಮೊಮ್ಮಗ. ಈ ಪೀಳಿಗೆಯ ಕೊನೆಯ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಆಡಳಿತಗಾರ ಸಾಂಬಯ್ಯ ಈತ ನೊಳಂಬ ಪ್ರಭುತ್ವದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯವಾಳಿದ್ದರು ಹಾಗೂ ಕೋಲಾರ ಪ್ರದೇಶದ ನೊಳಂಬ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಗಂಗರೊಂದಿಗೆ ನಿರಂತರ ಸಂಘರ್ಷದಲ್ಲಿದ್ದರು. ಅವರು ವೈದುಂಬರನ್ನು ತಮ್ಮ ಮಿತ್ರರನ್ನಾಗಿ ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಅವರು ಇಂದಿನ ಅವನಿ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು (ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಹಳ್ಳಿ) ತಮ್ಮ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿ ಹೊಂದಿದ್ದರು.

ಬಾಣರು ಕಪ್ಪು ಧ್ವಜದ ಮೆಲೆ ನಂದಿಯನ್ನು ತಮ್ಮ ಲಾಂಚನವಾಗಿ ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಮುಳಬಗಿಲು ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಕ್ರಿ.ಶ 339 ರ ಅವಧಿಯ ಒಂದು ಸಂಸ್ಕೃತ ಶಾಸನವು ಈ ಎಲ್ಲವನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಶಾಸನವು ಶಿವನ ಹೊಗಳಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ, ಅವರ ಸಿಂಹಾಸನವು ನಂದಿದುರ್ಗದ ಶಿಖರದಲ್ಲಿರುವ ಶಿವನಂದಿ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇಲ್ಲಿ ಬೆಟ್ಟವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ . ಮಹಾದಾಬಿಯ ರಾಜವಂಶದ ಪ್ರವರ್ತಕ, ವಿಜಯದಿತ್ಯ ದೇವನ ಪುತ್ರ ಮತ್ತು ನಂದಿವರ್ಮ, ನಂದಿವರ್ಮರಿಂದ 25 ಬ್ರಾಹ್ಮಣರಿಗೆ ಮುಡಿಯನೂರ್ (ಮುಡಿಯನೂರಿನ ಸಂಸ್ಕೃತ ರೂಪದ ಚುಡಾಗ್ರಾಮ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ) ನೀಡಿದ್ದನ್ನು ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವನ್ಯಾ (ಅವನಿ) ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿದ್ದ ರಾಜನು ಬಾಣ ರಾಜವಂಶವನ್ನು ಸಮೃದ್ಧಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದನೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಬೋಧಿಸತ್ವನೊಂದಿಗೆ ಹೋಲಿಸಲಾಗಿದೆ.

9 ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಂತ್ಯದವರೆಗೆ ಬಾಣರು ಪ್ರಬಲ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಸುಮಾರು 874 ರ ಸೊರೆಮತಿ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ, ಬಾಣರು ಅವರು ವೈದುಂಬರೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿ ಗಂಗಾ ಮತ್ತು ನೊಳಂಬರನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದರು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ಕ್ರಿ.ಶ 898, 905 ಮತ್ತು 909 ರ ಅವರ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಅಧಿಪತಿ ಇಲ್ಲ. ಆದರೆ ಒಂದೇ ಸಮನೆ ಬಾಣರು ಎಲ್ಲಾ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ವಿರೋಧಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಮತ್ತು 9 ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಂತ್ಯದಿಂದಲೂ ಅವರ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ನಿರಂತರವಾಗಿ ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಅವರು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಇತ್ತೀಚಿನ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಲೋತ್ ಶತಮಾನದ ಮೊದಲಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿರುವಂತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. . ನೊಲಾಂಬಾ ರಾಜ ಮಹೇಂದ್ರ (ಸು. 870-897) ಅವರನ್ನು ಮಹಾಬಲಿ ಕುಟುಂಬದ ವಿನಾಶಕ ಎಂದು ವರ್ಣಿಸಿದರೆ, ಚೋಳ ರಾಜ ವಿರಣಾರಾಯಣ ಅಥವಾ ಪರಂತಕ 921 ರಲ್ಲಿ ಇಬ್ಬರು ಬಾಣ ರಾಜರನ್ನು ಬಲವಂತವಾಗಿ ಕಿತ್ತುಹಾಕಿ ಗಂಗಾ ರಾಜಕುಮಾರ ಪೃಥ್ವಿಪತಿಗೆ ಬನಧಿರಜ ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾಗಿ ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ. II, ಈ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ಅವರಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದವರು. ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಇತ್ತೀಚಿನ ಬಾಣ ಶಾಸನದ ದಿನಾಂಕವಾದ 961 ರಲ್ಲಿ, ಒಬ್ಬ ರಾಜ ಸಾಂಬಯ್ಯ ಪಲ್ಲವ ರಾಜ ಇರಿವಾ ನೊಳಂಬ ಅಥವಾ ದಿಲಿಪನ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಜಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ಆಳುತ್ತಿದ್ದಾನೆ. ಆದರೆ ಬಾಣರು ರಾಜಕೀಯ ಇತಿಹಾಸದಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಕಣ್ಮರೆಯಾಗಲಿಲ್ಲ, ನಂತರದ ಕೆಲವು ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಮತ್ತು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಅವರ ಉಲ್ಲೇಖಗಳಿಂದ ಇದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ. ಕ್ರಿ.ಶ 16 ನೇ ಶತಮಾನದ ಮೊದಲ ತ್ರೈಮಾಸಿಕದವರೆಗೂ ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹೊರಗೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ದಾರಿತಪ್ಪಿ ಬಾಣ ದಾಖಲೆಗಳು ಕಂಡುಬಂದಿವೆ. ಒಂದು ಸಾವಿರಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಿಂದ ಜಿಲ್ಲೆಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡ ಬಾಣರ ಇತಿಹಾಸ, ಉತ್ತರದ ಆಂಧ್ರ-ದೇಶದಿಂದ ವಿಜಯನಗರ ರಾಜರ ಅಡಿಯಿಂದ ಮಧುರೈನ ಪಾಂಡ್ಯರ ಆದಳಿತಧಿಕಾರಿಗಳಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿರುವುದು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಆಸಕ್ತಿದಾಯಕವಾಗಿದೆ, ಇವರ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ವಲಸೆಗಳಿಂದ ರಾಜವಂಶದ ಉಳಿವನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ.

ಗಡಿಗಳು

ಬನಾ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ವಿವಿಧ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಂದ ವಿವಿಧ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಈ ಕೆಳಗಿನ ಹೆಸರುಗಳಿಂದ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು:

ಸಂಗಮ್ ಅವಧಿಯ ಪೆರುಂಬನಪ್ಪಾಡಿ (ದೊಡ್ಡ ಬಾಣ ದೇಶ). ಇದು 'ಬ್ರುಹತ್-ಬಾನಾ ದೇಶ' ಅಥವಾ 'ಬೃಹದ್ (ಶ್ರೇಷ್ಠ) ಬಾಣ ದೇಶ'ಕ್ಕೆ ತಮಿಳು ಸಮಾನವಾಗಿದೆ. ಪೆರುಂಬನಪ್ಪಾಡಿ ಆಂಧ್ರಪಾತದ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಇರುವ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಭೂಪ್ರದೇಶವಾಗಿತ್ತು. ಇದು ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿ ಪುಂಗನೂರ್, ಕೋಲಾರ ಮತ್ತು ಶ್ರೀಶೈಲಂ, ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಕಾಳಹಸ್ತಿ ಮತ್ತು ಶೋಲಿಂಗೂರನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೆ, ಪಾಲಾರ್ ನದಿ ತನ್ನ ದಕ್ಷಿಣದ ಗಡಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸಿತು.^[೩]^[೪]^[೫] ಇದರ ರಾಜಧಾನಿ ತಿರುವಲ್ಲಂ, ಇದನ್ನು ವನಪುರಂ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.^[೬] Perumbanappadi Jayakonda ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ಭಾಗವಾಗಿಸಲಾಯಿತು ಸೋಲಾ ಮಂಡಲಂ ^[೭] ಮತ್ತು ವಾಯುವ್ಯ ಭಾಗಗಳನ್ನು ನಿರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆ Thondai-ಮಂಡಲಂ .^[೮]
ಬಾಲಿಕುಲಾ ನಾಡು (ಬಾಣ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ). ಇದು ಆಧುನಿಕ ಚಿತ್ತೂರು, ಅನಂತಪುರ ಮತ್ತು ಕಡಪಾ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಭಾಗಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಬಾಲಿಕುಲಾ ನಾಡಿನ ಒಂದು ಭಾಗವು ನಂತರ ನೆಲ್ಲೂರಿನ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ಕ್ರಿ.ಶ 7 ನೇ ಶತಮಾನದಷ್ಟು ಹಿಂದೆಯೇ ಬಾಣರು ಈ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿದ್ದರು ಮತ್ತು ತಮಿಳು ಚೋಳರೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ್ದರು.^[೯]
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಗೋದಾವರಿ ಮತ್ತು ಕೃಷ್ಣ ನದಿಗಳ ನಡುವೆ ಆಂಧ್ರಪಥ (ಅಖ್ರಾ-ದೇಸಾ ಅಥವಾ ಆಂಧ್ರ ಪ್ರಾಂತ್ಯ).^[೧೦] ಆಂಧ್ರಪಾಠ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಈ ಬಾಣ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ಮೂಲತಃ ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿ ಕಾಳಹಸ್ತಿ ವರೆಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಿತು ಮತ್ತು ಇಂದಿನ ಉತ್ತರ ಅರ್ಕಾಟ್ ಜಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.^[೧೧] ಇದು ಇಂದಿನ ಗುಂಟೂರು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು ಮತ್ತು ಹುಲುಸಾಗಿ ಬೆಳೆಯಿತು ಶಾತವಾಹನರು . ಆಂಧ್ರಪಥವನ್ನು ತಮಿಳರಿಗೆ ವಡುಗವಲ್ಲಿ, ವಡುಗವಳ್ಳಿ ಮರ್ಕು ಅಥವಾ ವಡುಗವಲ್ಲಿ 12,000 ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಕ್ರಿ.ಶ 338 ರಲ್ಲಿ ಬಾನಾ ರಾಜ ವಧುವಾಲ್ಲಾಬಾ ಮಲ್ಲದೇವ ನಂದಿವರ್ಮನ್ ನೀಡಿದ ಅನುದಾನದಿಂದ ಆಂಧ್ರಪಥವನ್ನು ಆಂಧ್ರಮಂಡಲಕ್ಕೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಯಿತು.^[೧೨] ಆಂಧ್ರಪಥವನ್ನು ವಿರಪುರ್ಷದತ್ತರಂತಹ ಇಕ್ಷ್ವಾಕು ರಾಜರು ಆಳಿದರು.^[೧೩]

ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ

ಗಂಗಾ ರಾಜ, ಪೃಥಿವಿಪತಿ II ಅವರು ಬಾಣ ಅವರನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದ ನಂತರ ಪರಂತಕ I ಚೋಳರಿಂದ "ಬಾಣ ದೆವ" ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. ಕ್ರಿ.ಶ 909-916ರ ನಡುವೆ ಚೋಳ ರಾಜನಾದ ಪರಂತಕ I ಅವರ ಆಂಧ್ರಪಾಠ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ವಂಚಿತರನ್ನು ವಂಚಿತಗೊಳಿಸಿದ ನಂತರ, ಬನರು ತರುವಾಯ ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಆಂಧ್ರದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿ ನೆಲ್ಲೂರು, ಗುಂಟೂರು ಮತ್ತು ಅನಂತಪುರದಂತಹ ವಿವಿಧ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಆಳುತ್ತಿದ್ದರು.

ನೆಲ್ಲೂರಿನಲ್ಲಿ

ಕ್ರಿ.ಶ 11 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನೆಲ್ಲೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಬಾಣ ಕುಟುಂಬ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಸನ್ನಮೂರಿ‌ನಲ್ಲಿ ದೊರೆತ ಶಾಸನವೊಂದು ಬೆಳಕಿಗೆ ತಂದಿತು. ಬಾಣ ರಾಜನ ಹೆಸರು ಅಗಾಪರಾಜು (ಅಗ್ರಪರಾಜು ಅಲಿಯಾಸ್ ಅಗಪ್ಪ ಎಂದೂ ಉಚ್ಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ). ಅಗಪ್ಪ ಮಹಾಬಲಿಯಿಂದ ಬಂದವನು ಮತ್ತು ಪರವಿಪುರ ಮತ್ತು ನಂದಗಿರಿ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭುತ್ವವನ್ನು ಪಡೆದನು. ಅವನ ಹಿಂದಿನವರ ಬಗ್ಗೆ ಏನೂ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. ಅಗಪ್ಪಪ್ಪನು ಚಾಲುಕ್ಯ ರಾಜಕುಮಾರ ವಿಮಲಾದಿತ್ಯನ ಊ ಳಿಗಮಾನ್ಯನಾಗಿ ಆಳ್ವಿಕೆ ನಡೆಸಿರಬಹುದು.^[೧೪]

ಕೊನಿಡೆನಾದಲ್ಲಿ

ಕ್ರಿ.ಶ 12 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಕೊನಿಡೆನಾದಲ್ಲಿ ಚುರಬಲಿ ೧ ಅಥವಾ ಬನಸ್‌ನ ಚುರಬಲ್ಲಿರಾಜ ೧ ಆಳುತ್ತಿದ್ದ. ಚುರಬಲ್ಲಿ ೨ ಅಲಿಯಾಸ್ ಚುರಬ್ಬಿರಾಜು ೨, ಮಹಾಮಂಡಲೇಶ್ವರನಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅಗಪ್ಪರಾಜು ಅವರಂತೆಯೇ ದೀರ್ಘವಾದ ಪ್ರಸಸ್ತಿ ಮತ್ತು ಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರು ಅಗಪ್ಪ ರಾಜು ಅವರ ವಂಶಸ್ಥರು ಎಂದು ಸೂಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕ್ರಿ.ಶ 1151 ರ ಕೊನಿಡೆನಾದ ಚುರಬ್ಬಿರಾಜು ಅವರ ಏಕೈಕ ದಾಖಲೆಯು ಅವರನ್ನು "ಮಹಾಮಂಡಲೇಶ್ವರ ಬೆರ್ಬಾಹಾ ಚುರಬಲ್ಲಿ ರಾಜು" ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ. ಅವನು ವಶಿಸ್ತಾ ಗೋತ್ರಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವನು ಎಂದು ಅವನ ಎಪಿಥೆಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವರು ಪರವಿಪುರ ಮತ್ತು ನಂದಗಿರಿ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭುತ್ವವನ್ನು ಪಡೆದರು ಮತ್ತು ಕಮ್ಮನಾಡು ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಆಳಿದರು.^[೧೫]

ಇತರ ಬಾಣರು

ಕ್ರಿ.ಶ. 1122 ರ ಅನಂತಪುರದ ದಾಖಲೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಿದ ಚಿತ್ತಾರಾಸ ಬಹುಶಃ ಬಾಣ ವಂಶಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವನು.
ಕಾಕತೀಯ ರಾಜವಂಶದ ಪ್ರತಾಪರುದ್ರನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ತೆಲುಗು ದೇಶದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಬಾಣರೌ ಕೇಳಿಬರುತಾರೆ. ವಿದ್ಯಾನಾಥರು ಬರೆದ 'ಪ್ರತಾಪರುದ್ರ ಯಶೋಭೂಷಣ' ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ.
ತ್ರಿವಿಕ್ರಮಾದೇವ ಬಾಣ ಮೂಲದವನೆಂದು ಹೇಳಿಕೊಂಡು 15 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಕ್ಕೆ ಬಂದನು. ಅವರು ತ್ರಿವಿಕ್ರಮ ವರ್ತಿ ಎಂಬ ಪ್ರಾಕೃತ ವ್ಯಾಕರಣದ ಕೃತಿಯನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ.
ಮಧುರೈನ ವಿಜಯನಗರ ವೈಸ್‌ರಾಯ್ಸ್ (ನಾಯಕರು) ಬಾನಾ ಮೂಲದವರು ಎಂದು ಹೇಳುವ ಕೊನೆಯ ದಿನಾಂಕ ಕ್ರಿ.ಶ 1546.

ಬೃಹತ್ಫಲ

ಜಯವರ್ಮನ್ ನಬೃಹತ್ಪಾ-ಪಲಾಯನ ತಾಮ್ರ ಫಲಕಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿ, ಬೃಹತ್-ಫಲ ಎಂದರೆ ಬೃಹದ್-ಬಾಣರಂತೆಯೇ ಇದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸಲಾಗಿದೆ, ಅಲ್ಲಿ 'ಫಲ' ಮತ್ತು 'ಬಾಣ' ಎರಡೂ 'ಬಾಣದ ತಲೆ' ಎಂಬ ಒಂದೇ ಅರ್ಥವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.^[೧೬] ಕ್ರಿ.ಶ 3 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಬೃಹತ್-ಫಲಾಯಣರು ಮಸೂಲಿಪಟ್ಟಣದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಆಳಿದರು.^[೧೭] ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಉಜ್ಜಯಿನಿಯ ಸಾಕಾ ಮಹಾಕ್ಷತ್ರಪಗಳು ಬೃಹತ್ಫಲ (ಬಹಾಫಾಲ) ಗೋತ್ರವನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಇಕ್ಷ್ವಾಕುಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ್ದರು.^[೧೮] ಗುಂಟೂರು-ಕೃಷ್ಣ ಪ್ರದೇಶದ ಇಕ್ಷ್ವಾಕಸ್ನ ದಾಖಲೆಯಲ್ಲಿ ಮಹಾರಾಜ ಎಹುವುಲಾ ಚಂತಮುಲಾ ಅವರ ಪತ್ನಿ ಮತ್ತು ಮಹಾರಾಜ ಚಂತಮುಲಾ ಅವರ ಸೊಸೆ ವರ್ಮಾ ಭಟರಿಕಾ ಎಂಬ ರಾಣಿ ಬಹಪಾಲಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ (ಅಂದರೆ, ಬೃಹತ್-ಫಲಾ ಅಥವಾ ಬೃಹತ್ಫಲಾಯನ) ಗೋತ್ರ ಮತ್ತು ಮಹಾಕ್ಷೇತ್ರದ ಮಗಳು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.^[೧೯]^[೨೦] ಆದ್ದರಿಂದ ಬೃಹತ್‌ಫಲಾವನ್ನು ಬೃಹದ್-ಬಾನಾದ ಮೂಲವನ್ನು ಸೂಚಿಸಲು ಗೋತ್ರ ಹೆಸರಾಗಿ ಬಳಸಬಹುದೆಂದು ised ಹಿಸಬಹುದು.

ಬಾಣ ರಾಜರುಗಳು

ಜಯನಂದಿವರ್ಮನ್
ವಿಜಯದಿತ್ಯ ೧I, ಜಯನಂದಿವರ್ಮನ ಪುತ್ರ
ಮಲ್ಲದೇವ, ವಿಜಯದಿತ್ಯನ ಮಗ೨.
ಮಲ್ಲದೇವನ ಮಗ ಬನ ವಿದ್ಯಾಧರ (ಕ್ರಿ.ಶ 1000 ಮತ್ತು 1016 ರ ನಡುವೆ ಆಳ್ವಿಕೆ ನಡೆಸಿದ ಗಂಗಾ ರಾಜ ಶಿವ ಮಹಾರಾಜರ ಮೊಮ್ಮಗಳನ್ನು ವಿವಾಹವಾದರು)
ಬನವಿದ್ಯಾಧರನ ಮಗ ಪ್ರಭುಮೆರುದೇವ
ವಿಕ್ರಮಾದಿತ್ಯ ೧, ಪ್ರಭುಮುದೇವನ ಮಗ
ವಿಕ್ರಮಾದಿತ್ಯ೨ ಅಥವಾ ಪುಗಲ್ವಿಪ್ಪವರ್-ಗಂದ, ವಿಕ್ರಮಾದಿತ್ಯ ೧ ರ ಮಗ
ವಿಜಯಬಾಹು ವಿಕ್ರಮಾದಿತ್ಯ ೨, ವಿಕ್ರಮಾದಿತ್ಯ ೨ ರ ಮಗ
Aragalur Udaiya Ponparappinan Rajarajadevan alias Magadesan (Magadai Mandalam chief) of Aragalur

ಸಂಗಮ್ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ

ಸಂಗಮ್ ಕಾಲದ ಪುರಾತನ ತಮಿಳು ಕವಿತೆ, ವನಾರ್ ಅರಮನೆಯ ಮುಂದೆ ಒಂದು ದೃಶ್ಯವನ್ನು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ:</br> ರಾಜರಿಂದ ಸಾಕಷ್ಟು ಉಡುಗೊರೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಕವಿಗಳು ಅರಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ, ಆದರೆ ಸಣ್ಣ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಬಂಧಿತ ಆಡಳಿತಗಾರರು, ರಾಜನಿಗೆ ಗೌರವ ಸಲ್ಲಿಸಲು ವಿಫಲರಾಗಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ರಾಜನ ಕ್ಷಮೆಯನ್ನು ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ, ಕವಿಗಳು ದುಬಾರಿ ಉಡುಗೊರೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಹೊರಟು ಹೋಗುವುದನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾರೆ ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಅವರಿಂದ ರಾಜನಿಂದ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ವಸ್ತುಗಳು. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು, ಉಡುಗೊರೆಗಳನ್ನು ನೋಡಿದಾಗ, ಒಬ್ಬ ಕವಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗುವುದು ಅವನ ಕುದುರೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ, ಇನ್ನೊಬ್ಬನು ತನ್ನ ಆನೆಗೆ ಸೂಚಿಸುತ್ತಾನೆ, ಅದೇ ರೀತಿ ಮತ್ತು ಹೀಗೆ ಕವಿತೆಯು ಪ್ರಾಚೀನ ವನಾರ್‌ಗಳ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಸೆರೆಹಿಡಿಯುತ್ತದೆ. ಈ ಕವಿತೆಯು ದಕ್ಷಿಣ ವನಾರ್‌ಗಳ ಸಂಪತ್ತು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಕಲ್ಕಿ, ತನ್ನ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕಾದಂಬರಿ ಪೊನ್ನಿಯಿನ್ ಸೆಲ್ವನ್ನಲ್ಲಿ, ವನಾರ್ ಮೂಲದವನೆಂದು ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುವ ನಾಯಕ ವಲ್ಲವರಾಯನ್ ವಂದಿಯದೇವನ್, ತನ್ನ ಕುಲದ ಪತನದ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಭ್ರಮಿಸುವ, ಈ ಕವಿತೆಯನ್ನು ಹಾಡುವ ದೃಶ್ಯವನ್ನು ವಿವರಿಸಿದ್ದಾನೆ.

↑ The history of Andhra country, 1000 C.E.-1500 C.E, By Yashoda Devi, p.384
↑ Karnataka through the ages: from prehistoric times to the day of the independence of India, Ranganath Ramachandra Diwakar, Literary and Cultural Development Department, Government of Mysore, p.129-130.
↑ Sailendra Nath Sen. (1988). Ancient Indian History and Civilization. New Age International Publishers. pp. 469–476. ISBN 9788122411980.
↑ Feudatories of South India, 800-1070 A.D, p.35-36
↑ The Tirumala Temple, by N Ramesan, p.17-18
↑ The early Chōḷas history, art, and culture, by S.Swaminathan, p.46
↑ South Indian Inscriptions: Miscellaneous inscriptions in Tamil, by Eugen Hultzsch, Hosakote Krishna Sastri, Archaeological Survey of India, p. 89 and p.113
↑ Trade, ideology, and urbanization: South India 300 BC to AD 1300, by Radha Champakalakshmi, p.374
↑ Buddhist remains in Āndhra and the history of Āndhra between 224 & 610 A.D, by KR Subramanian, p.148
↑ Foundations of Indian culture, By Govind Chandra Pande, p. 30
↑ The history of Andhra country, 1000 A.D.-1500 A.D, By Yashoda Devi, p.384
↑ Journal of Indian history, Volume 45, By University of Kerala, p.481-482
↑ Malwa through the ages, from the earliest times to 1305 A.D, by Kailash Chand Jain, p.177
↑ The history of Andhra country, 1000 A.D.-1500 A.D., by Yashoda Devi, p.385
↑ The history of Andhra country, 1000 A.D.-1500 A.D, by Yashoda Devi, p.385-386
↑ The Journal of the Bihar Research Society, Volume 19, p.179
↑ Ancient India, By Ramesh Chandra Majumdar, p.385
↑ Department of Archeology Annual Report on Indian Epigraphy for 1961-58, p.4
↑ Epigraphia Indica, Volume 34, by Devadutt Bhandarkar, p.21
↑ Rural studies in early Andhra, by PVP Shastry, p.198

[1] The history of Andhra country, 1000 C.E.-1500 C.E, By Yashoda Devi, p.384

[2] Karnataka through the ages: from prehistoric times to the day of the independence of India, Ranganath Ramachandra Diwakar, Literary and Cultural Development Department, Government of Mysore, p.129-130.

[3] Sailendra Nath Sen. (1988). Ancient Indian History and Civilization. New Age International Publishers. pp. 469–476. ISBN 9788122411980.

[4] Feudatories of South India, 800-1070 A.D, p.35-36

[5] The Tirumala Temple, by N Ramesan, p.17-18

[6] The early Chōḷas history, art, and culture, by S.Swaminathan, p.46

[7] South Indian Inscriptions: Miscellaneous inscriptions in Tamil, by Eugen Hultzsch, Hosakote Krishna Sastri, Archaeological Survey of India, p. 89 and p.113

[8] Trade, ideology, and urbanization: South India 300 BC to AD 1300, by Radha Champakalakshmi, p.374

[9] Buddhist remains in Āndhra and the history of Āndhra between 224 & 610 A.D, by KR Subramanian, p.148

[10] Foundations of Indian culture, By Govind Chandra Pande, p. 30

[11] The history of Andhra country, 1000 A.D.-1500 A.D, By Yashoda Devi, p.384

[12] Journal of Indian history, Volume 45, By University of Kerala, p.481-482

[13] Malwa through the ages, from the earliest times to 1305 A.D, by Kailash Chand Jain, p.177

[14] The history of Andhra country, 1000 A.D.-1500 A.D., by Yashoda Devi, p.385

[15] The history of Andhra country, 1000 A.D.-1500 A.D, by Yashoda Devi, p.385-386

[16] The Journal of the Bihar Research Society, Volume 19, p.179

[17] Ancient India, By Ramesh Chandra Majumdar, p.385

[18] Department of Archeology Annual Report on Indian Epigraphy for 1961-58, p.4

[19] Epigraphia Indica, Volume 34, by Devadutt Bhandarkar, p.21

[20] Rural studies in early Andhra, by PVP Shastry, p.198

[೧]

[೨]

[೩]

[೪]

[೫]

[೬]

[೭]

[೮]

[೯]

[೧೦]

[೧೧]

[೧೨]

[೧೩]

[೧೪]

[೧೫]

[೧೬]

[೧೭]

[೧೮]

[೧೯]

[೨೦]