ಚಂಪಕೇಶ್ವರ ಶಿವ ದೇವಾಲಯ
| ಚಂಪಾಕೇಶ್ವರ ಶಿವ ದೇವಾಲಯ | |
|---|---|
| ' | |
 | |
| Lua error in ಮಾಡ್ಯೂಲ್:Location_map at line 501: Unable to find the specified location map definition: "Module:Location map/data/Orissa" does not exist. | |
| ಭೂಗೋಳ | |
| ಕಕ್ಷೆಗಳು | 20°14′48″N 85°51′28″E / 20.24667°N 85.85778°E |
| ದೇಶ | ಭಾರತ |
| ರಾಜ್ಯ | ಒರಿಸ್ಸಾ |
| ಸ್ಥಳ | ಭುವನೇಶ್ವರ್ |
| ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ | |
| ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಶೈಲಿ | ಕಾಳಿಂಗ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ |
| ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತ | |
| ಜಾಲತಾಣ | www.ignca.nic.in/ |
ಚಂಪಾಕೇಶ್ವರ ಶಿವ ದೇವಾಲಯವು ಭುವನೇಶ್ವರದ ಓಲ್ಡ್ ಟೌನ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿರುವ ಅಂಬಿಕಾ ಸಾಹಿ ಎಂಬಲ್ಲಿದೆ.ಇದು ಪರಮಸುಮೇಶ್ವರದಿಂದ ಸ್ವಲ್ಪ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಸ್ಥಳೀಯ ಜನರು ನಂಬಿರುವಂತೆ ಶಿವ ಲಿಂಗದ ಪಟಾಲ್ಫುಟಾ ಮತ್ತು ಆವರಣವು ನಾಗಾಸ್ (ಚಂಪಾ ನಾಗಾ) ನ ವಾಸಸ್ಥಾನವಾಗಿದೆ, ನಂತರ ಈ ದೇವರನ್ನು ಚಂಪಕೇಶ್ವರ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸ್ಥಳೀಯ ಜನರೂ ಹಾವುಗಳಿಗೆ ಗುಹೆಯಿರುವ ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣವು ಯಾವುದೇ ದೇಹಕ್ಕೆ ಹಾನಿಯಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ನಂಬುತ್ತಾರೆ.[೧]
ದೇವಸ್ಥಾನ ಇತಿಹಾಸ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಈ ದೇವಸ್ಥಾನವು 13 ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೂ ಹಿಂದಿನದು. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಈ ಹಿಂದೆ ಮತ್ತು ಇಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಮಹತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಗಂಗಾ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಇದು ಮಹತ್ವದ್ದಾಗಿತ್ತು. ಶಿವರಾತ್ರಿ, ಜಲಸಾಯಿ, ರುದ್ರಭೀಕ್ಷ, ಸಂಕ್ರಾಂತಿ ಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.[೨]
ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಲಕ್ಷಣಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಈ ದೇವಸ್ಥಾನವು 11.05 ಮೀಟರ್ ಉದ್ದ ಮತ್ತು 6.00 ಮೀಟರ್ ಅಗಲವನ್ನು ಅಳತೆ ಮಾಡುವ ಒಂದು ವಿಮಾ ಮತ್ತು ಜಗೋಮೋಹನವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಪಂಚರಾಥ. ವಿಮಾನಾ, ಜಗಮೋಹನ ಮತ್ತು ಅಂತಾರಾ 4.50 ಚದರ ಮೀಟರ್, 6.00 ಚದರ ಮೀಟರ್ ಮತ್ತು 0.55 ಮೀಟರ್ಗಳಾಗಿವೆ.ಜಮಮೋಹನವು ಅದಿಧಾ ದೇವತೆಯಾಗಿರುವಂತೆ ವಿಮಾಣವು ರೇಖಾ ಆಗಿದೆ.ಇದು ಕ್ರಮವಾಗಿ 0.75 ಮೀಟರ್, 0.72 ಮೀಟರ್, ಮತ್ತು 0.82 ಮೀಟರ್ಗಳನ್ನು ಅಳತೆ ಮಾಡುವ ಪಭಗ, ತಲಾ ಜಂಗ, ಬಂದಾನ, ಉಪರಾ ಜಂಘ ಮತ್ತು ಬರಾಂಡಾಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಪಂಚಾಂಗಬಾದ ದೇವಸ್ಥಾನವಾಗಿದೆ.ಪ್ರಸ್ತುತ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ 0.90 ಮೀಟರ್ಗಿಂತ ಕೆಳಗಿರುವ ಗರ್ಭಗುಡಿ. ಪಭಗದಲ್ಲಿ ಖುರಾ, ಕುಂಬಾ, ಪಟಾ, ಕಾನಿ ಮತ್ತು ಬಸಂತದ ಐದು ಮೂಲ ಮೂಲೆಗಳಿವೆ. ಬರಾಂಡಾ ಐದು ಮೊಲ್ಡ್ಗಳನ್ನು ಕೂಡಾ ಹೊಂದಿದೆ.ಜಗಮೋಹನನ ಪಬ್ಗವು 0.70 ಮೀಟರ್ಗಳನ್ನು ನಾಲ್ಕು ಮೊಲ್ಡಿಂಗ್ಗಳೊಂದಿಗೆ ಅಳೆಯುತ್ತದೆ.ಪಬ್ಗಾದ ಮೇಲೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ರಚನೆ ನಂತರದ ನವೀಕರಣವಾಗಿದೆ.ಮುಖ್ಯ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಗಂಡಿಯು ಬಾರಾಂಡಾ ಮೊಲ್ಡ್ಡಿಂಗ್ಗಳ ಮೇಲಿರುವ 5.81 ಮೀಟರ್ಗಳನ್ನು ಅಳತೆಮಾಡುತ್ತದೆ.ಮಾಸ್ಕಾಕಾವು ಬೀಕಿ, ಅಮಲಕಾ, ಖುಪುರಿ ಮತ್ತು ಕಲಸಾಗಳಂತಹ ಘಟಕಗಳೊಂದಿಗೆ 2.00 ಇದೆ.[೩]
ರಾಹಾ ಗೂಡುಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಪಶ್ಚಿಮ, ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದ ರಾಹಾ ಗೂಡುಗಳು 0.85 ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರ , 0.47 ಮೀಟರ್ ಅಗಲ ಮತ್ತು 0.34 ಮೀಟರ್ ಆಳವಾಗಿವೆ . ಎಲ್ಲಾ ಗೂಡುಗಳು ಖಾಲಿಯಾಗಿವೆ.
ಇವನ್ನು ನೋಡಿ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
- ಭುವನೇಶ್ವರದಲ್ಲಿನ ದೇವಾಲಯಗಳ ಪಟ್ಟಿ
- ದೇವಾಲಯಗಳ ಪರಿಸರಕ್ಕೊಂದು ಭೇಟಿ : ಭುವನೇಶ್ವರ್ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ
- ಚಂಪಕೇಶ್ವರ ಶಿವ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಚಿತ್ರಗಳು
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
- ↑ "Champakesvara Siva Temple, Old Town, Bhubaneswar, Dist. – Khurda" (PDF). ignca.nic.in , 1 November 2017.
- ↑ "Champakesvara Siva Temple, Old Town, Bhubaneswar, Dist. – Khurda" (PDF). ignca.nic.in , 1 November 2017.
- ↑ Lesser Known Monuments of Bhubaneswar by Dr. Sadasiba Pradhan (ISBN 81-7375-164-1)