ಕಪಿಲೇಶ್ವರ ಶಿವ ದೇವಾಲಯ
| ಕಪಿಲೇಶ್ವರ ಶಿವ ದೇವಾಲಯ | |
|---|---|
| Lua error in ಮಾಡ್ಯೂಲ್:Location_map at line 526: Unable to find the specified location map definition: "Module:Location map/data/Orissa" does not exist. | |
| ಭೂಗೋಳ | |
| ಕಕ್ಷೆಗಳು | 20°13′58″N 85°49′59″E / 20.23278°N 85.83306°E |
| ದೇಶ | ಭಾರತ |
| ರಾಜ್ಯ | ಒರಿಸ್ಸಾ |
| ಸ್ಥಳ | ಭುವನೇಶ್ವರ್ |
| ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ | |
| ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಶೈಲಿ | ಕಳಿಂಗ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ, 14ನೆ ಶತಮಾನ |
| ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತ | |
| ಅಧೀಕೃತ ಜಾಲತಾಣ | www.ignca.nic.in/ |
ಕಪಿಲೆಸ್ವರ ಶಿವ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಹಿಂದೂ ದೇವಸ್ಥಾನವಾಗಿದ್ದು, ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಕಪಿಲೆಸ್ವರ, ಓಲ್ಡ್ ಟೌನ್, ಭುವನೇಶ್ವರದಲ್ಲಿದೆ , ಈ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಗರ್ಭಗುಡಿಯಲ್ಲಿ ವೃತ್ತಾಕಾರದ ಯೋನಿಪಿತದ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಶಿವ-ಲಿಂಗವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿಯೇ 33 ಸ್ಮಾರಕಗಳು ಇವೆ.[೧]
ಸಂಪ್ರದಾಯ ಮತ್ತು ದಂತಕಥೆಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಸ್ಥಳೀಯ ದಂತಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಇದು ಸಂಜೀ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದ ತಂದೆಯೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಋಷಿ ಕಪಿಲರ ಜನ್ಮಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ.ಅವನು ಬ್ರಹ್ಮನ ಮೆದುಳಿನ ಮಗು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದು, ವಿಷ್ಣುವಿನ ಅವತಾರ ಮತ್ತು ಭಗವಾನ್ ಶಿವನ ಅವತಾರ.ಆದ್ದರಿಂದ ಈ ದೇವಾಲಯವು ಕಪಿಲೆಸ್ವರ ಶಿವನಿಗೆ ಅರ್ಪಿತವಾದ ಪವಿತ್ರ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ.
ದೇವಾಲಯ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಮುಖ ಲಕ್ಷಣವೆಂದರೆ 60 ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ದೇವಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಅದರ ಪಕ್ಕದ ಕೊಳ, ಕಲ್ಲಿನ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳ ಸುತ್ತಲೂ ಇದೆ.ದೇವಾಲಯದ ಲಿಂಗರಾಜ್ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಭುವನೇಶ್ವರದ ಮುಖ್ಯ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಉಪಗ್ರಹವಾಗಿದೆ. ಈ ಎರಡೂ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳು, ಭಾರತದ ಇತರ ದೇವಾಲಯಗಳಂತೆ ಸಾಮಾಜಿಕ, ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಕೇಂದ್ರಗಳಾಗಿವೆ.[೨]
20 ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯಭಾಗದವರೆಗೆ, ಈ ಸ್ಥಳದ ಆರ್ಥಿಕ, ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಜೀವನವನ್ನು ದೇವಾಲಯದ ಮೇಲುಗೈ ಮಾಡಲಾಯಿತು. [1] ಕಪಿಲೇಂದ್ರ ದೇವ್ನ ಸೂರ್ಯವಂಶಿ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ 14 ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಕಪಿಲೇಂದ್ರ ದೇವ ಮತ್ತು ಇತರ ವಾಸ್ತು ಶಿಲ್ಪದ ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳ ಶಾಸನವು ಮೂಲ ದೇವಸ್ಥಾನ 11 ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಸೇರಿವೆ.
ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಲಕ್ಷಣಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಇಡೀ ದೇವಾಲಯ ಮೂಲದ ಕಟ್ಟಡ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳೊಂದಿಗೆ ನವೀಕರಿಸಲಾಯಿತು.ದೇವಾಲಯದ ಒಂದು ವಿಮಾ (ದೇವಾಲಯ), ಜಗಮೋಹನ, ನಾತಾ-ಮಂದಿರ ಮತ್ತು ಭೋಗ-ಮಂಟಪವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ವಿಮಾನವು ರೇಖಾ ಆದೇಶದಲ್ಲಿದೆ, ಜಗಮೋಹನವು ಪಿಧಾ ಮತ್ತು ನಾತಾ-ಮಂದಿರ ಮತ್ತು ಭೋಗ ಮಂಟಪ (ಹಾಲ್) ಸಮತಟ್ಟಾದ ಮೇಲ್ಛಾವಣಿ ಮತ್ತು ನಂತರದ ನಿರ್ಮಾಣಗಳಾಗಿವೆ.ಪಾರ್ಶ್ವದೇವತ (ಇತರ ದೇವತೆಗಳು) ಉತ್ತರ, ಪಶ್ಚಿಮ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣದ ಮೂರು ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ತಲಾ ಜಂಗದ ರಹಾ ಪಾಗದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಪಾರ್ವತಿ, ಕಾರ್ತಿಕೇಯ ಮತ್ತು ಗಣೇಶನ ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿದೆ..[೩]
.ಹಜಾರ ಮಂಡಪ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಹಜಾರ ಮಂಟಪ 13 ನೇ ಶತಮಾನದಾಗಿದೆ. ಒಳಗೆ ಹಜಾರ ಮಂಡಪವಿದೆ. ಇದು ಅತ್ಯುನ್ನತ ಮಂಟಪವನ್ನು ಒಂದು ಹಂತದ ಹಾರಾಟದೊಂದಿಗೆ ಒದಗಿಸಲಾಗಿದೆ. ಚಪ್ಪಟೆ ಛಾವಣಿಯ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವ ಹದಿನಾರು ಸ್ತಂಭಗಳಿವೆ. ಇದು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಎ.ಡಿ.ಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ಈಗ ಕಪಿಲೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ ಟ್ರಸ್ಟ್ ಮಂಡಳಿಯ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿದೆ. [೪]
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ↑ Untouchable: an Indian life history P.38.James M. Freeman
- ↑ Untouchable: an Indian life history P.38.James M. Freeman
- ↑ 'Lesser known Monuments' by Dr. Sadasiba Pradhan
- ↑ Pradhan, Sadasiba. "Chandrasekhar Mahadeva Temple, Patia, Bhubaneswar, Dist.-Khurda" (PDF). INDIRA GANDHI NATIONAL CENTRE FOR THE ARTS 12 September 2015.