ಢಕ್ಕೆಬಲಿ

ಢಕ್ಕೆಬಲಿ ಎಂಬುದು ನಾಗಾರಾಧನೆಯ ಒಂದು ರೂಪವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ತುಳುನಾಡಿನ ತುಳು ಜನರು ನಾಗಾರಾಧನೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಕೃತಿಯ ಆರಾಧನೆ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಭಾರತದ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ, ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪಡುಬಿದ್ರಿ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಈ ಉತ್ಸವವು ಪ್ರತಿ ಎರಡು ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಮೀಪದ ಉಡುಪಿಯಲ್ಲಿನ ಪರ್ಯಾಯ ಉತ್ಸವದೊಂದಿಗೆ ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಇದು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ತಂತ್ರಾಡಿ ಬೈರಿ ಬೆಟ್ಟು ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆ (ಬ್ರಹ್ಮ ಮಂಡಲ) ಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ನಾಗ, ಬ್ರಹ್ಮ, ರಕ್ತೇಶ್ವರಿ, ನಂದಿಕೋಣ, ಹಾಯ್ಗುಳ್ಳಿ, ಕ್ಷೇತ್ರಪಾಲ, ಬಾಗಿಲು ಬೊಬ್ಬರ್ಯ, ಮೋಟುಕಾಲು ಬೊಬ್ಬರ್ಯ ಹಾಗೂ ಯಕ್ಷಿಗೆ ಈ ಪೂಜೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಇದು ಪಂಚ ಶೈವ ಕ್ಷೇತ್ರವಾಗಿದೆ.

ಢಕ್ಕೆಬಲಿ ಕುರಿತು

ಢಕ್ಕೆಬಲಿಯು ಎಲ್ಲರೂ ತೀವ್ರವಾದ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುವುದರ ಫಲಿತಾಂಶವಾಗಿದೆ. ಭಗವಂತನಿಗೆ ಸಂಕೀರ್ಣವಾದ ಉಡುಗೊರೆಗಳನ್ನು ನೀಡುವುದು, ದೀಪಗಳು (ಬೆಳಕು), ಮಂಡಲಗಳು, ಹೂವುಗಳು, ಹಣ್ಣುಗಳು ಮತ್ತು ಹಿಂಗಾರಗಳನ್ನು ಬಿಡಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುವುದು ಇದರ ವಿಶೇಷತೆಯಾಗಿದೆ.

ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ವೈದ್ಯ ಕುಟುಂಬದವರು ಢಕ್ಕೆ ಬಲಿಯ ಹೊಣೆ ಹೊತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಢಕ್ಕೆ ವಾದ್ಯವನ್ನು ವೈದ್ಯ ಕುಟುಂಬದವರು ಆನುವಂಶಿಕ ಕೌಶಲ್ಯವಾಗಿ ನುಡಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ಉಡುಪಿ ಪ್ರದೇಶದ ನೆರೆಹೊರೆಯಾದ ನಾಲ್ಕೂರಿನಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ನಾಗ ಕನ್ನಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪುರುಷರು ಉಡುಗೆ ತೊಡುತ್ತಾರೆ. ನಾಗ ಕನ್ನಿಕೆಯನ್ನು ಹಿರಿಯ ವೈದ್ಯರು ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ನುಡಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ತಮ್ಮ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಢಕ್ಕೆ ನುಡಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಢಕ್ಕೆಯನ್ನು ಪವಿತ್ರ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿ, ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಪಾತ್ರಿಗಳು ಉದ್ರೇಕಗೊಳ್ಳುವವರೆಗೆ ಅದನ್ನು ನುಡಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆರಾಧನೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಅವರು ಈ ಸ್ವಾಧೀನದಿಂದಾಗಿ ವಿರಳವಾಗಿ ಚಲಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದನ್ನು ಢಕ್ಕೆಬಲಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಈ ಚಲನೆಯು ಗಂಡು ಮತ್ತು ಹೆಣ್ಣು ಹಾವಿನ ಭೇಟಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸುರುಳಿಯಾಕಾರದ ಸುತ್ತುಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯು ಮುಡಿ ಅಥವಾ ಗಂಟುಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ತಿರುವುಗಳಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ಎಣಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಮೂಲತಃ ಅವರು ನಾಗಕನ್ನಿಕೆಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವ ಗಂಡು ಹಾವುಗಳೆಂದು ಭಾವಿಸಲಾದ ಪಾತ್ರಿಗಳನ್ನು ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಹಾಡುವ ಮೂಲಕ ಮತ್ತು ನರ್ತನ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಆಹ್ವಾನಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವು ವಿಲೀನಗೊಳ್ಳುವವರೆಗೆ, ಪ್ರದಕ್ಷಿಣಾಕಾರವಾಗಿ ಮುಡಿ ಇರುತ್ತದೆ. ನಂತರ ಅಪ್ರದಕ್ಷಿಣಾಕಾರದ ಮುಡಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕತೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ.

ನರ್ತನ

ನಾಗಪಾತ್ರಿ

ಢಕ್ಕೆ ಬಲಿ ನರ್ತನದಲ್ಲಿ ಮೂರು ಜನ ಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳು ಇರುತ್ತಾರೆ. ಒಬ್ಬ ಅರ್ಧನಾರೀಶ್ವರ, ಅವರು ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣದ ಒಳವಸ್ತ್ರ ಧರಿಸಿ ಅದರ ಮೇಲೆ ಪಟ್ಟೆ ಸೀರೆಯ ಕಚ್ಚೆ ಉಟ್ಟಿರುತ್ತಾರೆ. ನೀಲಿ ಅಥವಾ ಹಸಿರು ಬಣ್ಣದ ಒಂದು ತುಂಡು ವಸ್ತ್ರ ಹಾಕಿರುತ್ತಾರೆ. ಎದೆಯ ಮೇಲೆ ಇಂಗ್ಲೀಷ್‌ನ "v" ಆಕಾರದಲ್ಲಿ ಶಾಲ್ ಹಾಕಿ ಸೊಂಟಕ್ಕೆ ದಟ್ಟಿ ಕಟ್ಟಿರುತ್ತಾರೆ. ದಟ್ಟಿಯ ಮೇಲೆ ಬೆಳ್ಳಿಯ ಒಡ್ಯಾಣ ಇರುತ್ತದೆ. ತಲೆಗೆ ಜರಿಯ ಪೇಟ, ಕಾಲಿಗೆ ಗೆಜ್ಜೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಕೈಗೆ ಬಳೆ, ಕುತ್ತಿಗೆಗೆ ಸರ, ಹೂವಿನ ಮಾಲೆ, ಕಿವಿಗೆ ಕುಂಡಲ ಹಾಕಿರುತ್ತಾರೆ. ಮುಖಕ್ಕೆ ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣ ಹಚ್ಚಿರುತ್ತಾರೆ. ಹಣೆಗೆ ಕೆಂಪು ಬಿಳಿ ನಾಮ, ನಡುವಲ್ಲಿ ಕಪ್ಪು ಬಿಂದಿ ಹಾಕಿರುತ್ತಾರೆ. ಅರ್ಧನಾರೀಶ್ವರನ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಢಕ್ಕೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಈ ಕಂಚಿನ ಢಕ್ಕೆಗೆ ಚರ್ಮ ಹೊದಿಸಿರುತ್ತಾರೆ. ಇನ್ನುಳಿದ ಇಬ್ಬರು ಬಿಳಿ ಪಂಚೆಯ ಕಚ್ಚೆ ಹಾಕಿರುತ್ತಾರೆ. ಒಬ್ಬರ ಕೈಯಲ್ಲಿ ತಾಳ ಇರುತ್ತದೆ. ಮೂರನೆಯವರು ನಾಗಪಾತ್ರಿ. ನಾಗಪಾತ್ರಿಯ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಮರದ ಡಕ್ಕೆ ಇರುತ್ತದೆ.

ಹಿಮ್ಮೇಳದವರು ಗಣಪತಿ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಮಾಡುವಾಗ ಅರ್ಧನಾರೀಶ್ವರರು ನಡುಗಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತಾರೆ. ಪಾತ್ರಿಗೂ ದರ್ಶನ ಬರುತ್ತದೆ. ಇಬ್ಬರೂ ನರ್ತಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅರ್ಧನಾರೀಶ್ವರ ಹೊಗಳಿಕೆ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ, ಒಳಿದ ಇಬ್ಬರು ಅದನ್ನು ಹಾಗೆ ಹಿಂದೆ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ನಲಿಯುವವರು ಕೈಯಲ್ಲಿ ಹಿಂಗಾರ ಹಿಡಿದಿರುತ್ತಾರೆ. ನಾಗನ ಹೊಗಳಿಕೆ, ಸ್ವಾಮಿಯ ಹೊಗಳಿಕೆ ಆಗುತ್ತದೆ. ಹಿಂಗಾರವನ್ನು ಹುಡಿ ಮಾಡಿ ಅದನ್ನು ನಲಿಯುವಾಗ ಮುಖಕ್ಕೆ ಒರೆಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಬೆಳಕಾಗುವಾಗ ನರ್ತನ ಮುಗಿಯುತ್ತದೆ. ಅದರ ನಂತರ ಪ್ರಸಾದ ಹಂಚುತ್ತಾರೆ.

ಮಂಡಲ

ನೈಸರ್ಗಿಕ ವರ್ಣಗಳಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಿದ ಸರ್ಪ-ಆಕಾರದ ವಿನ್ಯಾಸದ ಸಂಕೀರ್ಣವಾದ ಮಂಡಲವು ಅಲಂಕಾರದ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶವಾಗಿದೆ. ಹಳದಿ (ಅರಿಶಿನ), ಕಡುಗೆಂಪು (ಬಿಳಿ ಸುಣ್ಣದ ಅರಿಶಿನ), ಬಿಳಿ (ಬಿಳಿ ಮಣ್ಣು), ಹಸಿರು (ಎಲೆ ಪುಡಿ), ಮತ್ತು ಕಪ್ಪು (ಹುರಿದ ಭತ್ತದ ಹೊಟ್ಟು) ನೈಸರ್ಗಿಕ ಬಣ್ಣಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಈ ಮಂಡಲವು ಗಂಡು ಮತ್ತು ಹೆಣ್ಣು ಹಾವುಗಳ ದೈವಿಕ ಒಕ್ಕೂಟವನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪಾಣಾರ ಸಮುದಾಯದಿಂದ ಆಯತಾಕಾರದ ಆಕಾರದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಢಕ್ಕೆ ಬಲಿ, ಭೂತ ಕೋಲವು ತುಳುನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುವ ಧಾರ್ಮಿಕ ನೃತ್ಯ ಪ್ರಕಾರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಯಕ್ಷಗಾನದ ಜೊತೆಗೆ, ಈ ಪ್ರದೇಶವು ವಿವಿಧ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯ ಪ್ರಕಾರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಸಹ ನೋಡಿ

• ಪರ್ಯಾಯ
• ಉಡುಪಿ
• ನಾಗಾರಾಧನೆ

ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು

• ನಾಗಮಂಡಲವನ್ನು ನೋಡಿ Archived 2023-03-22 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.
• ಢಕ್ಕೆಬಲಿ ನೋಡಿ