ಪರಮಾಣು ಶಕ್ತಿ ಇಲಾಖೆ

ಪರಮಾಣು ಶಕ್ತಿ ಇಲಾಖೆ
Paramāṇu Ūrjā Vibhāga
	ಚಿತ್ರ:Department of Atomic Energy.svg Logo of DAE ; Motto: ದೇಶದ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿ ಪರಮಾಣು
ಇಲಾಖೆ overview
Formed	3 ಆಗಸ್ಟ್ 1954; 25442 ದಿನ ಗಳ ಹಿಂದೆ
Jurisdiction	ಭಾರತ ಗಣರಾಜ್ಯ
Headquarters	ಮುಂಬೈ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ, ಭಾರತ
Employees	ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ
Annual budget	₹೧೬,೯೨೫.೫೧ ಕೋಟಿ (ಯುಎಸ್$೩.೭೬ ಶತಕೋಟಿ) (2019-20 ಅಂ.)
Minister responsible	ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ, ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನಿ ಮತ್ತು ಪರಮಾಣು ಶಕ್ತಿ ಸಚಿವರು;
Deputy Minister responsible	ಡಾ. ಜಿತೇಂದ್ರ ಸಿಂಗ್, ರಾಜ್ಯ ಮಂತ್ರಿ;
ಇಲಾಖೆ executive	ಡಾ. ಕೆ.ಎನ್.ವ್ಯಾಸ್, ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ (ಪರಮಾಣು ಶಕ್ತಿ) ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ಪರಮಾಣು ಶಕ್ತಿ ಆಯೋಗ;
Parent ಇಲಾಖೆ	ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ಕಾರ್ಯಾಲಯ
Website	www.dae.gov.in

ಪರಮಾಣು ಶಕ್ತಿ ಇಲಾಖೆ (Department of Atomic Energy DAE) ನೇರವಾಗಿ ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಇಲಾಖೆಯಾಗಿದೆ. ಭಾರತದ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ^[೩] ಈ ಇಲಾಖೆಯನ್ನು 1954 ರಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಆದೇಶದಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಪರಮಾಣು ಶಕ್ತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ, ಕೃಷಿ, ಔಷಧ, ಕೈಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಮೂಲ ಸಂಶೋಧನೆ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ವಿಕಿರಣ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳ ಅನ್ವಯಗಳಲ್ಲಿ ಡಿಎಇ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಡಿಎಇ ಐದು ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರಗಳು, ಮೂರು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು, ಐದು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಲಯದ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಮೂರು ಸೇವಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಪರಮಾಣು ಮತ್ತು ಸಂಬಂಧಿತ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು, ಗಣಿತಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಸ್ಥೆ (ಡೀಮ್ಡ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ) ನಲ್ಲಿ ಬಾಹ್ಯ ಸಂಶೋಧನೆಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ಮತ್ತು ಧನಸಹಾಯ ನೀಡಲು ಇದು ತನ್ನ ಆಶ್ರಯದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಮಂಡಳಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಮೂಲಭೂತ ವಿಜ್ಞಾನ, ಖಗೋಳವಿಜ್ಞಾನ, ಖಗೋಳ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ, ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಖ್ಯಾತಿಯ ಎಂಟು ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಡಿಎಇ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಮಾಜವನ್ನು ಸಹ ಹೊಂದಿದೆ. DAE ಯ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು:

ಸ್ಥಳೀಯ ಮತ್ತು ಇತರ ಸಾಬೀತಾದ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸುವ ಮೂಲಕ ವಿದ್ಯುತ್ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಪರಮಾಣು ಶಕ್ತಿಯ ಪಾಲನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು, ಮತ್ತು ವೇಗದ ಬ್ರೀಡರ್ ರಿಯಾಕ್ಟರ್‌ಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವುದು, ಜೊತೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿತ ಇಂಧನ ಚಕ್ರ ಸೌಲಭ್ಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಥೋರಿಯಂ ಆಧಾರಿತ ರಿಯಾಕ್ಟರ್‌ಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವುದು;
ರೇಡಿಯೊಐಸೋಟೋಪ್‌ಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆಗಾಗಿ ಸಂಶೋಧನಾ ರಿಯಾಕ್ಟರ್‌ಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವುದು ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಿಸುವುದು, ವೇಗವರ್ಧಕಗಳು ಮತ್ತು ಲೇಸರ್‌ಗಳಂತಹ ವಿಕಿರಣದ ಇತರ ಮೂಲಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಔಷಧ, ಕೃಷಿ, ಕೈಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಮೂಲ ಸಂಶೋಧನಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ವಿಕಿರಣ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಅನ್ವಯಿಕೆಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವುದು ಮತ್ತು ನಿಯೋಜಿಸುವುದು.
ವೇಗವರ್ಧಕಗಳು, ಲೇಸರ್‌ಗಳು, ಸೂಪರ್‌ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ಗಳು, ರೊಬೊಟಿಕ್ಸ್, ಸಮ್ಮಿಳನ ಸಂಶೋಧನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪ್ರದೇಶಗಳು, ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ವಸ್ತುಗಳು ಮತ್ತು ಸಲಕರಣೆಗಳಂತಹ ಸುಧಾರಿತ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವುದು ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಉದ್ಯಮಕ್ಕೆ ವರ್ಗಾಯಿಸುವುದನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವುದು.
ಪರಮಾಣು ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ವಿಜ್ಞಾನದ ಗಡಿನಾಡಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಮೂಲಭೂತ ಸಂಶೋಧನೆಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳುವುದು ಮತ್ತು ಬೆಂಬಲಿಸುವುದು; ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂವಹನ; DAE ನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುವ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ, ಮತ್ತು ಸಂಬಂಧಿತ ಸುಧಾರಿತ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಹಕಾರ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಗೆ ಕೊಡುಗೆ.

ಸಂಸ್ಥೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಉನ್ನತ ಮಂಡಳಿ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಪರಮಾಣು ಶಕ್ತಿ ಆಯೋಗ (ಎಇಸಿ), ಮುಂಬೈ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ

ನಿಯಂತ್ರಣ ಮಂಡಳಿ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಥೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಮುಂಬೈನ ಪರಮಾಣು ಶಕ್ತಿ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮಂಡಳಿಗೆ (ಎಇಆರ್ಬಿ) ಎಇಸಿ ಕೆಲವು ನಿಯಂತ್ರಣ ಅಧಿಕಾರಗಳನ್ನು ನೀಡಿದೆ.

ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ವಲಯ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಮುಂಬೈನ ಭಾಭಾ ಪರಮಾಣು ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರ (ಬಾರ್ಕ್), ಬಾರ್ಕ್ಗೆ ಸಂಯೋಜಿತ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತದೆ
ಪರಮಾಣು ಖನಿಜಗಳ ಪರಿಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನಾ ನಿರ್ದೇಶನಾಲಯ (ಎಎಮ್‌ಡಿ), ಹೈದರಾಬಾದ್
ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ ಪರಮಾಣು ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ (ಐಜಿಸಿಎಆರ್), ಕಲ್ಪಕ್ಕಂ, ತಮಿಳುನಾಡು
ರಾಜಾ ರಾಮಣ್ಣ ಉನ್ನತ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಕೇಂದ್ರ (ಆರ್‌ಆರ್‌ಸಿಎಟಿ), ಇಂದೋರ್
ಚರ ಶಕ್ತಿ ಸೈಕ್ಲೋಟ್ರಾನ್ ಕೇಂದ್ರ (ವಿಇಸಿಸಿ), ಕೋಲ್ಕತಾ
ಭಾರತ ಮೂಲದ ನ್ಯೂಟ್ರಿನೊ ವೀಕ್ಷಣಾಲಯ (ಐಎನ್‌ಒ)

ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಲಯ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (ಇಸಿಐಎಲ್), ಹೈದರಾಬಾದ್
ಇಂಡಿಯನ್ ರೇರ್ ಅರ್ಥ್ಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ (ಐಆರ್ಇಎಲ್), ಮುಂಬೈ
ಯುರೇನಿಯಂ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ, ಸಿಂಗ್ಭೂಮ್
ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯರ್ ಪವರ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (ಎನ್‌ಪಿಸಿಐಎಲ್), ಮುಂಬೈ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ
ಭಾರತೀಯ ನಬ್ಕಿಯಾ ವಿದ್ಯುತ್ ನಿಗಮ ನಿಯಮಿತ (ಭಾವಿನಿ), ಕಲ್ಪಕ್ಕಂ, ತಮಿಳುನಾಡು

ಕೈಗಾರಿಕಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಭಾರ ಜಲ ಮಂಡಳಿ (ಎಚ್‌ಡಬ್ಲ್ಯೂಬಿ), ಮುಂಬೈ
ಪರಮಾಣು ಇಂಧನ ಸಂಕೀರ್ಣ (ಎನ್‌ಎಫ್‌ಸಿ), ಹೈದರಾಬಾದ್
ವಿಕಿರಣ ಮತ್ತು ಸಮಸ್ಥಾನಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮಂಡಳಿ (ಬಿಆರ್‍ಟಿ), ಮುಂಬೈ

ಸೇವಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ನಿರ್ಮಾಣ, ಸೇವಾ ಮತ್ತು ಭೂ ನಿರ್ವಹಣಾ ನಿರ್ದೇಶನಾಲಯ(ಡಿಎಇ) (ಡಿಸಿಎಸ್ಇಎಂ), ಮುಂಬೈ
ಖರೀದಿ ಮತ್ತು ಮಳಿಗೆಗಳ ನಿರ್ದೇಶನಾಲಯ (ಡಿಎಇ) (ಡಿಪಿಎಸ್), ಮುಂಬೈ
ಸಾಮಾನ್ಯ ಸೇವಾ ಸಂಸ್ಥೆ(ಡಿಎಇ) (ಜಿಎಸ್ಒ), ಕಲ್ಪಕ್ಕಂ

ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಹೋಮಿ ಭಾಭಾ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಸ್ಥೆ, ಮುಂಬೈ
ಟಾಟಾ ಮೂಲಭೂತ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ, ಮುಂಬೈ
ಟಾಟಾ ಮೂಲಭೂತ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ, ಹೈದರಾಬಾದ್

ಅನುದಾನಿತ ವಲಯ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಜ್ಞಾನ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ, ಭುವನೇಶ್ವರ
ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉನ್ನತ ಗಣಿತಶಾಸ್ತ್ರ ಮಂಡಳಿ ( ಎನ್ಬಿಹೆಚ್ಎಂ ), ನವದೆಹಲಿ
ಪರಮಾಣು ಶಕ್ತಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಸೊಸೈಟಿ ( ಎಇಇಎಸ್ ), ಮುಂಬೈ
ಟಾಟಾ ಸ್ಮಾರಕ ಕೇಂದ್ರ, ಮುಂಬೈ
ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಎಕ್ಸಲೆನ್ಸ್ ಇನ್ ಬೇಸಿಕ್ ಸೈನ್ಸಸ್
ಸಹಾ ಪರಮಾಣು ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ ಸಂಸ್ಥೆ (ಎಸ್‌ಐಎನ್‌ಪಿ), ಕೋಲ್ಕತಾ
ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ ಸಂಸ್ಥೆ, ಭುವನೇಶ್ವರ
ಹರೀಶ್-ಚಂದ್ರ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ (ಎಚ್‌ಆರ್‌ಐ), ಅಲಹಾಬಾದ್
ಗಣಿತಶಾಸ್ತ್ರ ಸಂಸ್ಥೆ (ಐಎಂಎಸ್ಸಿ), ಚೆನ್ನೈ
ಪ್ಲಾಸ್ಮಾ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ, ಗಾಂಧಿನಗರ

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

↑ "Department of Atomic Energy, Government of India". Dae.gov.in. 2009-11-03. Archived from the original on 1 October 2018. Retrieved 2011-02-16.
↑ "Atomic Energy Department Sees Marginal Dip In Budget Allocation". NDTV.
↑ "Department of Atomic Energy, Government of India". Dae.gov.in. 2009-11-03. Archived from the original on 1 October 2018. Retrieved 2010-08-06.

[1] "Department of Atomic Energy, Government of India". Dae.gov.in. 2009-11-03. Archived from the original on 1 October 2018. Retrieved 2011-02-16.

[2] "Atomic Energy Department Sees Marginal Dip In Budget Allocation". NDTV.

[3] "Department of Atomic Energy, Government of India". Dae.gov.in. 2009-11-03. Archived from the original on 1 October 2018. Retrieved 2010-08-06.

[೧]

[೨]

[೩]