ಕಾಶ್ಮೀರದ ಸಂಸ್ಕೃತಿ

ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಿಂದ, ಇದು ಮುಕ್ತ ಹಾಗೂ ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಶ್ವಕೋಶ

ಕಾಶ್ಮೀರದ ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಉತ್ತರ ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಕಾಶ್ಮೀರ ಪ್ರದೇಶ (ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ ಹೊಂದಿರುವಂಥದು), ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಈಶಾನ್ಯದಲ್ಲಿನ (ಆಜಾದ್ ಕಾಶ್ಮೀರ ಮತ್ತು ಗಿಲ್ಗಿಟ್-ಬಾಲ್ಟಿಸ್ತಾನ್ ಒಳಗೊಂಡಿರುವ) ಮತ್ತು ಅಕ್ಸಾಯ್ ಚಿನ್ ಚೀನೀ ಆಕ್ರಮಿತ ಪ್ರದೇಶದ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.

ಕಾಶ್ಮೀರದ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಮಿಶ್ರಣವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾ ಹಾಗೂ ಮಧ್ಯ ಏಷ್ಯಾದ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಿಂದ ಅಧಿಕವಾಗಿ ಪ್ರಭಾವಿತವಾಗಿದೆ. ಮನಮೋಹಕ ದೃಶ್ಯಗಳ ಜೊತೆಗೆ, ಕಾಶ್ಮೀರ ತನ್ನ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಂಪರೆಗೆ ಕೂಡ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ; ಇದು ಮುಸ್ಲಿಂ, ಹಿಂದೂ, ಸಿಖ್ ಮತ್ತು ಬೌದ್ಧ ತತ್ವಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮಾನವತಾವಾದ ಮತ್ತು ಸಹಿಷ್ಣುತೆಯ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಆಧರಿಸಿ ಕಷ್ಮಿರಿಯಥ್ ಎಂಬ ಸಂಯೋಜಿತ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. [೧]

ಹಿನ್ನೆಲೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಕಾಶ್ಮೀರ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಕಾಶ್ಮೀರಿ ಜನರ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಗುರುತನ್ನು ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗವಾಗಿ ಕಾಶ್ಮೀರಿ (ಕೊಶುರ್) ಭಾಷೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಕೇವಲ ವ್ಯಾಲಿ ಕಾಶ್ಮೀರದ ಕಾಶ್ಮೀರಿ ಪಂಡಿತರು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರಿ ಮುಸ್ಲಿಮರು ಮಾತನಾಡುತ್ತಾರೆ. ಭಾಷೆ ಜೊತೆಗೆ, ಕಾಶ್ಮೀರಿ ತಿನಿಸು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಬಹಳವಾಗಿ ಮಧ್ಯ ಏಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಪರ್ಷಿಯನ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದವು. ಕಾಶ್ಮೀರಿ ಇಂಡೋ-ಆರ್ಯನ್ (ದರ್ದಿಕ್ ಉಪಗುಂಪು) ಭಾಷೆ ಮಧ್ಯ ಏಷ್ಯಾದ ಅವೆಸ್ಟನ್ ಪರ್ಶಿಯನ್ ಭಾಷೆಯ ರೀತಿ ಇದೆ. ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ವನ್ವುನ್, ರೌಫ್ಫ್ , ಕಾರ್ಪೆಟ್ / ಶಾಲು ನೇಯ್ಗೆ ಮತ್ತು ಕೊಶುರ್ ಸೂಫಿಯಾನಾ ಎಂಬ ನೃತ್ಯ ಕಾಶ್ಮೀರಿಯರನ್ನು ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯು ಅತಿ ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಕಾಶ್ಮೀರ ತಮ್ಮ ಭೂಮಿಗೆ ವಲಸೆ ಬಂದ ಅನೇಕ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಗುರುಗಳ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ. ಕಾಶ್ಮೀರ ಲಾಲ್ ಡೆಡ್, ಶೇಖ್ ಉಲ್ ಅಲಮ್, ಮತ್ತು ಮುಂತಾದ ಅನೇಕ ಸಾರ್ವಕಾಲಿಕ ಮಹಾನ್ ಕವಿಗಳ ಮತ್ತು ಸುಇಫ್ಗಳು ಹುಟ್ಟಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ; ಮತ್ತು ಪೀರ್ ವೇರ್ ಎಂದು (ಒಂದು ಸ್ಥಳ ಅಥವಾ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಗುರುಗಳ ಭೂಮಿ) ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕಾಶ್ಮೀರಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ಕಾಶ್ಮೀರ ಕಣಿವೆಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಮತ್ತು ಚೆನಾಬ್ ಪ್ರದೇಶದ ದೋಡದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಗಮನಿಸಳು ಸಾಧ್ಯ. ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಲಡಾಖ್ ಕಾಶ್ಮೀರದಿಂದ ಬೇರೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ವಿಭಿನ್ನ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.[೨]

ದುಮ್ಹಲ್ ವತ್ತಲ್ ಪ್ರದೇಶದ ಪುರುಷರು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ಕಾಶ್ಮೀರ ಕಣಿವೆಯಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ನೃತ್ಯ ರೂಪಕ ಆಗಿದೆ. ಮಹಿಳೆಯರು ರೌಫ್ಫ್ ಎಂಬ ಮತ್ತೊಂದು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯ ಪ್ರದರ್ಶನ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಕಾಶ್ಮೀರ ಕವಿತೆ ಮತ್ತು ಕರಕುಶಲ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಸೇರಿದಂತೆ ಶತಮಾನಗಳ ಕಾಲ ತನ್ನ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಕಲೆಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಶಿಕರಸ್, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸಣ್ಣ ಮರದ ದೋಣಿಗಳು, ಮತ್ತು ದೋಣಿಮನೆಗಳಿಗೆ ಕಣಿವೆಯಾದ್ಯಂತ ವಿವಿಧ ಸರೋವರಗಳು ಮತ್ತು ನದಿಗಳು ಒಂದು ಸರ್ವೇಸಾಮಾನ್ಯ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವಾಗಿವೆ. ಕಾಶ್ಮೀರಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು, ಕಾಶ್ಮೀರಿ ಭಾಷೆ, ಸಾಹಿತ್ಯ, ತಿನಿಸು ಮತ್ತು ಪರಸ್ಪರ ಗೌರವ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಮೌಲ್ಯಗಳ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕಾಶ್ಮೀರಿಗಳಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲು ಮುಸ್ಲಿಮರು ಮತ್ತು ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಗುರುತು ಜನರ ದೈನಂದಿನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಧಾರ್ಮಿಕ ವಿಭಜನೆಯನ್ನು ಅಡ್ಡಲಾಗಿ ಕಾಶ್ಮೀರಿಗಳು ಸೌಹಾರ್ದ ಮತ್ತು ಸ್ನೇಹಪರ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಕಾಶ್ಮೀರಿ ಕವಿಗಳು ಮತ್ತು ಮೆಹ್ಜೂರ್ ಅಬ್ದುಲ್ ಅಹಾದ್ ಆಜಾದ್, ಇತ್ಯಾದಿ ಬರಹಗಾರರು ತಮ್ಮ ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪುಷ್ಟೀಕರಿಸಿದ. ಕಾಶ್ಮೀರಿ ತಿನಿಸು ವಿವಿಧ ವಿಶ್ವದ ಪಾಕಪದ್ಧತಿಗಳ ನಡುವೆ ಒಂದು ಅನನ್ಯ ಸ್ಥಾನ ಹೊಂದಿದೆ. ಉಪ್ಪು ಚಹಾ ಅಥವಾ ನೂನ್ ಚಾಯ್ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಪಾನೀಯ ಮತ್ತು ಸಮವರ್, ಕಾಶ್ಮೀರಿ ಚಹಾ ಪಾತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಬೇಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕಾಶ್ಮೀರ ಕವಿತೆ ಮತ್ತು ಕರಕುಶಲ ಸೇರಿದಂತೆ ಶತಮಾನಗಳ ಕಾಲ ತನ್ನ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಕಲೆಗಳಿಗೆ ಪ್ರಸಿದ್ದವಾಗಿದೆ. ಶಿಕರಸ್, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸಣ್ಣ ಮರದ ದೋಣಿಗಳು, ಮತ್ತು ದೋಣಿಮನೆಗಳಿಗೆ ಕಣಿವೆಯಾದ್ಯಂತ ವಿವಿಧ ಸರೋವರಗಳು ಮತ್ತು ನದಿಗಳು ಒಂದು ಸರ್ವೇಸಾಮಾನ್ಯ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವಾಗಿವೆ. ಖೆವ, ಮಸಾಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಬಾದಾಮಿ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಹಸಿರು ಚಹಾ, ವಿಶೇಷ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಉತ್ಸವಗಳು ಮೇಲೆ ಬಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕಾಶ್ಮೀರಿ ಮದುವೆ ವಜ್ವಾನ್ ಇಲ್ಲದೆ ಅಪೂರ್ಣ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇದು ಒಂದು ಮಸಾಲೆ ಯುಕ್ತ ಆಹಾರ ಪದ್ದತಿ. ಇದನ್ನು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಬಾಣಸಿಗರ (ವಾಜ್) ಮೂಲಕ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಇದನ್ನು ಕಾಶ್ಮೀರಿ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಆಹಾರ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ವಜ್ವಾನ್ ಭೋಜನದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಭಕ್ಷ್ಯಗಳು ಮಾಂಸ ಆಧಾರಿತವಾಗಿದ್ದು ಇದು ಬಹು ಪಠ್ಯ ಭೋಜನವಾಗಿದೆ.

ಲಡಾಖ್[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಲಡಾಖ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯು ವಿಶಿಷ್ಟ ಇಂಡೋ-ಟಿಬೇಟಿಯನ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಪಠಣ ಮತ್ತು ಟಿಬೆಟ್ ಭಾಷೆಯ ಲಡಾಖ್ ಬುದ್ಧಿಸ್ಟ್ ಜೀವನ ಶೈಲಿಯ ಒಂದು ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ವಾರ್ಷಿಕ ಮುಖವಾಡ ನೃತ್ಯ ಉತ್ಸವಗಳು, ನೇಯ್ಗೆ ಮತ್ತು ಬಿಲ್ಲುಗಾರಿಕೆ ಲಡಾಖ್ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಜೀವನದ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಲಡಾಖಿ, ಆಹಾರ ಟಿಬೆಟಿಯನ್ ಆಹಾರ ಸಮಾನವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚು ಹೊಂದಿದೆ, ಟುಕ್ಪಾ, ನೂಡಲ್ ಸೂಪ್ ಎಂಬ ಪ್ರಮುಖ ಆಹಾರ; ಮತ್ತು ತ್ಸಂಪ ಇದು ಹುರಿದ ಬಾರ್ಲಿ ಹಿಟ್ಟು ಇದನ್ನು ಲಡಾಖಿಯಲ್ಲಿ ನ್ಗಮ್ಪೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ . ಇಲ್ಲಿನ ಜನರು ವಿಶಿಷ್ಟ ಗ್ರಾಬ್ ವೆಲ್ವೆಟ್ ಗೊಂಚಾಸ್, ವಿಸ್ತಾರವಾಗಿ ಕಸೂತಿಯ ವೈಸ್ಟ್ ಕೋಟ್ಗಳು ಮತ್ತು ಬೂಟುಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ ಗ್ಯಾನೋಡ್ಗಳಿಂದ ಅಥವಾ ಟೋಪಿಗಳು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಚಿನ್ನ ಮತ್ತು ಬೆಳ್ಳಿಯ ಆಭರಣಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ವೈಡೂರ್ಯದ ತಲೆ ಪಟ್ಟಿ ಹೊಳೆಯುತ್ತಿರುವುದು , ವಿವಿಧ ಲಡಾಖಿ ಹಬ್ಬಗಳ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಬೀದಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು.

ತಿನಿಸು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಕಾಶ್ಮೀರ ರೋಗನ್ ಜೋಶ್, ಒಂದು ಕುರಿಮರಿ ಭಕ್ಷ್ಯ ಮತ್ತು ಈ ತರಹದ ಮಾಂಸ ಆಧಾರಿತ ಭಕ್ಷ್ಯಗಳು ವಿವಿಧ ಹೊಂದಿದೆ. ವಜ್ವಾನ್ ಮದುವೆ ಮುಂತಾದ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಬಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಇದು ಬಹು ಸಹಜವಾದ ಭಕ್ಷ್ಯವಾಗಿದೆ.

ಹಬ್ಬಗಳು ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಋತುಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅನೇಕ ಉತ್ಸವಗಳು ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರಚಲಿತವಾಗಿ ಇವೆ.

ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಕಾಶ್ಮೀರದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಭಾರತೀಯ-ಆರ್ಯನ್ ಭಾಷೆಗಳಿಂದ ಸಹ ಪ್ರಚಲಿತದಲ್ಲಿದೆ ಆದರೂ ಕಾಶ್ಮೀರಿ ಪ್ರಮುಖ ಮಾತನಾಡುವ ಭಾಷೆಯಾಗಿದೆ. ಕಾಶ್ಮೀರಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ನೂರಾರು ವರ್ಷಗಳ ಶ್ರೀಮಂತ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ನೋಡಿ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಹೊರ ಸಂಪರ್ಕ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

  1. "Kashmiri Culture". Archived from the original on 2017-02-03. Retrieved 2016-11-29.
  2. "J-K Accession Day to be celebrated as Diwali: BJP". Rediff. Archived from the original on 2010-10-28. Retrieved 2016-11-29.