೧೮೯೬-೧೮೯೭ ರ ಭಾರತೀಯ ಕ್ಷಾಮ
೧೮೯೬-೧೮೯೭ ರ ಭಾರತೀಯ ಕ್ಷಾಮವು :೧೮೯೬ ರ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಬುಂದೇಲ್‌ಖಂಡದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಯುನೈಟೆಡ್ ಪ್ರಾವಿನ್ಸ್, ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಪ್ರಾವಿನ್ಸ್ ಮತ್ತು ಬೇರಾರ್, ಬಿಹಾರ, ಬಾಂಬೆ ಮತ್ತು ಮದ್ರಾಸ್ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಗಳ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ದೇಶದ ಅನೇಕ ಭಾಗಗಳಿಗೆ ಹರಡಿತು ಮತ್ತು ಪಂಜಾಬಿನ ಭಾಗಗಳು. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ರಾಜಪುತಾನ, ಮಧ್ಯ ಭಾರತ ಏಜೆನ್ಸಿ ಮತ್ತು ಹೈದರಾಬಾದ್‌ನ ರಾಜಪ್ರಭುತ್ವದ ರಾಜ್ಯಗಳು ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿದವು. [೧] ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ಷಾಮವು 307,000 square miles (800,000 km2) ) ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಬಾಧಿಸಿತು ಮತ್ತು ೬೯.೫ ಮಿಲಿಯನ್ ಜನಸಂಖ್ಯೆ. ೧೮೮೩ ರ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಕ್ಷಾಮ ಸಂಹಿತೆಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಕ್ಷಾಮ ಪೀಡಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಾದ್ಯಂತ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದ್ದರೂ, ಹಸಿವಿನಿಂದ ಮತ್ತು ಅದರ ಜೊತೆಗಿನ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗಗಳಿಂದ ಮರಣ ಪ್ರಮಾಣವು ತುಂಬಾ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ: ಸರಿಸುಮಾರು ಒಂದು ಮಿಲಿಯನ್ ಜನರು ಸತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಕೋರ್ಸ್[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಆಗ್ರಾ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ಬುಂದೇಲ್‌ಖಂಡ್ ಜಿಲ್ಲೆಯು ೧೮೯೫ ರ ಶರತ್ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬೇಸಿಗೆಯ ಮಾನ್ಸೂನ್ ಮಳೆಯ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಬರಗಾಲವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿತು. ಚಳಿಗಾಲದ ಮಾನ್ಸೂನ್ ವಿಫಲವಾದಾಗ, ಪ್ರಾಂತೀಯ ಸರ್ಕಾರವು ೧೮೯೬ ರ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಕ್ಷಾಮವನ್ನು ಘೋಷಿಸಿತು ಮತ್ತು ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಸಂಘಟಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಹಾಗೂ ೧೮೯೬ ರ ಬೇಸಿಗೆಯ ಮಾನ್ಸೂನ್ ಕೇವಲ ಅಲ್ಪ ಪ್ರಮಾಣದ ಮಳೆಯನ್ನು ತಂದಿತು ಮತ್ತು ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಕ್ಷಾಮವು ಯುನೈಟೆಡ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳು, ಮಧ್ಯ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಬೇರಾರ್, ಬಾಂಬೆ ಮತ್ತು ಮದ್ರಾಸ್ನ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಗಳ ಭಾಗಗಳು ಮತ್ತು ಬಂಗಾಳ, ಪಂಜಾಬ್ ಮತ್ತು ಮೇಲಿನ ಬರ್ಮಾ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳಿಗೆ ಹರಡಿತು. ಸ್ಥಳೀಯ ರಾಜ್ಯಗಳು ರಜಪೂತಾನ, ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ಏಜೆನ್ಸಿ, ಮತ್ತು ಹೈದರಾಬಾದ್. ಕ್ಷಾಮವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಭಾರತವನ್ನು ಬಾಧಿಸಿತು . ಒಟ್ಟು 307,000 square miles (800,000 km2) ) ಪರಿಣಾಮ, 225,000 square miles (580,000 km2) ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಭೂಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿದೆ.ಇದರಂತೆಯೇ ಒಟ್ಟು ೬೭.೫ ಮಿಲಿಯನ್ ಕ್ಷಾಮ-ಪೀಡಿತ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ, ೬೨.೫ ಮಿಲಿಯನ್ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.
ಹಾಗೂ ೧೮೯೭ ರ ಬೇಸಿಗೆಯ ಮಾನ್ಸೂನ್ ಮಳೆಯು ಹೇರಳವಾಗಿತ್ತು. ೧೮೯೭ ಶರತ್ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕ್ಷಾಮವನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸಿದ ಕೆಳಗಿನ ಸುಗ್ಗಿಯಂತೆಯೇ. ಹಾಗೂ ಕೆಲವು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಭಾರೀ ಮಳೆಯು ಮಲೇರಿಯಾ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗವನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿತು.ಇದು ಅನೇಕ ಜನರನ್ನು ಕೊಂದಿತು. ಇದಾದ ಕೆಲವೇ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಬಾಂಬೆ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಯಲ್ಲಿ ಬುಬೊನಿಕ್ ಪ್ಲೇಗ್‌ನ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗವು ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಇದು ಕ್ಷಾಮ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಮಾರಣಾಂತಿಕವಾಗದಿದ್ದರೂ, ಮುಂದಿನ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಅಪಾಯಕಾರಿ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಉಳಿದ ಭಾಗಗಳಿಗೆ ಹರಡುತ್ತದೆ.
ಕ್ಷಾಮ ಪರಿಹಾರ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಒಂದು ದಶಕದ ಹಿಂದೆ ೧೮೮೩ರಲ್ಲಿ, ಮೊದಲ ಭಾರತೀಯ ಕ್ಷಾಮ ಆಯೋಗದ ವರದಿಯನ್ನು ೧೮೮೦ರಲ್ಲಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಕೂಡಲೇ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಕ್ಷಾಮ ಸಂಹಿತೆಯನ್ನು ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು. ಈಗ ಸಂಹಿತೆಯ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ೮೨೧ ಮಿಲಿಯನ್ ಯೂನಿಟ್‌ಗಳಿಗೆ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ರೂ. ೭೨.೫ ಮಿಲಿಯನ್ (ನಂತರ ಅಂದಾಜು £ 4,833,500). ಆದಾಯ (ತೆರಿಗೆ) ರೂ. 12.5 ಮಿಲಿಯನ್ (£833,350) ಮತ್ತು ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಒಟ್ಟು ರೂ. ೧೭.೫ ಮಿಲಿಯನ್ (£1,166,500) ನೀಡಲಾಯಿತು. ದತ್ತಿ ಪರಿಹಾರ ನಿಧಿ ಒಟ್ಟು ರೂ. ೧೭.೫ ಮಿಲಿಯನ್ (£1,166,500) ಇದರಲ್ಲಿ ರೂ. ಗ್ರೇಟ್ ಬ್ರಿಟನ್‌ನಲ್ಲಿ ೧.೨೫ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಹಾಗಿದ್ದರೂ, ಕ್ಷಾಮದಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಮರಣವು ದೊಡ್ಡದಾಗಿತ್ತು. ಕೇವಲ ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ೭೫೦,೦೦೦ ಮತ್ತು ೧ ಮಿಲಿಯನ್ ಜನರು ಹಸಿವಿನಿಂದ ಸತ್ತರು ಎಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ. ಯುನೈಟೆಡ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ಷಾಮ ಪರಿಹಾರವು ಸಮಂಜಸವಾಗಿ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿದ್ದರೂ, ಇದು ಕೇಂದ್ರ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ವಿಫಲವಾಗಿದೆ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಬುಡಕಟ್ಟು ಗುಂಪುಗಳಲ್ಲಿ ಆಹಾರ ಪಡಿತರವನ್ನು ಗಳಿಸಲು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕೆಲಸಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಇಷ್ಟವಿಲ್ಲದವರು ಮತ್ತು ಕ್ಷಾಮ ಸಂಹಿತೆಯ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ "ದತ್ತಿ ಪರಿಹಾರಕ್ಕಾಗಿ" ಅರ್ಹತೆ ಪಡೆಯಲಿಲ್ಲ.
ಬಾಂಬೆ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಯಲ್ಲಿ ನೇಕಾರರು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
೧೮೮೦ರ ಕ್ಷಾಮ ಆಯೋಗವು ನೇಕಾರರ ಪರಿಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ವಿಶೇಷ ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿತು. ಅವರು ಗ್ರಾಮೀಣ ಭಾರತೀಯರಿಗೆ ಉದ್ಯೋಗ ನೀಡುವ ಕೃಷಿಯನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಏಕೈಕ ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದರು. ಬಡವರ ಮನೆ ಅಥವಾ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಬಹುದಾದ ಒರಟಾದ ಬಟ್ಟೆ ಅಥವಾ ಉಣ್ಣೆಯನ್ನು ನೇಯ್ಗೆ ಮಾಡಲು ವಿತ್ತೀಯ ಮುಂಗಡವನ್ನು ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ನೇಕಾರರಿಗೆ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ನೀಡಬೇಕೆಂದು ಆಯೋಗವು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿದೆ. ಕ್ಷಾಮದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಬೇಡಿಕೆಯಿಲ್ಲದ ರೇಷ್ಮೆಯಂತಹ ತಮ್ಮ ವ್ಯಾಪಾರದ ಉತ್ತಮವಾದ ಬಟ್ಟೆಯನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ಇದು ಯೋಗ್ಯವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಹಾಗೂ ೧೮೯೬ ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಬಾಂಬೆ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಯ ಗ್ರಾಮೀಣ ನೇಕಾರರು, ಈಗ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಸ್ಥಳೀಯ ಹತ್ತಿ ಗಿರಣಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ಆಗಲೇ ತೀವ್ರ ಆರ್ಥಿಕ ಸಂಕಷ್ಟದಲ್ಲಿದ್ದರು. ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಕ್ಷಾಮ ಪ್ರಾರಂಭವಾದಾಗ, ಅವರು ಪರಿಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದವರಲ್ಲಿ ಮೊದಲಿಗರಾಗಿದ್ದರು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿದ್ದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದರು. ದೊಡ್ಡ ಬಂಡವಾಳದ ಅಗತ್ಯವಿರುವುದರಿಂದ ಸರ್ಕಾರವು ಈಗ ಅವರಿಗೆ ತಮ್ಮ ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ ಸೀಮಿತ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ನೀಡಬಹುದಾದ್ದರಿಂದ, ಬಹುಪಾಲು ನೇಕಾರರು-ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ಇಚ್ಛೆಯಿಂದ ಅಥವಾ ಅಧಿಕೃತ ಆದೇಶದ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ "ಪರಿಹಾರ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು" ಕೋರಿದರು. ಭೂಮಿಯ ಕೆಲಸ ಮತ್ತು ರಸ್ತೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಕಲ್ಲು ಮತ್ತು ಲೋಹವನ್ನು ಒಡೆಯುವುದು.
ಚೋಟಾ ನಾಗ್ಪುರದಲ್ಲಿ ಬುಡಕಟ್ಟು ಗುಂಪುಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಪೂರ್ವ ಭಾರತದ ಚೋಟಾ ನಾಗ್ಪುರದಲ್ಲಿ, ೧೮೯೬ ರಲ್ಲಿ ಕ್ಷಾಮದ ಅರಿವು ಬಂದಿತು. ಹಿಂದಿನ ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಮಳೆಯಿಂದಾಗಿ ಮಂಭುಮ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಎತ್ತರದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಭತ್ತದ ಬೆಳೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ವಿಫಲವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲಾಯಿತು. ಸಣ್ಣ ಟೆರೇಸ್‌ಗಳ ಮೇಲೆ ಬೆಟ್ಟಗಳ ಮೇಲೆ ಕತ್ತರಿಸಿದ ಮತ್ತು ಅಸ್ಥಿರವಾದ ಹೆಜ್ಜೆತರಹದ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುವ ಭತ್ತವು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಮಾನ್ಸೂನ್‌ನ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದೆ. ನೀರಾವರಿಯ ಏಕೈಕ ಸಾಧನವೆಂದರೆ ಬೇಸಿಗೆಯ ಮಳೆಯಿಂದ ನೀರು ಈ ಟೆರೇಸ್‌ಗಳನ್ನು ಪ್ರವಾಹಕ್ಕೆ ಒಳಪಡಿಸಿತು ಮತ್ತು ನಂತರ ಅದನ್ನು ಮಧ್ಯದವರೆಗೆ ನಿಲ್ಲಲು ಅನುಮತಿಸಲಾಯಿತು. ಬೆಳೆ ಹಣ್ಣಾದಾಗ ಶರತ್ಕಾಲ. ಈ ಪ್ರದೇಶವು ಸಂತಾಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಮುಂಡಾಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದ ಬುಡಕಟ್ಟು ಗುಂಪುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಅವರು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಕೆಲವು ಆಹಾರ ಸೇವನೆಗಾಗಿ ಅರಣ್ಯ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತರಾಗಿದ್ದರು.
ಸ್ಥಳೀಯ ಸರ್ಕಾರವು ಕ್ಷಾಮಕ್ಕೆ ಪರಿಹಾರ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಯೋಜಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದಾಗ ಅವರು ಲಭ್ಯವಿರುವ ಆಹಾರ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಬುಡಕಟ್ಟು ಗುಂಪುಗಳಿಗೆ ಅರಣ್ಯ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿದರು. ಈ ಗುಂಪುಗಳಿಗೆ ಯೋಜಿತ ಸರ್ಕಾರ ಪ್ರಾಯೋಜಿತ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಹಾಗೂ ಹಿಂದಿನ ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಅರಣ್ಯನಾಶವನ್ನು ಕಂಡಿದೆ ಮತ್ತು ಉಳಿದಿರುವ ಅರಣ್ಯವು ಖಾಸಗಿ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಮೀಸಲು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿತ್ತು. ಬುಡಕಟ್ಟು ಗುಂಪುಗಳು ಅವರ ಪ್ರವೇಶಿಸಬಹುದಾದ ಕಾಡುಗಳು ಈಗ ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ದೂರದ ನಡುವೆ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಮೊದಲು ಅಪೌಷ್ಟಿಕತೆಯನ್ನು ಸಹಿಸಿಕೊಂಡವು ಮತ್ತು ನಂತರ ಅವರ ದುರ್ಬಲ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಕಾಲರಾ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕಕ್ಕೆ ಬಲಿಯಾದವು. ಇದು ಪ್ರತಿ ಸಾವಿರಕ್ಕೆ 21 ಜನರನ್ನು ಕೊಂದಿತು.
ಮದ್ರಾಸ್ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಯಲ್ಲಿ ಆಹಾರ ರಫ್ತು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಮದ್ರಾಸ್ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಯಲ್ಲಿ ಕ್ಷಾಮವು ಬರಗಾಲದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ನೈಸರ್ಗಿಕ ವಿಕೋಪಕ್ಕೆ ಮುಂಚೆಯೇ ಇದ್ದರೂ ಧಾನ್ಯಗಳ ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರದ ಲಾಸ್ಸೆಜ್ ಫೇರ್ ನೀತಿಯಿಂದ ಅದು ಹೆಚ್ಚು ತೀವ್ರವಾಯಿತು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ: ಮದ್ರಾಸ್ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಯ ಎರಡು ಕೆಟ್ಟ ಕ್ಷಾಮ-ಪೀಡಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಾದ ಗಂಜಾಂ ಮತ್ತು ವಿಜಗಪಟ್ಟಂ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಕ್ಷಾಮದ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಧಾನ್ಯಗಳನ್ನು ರಫ್ತು ಮಾಡುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದವು. ಕೆಳಗಿನ ಕೋಷ್ಟಕವು ೧೮೯೨ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಐದು ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಿಗೆ ರಫ್ತು ಮತ್ತು ಆಮದುಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||
ಡೆಕ್ಕನ್‌ನಲ್ಲಿ ಜಾನುವಾರುಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಬಾಂಬೆ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಯ ಒಣ ಡೆಕ್ಕನ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿನ ಬೇಸಾಯಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕೃಷಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಬೇಕಾಗುತ್ತವೆ.ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಭಾರವಾದ ನೇಗಿಲುಗಳನ್ನು ಎಳೆಯಲು ಎತ್ತುಗಳು ,ಭಾರತದ ಇತರ ಆರ್ದ್ರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಅಗತ್ಯಕ್ಕಿಂತ ಹಾಗಾಗೆ ಉಳುಮೆ ಮಾಡಲು ಆರು ಹೋರಿಗಳು ಬೇಕಾಗುತ್ತವೆ. ೧೯ ನೇ ಶತಮಾನದ ಮೊದಲಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಡೆಕ್ಕನ್‌ನಲ್ಲಿ ರೈತರು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಕೃಷಿ ಮಾಡಲು ಸಾಕಷ್ಟು ಹೋರಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರಲಿಲ್ಲ. ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಅನೇಕ ಪ್ಲಾಟ್‌ಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿ ಮೂರು ಅಥವಾ ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳಿಗೊಮ್ಮೆ ಮಾತ್ರ ಉಳುಮೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು.
೧೯ನೇ ಶತಮಾನದ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ, ಪ್ರತಿ ರೈತನಿಗೆ ಜಾನುವಾರುಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು. ಹಾಗೂ ಜಾನುವಾರುಗಳು ಕ್ಷಾಮಕ್ಕೆ ಗುರಿಯಾಗುತ್ತಿದ್ದವು. ಬೆಳೆಗಳು ವಿಫಲವಾದಾಗ ಜನರು ತಮ್ಮ ಆಹಾರಕ್ರಮವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲು ಬೀಜಗಳು ಮತ್ತು ಮೇವನ್ನು ತಿನ್ನಲು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟರು. ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಅನೇಕ ಕೃಷಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಎತ್ತುಗಳು ನಿಧಾನವಾಗಿ ಹಸಿವಿನಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿದ್ದವು. ೧೮೯೬-೯೭ ರ ಕ್ಷಾಮವು ರಾಸುಗಳಿಗೆ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ವಿನಾಶಕಾರಿ ಎಂದು ಸಾಬೀತಾಯಿತು. ಬಾಂಬೆ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಯ ಕೆಲವು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೩೦ ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಅವರ ಸಂಖ್ಯೆಯು ಚೇತರಿಸಿಕೊಂಡಿರಲಿಲ್ಲ.
ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಅನೇಕ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗಗಳು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕಾಲರಾ ಮತ್ತು ಮಲೇರಿಯಾ, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕ್ಷಾಮಗಳೊಂದಿಗೆ ಇರುತ್ತದೆ. ೧೮೯೭ ರಲ್ಲಿ ಬಾಂಬೆ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಯಲ್ಲೂ ಬುಬೊನಿಕ್ ಪ್ಲೇಗ್‌ನ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗವು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ಮುಂದಿನ ದಶಕದಲ್ಲಿ ದೇಶದ ಅನೇಕ ಭಾಗಗಳಿಗೆ ಹರಡಿತು. ಹಾಗೂ ೧೮೯೬-೯೭ರ ಬರಗಾಲದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಇತರ ರೋಗಗಳು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದವು.
ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ, ಕಾಲರಾ ಮತ್ತು ಭೇದಿ ಮತ್ತು ಅತಿಸಾರದಿಂದ ಸಾವಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯು ಮಳೆಯ ಮೊದಲು ಉತ್ತುಂಗಕ್ಕೇರಿತು. ಏಕೆಂದರೆ ಜನರು ಕ್ಷಾಮ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಪ್ರತಿದಿನ ದೊಡ್ಡ ಗುಂಪುಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದರು. ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ, ಮಲೇರಿಯಾ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮೊದಲ ಮಳೆಯ ನಂತರ ಕ್ಷಾಮ-ಪೀಡಿತ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ತಮ್ಮ ಹಳ್ಳಿಗಳಿಗೆ ಪರಿಹಾರ ಶಿಬಿರಗಳನ್ನು ತೊರೆದಾಗ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಅಲ್ಲಿ ನಿಂತಿರುವ ನೀರಿನ ಹೊಸ ಗುಂಡಿಗಳು ಸೊಳ್ಳೆ-ಹರಡುವ ವೈರಸ್ ಅನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸಿದವು. ಅವುಗಳು ಹೀಗಾಗಲೆ ದುರ್ಬಲಗೊಂಡ ಸ್ಥಿತಿಯು ಸ್ವಲ್ಪ ಪ್ರತಿರೋಧವನ್ನು ನೀಡಿತು. ಈ ಕೆಳಗಿನ ಕೋಷ್ಟಕವು ಕ್ಷಾಮ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸುವ ವಿವಿಧ ರೋಗಗಳ ಸಾವಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳು ,ಬೇರಾರ್ ಮತ್ತು ಬಾಂಬೆ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಯಲ್ಲಿನ ಬರಗಾಲದ ಹಿಂದಿನ ಐದು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸುವ ಸರಾಸರಿ ಸಂಖ್ಯೆಯೊಂದಿಗೆ ಹೋಲಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಕ್ಷಾಮ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಮರಣವು ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು. ಇದು ಕೆಳಗಿರುವ "ಗಾಯಗಳು" ವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾದ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ನೋಂದಾಯಿಸಲಾದ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಗಳ ಸಣ್ಣ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ಮರಣ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ಕ್ಷಾಮ ಸಂಬಂಧಿ ಸಾವುಗಳ ಅಂದಾಜುಗಳು ಬದಲಾಗುತ್ತವೆ. ಕೆಳಗಿನ ಕೋಷ್ಟಕವು ೧೮೯೬ ಮತ್ತು ೧೯೦೨ ರ ನಡುವಿನ ಒಟ್ಟು ಕ್ಷಾಮ ಸಂಬಂಧಿತ ಸಾವುಗಳ ವಿವಿಧ ಅಂದಾಜುಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.( ೧೮೯೯-೧೯೦೦ ಕ್ಷಾಮ ಮತ್ತು ೧೮೯೬-೧೮೯೭ ರ ಕ್ಷಾಮ ಎರಡನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಂತೆ).
| ಅಂದಾಜು (ಮಿಲಿಯನ್‌ಗಳಲ್ಲಿ) | ಮೂಲಕ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ | ಪ್ರಕಟಣೆ |
|---|---|---|
| 8.4 | ಅರೂಪ್ ಮಹಾರತ್ನ ರೊನಾಲ್ಡ್ E. ಸೀವೊಯ್ |
ದ ಡೆಮೊಗ್ರಫಿ ಆಫ್ ಫೇಮೈನ್ಸ್: ಆನ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಹಿಸ್ಟಾರಿಕಲ್ ಪರ್ಸ್ಪೆಕ್ಟಿವ್, ನವದೆಹಲಿ: ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್, 1996 ರೈತ ಸಮಾಜಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ಷಾಮ (ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಕೊಡುಗೆಗಳು), ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್: ಗ್ರೀನ್‌ವುಡ್ ಪ್ರೆಸ್, 1986 |
| 6.1 | ಭಾರತದ ಕೇಂಬ್ರಿಜ್ ಆರ್ಥಿಕ ಇತಿಹಾಸ | ದಿ ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್ ಎಕನಾಮಿಕ್ ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ, ಸಂಪುಟ 2, ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್, 1983 |
ನಂತರದ ಪರಿಣಾಮ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಪಂಜಾಬ್‌ನ ಮಾಜಿ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್-ಗವರ್ನರ್ ಸರ್ ಜೇಮ್ಸ್ ಬ್ರಾಡ್‌ವುಡ್ ಲಿಯಾಲ್ ಅವರ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯಲ್ಲಿ ೧೮೯೮ ರ ಕ್ಷಾಮ ಆಯೋಗವು ಕ್ಷಾಮ ಮತ್ತು ಪರಿಹಾರ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಶ್ರಮದಾಯಕವಾಗಿ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿತು. ಆಯೋಗವು ೧೮೮೦ ರ ಮೊದಲ ಕ್ಷಾಮ ಆಯೋಗವು ವಿವರಿಸಿದ ಕ್ಷಾಮ ಪರಿಹಾರದ ವಿಶಾಲ ತತ್ವಗಳನ್ನು ದೃಢಪಡಿಸಿತು. ಆದರೆ ಅನುಷ್ಠಾನದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿತು. ಅವರು "ಪರಿಹಾರ ಕಾರ್ಯಗಳಲ್ಲಿ" ಕನಿಷ್ಠ ವೇತನವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವಂತೆ ಮತ್ತು ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ಅನಪೇಕ್ಷಿತ (ಅಥವಾ ದತ್ತಿ) ಪರಿಹಾರವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಲು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿದರು. ಅವರು ೧೮೯೬–೯೭ರಲ್ಲಿ ತಲುಪಲು ಕಷ್ಟಕರವಾದ " ಮೂಲನಿವಾಸಿಗಳು ಮತ್ತು ಗುಡ್ಡಗಾಡು ಬುಡಕಟ್ಟುಗಳ " ಪರಿಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ಹೊಸ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಿದರು. ಜೊತೆಗೆ, ಅವರು ಭೂ ಆದಾಯದ ಉದಾರವಾದ ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳಿದರು. ೧೮೯೯-೧೯೦೦ ರ ಭಾರತೀಯ ಕ್ಷಾಮದಲ್ಲಿ ಶಿಫಾರಸುಗಳನ್ನು ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಪರೀಕ್ಷಿಸಲಾಯಿತು.
ಸಹ ನೋಡಿ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
- 1899-1900 ರ ಭಾರತೀಯ ಕ್ಷಾಮ
- ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕ್ಷಾಮ
- ಬ್ರಿಟಿಷರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಪ್ರಮುಖ ಕ್ಷಾಮಗಳ ಟೈಮ್‌ಲೈನ್
- ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕಂಪನಿ ನಿಯಮ
- ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕ್ಷಾಮ
- ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬರ
ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
- ↑ C.A.H. Townsend, Final repor of thirds revised revenue settlement of Hisar district from 1905-1910, Gazetteer of Department of Revenue and Disaster Management, Haryana, point 22, page 11.
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
- Damodaran, Vinita (2007), "Famine in Bengal: A Comparison of the 1770 Famine in Bengal and the 1897 Famine in Chotanagpur", The Medieval History Journal, 10 (1&2): 143–181, doi:10.1177/097194580701000206
- Davis, Mike (2001), Late Victorian Holocausts, Verso Books. Pp. 400, ISBN 978-1-85984-739-8
- Dyson, Tim (1991a), "On the Demography of South Asian Famines: Part I", Population Studies, 45 (1): 5–25, doi:10.1080/0032472031000145056, JSTOR 2174991
- Ghose, Ajit Kumar (1982), "Food Supply and Starvation: A Study of Famines with Reference to the Indian Subcontinent", Oxford Economic Papers, New Series, 34 (2): 368–389, doi:10.1093/oxfordjournals.oep.a041557, PMID 11620403
- Imperial Gazetteer of India vol. III (1907), The Indian Empire, Economic (Chapter X: Famine, pp. 475–502), Published under the authority of His Majesty's Secretary of State for India in Council, Oxford at the Clarendon Press. Pp. xxx, 1 map, 552.
- Muller, W. (1897), "Notes on the Distress Amongst the Hand-Weavers in the Bombay Presidency During the Famine of 1896–97", The Economic Journal, 7 (26): 285–288, doi:10.2307/2957261, JSTOR 2957261
- Roy, Tirthankar (2006), The Economic History of India, 1857–1947, 2nd edition, New Delhi: Oxford University Press. Pp. xvi, 385, ISBN 0-19-568430-3
- Tomlinson, B. R. (1993), The Economy of Modern India, 1860–1970 (The New Cambridge History of India, III.3), Cambridge and London: Cambridge University Press., ISBN 0-521-58939-8
ಹೆಚ್ಚಿನ ಓದುವಿಕೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
- Ambirajan, S. (1976), "Malthusian Population Theory and Indian Famine Policy in the Nineteenth Century", Population Studies, 30 (1): 5–14, doi:10.2307/2173660, JSTOR 2173660, PMID 11630514
- Arnold, David; Moore, R. I. (1991), Famine: Social Crisis and Historical Change (New Perspectives on the Past), Wiley-Blackwell. Pp. 164, ISBN 0-631-15119-2
- Bhatia, B. M. (1991), Famines in India: A Study in Some Aspects of the Economic History of India With Special Reference to Food Problem, 1860–1990, Stosius Inc/Advent Books Division. Pp. 383, ISBN 81-220-0211-0
- Chakrabarti, Malabika (2004), The Famine of 1896–1897 in Bengal: Availability Or Entitlement, New Delhi: Orient Longmans. Pp. 541, ISBN 81-250-2389-5
- Dutt, Romesh Chunder (2005) [1900], Open Letters to Lord Curzon on Famines and Land Assessments in India, London: Kegan Paul, Trench, Trubner & Co. Ltd (reprinted by Adamant Media Corporation), ISBN 1-4021-5115-2
- Dyson, Tim (1991b), "On the Demography of South Asian Famines: Part II", Population Studies, 45 (2): 279–297, doi:10.1080/0032472031000145446, JSTOR 2174784, PMID 11622922
- Famine Commission (1880), Report of the Indian Famine Commission, Part I, Calcutta
- Hall-Matthews, David (2008), "Inaccurate Conceptions: Disputed Measures of Nutritional Needs and Famine Deaths in Colonial India", Modern Asian Studies, 42 (1): 1–24, doi:10.1017/S0026749X07002892
- Klein, Ira (1973), "Death in India, 1871–1921", The Journal of Asian Studies, 32 (4): 639–659, doi:10.2307/2052814, JSTOR 2052814
- McAlpin, Michelle B. (1983), "Famines, Epidemics, and Population Growth: The Case of India", Journal of Interdisciplinary History, 14 (2): 351–366, doi:10.2307/203709, JSTOR 203709
- Washbrook, David (1994), "The Commercialization of Agriculture in Colonial India: Production, Subsistence and Reproduction in the 'Dry South', c. 1870–1930", Modern Asian Studies, 28 (1): 129–164, doi:10.1017/s0026749x00011720, JSTOR 312924