ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯ

ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯ (ಬ್ರಹ್ಮನ್‍ಗೆ ಕಾರಣವಾಗುವ ವರ್ತನೆ) ಮನುಸ್ಮೃತಿ ಮತ್ತು ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿನ ನಂತರದ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತ ಪಠ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಗೊಳಿಸಲಾದ ವಯಸ್ಸು ಆಧಾರಿತ ಸಾಮಾಜಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿನ ಜೀವನದ ನಾಲ್ಕು ಹಂತಗಳ ಪೈಕಿ ಒಂದು. ಅದು ಪ್ರೌಢಾವಸ್ಥೆಯ ವಯಸ್ಸಿಗೆ ಮೊದಲು ಆರಂಭವಾಗುವ ೧೪-೨೦ ವರ್ಷಗಳ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಅವಧಿಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ವೈದಿಕ ವಿಜ್ಞಾನಗಳು, ಜೊತೆಗೆ ವೇದಗಳು ಮತ್ತು ಉಪನಿಷತ್ತುಗಳಲ್ಲಿನ ಧಾರ್ಮಿಕ ಪಠ್ಯಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಯನಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯ - ವೀರ್ಯಧಾರಣವೇ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯ. ಲೋಕದ ಪ್ರಲೋಭನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಸಂಗ ಸುಖದಿಂದ ದೂರವಿದ್ದು ಆತ್ಮ ಸಂಯಮವನ್ನು ಆಚರಿಸುವುದು (ಸೆಲಿಬಿಸಿ).

ನ ತಪಸ್ತಪ ಇತ್ಯಾಹುಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಾಂ ತಪೋಪತ್ತಮಂ

ಊಧ್ರ್ವರೇತಾ ಭವೇದ್ಯಸ್ತು ಸದೇವೋನತು ಮಾನುಷಃ

ಶ್ರೀ ಶಂಕರ ಜ್ಞಾನ ಸಂಕಲೇಲನೀ ತಂತ್ರ ಊಧ್ರ್ವರೇತಸ್ಸಿನ ಪುರುಷ ಎಂದರೆ ವೀರ್ಯವನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡ ಅಖಂಡ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿ ಇಹಲೋಕದ ಭಗವಂತ ಎನಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಭಾರತದ ಮಹಿಮಾಪುರುಷರು ತಮ್ಮ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯ ಸಾಧನೆಯಿಂದಲೇ ದೇವತ್ವಕ್ಕೇರಿ ಲೋಕಪ್ರಸಿದ್ಧರಾಗಿದ್ದಾರೆ.

ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಪಾಲನೆಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ವಿಧವುಂಟು. ಮೊದಲನೆಯದು ವರ್ಣಾಶ್ರಮ ಧರ್ಮದಂತೆ ಗೃಹಸ್ಥಾಶ್ರಮ ಸ್ವೀಕರಿಸುವವರೆಗೂ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಪಾಲನೆ ಮಾಡುವುದು. ಅಂಥವನನ್ನು ಉಪಕುರ್ವಾಣ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿ ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ಎರಡನೆಯದು ಆಮರಣಾಂತ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯ ಪಾಲಿಸುವುದು. ಅಂಥವನನ್ನು ನೈಷ್ಠಿಕ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿ ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಲೋಕ ಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕಾಗಿ ತಮ್ಮ ಜೀವನ ಮುಡುಪಿಟ್ಟು ಲೋಕವೇ ತಮ್ಮ ಕುಟುಂಬವೆಂದು ಭಾವಿಸುವವರು, ದೇವರನ್ನು ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಹೊರಟವರು, ಸನ್ಯಾಸಿಗಳು, ಮಠಾಧಿಪತಿಗಳು, ಗುರುಪೀಠದಲ್ಲಿರತಕ್ಕವರು ಈ ನೈಷ್ಠಿಕ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯವ್ರತವನ್ನು ಅಖಂಡವಾಗಿ ಪಾಲಿಸಬೇಕೆಂಬ ಕಟ್ಟಳೆಯಿದೆ. ಈ ರೀತಿಯ ಆಚರಣೆ ಎಲ್ಲ ಧರ್ಮಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಕಾಣಬಹುದು.

ನೈಷ್ಠಿಕ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿ ಬ್ರಹ್ಮಚಿಂತನವಾದ ಧ್ಯಾನ ಅಧ್ಯಯನ ತಪಸ್ಸಿನಿಂದಾಗಿ ಅಗ್ನಿಯಂತೆ ಪ್ರಜ್ವಲಿಸುತ್ತಾನೆ. ಚಿತ್ತಶುದ್ಧನಾಗಿ, ಮನೋಜನ್ಯವಾಸನೆಗಳಿಂದ ದೂರನಾಗಿ, ಕೀರ್ತಿವಂತ ಮಾನವೀಯ ಪುರುಷನಾಗಿ ಸದಾ ತೇಜಸ್ವಿಯಾಗಿರುತ್ತಾನೆ. ನೈಷ್ಠಿಕ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯ ಕಷ್ಟತಮವಾದುದು. ನೈಷ್ಠಿಕ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಯಾಗುವವ ಪರಸ್ತ್ರೀಯರ ಕಡೆ ಕಾಮಜನ್ಯವಾದ ದೃಷ್ಟಿಬೀರಬಾರದು. ಹೆಂಗಸರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿಯ ಮಾತುಕತೆ ವಿನೋದ ನಗೆ ಸರ್ವಥಾ ನಿಷಿದ್ಧ. ಪಶು ಪಕ್ಷಿಗಳ ಮೈಥುನದ ಕಡೆಗೂ ದೃಷ್ಟಿಹರಿಸಬಾರದು. ದೇಹ ಶುದ್ಧಿ, ಆಚಮನ, ಸ್ನಾನ, ಸಂಧ್ಯಾವಂದನೆಗಳ ಕಡೆ ಸದಾ ಗಮನವಿರಬೇಕು. ಮುಟ್ಟಲಿಕ್ಕೆ ಅಯೋಗ್ಯವೆನಿಸಿದ ಯಾವ ಪದಾರ್ಥವನ್ನೂ ಮುಟ್ಟಬಾರದು. ಯಾವಾಗಲೂ ಸ್ಥಾವರ ಜಂಗಮ ಪ್ರಾಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಭಗವಂತನ ಪೂರ್ಣವ್ಯಾಪಿ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಕಾಣುತ್ತ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಊಧ್ರ್ವಗಾಮಿಯಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುವಾತನೇ ನಿಜವಾದ ನೈಷ್ಠಿಕ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿ ಎನಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಅಂಥವನೇ ಬ್ರಹ್ಮನ ಅಥವಾ ಮೋಕ್ಷ ಕುರಿತಾದ ಸಂಶೋಧನೆ ಅನುಸಂಧಾನಗಳನ್ನೂ ನಡೆಸಿ ಅದರ ಆರಾಧನೆ ಅನ್ವೇಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಸಫಲನಾಗುವುದು. ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯೆಯ ಈ ಕಟ್ಟು ಪಾಡುಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಎಲ್ಲ ಧರ್ಮೀಯರಿಗೂ ಹೋಲುತ್ತವೆ.

ಹಿಂದೂಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಗೃಹಸ್ಥನಾಗಿಯೂ ಶಾಸ್ತ್ರವಿಹಿತವಾದ ಕೆಲವೊಂದು ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿದರೆ ಆತನನ್ನು ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯೆ ಕಾಪಾಡಿಕೊಂಡವ ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ಗೃಹಸ್ಥನಾದವ ಋತುಸ್ನಾತಳಾದ ಪತ್ನಿಯ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಪರಿಮಿತ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ವಿಹಿತ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಪಡೆಯಬೇಕೆಂಬ ನಿಯಮಗಳಿವೆ. ಚತುರ್ಥಿ, ನವಮಿ, ಏಕಾದಶಿ, ತ್ರಯೋದಶಿ, ಚತುರ್ದಶಿ, ಹುಣ್ಣಿಮೆ, ಅಮಾವಾಸ್ಯೆ ಮತ್ತು ಮಖಾ, ಮೂಲಾ ನಕ್ಷತ್ರಗಳು. ವ್ರತ ಉಪವಾಸ ಶ್ರಾದ್ಧಾದಿ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ತ್ರೀಸಂಪರ್ಕದಿಂದ ದೂರವಿರುವಾತ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯೆ ಪಾಲಿಸುವವ ಎನಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ.

ವಾನಪ್ರಸ್ಥಾಶ್ರಮದಲ್ಲಿಯೂ ಮುಖ್ಯವಾದುದು ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯ. ಯಾವುದೇ ಆಹಾರಾದಿ ಸೇವನೆಯಿಂದ ತಿರುಗಿ ವಿಷಯಾಸಕ್ತಿ ಬರಲಾರದೋ ಅಂಥ ಸಾತ್ತ್ವಿಕ ಆಹಾರವನ್ನು ಸೇವಿಸಬೇಕು. (ಕೆ.ಎಂ.ಬಿ.)

ಜೈನಧರ್ಮದಲ್ಲೂ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯೆಗೆ ಪ್ರಮುಖಸ್ಥಾನವಿದೆ. ಪಾಶ್ರ್ವನಾಥನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಜಾತುರ್ಯಾಮ ಪದ್ಧತಿಯಿದ್ದಿತು. ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಕ್ಕೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಸ್ಥಾನವಿರಲಿಲ್ಲ. ಚಾತುರ್ಯಾಮದಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಅಪರಿಗ್ರಹದಲ್ಲೇ ಬ್ರಹ್ಮ ಚರ್ಯವನ್ನೂ ಸೇರಿಸಿದ್ದರು. ಬರುಬರುತ್ತ ಜೈನ ಮುನಿಗಳ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಶಿಥಿಲತೆಯುಂಟಾಗಿರಬೇಕು. ಮಹಾವೀರ ಚಾತುರ್ಯಾಮಕ್ಕೆ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯವನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಸೇರಿಸಿ ಪಂಚವ್ರತಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ. ಶ್ರಾವಕರಿಗೆ ಇವು ಪಂಚಾಣುವ್ರತಗಳಾದರೆ ಮುನಿಗಳಿಗೆ ಇವು ಪಂಚ ಮಹಾವ್ರತಗಳಾಗುವುವು.

ಶ್ರಮಣರು ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯವನ್ನು ಒಂದು ಮಹಾವ್ರತವಾಗಿ ಪಾಲಿಸಬೇಕು. ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಕ್ಕೆ ಎರಡು ಮುಖಗಳಿವೆ. ಬಾಹ್ಯದಲ್ಲಿ ಸ್ತ್ರೀಯರಿಂದ ದೂರವಿರುವುದು ಒಂದು ಮುಖವಾದರೆ ಆತ್ಮನಲ್ಲೇ ತನ್ಮಯನಾಗುವುದು ಇದರ ಇನ್ನೊಂದು ಮುಖ. ಸ್ತ್ರೀಯರ ಮನೋಹರವಾದ ಅಂಗಗಳನ್ನು ನೋಡಬಾರದು. ಸ್ತ್ರೀಯರ ಸಂಸರ್ಗ ಮಾಡಬಾರದು. ಸ್ತ್ರೀಯರ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಕೇಳಬಾರದು. ಹಿಂದೆ ಅನುಭವಿಸಿದ ರತಿ ಕ್ರೀಡೆಗಳನ್ನು ಮೆಲುಕು ಹಾಕಬಾರದು. ವೀರ್ಯವರ್ಧಕವಾದ ರಸಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಸೇವಿಸಬೇಕು. ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯವನ್ನು ಪಾಲಿಸುವ ಶ್ರಮಣರು ಈ ಐದನ್ನೂ ಗಮನದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ದೋಷರಹಿತವಾಗಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯವನ್ನು ಪಾಲಿಸುತ್ತಾ ಮನವಚನ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಆತ್ಮಾನುಸಂಧಾನದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಬೇಕು. (ಬಿ.ಜಿ.)

ಕ್ರೈಸ್ತಧರ್ಮವೂ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯೆಗೆ ಮಹತ್ತ್ವದ ಸ್ಥಾನ ನೀಡಿದೆ. ತಿರುಸಭೆಯ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ವಿವಾಹಿತ ಧರ್ಮಗುರುಗಳೂ ಇದ್ದರೂ ಕಾಲಕ್ರಮೇಣ ಅವರ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯ ಜೀವನಕ್ಕೆ ತಿರುಸಭೆ ವಿಶೇಷಗಮನ ಕೊಟ್ಟಿತ್ತು. ಇದರ ಪ್ರಯೋಜನ ಮತ್ತು ಪವಿತ್ರತೆ ಅರಿತು ಧರ್ಮಗುರುಗಳು ಲಗ್ನವಾಗಬಾರದು ಎಂಬ ಕಾನೂನನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರಲಾಯಿತು. ಇದರಿಂದ ಕ್ರೈಸ್ತಗುರುಗಳ ಮನಸ್ಸು ವಿಷಯಾಸಕ್ತ ವಿಚಾರಗಳಿಂದ ದೂರವಿದ್ದು ಕೇವಲ ದೇವರ ಸೇವೆಯಲ್ಲೇ ಮಗ್ನವಾಗಲು ಅನುಕೂಲವಾಗುವುದಲ್ಲದೆ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯೆಯು ಒಂದು ನೈತಿಕ ಗುಣವಾಗಿದ್ದು, ಇದರ ಸದ್ಗುಣಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲು ತುಂಬಾ ಸಹಾಯವಾಗುವುದು. ಇದು ಶಿಸ್ತು ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಕೂಡಾ ತುಂಬ ಪ್ರಯೋಜನಾಕಾರಿಯಾಗಿರುವುದಲ್ಲದೆ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದವರು ತಮ್ಮ ಸ್ವಭಾವದ ಗುಣಗಳನ್ನು ಹತೋಟಿಯಲ್ಲಿರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದು.