ಸದಸ್ಯ:Deeksha.manjunath/ನನ್ನ ಪ್ರಯೋಗಪುಟ

ಮೈಸೂರು ಸದಾಶಿವರಾಯರು [ ಕ್ರಿ.ಶ. 1815 ರಿಂದ 1884 ]

ಮೈಸೂರು ಸದಾಶಿವ ರಾವ್, 19ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಮನೋರಂಜಕ, ಕರ್ನಾಟಕದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ವಗ್ಗೇಯಕರರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು. ಅವರು ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ರಾಗಗಳು ಮತ್ತು ತಾಳಗಳಲ್ಲಿ ನೂರಾರು ಹಾಡುಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಭಾಗ ಮಾತ್ರ ಉಳಿದಿದೆ. ಉಳಿದ ಹಾಡುಗಳು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಸದಾಶಿವ ರಾವ್ ಅವರ ಆರಂಭಿಕ ವಿವರಗಳೂ ಸಹ ಜೀವನ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ.

1954 ರಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರು ಕೆ.ವಾಸುದೇವಾಚಾರ್ಯರು ಅದರ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದಾಗ ಮೈಸೂರಿನ ಸಂಗೀತ ಕಲಾಭಿವರ್ಧಿನಿ ಸಭಾ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ ಅವರ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಕೃತಿಗಳ ಕುರಿತು ಮಾಹಿತಿಯು ಏಕೈಕ ಮೂಲವಾಗಿದೆ. ಆ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಎನ್. ಚನ್ನಕೇಶಯ್ಯ  ಬಿ.ಕೆ  ಪದ್ಮನಾಭ ರಾವ್ ಮತ್ತು ಎಚ್. ಯೋಗನರಸಿಂಹಂ ಅದರ ಸಂಪಾದಕರಾಗಿದ್ದ ಅವರುಗಳು, ಸಂಯೋಜಕರ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ವಿವರವನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.

ಜನನ

ಮೈಸೂರು ಸದಾಶಿವ ರಾವ್ (ಮೈಸೂರು ಸದಾಶಿವ ರಾವ್ :1800-1885) ಅಥವಾ  ಸದಾಶಿವ ರಾವ್ ರವರು ತ್ಯಾಗರಾಜರ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಗಮನಾರ್ಹ ಗಾಯಕ ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ ಸಂಯೋಜಕ ರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಮೈಸೂರು ರಾಜ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರವರ ಆಸ್ಥಾನದ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದರು. ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ 'ಮೈಸೂರು ಶೈಲಿಯನ್ನು' ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ ಕೀರ್ತಿ ಅವರಿಗೆ ಸಲ್ಲುತ್ತದೆ. ಕರ್ನಾಟಕಸಂಗೀತ ತ್ರಿಮೂರ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರೆನಿಸಿದ ಹಾಗೂ ಮೆರೆದ ಶ್ರೀ ತ್ಯಾಗರಾಜರ ಪ್ರಶಿಷ್ಯರು (ಶಿಷ್ಯರ ಶಿಷ್ಯರು), ಸದಾಶಿವರಾಯರು, ತಾವೇ ರಚಿಸಿದ ಕೃತಿಯನ್ನು ತ್ಯಾಗರಾಜರ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ಹಾಡಿ ಮೆಚ್ಚುಗೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಆಶೀರ್ವಾದವನ್ನು ಪಡೆದ ವಾಗ್ಗೇಯಕಾರರು.

ಸದಾಶಿವ ರಾವ್ ಅವರ ಆರಂಭಿಕ ದಿನಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಬಹಳ ಕಡಿಮೆ ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ. ಸದಾಶಿವ ರಾವ್ ಅವರು ಮರಾಠಿ ಮಾತನಾಡುವ ದೇಶಸ್ಥ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರು. ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಸೇರುವ ಚಿತ್ತೂರಿನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿರುವ ಗಿರಂಪೇಟೆಯಲ್ಲಿ 1815ರಲ್ಲಿ ಸದಾಶಿವರಾಯರು ಜನಿಸಿದರು.  ಇದು ಆಧುನಿಕ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದೆ. ತಂದೆ ಶಿರಸ್ತೇದಾರ್ ಶಂಕರರಾವ್, ತಾಯಿ ಕೃಷ್ಣಾಬಾಯಿ, ಅಶ್ವಲಾಯನ ಸೂತ್ರ, ಜಮದಗ್ನಿ ಗೋತ್ರಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಮಾಧ್ವ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು. ಮಲ್ಲಾರಿರಾವ್  ಹಾಗೂ ಸೀತಾಬಾಯಿ ಇವರ ಒಡಹುಟ್ಟಿದವರು. ಅವರ ಶಿಕ್ಷಣದ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಮಾಹಿತಿ ಇಲ್ಲ. ಆದರೆ ಅವರು ಅವರ ಕಿರಿಯ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ವಾಲಾಜಪೇಟ್  ವೆಂಕಟರಮಣ ಭಗವತರ ಬಳಿ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿರಬೇಕು ಎಂದು ಮಾತ್ರ ತಿಳಿದು ಬಂದಿದೆ.

ಒಮ್ಮೆ ಊಟಕ್ಕೆ ಕುಳಿತಾಗ ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ತುಪ್ಪ ಬಡಿಸು ಎಂದು ತಾಯಿಯನ್ನು ಕೇಳಿದಾಗ ಆಕೆ ನಿರಾಕರಿಸಿದಳು. ಇದರಿಂದ ತಾಯಿಯ ಮೇಲೆ ಕೋಪಗೊಂಡು, ಮನೆಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟು, ವಾಲಾಜಪೇಟೆ ವೆಂಕಟರಮಣಭಾಗವತರಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಆರಣಿಯ ಜಹಗೀರ್‌ದಾರ್ ತಿರುಮಲ ರಾವ್ ಸಾಹೇಬ್‌ರವರ ಸೋದರತ್ತೆ ಸುಂದರಬಾಯಿಯೊಡನೆ ಇವರ ವಿವಾಹವಾಯಿತು. ವಿವಾಹದ ನಂತರ ಚಿತ್ತೂರಿನ ಜಿಲ್ಲಾ ಕಲೆಕ್ಟರವರ ಕಛೇರಿಯಲ್ಲಿ ಗುಮಾಸ್ತರಾಗಿದ್ದರು.

ಮೈಸೂರು ಸದಾಶಿವ ರವ್

ತಿರುವಲ್ಲಕ್ಕೇಣಿ ಪಾರ್ಥಸಾರಥಿಯ ಸನ್ನಿಧಿಯಲ್ಲಿ ತಾವು ರಚಿಸಿದ 'ಶ್ರೀ ಪಾರ್ಥಸಾರಥೇ' ಎಂಬ ಭೈರವಿರಾಗದ ಕೃತಿಯನ್ನು  ತ್ಯಾಗರಾಜರ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ಹಾಡಿ ತ್ಯಾಗರಾಜ ಸ್ವಾಮಿಗಳ  ಆಶೀರ್ವಾದವನ್ನು ಪಡೆದು ಧನ್ಯರಾದವರು. ಮುಂದೆ ಅನೇಕ ಪವಾಡಗಳನ್ನು ಮೆರೆದವರು. ಹಾಗೂ ಇವರು ತ್ಯಾಗರಾಜರ (ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದ ಟ್ರಿನಿಟಿ ಯಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು) ಪರಮ ಶಿಷ್ಯರಾಗಿದ್ದರು. ಸದಾಶಿವರಾಯರು ಮೊದಲು ತ್ಯಾಗರಾಜರನ್ನು ಭೇಟಿಯಾಗಿದ್ದು ಅವರು ವಾಲಾಜಪೇಟೆಗೆ ತೀರ್ಥಯಾತ್ರೆಗೆ ತೆರಳಿದಾಗ. ಆಗ ಅವರು ಸದಾಶಿವರಾಯರೊಡನೆ ಕೆಲವು ಸಮಯದವರೆಗೆ ಕಾಲವನ್ನು ಕಳೆದರು.

ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಸಾಧನೆಗಳು

ಸದಾಶಿವರಾಯರ ಸಂಗೀತ ಪ್ರತಿಭೆಗೆ ಮಾರುಹೋದ ವೀಣಾಸಾಂಬಯ್ಯನವರು ಮೈಸೂರು ಆಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಇವರನ್ನು ಕರೆತಂದರು. ಮುಮ್ಮಡಿ ಕೃಷ್ಣರಾಒಡೆಯರು ಐವತ್ತು ರೂಪಾಯಿಗಳ ಸಂಬಳವನ್ನು ಮಂಜೂರು ಮಾಡಿ ರಾಯರನ್ನು ಮೈಸೂರುಆಸ್ಥಾನ ವಿದ್ವಾಂಸರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಿದರು.

ಸದಾಶಿವ ರಾವ್ 1835 ರಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರಿಗೆ ತೆರಳಿದರು. ಅವರು ಮೈಸೂರಿನ ಇಬ್ಬರು ಸಹೋದರರೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದರು. ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳಾದ ಕೊಪ್ಪರಂ ಚಿನ್ನಮನಿ ಸ್ವಾಮಿ ಶೆಟ್ಟಿ ಮತ್ತು ಪಡ್ಡು ಮುನಿಸ್ವಾಮಿ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಮೈಸೂರಿಗೆ ಸದಾಶಿವ ರಾವ್ ಅವರನ್ನು ಕರೆತಂದರು. ಅವರು 30 ವರ್ಷದವರಾಗಿದ್ದಾಗ, ರಾವ್ ಅವರು ಮೈಸೂರು ಒಡೆಯರ ದರ್ಬಾರ್ ನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸ್ಥಳವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದರು. ರಾಜಮನೆತನದ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹದಿಂದ ರಾವ್ ಅವರಿಗೆ ಶ್ರೀಮಂತ ಅಭಿಮಾನಿಗಳು ಮತ್ತು ಶಿಷ್ಯರು ಇದ್ದರು. ಇದು ರಾವ್‌ಗೆ ತನ್ನ ಜೀವನದುದ್ದಕ್ಕೂ ಏನು ತೊಂದರೆ ಇಲ್ಲದಂತೆ ಬದುಕಲು ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಅವರು ದತ್ತಿ ಕಾರ್ಯಗಳಿಗೂ ಸಹ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದರು.  ಕೆಲಕಾಲದ ನಂತರ ತಮ್ಮ ಸಂಬಳವನ್ನು ಕುರಿತು ಮಹಾರಾಜರೊಡನೆ ಮನಸ್ತಾಪವೇರ್ಪಟ್ಟು ತಮ್ಮ ಊರಿಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಿದರು. ಮೈಸೂರು ಸಂಸ್ಥಾನ ದಿವಾನರಾದ ವೆಂಕಟೇಅರಸರು ಚಾಮರಾಜಒಡೆಯರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ರಾಯರನ್ನು ಆಸ್ಥಾನವಿದ್ವಾಂಸರಾಗಿ ನೇಮಕಮಾಡಿ ಮೈಸೂರಿಗೆ ಮತ್ತೆ ಕರಸಿಕೊಂಡರು. ಅಂದಿನಿಂದ ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲೇ ನೆಲೆಸಿದ ರಾಯರು 'ಮೈಸೂರು ಸದಾಶಿವರಾಯರೆನಿಸಿಕೊಂಡರು'. ಸದಾಶಿವರಾಯರು 1835 ರಿಂದ 1885 ರವರೆಗೆ ಅಂದರೆ 50 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಮೈಸೂರು ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಲಗತ್ತಿಸಿದ್ದರು. ಇವರು ಉತ್ತಮ ವಾಗ್ಗೇಯಕಾರರು ಆಗಿದ್ದು, ಅವರ ಶೈಲಿಯು ಪ್ರೌಢವಾಗಿತ್ತು.

ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃಷಿ

ಮಧ್ಯಮಕಾಲದ ಸಾಹಿತ್ಯ,  ಸ್ವರಜತಿಗಳನ್ನು ಹೋಲುವ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಧಾತುಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಚರಣಗಳು, ಚಿಟ್ಟೆಸ್ವರ ಸಾಹಿತ್ಯಗಳಿಂದ  ಇವರ ರಚನೆಗಳು ಕೂಡಿವೆ. ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ತ್ಯಾಗರಾಜರ, ದೀಕ್ಷಿತರ ಶೈಲಿಗಳ ಸಮ್ಮಿಲನವು ಇವರ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿವೆ. ಸಂಗೀತ ರಚನೆಗಳು, ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾಗಿ ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಪಂಡಿತರ ಮೆಚ್ಚುಗೆಗಳಿಸಿವೆ, ಇವರು ಅನೇಕ ಸ್ವರಜತಿ, ಪದವರ್ಣ, ಕೃತಿ, ತಿಲ್ಲಾನಗಳನ್ನು 'ಸದಾಶಿವ' ಎಂಬ ಅಂಕಿತದಲ್ಲಿ ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಅನೇಕ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳನ್ನು ಸಂದರ್ಶಿಸಿ ಆಯಾ ಕ್ಷೇತ್ರಾಧಿದೇವತೆಗಳನ್ನು ಕುರಿತು ಕೃತಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ನರಸಿಂಹ ಉಪಾಸಕರು. ಸಂಸ್ಕೃತ ಮತ್ತು ತೆಲುಗು ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಇವರ ರಚನೆಗಳಿವೆ. ಇವರು ಸುಮಾರು ಅರವತ್ತೋಂಬತ್ತು ವರುಷಗಳು ಜೀವಿಸಿದ್ದರು ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಾಯಶಃ ಕ್ರಿ.ಶ 1884ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಅವಸಾನ ಕಾಲವು ಸಮೀಪಿಸಿತು ಎಂದು ತಿಳಿದುಬರಲು ಅವರು ಶಿಷ್ಯರಿಗೆ ತಂಬೂರಿಯನ್ನು ನುಡಿಸಲು ಹೇಳಿದರು, ತಂಬೂರಿಗಳು ನಾದಗೈಯುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಅವರ ಜೀವವು ಆ ನಾದದಲ್ಲೇ  ಲೀನವಾಯಿತು. ಹೀಗೆ ಅವರು ನಾದಸಿದ್ಧಿಯನ್ನು ಪಡೆದಂತಹ ವಾಗ್ಗೇಯಕಾರರು.

ಅವರ ಶಿಷ್ಯರಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯರಾದವರು, ವೀಣೆ ಪದ್ಮನಾಭಯ್ಯ, ವೀಣೆ ಶಾಮಣ್ಣ, ವೀಣೆ ಸುಬ್ಬಣ್ಣ, ವೀಣೆ ಶೇಷಣ್ಣ, ಚಿಕ್ಕಸುಬ್ಬರಾಯರು, ವೆಂಕಟೇಶಯ್ಯ ಮತ್ತು ಗಂಜಂ  ಸೂರ್ಯನಾರಾಯಣ ಮುಂತಾದವರು. ಇವರಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಶಿಷ್ಯರು ವೈಣಿಕರೆನಿಸಿದರೂ, ಇವರಲ್ಲಿ ಗಾಯನವನ್ನೂ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿ  ಹಾಡುತ್ತಿದ್ದರು.

ಸದಾಶಿವ ರಾವ್ ಅವರ 47 ಸಂಯೋಜನೆಗಳು ಮಾತ್ರ ಇಂದು ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಅವುಗಳನ್ನು 1954 ರಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರಿನ ಸಂಗೀತ ಕಲಾಭಿವರ್ಧಿಸಿ ಸಭಾ ಪ್ರಕಟಿಸಿತು. ಮೂವತ್ತೈದು ಸಂಕೇತಗಳೊಂದಿಗೆ ಮತ್ತು ಉಳಿದ 12 ರಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಸಾಹಿತ್ಯವಿದೆ.

ಕೃತಿಗಳು

ಅವರ ಮಾತೃಭಾಷೆ ಮರಾಠಿ ಆದರು  ಸದಾಶಿವ ರಾವ್‌  ಅವರು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ತೆಲುಗಿನಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ  ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಸಂಯೋಜನೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರ ಕೃತಿ-ಗಳ ಸಾಹಿತ್ಯ ಹಿಂದೂ ದೇವದೂತರ ವಿವಿಧ ದೇವರುಗಳ ಮತ್ತು ದೇವತೆಗಳ ಮೇಲೆ ಇದೆ: ರಾಮ (23): ಕೃಷ್ಣ (5); ಶಂಕರ (2): ಕಂಚಿ ಕಾಮಾಕ್ಷಿ (2); ನರಸಿಂಹ, ಪಾರ್ಥಸಾರಥಿ, ರಂಗನಾಥ, ಕೇಶವ, ಏಕಮ್ರಸಾ, ಸೌಂದರ್ಯವಳ್ಳಿ, ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿ, ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ, ಆಂಜನೇಯ ಮತ್ತು ಗಜಾನನ (ತಲಾ ಒಂದು), ಮಾಧ್ವಾಚಾರ್ಯ ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ಉತ್ತರಾದಿ ಮಠದ ಸತ್ಯವಿಜಯ ಸ್ವಾಮಿಗಳ ಮೇಲೆ ತಲಾ ಒಂದು ಕೃತಿ ಇದು. ಪದ ವರ್ಣ ಮತ್ತು ತಿಲ್ಲಾಣವನ್ನು ಮುಮ್ಮಡಿ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ಅವರನ್ನು ಉದ್ದೇಶಿಸಿ ಮಾತನಾಡುತ್ತದೆ. ಕ್ಷೇತ್ರ-ಯಾತ್ರೆಗಳಿಗೆ ಅಥವಾ ತೀರ್ಥಯಾತ್ರೆಯ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದಾಗ ಸದಾಶಿವ ರಾವ್ ಅವರು ಅನೇಕ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಹೀಗಾಗಿ, ಶ್ರೀ ಪಾರ್ಥಸಾರಥಿ ತಿರುವಳ್ಳಿಕೆಣಿ ಯಲ್ಲಿರುವ ದೇವಾಲಯ ದೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದೆ(ಚೆನ್ನೈನಲ್ಲಿ ಟ್ರಿಪ್ಲಿಕೇನ್); ಶ್ರೀರಂಗದೊಂದಿಗೆ ಪರಮದ್ದೂತಮೈನಾ;  ಕಾಂಚೀಪುರಂನೊಂದಿಗೆ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ಕೇಶ, ಕನುಗೋಣಿ ಮತ್ತು ಕಾಮಕೋಟಿ ಪೀಠ ಸೈತಿ; ಕಾವೇರಿ ಮತ್ತು ಭವಾನಿ ನದಿಗಳ ನಡುವೆ ಇರುವ ಭವಾನಿಪುರದೊಂದಿಗೆ ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮೀ ರಮಣ; ಮತ್ತು ಪಳನಿಯೊಂದಿಗೆ ಶ್ರೀ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ.

ಅವರು ನಾಲ್ಕು ವಿಭಿನ್ನ ಅಂಕಿತನಾಮಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದರು, ಅದರೊಂದಿಗೆ ಅವರ ಕೃತಿಗಳಿಗೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದರು. ಅವುಗಳೆಂದರೆ - ಸದಾಶಿವ, ಸದಾಶಿವ ಕವಿ, ಕವಿ ಸದಾಶಿವ ಮತ್ತು ವರಕವಿ ಸದಾಶಿವ. ಅವರ ಕೆಲವು ಪ್ರಮುಖ ಸಂಯೋಜನೆಗಳು ಯಾವುದೆಂದರೆ ದೇವಾದಿದೇವ (ಮಾಯಮಳವಗೌಳ), ಗಂಗಾಧರ ತ್ರಿಪುರಹರಣ (ಪೂರ್ವಿಕಲ್ಯಾಣಿ) ಮತ್ತು ಪರಮಭೂತ ಮೈನಾ(ಖಮಾಸ್).

ಸದಾಶಿವ ರಾವ್ ಅವರು 'ಸದಾಶಿವ ಎಂಬ ಮುದ್ರೆಯನ್ನು ಬಳಸಿದ್ದಾರೆ.  ದೇವಾದಿ ದೇವ, ನಾನು ಕಾವ ಸಮಯಾಂಕ್ ರ,  ಪರಮಾಲ್‌ಭೂಟ್‌ಮೈನ ಸೇವೆ ಮತ್ತು ವಕಾಮಾ ಗೋಕಾರುಂದಾನಿ  ಇತ್ಯದಿ, ಅವರ ಕೆಲವು ತೆಲಗಿನ ಸಂಯೋಜನೆಗಳಾದರೆ, ಸಾಕೇತ ನಗರನಾಥ, ಗಂಗಾಧರ ತ್ರಿಪುರ, ಹರ ಶ್ರೀ ಸಾರಂಗಧಾರ ಮತ್ತು ಕಮಲಕಾಂಥ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ ಅನಂತ ಸುಸ್ವಂತ ಅವರು ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಮಾಡಿರುವ ಸಂಯೋಜನೆಗಳು.

ಕುತೂಹಲಕಾರಿಯಾಗಿರುವ ವಿಚಾರವೆಂದರೆ ಅವರು ತಮ್ಮ ತಿಲ್ಲಾಣಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಪದ ವರ್ಣದಂತಹ  ಸಂಯೋಜನೆಗೆ ಯಾವುದನ್ನೂ ಬಳಸಲಿಲ್ಲ. ಅವರು ಆಗಿನ ಜನಪ್ರಿಯ ಕೃತಿ ರಚನಕಾರ ಆಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಪುನ್ನಗತೋಡಿ, ಪೂರ್ಣಶಾಡ್ದಾ ಮತ್ತು ಬಲಹಂಸದಂತಹ ಕೆಲವು ಅಪರೂಪದ ರಾಗಗಳನ್ನು ಅನ್ವೇಷಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಅವರ ಕೃತಿಗಳು ಪ್ರಮಾಣಿತ ಪಲ್ಲವಿ ಮತ್ತು ಅನುಪಲ್ಲವಿ ಹಾಗೂ ಒಂದು ರಚನೆ ಮತ್ತು ಅನುಕ್ರಮವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೆ. ಚರಣಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಒಂದರಿಂದ ನಾಲ್ಕು ವರೆಗೆ ಬದಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಚಿತ್ತಸ್ವರ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು ಮತ್ತು ಅನೇಕ ವೀಣಾ-ಶೈಲಿ ಸಂಗತಿಗಳಿವೆ.

ಅವರ ಮಕ್ಕಳ ಬಗ್ಗೆ

ಸದಾಶಿವರಾಯರಿಗೆ ಒಬ್ಬ ಮಗಳು ಇದ್ದಳು ಎಂದು ತಿಳಿದುಬಂದಿದ್ದು, ಅವರ ಮಗ ಟಿ. ವೆಂಕಟ ರಾಮ ರಾವ್ ಅವರು "ಪರದೆ ರಾಮರಾವ್" ಎಂದು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿ ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿ ನಟರಾದರು.

ತನ್ನ ಕುಟುಂಬದ ಬಗ್ಗೆಯು ಹೆಚ್ಚು ಮಾಹಿತಿ ಇರಲಿಲ್ಲ.

ಸದಾಶಿವರಾಯರ ಕೊನೆಯ ಕ್ಷಣಗಳು

ತನ್ನ ಕಿರಿಯ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಸದಾಶಿವ ರಾವ್ ಅವರನ್ನು ನೋಡಿದ ವಾಸುದೇವಾಚಾರ್ಯರು, ಅವರನ್ನು ಗೌರವಯುತ ವ್ಯಕ್ತಿ ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿದ್ದಾರೆ. ರಾಜ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ಮತ್ತು ವೀಣಾ ಸುಬ್ಬಾನಾರಂತಹ ಶ್ರೀಮಂತ ಶಿಷ್ಯರಿಗೆ ಧನ್ಯವಾದಗಳು ಏಕೆಂದರೆ ಸದಾಶಿವ ರಾವ್ ಅವರಿಗೆ ಎಂದಿಗೂ ಹಣದ ಕೊರತೆಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವರು ಯಾವುದೇ ಪ್ರಮಾಣದ ಸಂಪತ್ತನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಲು ಯೋಚಿಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ ಏಕೆಂದರೆ ಅವರು ಬಹಳ ಉದಾರ ವ್ಯಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಅವರು ತನ್ನ ಅತಿಥಿಗಳನ್ನು ತನ್ನನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡುವ ದೇವರುಗಳಂತೆ ನೋಡಿಕೊಂಡರು.

ಸದಾಶಿವ ರಾವ್ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಅನೇಕ ತೀರ್ಥಯಾತ್ರೆ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ. ಅವರ ಜೀವನದ ಅಂತ್ಯವೂ ಹೇಗೆ ಬಂತು ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ಬಹಳ ಆಸಕ್ತಿದಾಯಕ ವಿವರವಿದೆ. ಅವರ ಜೀವನ ಯಾವಾಗ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅವರಿಗೆ ತಿಳಿದಿತ್ತು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವರು ಸ್ನಾನ ಮತ್ತು ಪೂಜೆಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ, ಅವರು ಉತ್ತರದ ಕಡೆಗೆ ಕುಳಿತು, ರಾಗ ವಸಂತದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಸಂಯೋಜನೆಯಾದ 'ಕಮಲಕಾಂತ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನನು' ಎಂಬ ಕೃತಿಯನ್ನು ಮೃದುವಾಗಿ ಹಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ನಂತರ, ಒಂದು ಚಮಚ ತುಪ್ಪದೊಂದಿಗೆ ತಲೆಗೆ ಸವರಿಕೊಂಡ ನಂತರ, ಅವರು ತನ್ನ ಉಸಿರನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿದು ತನ್ನ ಪ್ರಾಣವನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿದರು. ಅವರ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ತಂಬೂರಿ ಮತ್ತು ಇತರ ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯಗಳು ಆ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಮೇಲ್ ಧ್ವನಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಸದವು ಎಂದು ಕಥೆ ಹೇಳುತ್ತದೆ.

ಸದಾಶಿವ ರಾವ್ ಬಹಳ ಧರ್ಮನಿಷ್ಠೆ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದು, ತ್ಯಾಗರಾಜರ ಶಿಷ್ಯ, ಪರಂಪರರು, ನಿಜವಾದ ಉತ್ಸಾಹದಲ್ಲಿ ಅವರು ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ರಾಮೋತ್ಸವವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ನಂತರ, ಅವರು ಪೂಜಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಸೀತಾ-ರಾಮನ ಚೌಕಟ್ಟಿನ ಭಾವಚಿತ್ರ ಮುರಿದಾಗ, ಭಾವಚಿತ್ರವನ್ನು   ನಿರ್ಮಿಸಲು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದ ಮರದ ಮಂಟಪವನ್ನು ದೋಡಾಪೇಟೆಯ ಕನ್ಯಾಕ - ಪರಮೇಶ್ವರಿ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಇಡಲಾಯಿತು. ಇದನ್ನು ಈಗಲೂ ಕಾಣಬಹುದು. ಅವರು ತಮ್ಮ 80ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದರು.

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

<r>Shivakumar, K. (2019). Sadhakams - Kannada: A Carnatic music book in Kannada. Sangeet Bharati</r>

<r>Kumar, K., & Stackhouse, J. (1987). Classical music of South India: Karnatic tradition in western notation</r>