ಸದಸ್ಯ:C K SRIHARI/WEP 2019-20 sem2

ಮೋರ್ಸಿಂಗ್

ಮೋರ್ಸಿಂಗ್ತಾಳ ವಾದ್ಯ ಮೀಟು ವಾದ್ಯ

ಮೋರ್ಸಿಂಗ್ (ಮುಖರ್ಷಂಕು, ಮೋಛಂಗ್, ಮೋರ್ಚಿಂಗ್ ಅಥವಾ ಮೋರ್ಚಾಂಗ್; ತೆಲುಗು:మోర్సింగ్, ರಾಜಸ್ಥಾನಿ: मोरचंग, ತಮಿಳು:நாமுழவு அல்லது முகச்சங்கு, ಮಲಯಾಳಂ:മുഖർശംഖ്, [ಇಂಗ್ಲಿಷ್:Jew's harp) ಇಂಗ್ಲಿಷರ ಜಿವ್ಸ್ ಹಾರ್ಪನ್ನು ಹೋಲುವ ವಾದ್ಯ, ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ರಾಜಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ, ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಸಿಂಧ್ ಎಂಬ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಲ್ಯಾಮೆಲ್ಲೊಫೋನ್ಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಬಹುದು. ಇದು ಎರಡು ಸಮಾನಾಂತರ ಫೋರ್ಕ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕುದುರೆಗಾಲಿನ ಆಕಾರದಲ್ಲಿ ಲೋಹದಿಂದ ಮಾಡಿಡ್ದು ಒಂದು ಚಕ್ರದ ಆಕಾರ ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮೀಟಲು ಒಂದು ಲೋಹದ ನಾಲಿಗೆ, ಒಂದು ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಚಕ್ರಾಕಾರಕ್ಕೆ ನಿವಾರಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದು ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಕಂಪಿಸಲು ಮುಕ್ತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಆ ಲೋಹದ ನಾಲಿಗೆಯು ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಬಾಗುತ್ತದೆ, ಇದರಿಂದ ಅದನ್ನು ಮೀಟಬಹುದು ಮತ್ತು ಕಂಪಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಬಹುದಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಬಾಗಿದ ಭಾಗವನ್ನು ಟ್ರಿಗ್ಗರ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

1500 ವರ್ಷಗಳ ಇತಿಹಾಸ ಹೊಂದಿರುವ ಈ ವಾದ್ಯವು ಮೂಲತಹ ಭರತದ್ದಾಗಿದ್ದು ಇದನ್ನು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸಲು ಯಾವುದೆ ಆದಾರವಿಲ್ಲ. ಭಾರತೀಯ ಗುರುಕುಲ ಬೋಧನಾ ಪದ್ಧತಿಯ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ, ಜಾನಪದ ಕಥೆಗಳು ಅದರ ಇತಿಹಾಸದ ದ್ವಿತೀಯ ಮೂಲವಾಗಿದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಇದು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತ, ರಾಜಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಅಸ್ಸಾಂನ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಬಂಗಾಳದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಅಸ್ಸಾಮಿಯ ಜಾನಪದ ಗೀತೆಗಳಲ್ಲಿ ರಬೀಂದ್ರಸಂಗೀತವನ್ನು ನುಡಿಸುವಾಗಲೂ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ, ಇದು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ ಕಚೇರಿಗಳು ಮತ್ತು ತಾಳವಾದ್ಯ, ಮೇಳಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಹಾರ್ಮೋನಿಕಾ ಮತ್ತು ಹಾರ್ಮೋನಿಯಂನಂತಹ ನಂತರದ ವಾದ್ಯಗಳಿಗೆ ಉಲ್ಲೇಖವಾಗಿ ಬಳೆಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.

ಸರ್ಕಾರಿ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ, ಕೊಯಮತ್ತೂರು

ರಾಜಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಮೋರ್ಚಾಂಗ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಲೋಕ್ ಗೀತ್ (ಜಾನಪದ ಸಂಗೀತ) ಗಳಲ್ಲಿ ತಾಳವಾದ್ಯವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಹಿಂದಿ ಸಿನೆಮಾದಲ್ಲಿ ಆರ್.ಡಿ. ಬರ್ಮನ್ ಮತ್ತು ಎಸ್.ಡಿ.ಬರ್ಮನ್‌ರಂತಹ ಸಂಗೀತ ನಿರ್ದೇಶಕರು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಇಪ್ಪತ್ತನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಪುನರುಜ್ಜೀವನಗೊಂಡರು, ವರುಣ್ ಜಿಂಜೆಯಂತಹ ಬೀದಿ ಪ್ರದರ್ಶಕರು ಇದನ್ನು ಹೊಸ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ನುಡಿಸಿದರು.

ನುಡಿಸುವ ವಿಧಾನ

ಮೊರ್ಸಿಂಗ್ ಅನ್ನು ಮುಂಭಾಗದ ಹಲ್ಲುಗಳ ಮೇಲೆ ಇರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಸ್ವಲ್ಪ ತುಟಿ ತುಟಿಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಕೈಯಲ್ಲಿ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ಹಿಡಿದಿರಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಾಧವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ಇನ್ನೊಂದು ಕೈಯ ತೋರುಬೆರಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಅದನ್ನು ನುಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮೂಗಿನ ಶಬ್ದಗಳನ್ನು ಮಾಡುವಾಗ ನುಡಿಸುವವರ ನಾಲಿಗೆಯ ಚಲನೆಯನ್ನು ನಾಧ ಬದಲಾಯಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. 'ನ್ಗಾ' ಅಥವಾ ಅದರ ರೂಪಾಂತರವನ್ನು ಮೂಗಿನ ಮೂಲಕ ಧ್ವನಿಸಿದಾಗ, ಗಾಳಿಯನ್ನು ಹೊರಗೆ ತಳ್ಳಿದಾಗ, ಅಥವಾ ಬಾಯಿಯ ಮೂಲಕ ಎಳೆಯುವಾಗ ಇದನ್ನು ಸಾಧಿಸಬಹುದು. ಇದು ಧ್ಯಾನ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ಕೆಲವು ಕಲಾವಿದರು ಇದನ್ನು ಪ್ರಾಣಾಯಾಮವನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುವ ಒಂದು ರೂಪವಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಇತರರು ನುಡಿಸುವಾಗ ವಾದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾರೆ.

ನುದಿಸುವ ವಿಧಾನ

ಮೊರ್ಸಿಂಗ್ ಅನ್ನು ಕೈಯಲ್ಲಿ, ಚೌಕಟ್ಟು ಅಥವಾ ಅಂಗೈ ಮತ್ತು ಬೆರಳುಗಳ ನಡುವಿನ ಚಕ್ರಾಕಾರವನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಎಡಗೈಯಲ್ಲಿ ಹಿಡಿದಿಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಿಷ್ಫಲವಾಗಿರುವಾಗ ಮಧ್ಯದ ಭಾಗ ಅಥವಾ ಲೋಹದ ನಾಲಿಗೆ ಮುಟ್ಟದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ನಂತರ ಎರಡು ಸಮಾನಾಂತರ ಫೋರ್ಕ್‌ಗಳ ಮೇಲ್ಭಾಗವನ್ನು ಮುಂಭಾಗದ ಮೇಲಿನ ಹಲ್ಲುಗಳ ವಿರುದ್ಧ ದ್ರುಡವಾಗಿ ಒತ್ತಲಾಗುತ್ತದೆ; ಕೆಳಭಾಗದ ಫೋರ್ಕ್, ಮುಂಭಾಗದ ಕೆಳಗಿನ ಹಲ್ಲುಗಳ ವಿರುದ್ಧ ತುಟಿಗಳು ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಲೋಹದ ನಾಲಿಗೆ ಚಲಿಸುವಾಗ ಹಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ತೋರು ಬೆರಳಿನ ತುದಿಯಿಂದ ಟ್ರಿಗ್ಗರ್ ಅನ್ನು ಬಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಲೋಹದ ನಾಲಿಗೆಯ ಕಂಪನದಿಂದಾಗಿ ಶಬ್ದವು ಹಲ್ಲುಗಳ ಮೂಲಕ ವರ್ಗಾಯಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಬಾಯಿ ಮತ್ತು ಮೂಗಿನ ಕುಳಿಯಲ್ಲಿ ಶಬ್ದವಾಗುತ್ತದೆ. ಸ್ಥಿರವಾದ ತರಿದುಹಾಕುವಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ನುಡಿಸುವವನ ನಾಲಿಗೆಯ ಚಲನೆಯು ಶಬ್ದದ ಅತ್ಯಂತ ವೇಗದ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ. ಬಾಯಿಯಲ್ಲಿ ಜಾಗವನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮೂಗಿನ ಹೊಳ್ಳೆಗಳು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಫೇಸರ್‌ಗಳಂತೆಯೇ ವಿಭಿನ್ನ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಶಬ್ದಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು.

ಶ್ರುತಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು

ತಂಜೂರು ಶೈಲಿಯ ತಂಬುರಾ

ಈ ವಾದ್ಯದ ಮೂಲ ಶ್ರುತಿ ಬಹಳ ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಬದಲಾಯಿಸಬಹುದು. ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ,ಈ ವಾದ್ಯದ ಶ್ರುತಿಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾತ್ರ ಮಾಡಬಹುದು ಆದರೆ ಹೆಚ್ಚಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಶ್ರುತಿಯನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಜೇನುಮೇಣವನ್ನು ಬಾರಿಸುವ ಭಾಗದ ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಅಂಟಿಸಬಹುದು. ಶ್ರುತಿಯನ್ನುಹೆಚ್ಚಿಸಲು ವಾದ್ಯದ ನಾಲಿಗೆಯನ್ನು ಫೈಲ್ ಮಾಡಬಹುದು, ಆದರೆ ಇದು ವಾದ್ಯವನ್ನು ಹಾನಿಗೊಳಿಸಬಹುದು.

ಸುಧಾರಿತ ನುಡಿಸುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಪಕ್ಕವಾದ್ಯದ ಕಲೆ

ಮೃದಂಗಂ ಅಥವಾ ಧೋಲ್ ಜೊತೆಗೆ ಮೋರ್ಸಿಂಗ್ ಅನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿನ ನುಡಿಸುವುದರಿಂದ ಮೃದಂಗದಲ್ಲಿ ಏನು ನುಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದರ ಉಚ್ಚಾರಾಂಶಗಳು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುವುದು ಅವಶ್ಯಕ. ಮೃದಂಗಂನಲ್ಲಿ ನುಡಿಸುವ ಜರೀಗಿಡಗಳ (ತಾಳವಾದ್ಯ ವಾದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಆಡುವ ಉಚ್ಚಾರಾಂಶಗಳ ಮಾದರಿ) ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯವನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುವುದು ಬಹಳ ಮುಖ್ಯ, ಏಕೆಂದರೆ ಅದನ್ನು ಮೋರ್ಸಿಂಗ್ ನುಡಿಸುವಾಗ ಮೌನವಾಗಿ ಪಠಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಮೃದಂಗಂನಲ್ಲಿ ನುಡಿಸುವ ಉಚ್ಚಾರಾಂಶಗಳನ್ನು ಪಠಿಸುವ ಈ ಗಾಯನ ಕಲೆಯನ್ನು ಕೊನ್ನಕೋಲ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಮೋರ್ಸಿಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ ನುಡಿಸುವಾಗ ನೀವು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಉಚ್ಚಾರಾಂಶವನ್ನು ಪಠಿಸುವ ಶಬ್ದವನ್ನು ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ ಆದರೆ ನಿಮ್ಮ ನಾಲಿಗೆಯನ್ನು ಆ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಸರಿಸಿ, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಗಾಳಿಯ ಹಾದಿಗಳು ನಿರ್ಬಂಧಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಜರೀಗಿಡಗಳ ಧ್ವನಿಯನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತವೆ. ವಾದ್ಯದ ಮಿತಿಗಳಿಂದಾಗಿ ಕಷ್ಟವಾಗಿದ್ದರೂ, ಮೃದಂಗಂ ಅನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಅದೇ ಜರೀಗಿಡಗಳನ್ನು ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟು ನುಡಿಸುವುದು ಅತ್ಯಗತ್ಯ.

ಹಾಡಿಗೆ ಏಕಾಂಗಿಯಾಗಿ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿರುವಾಗ ಅಥವಾ ನೆರವಲ್ ಅಥವಾ ಸ್ವರಾ ಪ್ರಸ್ತಾರ (ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತಲ್ಲಿ ಹಾಡಿನ ನಿರೂಪಣೆಯ ಹಂತಗಳು) ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮೋರ್ಸಿಂಗ್‌ನ ಅನನ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಬಹುಮುಖತೆಯ ಸುಳಿವುಗಳನ್ನು ತೋರಿಸಬಹುದು. ಸಂಗೀತದ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಮೃದಂಗದ ನೆರಳಾಗಿ ಮೋರ್ಸಿಂಗ್ ಅನ್ನು ನುಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಏಕಾಂಗಿಯಾಗಿ ಅಥವಾ ತನಿ (ಸಂಗೀತ ಕಚೇರಿಯಲ್ಲಿ ತಾಳವಾದ್ಯದ ಸುತ್ತಿನಲ್ಲಿ) ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನುಡಿಸುವಾಗ ಅಥವಾ ಜೊತೆಯಾಗಿರುವಾಗ ವಾದ್ಯದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಬೇಕು.

ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ವಿಭಿನ್ನ ತತ್ವಗಳ ಮೇಲೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರೂ, ಮೋರ್ಚಾಂಗ್‌ನ ಸಂಗೀತವು ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ಡಿಡ್ಜೆರಿಡೂದಿಂದ ಹೊರಹೊಮ್ಮುವಂತೆಯೇ ಧ್ವನಿಸುತ್ತದೆ.

ಆರೋಗ್ಯದ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ

ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ಹಲ್ಲುಗಳ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಬಳಸದಿದ್ದರೆ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ನುಡಿಸುವಿಕೆಯು ಹಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಹಾಳುಮಾಡಬಹುದು . ನೈಟ್ ಗಾರ್ಡ್‌ಗಳು (ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಹಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಧರಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು), ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವವರು (ಹಲ್ಲುಗಳನ್ನು ನೇರಗೊಳಿಸಿದ ನಂತರ ಬಳಸಲು) ಮತ್ತು ಮುಂತಾದವರು ಇದಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಬಹುದು. ಕಂಪಿಸುವ ವಾದ್ಯವು ಮುಂಭಾಗದ ಹಲ್ಲುಗಳಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಚಿಪ್‌ಗಳನ್ನು ಸಹ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಚಿಪ್ಸ್ ಕಾಲಾನಂತರದಲ್ಲಿ ಗೋಚರಿಸುತ್ತದೆ.

ಬಾಯಿಯ ಎರಡು ಬದಿಗಳು ಮತ್ತು ಎರಡು ಕೈಗಳ ನಡುವೆ ಮೋರ್ಸಿಂಗ್ ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿರದಿದ್ದರೆ, ಸಂಗೀತಗಾರನ ನಗು ಕಾಲಕ್ರಮೇಣ ಅನಿಯಮಿತವಾಗಬಹುದು. ಮೋರ್ಸಿಂಗ್ ಅನ್ನು ಇನ್ನೊಂದು ಬದಿಯೊಂದಿಗೆ ಆಡಲು ಕಲಿಯುವುದು ತುಂಬಾ ಸುಲಭ. ನಿಯಮಿತ ಸರಿಪಡಿಸುವ ನಗು (ಕನ್ನಡಿಯಲ್ಲಿ) ಇದನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಬಹುದೇ ಎಂದು ತಿಳಿದಿಲ್ಲ.

ಮೋರ್ಸಿಂಗ್ ಮತ್ತು ನೋವಿನ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ದವಡೆಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಕುರಿತು ಇನ್ನೂ ಸಂಶೋಧನೆ ನಡೆಯಬೇಕಿದೆ.

ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತದ ರೂಪಾಂತರಗಳು

ಜ್ಯೂಸ್ ಹಾರ್ಪ್

ಮೋರ್ಚಾಂಗ್ ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಒಂದೇ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದೆ, ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ವಿವಿಧ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಹೆಸರುಗಳಿಂದ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ (ಸುಮಾರು 900 ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ). ಉದಾಹರಣೆಗೆ: ಮೋರ್ಚಾಂಗ್ / ಮೋರ್ಸಿಂಗ್ (ಭಾರತ), ಕೌ-ಕ್ಸಿಯಾನ್ (ಚೀನಾ), ವರ್ಗನ್ (ರಷ್ಯಾ), ಮುನ್ಹಾರ್ಪೆ (ನಾರ್ವೆ), ಜನ್‌ಬೂರಕ್ (ಇರಾನ್), ಮಾಲ್ಟ್ರೋಮೆಲ್ (ಜರ್ಮನಿ), ಗುಯಂಬಾರ್ಡ್ (ಫ್ರಾನ್ಸ್), ಮ್ಯಾರಂಜಾನೊ (ಇಟಲಿ), ಡೊರೊಂಬ್ (ಹಂಗೇರಿ ) ಮತ್ತು ಡಂಬ್ರೆಲಿಸ್ (ಲಿಥುವೇನಿಯಾ). ಸಿಲ್ಕ್ ಮಾರ್ಗ ಸೇರಿದಂತೆ ಏಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಯುರೋಪ್ ನಡುವಿನ ಪ್ರಾಚೀನ ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾರ್ಗಗಳ ಮೂಲಕ ಇದು ದೇಶಗಳ ನಡುವೆ ಹರಡಿರಬಹುದು ಮತ್ತು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಒಂದು ಸಿದ್ಧಾಂತವಿದೆ, ಅದರ ಪ್ರಕಾರ ಜ್ಯೂಸ್ ಹಾರ್ಪ್ ಎಂಬ ಜನಪ್ರಿಯ ಹೆಸರು ಜ ಹಾರ್ಪ್ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಹಾಳುಮಾಡಿದೆ. ಈ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ನಿಘಂಟು (ಒಇಡಿ) "ಆಧಾರರಹಿತ ಮತ್ತು ಅಸಮರ್ಥ" ಎಂದು ವಿವರಿಸಿದೆ. ಒಇಡಿ ಹೇಳುತ್ತದೆ, "ಹೆಚ್ಚು ಅಥವಾ ಕಡಿಮೆ ತೃಪ್ತಿದಾಯಕ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ನೀಡಬಹುದು: ಉದಾ. ಈ ಉಪಕರಣವನ್ನು ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಜ್ಯೂಸ್ ರವರು ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ಗೆ ತಯಾರಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಅಥವಾ ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಂಡರು, ಅಥವಾ ಹಾಗೆ ಇರಬೇಕೆಂದು ಉದ್ದೇಶಿಸಲಾಗಿದೆ; ಅಥವಾ ಅದು ಅವರಿಗೆ ಉತ್ತಮ ವಾಣಿಜ್ಯ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ; ಹೆಸರು, ಬೈಬಲ್ನಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ಟ್ರಂಪ್ಗಳು ಮತ್ತು ವೀಣೆಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. "

ರಾಮಾಯಣ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಈ ವಾದ್ಯವು ಪ್ರಚಲಿತದಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಈ ಉಪಕರಣವನ್ನು "ಧಂತ ವಾಧ್ಯಾಮ್" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ

ಮೋರ್ಸಿಂಗ್ ವಾದಕರು

ಮೋರ್ಚಾಂಗ್ / ದವಡೆ ವೀಣೆಯ ನುಡಿಸುವವರನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಮಾರ್ಸಿಂಗ್ ವಾದಕರು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ದಿನದ ಆಟಗಾರರಲ್ಲಿ ವರುಣ್ ಜಿಂಜೆ (ಮೊರ್ಚಂಗ್ವಾಲಾ), ಸುಂದರ್ ಎನ್ (ಚೆನ್ನೈ), ಒರ್ಟಲ್ ಪೆಲ್ಲೆಗ್, ವ್ಯಾಲೆಂಟಿನಾಸ್, ವಿಯಾಸೆಸ್ಲಾವಸ್, ಬಾರ್ಮರ್ ಬಾಯ್ಸ್ (ರೈಸ್ ಭುಂಗರ್ ಮತ್ತು ಮಾಂಗು ಖಾನ್) ಮತ್ತು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಮನರಂಜನಾ ಬುಡಕಟ್ಟಿನ ಹಲವಾರು ರಾಜಸ್ಥಾನಿ ಜಾನಪದ ಸಂಗೀತ ಆಟಗಾರರು ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ಲಗ್ಗಾಸ್. ಹಿಂದಿನ ಯುಗಗಳ ಮಾರ್ಸಿಂಗ್‌ವಾದಿಗಳಲ್ಲಿ ಅಬ್ರಹಾಂ ಲಿಂಕನ್ ಮತ್ತು ರಷ್ಯಾದ ತ್ಸಾರ್ ಪೀಟರ್ ದಿ ಗ್ರೇಟ್ ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ಮನ್ನಾರ್‌ಗುಡಿ ನಟೇಶ ಪಿಳ್ಳೈ, ಶ್ರೀ ಹರಿಹರಶರ್ಮ (ಶ್ರೀ ವಿಕು ವಿನಾಯಗರಂ ಅವರ ತಂದೆ), ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಪುದುಕ್ಕೊಟ್ಟೈ ಮಹಾದೇವನ್ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ.

ಇತರ ಗಮನಾರ್ಹ ಮಾರ್ಸಿಂಗ್ ವಾದಿಗಳು:

• ಕಂಡ್ಯ ಸೀತಂಪರನಾಥನ್

• ಎ ಎಸ್ ಕೃಷ್ಣನ್

• ಶ್ರೀರಂಗಂ ಕಣ್ಣನ್
• ಭರದ್ವಾಜ್ ಆರ್ ಸಾತವಲ್ಲಿ

• ಆರ್ ರಾಮನ್

• ಬೆಜ್ಜಂಕಿ ವಿ ರವಿ ಕಿರಣ್

• ಪ್ರೊ.ವೆಲ್ಲೂರು ಎ.ಆರ್.ಶ್ರೀನಿವಾಸನ್

• ಭಾಗ್ಯಲಕ್ಷ್ಮಿ ಎಂ ಕೃಷ್ಣ