ಸದಸ್ಯ:2240459preethiM/ನನ್ನ ಪ್ರಯೋಗಪುಟ

ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಿಂದ, ಇದು ಮುಕ್ತ ಹಾಗೂ ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಶ್ವಕೋಶ

ಎಪಾಕ್ಸೈಡ್ಗಳು:[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ:[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಸಾಮಾನ್ಯ ಎಪಾಕ್ಸೈಡ್

ಸಾವಯವ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ, ಎಪಾಕ್ಸೈಡ್ಗಳು ಒಂದು ಈಥರ್ ಆಗಿದೆ. ಆಗಿದ್ದು, ಈಥರ್ ಮೂರು ಪರಮಾಣುಗಳ ಉಂಗುರವನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ: ಇಂಗಾಲದ ಎರಡು ಪರಮಾಣುಗಳು ಮತ್ತು ಆಮ್ಲಜನಕದ ಒಂದು ಪರಮಾಣು. ಈ ತ್ರಿಕೋನ ರಚನೆಯು ಗಣನೀಯ ರಿಂಗ್ ಸ್ಟ್ರೈನ್ ಹೊಂದಿದೆ, ಎಪಾಕ್ಸೈಡ್‌ಗಳನ್ನು ಇತರ ಈಥರ್‌ಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕವಾಗಿಸುತ್ತದೆ. ಅವುಗಳನ್ನು ಅನೇಕ ಅನ್ವಯಗಳಿಗೆ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಉತ್ಪಾದಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಕಡಿಮೆ ಆಣ್ವಿಕ ತೂಕದ ಎಪಾಕ್ಸೈಡ್‌ಗಳು ಬಣ್ಣರಹಿತ ಮತ್ತು ಧ್ರುವೀಯವಲ್ಲದ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಾಷ್ಪಶೀಲವಾಗಿರುತ್ತವೆ.

ನಾಮಕರಣ:[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಎಪಾಕ್ಸೈಡ್ ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ಗುಂಪನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸಂಯುಕ್ತವನ್ನು ಎಪಾಕ್ಸಿ, ಎಪಾಕ್ಸೈಡ್, ಆಕ್ಸಿರೇನ್ ಮತ್ತು ಎಥಾಕ್ಸಿಲೈನ್ ಎಂದು ಕರೆಯಬಹುದು. ಸರಳ ಎಪಾಕ್ಸೈಡ್‌ಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಆಕ್ಸೈಡ್‌ಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹೀಗಾಗಿ, ಎಥಿಲೀನ್ (C2H4) ನ ಎಪಾಕ್ಸೈಡ್ ಎಥಿಲೀನ್ ಆಕ್ಸೈಡ್ (C2H4O) ಆಗಿದೆ. ಅನೇಕ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ಕ್ಷುಲ್ಲಕ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ; ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಎಥಿಲೀನ್ ಆಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು "ಆಕ್ಸಿರೇನ್" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೆಲವು ಹೆಸರುಗಳು ಎಪಾಕ್ಸೈಡ್ ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ಗುಂಪಿನ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತವೆ, ಸಂಯುಕ್ತ 1,2-ಎಪಾಕ್ಸಿಹೆಪ್ಟೇನ್‌ನಲ್ಲಿರುವಂತೆ, ಇದನ್ನು 1,2-ಹೆಪ್ಟಿನ್ ಆಕ್ಸೈಡ್ ಎಂದೂ ಕರೆಯಬಹುದು.

ಎಪಾಕ್ಸೈಡ್ ಪೂರ್ವಗಾಮಿಗಳಿಂದ ರೂಪುಗೊಂಡ ಪಾಲಿಮರ್ ಅನ್ನು ಎಪಾಕ್ಸಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಅಂತಹ ವಸ್ತುಗಳು ಎಪಾಕ್ಸೈಡ್ ಗುಂಪುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದಿಲ್ಲ (ಅಥವಾ ರಾಳದ ರಚನೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸದ ಕೆಲವು ಉಳಿದ ಎಪಾಕ್ಸಿ ಗುಂಪುಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ).

ಸಂಶ್ಲೇಷಣೆ:[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಕೈಗಾರಿಕಾವಾಗಿ ಪ್ರಬಲವಾದ ಎಪಾಕ್ಸೈಡ್‌ಗಳು ಎಥಿಲೀನ್ ಆಕ್ಸೈಡ್ ಮತ್ತು ಪ್ರೊಪಿಲೀನ್ ಆಕ್ಸೈಡ್ ಆಗಿದ್ದು, ಇವುಗಳು ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ ಸರಿಸುಮಾರು 15 ಮತ್ತು 3 ಮಿಲಿಯನ್ ಟನ್/ವರ್ಷದ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುತ್ತವೆ.

ಆಲ್ಕೀನ್‌ಗಳ ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾಗಿ ವೇಗವರ್ಧಿತ ಆಕ್ಸಿಡೀಕರಣ:

ಎಥಿಲೀನ್ನ ಎಪಾಕ್ಸಿಡೇಶನ್ ಆಮ್ಲಜನಕದೊಂದಿಗೆ ಅದರ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. 1974 ರಲ್ಲಿ ಸೂಚಿಸಲಾದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನದ ಪ್ರಕಾರ ಎಥಿಲೀನ್ ಆಕ್ಸೈಡ್ ಆಗಿ ಪರಿವರ್ತನೆಯಾಗುವ ಪ್ರತಿ ಆರು ಅಣುಗಳಿಗೆ ಕನಿಷ್ಠ ಒಂದು ಎಥಿಲೀನ್ ಅಣುವು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಆಕ್ಸಿಡೀಕರಣಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ:

     

ಆಲ್ಕೀನ್‌ಗಳೊಂದಿಗೆ ಆಮ್ಲಜನಕದ ನೇರ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯು ಈ ಎಪಾಕ್ಸೈಡ್‌ಗೆ ಮಾತ್ರ ಉಪಯುಕ್ತವಾಗಿದೆ. ಮಾರ್ಪಡಿಸಿದ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಬೆಳ್ಳಿ ವೇಗವರ್ಧಕಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. TS-1 ಬೆಂಬಲಿತ Au ವೇಗವರ್ಧಕಗಳು ಪ್ರೊಪೈಲೀನ್ ಎಪಾಕ್ಸಿಡೇಶನ್ ಅನ್ನು ಆಯ್ದವಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಬಹುದಾದರೂ, ಇತರ ಆಲ್ಕೀನ್‌ಗಳು ಪ್ರೊಪೈಲೀನ್ ಸಹ ಉಪಯುಕ್ತವಾಗಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಲು ವಿಫಲವಾಗುತ್ತವೆ.

ಸಾವಯವ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಲೋಹದ ವೇಗವರ್ಧಕಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಒಲೆಫಿನ್ (ಆಲ್ಕೀನ್) ಆಕ್ಸಿಡೀಕರಣ:

ಎಥಿಲೀನ್ ಆಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಎಪಾಕ್ಸೈಡ್‌ಗಳು ಆಲ್ಕೀನ್‌ಗಳನ್ನು ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್-ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಕಾರಕಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಸ್ಕರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುತ್ತವೆ, ಇದು ಒಂದೇ ಆಮ್ಲಜನಕ ಪರಮಾಣುವನ್ನು ದಾನ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಸುರಕ್ಷತಾ ಪರಿಗಣನೆಗಳು ಈ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳ ಮೇಲೆ ತೂಗುತ್ತವೆ ಏಕೆಂದರೆ ಸಾವಯವ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್‌ಗಳು ಸ್ವಯಂಪ್ರೇರಿತ ವಿಘಟನೆ ಅಥವಾ ದಹನಕ್ಕೆ ಗುರಿಯಾಗುತ್ತವೆ.

ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಮತ್ತು ಆಲ್ಕೈಲ್ ಹೈಡ್ರೊಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್‌ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಎಪಾಕ್ಸಿಡೇಷನ್‌ಗಳಿಗೆ ಲೋಹದ ಸಂಕೀರ್ಣಗಳು ಉಪಯುಕ್ತ ವೇಗವರ್ಧಕಗಳಾಗಿವೆ. ಪೆರಾಕ್ಸಿಕಾರ್ಬಾಕ್ಸಿಲಿಕ್ ಆಮ್ಲಗಳು, ಹೆಚ್ಚು ಎಲೆಕ್ಟ್ರೋಫಿಲಿಕ್ ಆಗಿದ್ದು, ಲೋಹದ ವೇಗವರ್ಧಕಗಳ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪವಿಲ್ಲದೆ ಆಲ್ಕೀನ್‌ಗಳನ್ನು ಎಪಾಕ್ಸೈಡ್‌ಗಳಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತವೆ. ವಿಶೇಷ ಅನ್ವಯಗಳಲ್ಲಿ, ಡೈಮಿಥೈಲ್ಡಿಯೋಕ್ಸಿರೇನ್‌ನಂತಹ ಇತರ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್-ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಕಾರಕಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕ್ರಿಯೆಯ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನ ಮತ್ತು ಆಲ್ಕೀನ್ ಆರಂಭಿಕ ವಸ್ತುವಿನ ರೇಖಾಗಣಿತವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿ, ಸಿಸ್ ಮತ್ತು/ಅಥವಾ ಟ್ರಾನ್ಸ್ ಎಪಾಕ್ಸೈಡ್ ಡಯಾಸ್ಟೆರಿಯೊಮರ್‌ಗಳು ರೂಪುಗೊಳ್ಳಬಹುದು. ಜೊತೆಗೆ, ಆರಂಭಿಕ ವಸ್ತುವಿನಲ್ಲಿ ಇತರ ಸ್ಟೀರಿಯೊಸೆಂಟರ್‌ಗಳಿದ್ದರೆ, ಅವು ಎಪಾಕ್ಸಿಡೇಶನ್‌ನ ಸ್ಟೀರಿಯೊಕೆಮಿಸ್ಟ್ರಿ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಬಹುದು. ಟೆರ್ಟ್-ಬ್ಯುಟೈಲ್ ಹೈಡ್ರೊಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ (TBHP) ಬಳಸಿ ಲೋಹ-ವೇಗವರ್ಧಿತ ಎಪಾಕ್ಸಿಡೇಶನ್‌ಗಳನ್ನು ಮೊದಲು ಅನ್ವೇಷಿಸಲಾಯಿತು. ಲೋಹದೊಂದಿಗೆ (M) TBHP ಯ ಸಂಯೋಜನೆಯು MOOR ಗುಂಪನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಸಕ್ರಿಯ ಲೋಹದ ಪೆರಾಕ್ಸಿ ಸಂಕೀರ್ಣವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ, ನಂತರ ಅದು O ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಆಲ್ಕೀನ್‌ಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರೊಪಿಲೀನ್‌ನಿಂದ ಪ್ರೊಪಿಲೀನ್ ಆಕ್ಸೈಡ್ ಉತ್ಪಾದನೆಗೆ ಸಾವಯವ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ವೇಗವರ್ಧಕಗಳು ಸಹ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಟಿ-ಬ್ಯುಟೈಲ್ ಹೈಡ್ರೊಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಮತ್ತು ಎಥೈಲ್ಬೆಂಜೀನ್ ಹೈಡ್ರೊಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್ ಎರಡನ್ನೂ ಆಮ್ಲಜನಕದ ಮೂಲಗಳಾಗಿ ಬಳಸಬಹುದು.

ಇಂಟ್ರಾಮೋಲಿಕ್ಯುಲರ್ SN2 ಪರ್ಯಾಯ:

ಡಿಹೈಡ್ರೊಹಾಲೊಜೆನೇಶನ್

ಈ ವಿಧಾನವು ಡಿಹೈಡ್ರೊಹ್ಯಾಲೋಜೆನಾಶನನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಇದು ವಿಲಿಯಮ್ಸನ್ ಈಥರ್ ಸಂಶ್ಲೇಷಣೆಯ ರೂಪಾಂತರವಾಗಿದೆ. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಅಲ್ಕಾಕ್ಸೈಡ್ ಅಯಾನು ಇಂಟ್ರಾಮೋಲಿಕ್ಯುಲರ್ ಆಗಿ ಕ್ಲೋರೈಡ್ ಅನ್ನು ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸುತ್ತದೆ. ಪೂರ್ವಗಾಮಿ ಸಂಯುಕ್ತಗಳನ್ನು ಹ್ಯಾಲೋಹೈಡ್ರಿನ್‌ಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆಲ್ಕೀನ್‌ನ ಹಾಲೋಹೈಡ್ರೇಶನ್ ಮೂಲಕ ಉತ್ಪಾದಿಸಬಹುದು. ಪ್ರೊಪಿಲೀನ್ ಕ್ಲೋರೊಹೈಡ್ರಿನ್‌ನಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿ, ಪ್ರಪಂಚದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರೊಪಿಲೀನ್ ಆಕ್ಸೈಡ್ ಪೂರೈಕೆಯು ಈ ಮಾರ್ಗದ ಮೂಲಕ ಉದ್ಭವಿಸುತ್ತದೆ.

ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯೊಫಿಲಿಕ್ ಎಪಾಕ್ಸಿಡೇಶನ್:

ಎನೋನ್ಸ್ ಮತ್ತು ಅಕ್ರಿಲ್ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಂತಹ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನ್-ಕೊರತೆಯ ಓಲೆಫಿನ್‌ಗಳನ್ನು ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್‌ಗಳಂತಹ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯೊಫಿಲಿಕ್ ಆಮ್ಲಜನಕ ಸಂಯುಕ್ತಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಎಪಾಕ್ಸಿಡೀಕರಿಸಬಹುದು. ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯು ಎರಡು-ಹಂತದ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನವಾಗಿದೆ. ಮೊದಲಿಗೆ ಆಮ್ಲಜನಕವು ಸ್ಥಿರವಾದ ಕಾರ್ಬನಿಯನ್ ನೀಡಲು ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯೊಫಿಲಿಕ್ ಸಂಯೋಜಕ ಸೇರ್ಪಡೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾರ್ಬನಿಯನ್ ನಂತರ ಅದೇ ಆಮ್ಲಜನಕ ಪರಮಾಣುವಿನ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ, ಎಪಾಕ್ಸೈಡ್ ರಿಂಗ್ ಅನ್ನು ಮುಚ್ಚಲು ಅದರಿಂದ ಹೊರಹೋಗುವ ಗುಂಪನ್ನು ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸುತ್ತದೆ.

ಜೈವಿಕ ಸಂಶ್ಲೇಷಣೆ:

ಎಪಾಕ್ಸೈಡ್ಗಳು ಪ್ರಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಅಪರೂಪ. ಅವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸೈಟೋಕ್ರೋಮ್ P450 ಕ್ರಿಯೆಯಿಂದ ಆಲ್ಕೀನ್‌ಗಳ ಆಮ್ಲಜನಕೀಕರಣದ ಮೂಲಕ ಉದ್ಭವಿಸುತ್ತವೆ (ಆದರೆ ಸಿಗ್ನಲಿಂಗ್ ಅಣುಗಳಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ ಅಲ್ಪಾವಧಿಯ ಎಪಾಕ್ಸಿಯಿಕೊಸಾಟ್ರಿಯೊನಿಕ್ ಆಮ್ಲಗಳನ್ನು ಸಹ ನೋಡಿ. ಮತ್ತು ಅದೇ ರೀತಿಯ ಎಪಾಕ್ಸಿಡೋಕೊಸಾಪೆಂಟೆನೊಯಿಕ್ ಆಮ್ಲಗಳು ಮತ್ತು ಎಪಾಕ್ಸಿಯಿಕೋಸಾಟೆಟ್ರೆನೊಯಿಕ್ ಆಮ್ಲಗಳು).

ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು:[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ರಿಂಗ್-ಓಪನಿಂಗ್ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು ಎಪಾಕ್ಸೈಡ್‌ಗಳ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕತೆಯನ್ನು ಮೇಲುಗೈ ಸಾಧಿಸುತ್ತವೆ.

ಜಲವಿಚ್ಛೇದನೆ ಮತ್ತು ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯೊಫೈಲ್‌ಗಳ ಸೇರ್ಪಡೆ:

ಎಪಾಕ್ಸೈಡ್‌ಗಳು ವ್ಯಾಪಕ ಶ್ರೇಣಿಯ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯೊಫೈಲ್‌ಗಳೊಂದಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುತ್ತವೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಆಲ್ಕೋಹಾಲ್‌ಗಳು, ನೀರು, ಅಮೈನ್‌ಗಳು, ಥಿಯೋಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಹ್ಯಾಲೈಡ್‌ಗಳು. ದಾಳಿಯ ಎರಡು ಸಮಾನವಾದ ಸ್ಥಳಗಳೊಂದಿಗೆ, ಎಪಾಕ್ಸೈಡ್‌ಗಳು ಉದಾಹರಣೆಗಳಾಗಿವೆ "ಆಂಬಿಡೆಂಟ್ ಸಬ್‌ಸ್ಟ್ರೇಟ್‌ಗಳು." ಸಮ್ಮಿತೀಯವಲ್ಲದ ಎಪಾಕ್ಸೈಡ್‌ಗಳ ರಿಂಗ್-ಓಪನಿಂಗ್ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳ ರಿಜಿಯೋಸೆಲೆಕ್ಟಿವಿಟಿ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಿಗೆ ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿರುತ್ತದೆ, ಈ ವರ್ಗದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು ಎಪಾಕ್ಸಿ ಅಂಟುಗಳು ಮತ್ತು ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಆಧಾರವಾಗಿದೆ. ಗ್ಲೈಕೋಲ್‌ಗಳ.

ಪಾಲಿಮರೀಕರಣ ಮತ್ತು ಆಲಿಗೊಮೆರೈಸೇಶನ್:

ಎಪಾಕ್ಸೈಡ್ಗಳ ಪಾಲಿಮರೀಕರಣವು ಪಾಲಿಥರ್ಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಎಥಿಲೀನ್ ಆಕ್ಸೈಡ್ ಪಾಲಿಮರೈಸ್ ಮಾಡಿ ಪಾಲಿಥೀನ್ ಗ್ಲೈಕಾಲ್ ಅನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ, ಇದನ್ನು ಪಾಲಿಥಿಲೀನ್ ಆಕ್ಸೈಡ್ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಎಥಿಲೀನ್ ಆಕ್ಸೈಡ್, ಎಥಾಕ್ಸಿಲೇಷನ್ ಜೊತೆಗೆ ಆಲ್ಕೋಹಾಲ್ ಅಥವಾ ಫೀನಾಲ್‌ನ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಸರ್ಫ್ಯಾಕ್ಟಂಟ್‌ಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ:

ROH + n C2H4O → R(OC2H4)n OH

ಅನ್‌ಹೈಡ್ರೈಡ್‌ಗಳೊಂದಿಗೆ, ಎಪಾಕ್ಸೈಡ್‌ಗಳು ಪಾಲಿಯೆಸ್ಟರ್‌ಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ.

ನಿರ್ಜಲೀಕರಣ:

ಟಂಗ್ಸ್ಟನ್ ಹೆಕ್ಸಾಕ್ಲೋರೈಡ್

ಆಕ್ಸೊಫಿಲಿಕ್ ಕಾರಕಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಎಪಾಕ್ಸೈಡ್‌ಗಳನ್ನು ಆಮ್ಲಜನಕರಹಿತಗೊಳಿಸಬಹುದು. ಈ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯು ಸಂರಚನೆಯ ನಷ್ಟ ಅಥವಾ ಧಾರಣದೊಂದಿಗೆ ಮುಂದುವರಿಯಬಹುದು. ಟಂಗ್‌ಸ್ಟನ್ ಹೆಕ್ಸಾಕ್ಲೋರೈಡ್ ಮತ್ತು ಎನ್-ಬ್ಯುಟಿಲಿಥಿಯಂ ಸಂಯೋಜನೆಯು ಆಲ್ಕೀನ್ ಅನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.

ಇತರ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು:

ಲಿಥಿಯಮ್ ಅಲ್ಯೂಮಿನಿಯಮ್ ಹೈಡ್ರೈಡ್ ಅಥವಾ ಅಲ್ಯೂಮಿನಿಯಮ್ ಹೈಡ್ರೈಡ್ನೊಂದಿಗೆ ಎಪಾಕ್ಸೈಡ್ನ ಕಡಿತವು ಅನುಗುಣವಾದ ಆಲ್ಕೋಹಾಲ್ ಅನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಕಡಿತ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಹೈಡ್ರೈಡ್ (H−) ನ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯೊಫಿಲಿಕ್ ಸೇರ್ಪಡೆಯಿಂದ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಎಪಾಕ್ಸೈಡ್‌ಗಳ ಕಡಿತಗೊಳಿಸುವ ಸೀಳುವಿಕೆಯು β-ಲಿಥಿಯೋಆಲ್ಕಾಕ್ಸೈಡ್‌ಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಟಂಗ್‌ಸ್ಟನ್ ಹೆಕ್ಸಾಕ್ಲೋರೈಡ್ ಮತ್ತು ಎನ್-ಬ್ಯುಟಿಲಿಥಿಯಂನೊಂದಿಗಿನ ಕಡಿತವು ಆಲ್ಕೀನ್ ಅನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. ಎಪಾಕ್ಸೈಡ್‌ಗಳು ರಿಂಗ್ ವಿಸ್ತರಣೆಯ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳಿಗೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತವೆ, ಆವರ್ತಕ ಕಾರ್ಬೋನೇಟ್‌ಗಳನ್ನು ನೀಡಲು ಇಂಗಾಲದ ಡೈಆಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ಸೇರಿಸುವ ಮೂಲಕ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಥಿಯೋರಿಯಾದೊಂದಿಗೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಿದಾಗ, ಎಪಾಕ್ಸೈಡ್‌ಗಳು ಎಪಿಸಲ್ಫೈಡ್‌ಗೆ ಪರಿವರ್ತನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ, ಇದನ್ನು ಥೈರಾನ್ಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಉಪಯೋಗಗಳು:[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಎಥೋಕ್ಸಿಲೇಷನ್ ಮೂಲಕ ಡಿಟರ್ಜೆಂಟ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಸರ್ಫ್ಯಾಕ್ಟಂಟ್‌ಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ಎಥಿಲೀನ್ ಆಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರ ಜಲವಿಚ್ಛೇದನೆಯು ಎಥಿಲೀನ್ ಗ್ಲೈಕೋಲ್ ಅನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ವೈದ್ಯಕೀಯ ಉಪಕರಣಗಳು ಮತ್ತು ವಸ್ತುಗಳ ಕ್ರಿಮಿನಾಶಕಕ್ಕೆ ಸಹ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಅಮೈನ್‌ಗಳೊಂದಿಗಿನ ಎಪಾಕ್ಸೈಡ್‌ಗಳ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯು ಎಪಾಕ್ಸಿ ಅಂಟುಗಳು ಮತ್ತು ರಚನಾತ್ಮಕ ವಸ್ತುಗಳ ರಚನೆಗೆ ಆಧಾರವಾಗಿದೆ. ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಅಮೈನ್-ಗಟ್ಟಿಗೊಳಿಸುವಿಕೆ ಟ್ರೈಎಥಿಲೀನೆಟೆಟ್ರಾಮೈನ್ (TETA).

ಸುರಕ್ಷತೆ:[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಎಪಾಕ್ಸೈಡ್ಗಳು ಆಲ್ಕೈಲೇಟಿಂಗ್ ಏಜೆಂಟ್ಗಳಾಗಿವೆ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನವು ಹೆಚ್ಚು ವಿಷಕಾರಿಯಾಗಿದೆ.

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು:[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

[೧]

  1. https://en.wikipedia.org/wiki/Epoxide