ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಹೋಗು

ಟ್ರೋಜನ್ ಹಾರ್ಸ್

ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಿಂದ, ಇದು ಮುಕ್ತ ಹಾಗೂ ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಶ್ವಕೋಶ

ಗ್ರೀಕ್ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ, ಟ್ರೋಜನ್ ಹಾರ್ಸ್ ( Greek: δούρειος ίππος ) ಇದು ಒಂದು ಮರದ ಕುದುರೆಯಾಗಿದ್ದು, ಟ್ರೋಜನ್ ಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗ್ರೀಕರು ಟ್ರಾಯ್ ನಗರವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಮತ್ತು ಯುದ್ಧವನ್ನು ಗೆಲ್ಲಲು ಬಳಸಿದರು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಟ್ರೋಜನ್ ಹಾರ್ಸ್ ಅನ್ನು ಹೋಮರ್‌ನ ಇಲಿಯಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ, ಯುದ್ಧವು ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳ್ಳುವ ಮೊದಲು ಕವಿತೆ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಒಡಿಸ್ಸಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ವರ್ಜಿಲ್‌ನ ಐನೈಡ್‌ನಲ್ಲಿ, ಯಶಸ್ವಿಯಾಗದ 10 ವರ್ಷಗಳ ಮುತ್ತಿಗೆಯ ನಂತರ, ಒಡಿಸ್ಸಿಯಸ್‌ನ ಆಜ್ಞೆಯ ಮೇರೆಗೆ ಗ್ರೀಕರು ಬೃಹತ್ ಮರದ ಕುದುರೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಒಡಿಸ್ಸಿಯಸ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಆಯ್ದ ಯೋಧರನ್ನು ಕುದುರೆಯ ಒಳಗೆ ಅವಿತುಕೋಂಡರು. ಗ್ರೀಕರು ನೌಕಾಯಾನ ಮುಖಾಂತರ ಹಿಂತಿರುಗಿದ ಹಾಗೆ ನಟಿಸಿದರು. ಟ್ರೋಜನ್‌ ನಾಗರೀಕರು ಕುದುರೆಯನ್ನು ವಿಜಯದ ಟ್ರೋಫಿಯಾಗಿ ತಮ್ಮ ನಗರಕ್ಕೆ ಎಳೆದು ತಂದರು. ಅದೇ ರಾತ್ರಿ, ಗ್ರೀಕ್ ಪಡೆ ಕುದುರೆಯಿಂದ ಹೊರಬಂದು ಕತ್ತಲೆಯ ಹೊದಿಕೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಸಾಗಿದ ಗ್ರೀಕ್ ಸೈನ್ಯಕ್ಕೆ ನಗರದ ಕೋಟೆಯ ದ್ವಾರಗಳನ್ನು ತೆರೆಯಿತು. ಗ್ರೀಕರು ನಗರವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿ ನಗರವನ್ನು ಸುಟ್ಟು ನಾಶಪಡಿಸಿದರು, ಯುದ್ಧ ಹೀಗೆ ಕೊನೆಗೋಂಡಿತು.

ರೂಪಕದಲ್ಲಿ, ವಾಸ್ತವವಾಗಿ "ಟ್ರೋಜನ್ ಹಾರ್ಸ್" ಎಂದರೆ ಒಂದು ತಂತ್ರ ಅಥವ ಕುಟಿಲತೆ ಎಂದು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಅದು ಶತ್ರುವು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಭದ್ರವಾದ ಕೋಟೆ ಅಥವ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ತಲುಪಲು ಮಾಡುವ ಉಪಾಯ. ಈ ಪ್ರಕಾರದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಉಡುಗರೆಯನ್ನು ಶತ್ರುವಿಗೆ ಕೊಟ್ಟು ಶರಣಾದಹಾಗೆ ನಟಿಸಿ ಶತ್ರುಪಾಳೆಯಕ್ಕೆ ಮೋಸದಲ್ಲಿ ಶತ್ರುಪಾಳೇಯಕ್ಕೆ ನುಗ್ಗುವುದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಗಣಕಯಂತ್ರದಲ್ಲಿ ದುರುದ್ದೇಶಪೂರಿತ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಂಗಳನ್ನು(ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ವೈರಸ್‌) ಗಣಕಯಂತ್ರಕ್ಕೆ ಹಾಕಲು ಈ ವಿಧಾನವನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ವೈರಸ್‌ ಅನ್ನು ಒಂದು ಚಿತ್ರ, ವೀಡಿಯೋ ಅಥವ ಈಮೈಲ್ ಸಂದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಅಡಗಿಸಿಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬಳಕೆದಾರ ಅದನ್ನು ತೆರೆದಾಗ ವೈರಸ್ ಗಣಕಯಂತ್ರಕ್ಕೆ ನುಗ್ಗಿತ್ತದೆ. ಈ ತಂತ್ರವನ್ನು "ಟ್ರೋಜನ್ ಹಾರ್ಸ್" ಅಥವಾ ಸರಳವಾಗಿ "ಟ್ರೋಜನ್" ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಅಗಸ್ತಸ್ಸ್‌ನ ಕಾಲದ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಪ್ರಾಚೀನ ಮಹಾಕಾವ್ಯವಾದ ಎನೈಡ್ ಆಫ್ ವರ್ಜಿಲ್ ನಲ್ಲಿ ಈ ಕಥೆಯ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿದೆ. ಈ ಕಥೆಯು ಎಪಿಕ್ ಸೈಕಲ್‌ನ ಭಾಗವಾದ ಲಿಟಲ್ ಇಲಿಯಡ್ ಮತ್ತು ಸ್ಯಾಕ್ ಆಫ್ ಟ್ರಾಯ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಆದರೆ, ಇವು ಕೇವಲ ಸಣ್ಣ ಅದ್ಯಾಯಗಳು ಹಾಗು ಎಪಿಟೋಮ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿವೆ. ಒಡಿಸ್ಸಿಯಸ್ ಟ್ರೋಜನ್ ಹಾರ್ಸ್‌ನ ಮುಖ್ಯ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ಇದನ್ನು ಹೋಮರ್‌ನ ಒಡಿಸ್ಸಿಯಲ್ಲಿಯೂ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. [೧] ಗ್ರೀಕ್ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ, ಕುದುರೆಯನ್ನು "ಮರದ ಕುದುರೆ" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಹೋಮೆರಿಕ್ / ಅಯಾನಿಕ್ ಗ್ರೀಕ್ (ಒಡಿಸ್ಸಿ 8.512); ಅಟ್ಟಿಕ್ ಗ್ರೀಕ್. ಡಿಕ್ಟಿಸ್ ಕ್ರೆಟೆನ್ಸಿಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಟ್ರೋಜನ್ ಹಾರ್ಸ್‌ ನಿರ್ಮಾಣದ ಕಲ್ಪನೆಯು ಹೆಲೆನಸ್‌ನಿಂದ ಬಂದಿದೆ, ಅವರು ಗ್ರೀಕರು ಮರದ ಕುದುರೆಯನ್ನು ಅಥೇನಾಗೆ ಅರ್ಪಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಭವಿಷ್ಯ ನುಡಿದಿದ್ದರು. [೨]

ಕುದುರೆಯಲ್ಲಿ ಯೋಧರು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಟ್ರೋಜನ್ ಹಾರ್ಸ್‌ನ ಗರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮೂವತ್ತು ಅಛೆಯನ್ನರ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಯೋಧರು ಮತ್ತು ಅದರ ಬಾಯಿಯಲ್ಲಿ ಇಬ್ಬರು ಗೂಢಚಾರರು ಅಡಗಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಇತರ ಮೂಲಗಳು ವಿಭಿನ್ನ ಸಂಖ್ಯೆಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ: ದಿ ಬಿಬ್ಲಿಯೊಥೆಕಾ 50; [೩] ಟ್ಜೆಟ್ಸ್ 23; [೪] ಮತ್ತು ಕ್ವಿಂಟಸ್ ಸ್ಮಿರ್ನಿಯಸ್ 30 ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಇನ್ನೂ ಕೆಲವು ರೂಪಕಗಳು ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚು ಇದ್ದವು ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾದೆ. [೫] ಕೊನೆಯ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು 40 ಕ್ಕೆ ಎಂದು ನಿರ್ದರಿಸಲಾಯಿತು. ಅವರ ಹೆಸರುಗಳು ಯಾವುದೆಂದರೆ:

List of Achaeans in the Trojan Horse
Names Sources
Quintus Hyginus Tryphiodorus Tzetzes
Odysseus (leader)
Acamas
Agapenor
Ajax the Lesser
Amphidamas
Amphimachus
Anticlus
Antimachus
Antiphates
Calchas
Cyanippus
Demophon
Diomedes
Echion
Epeius
Eumelus
Euryalus
Eurydamas
Eurymachus
Eurypylus
Ialmenus
Idomeneus
Iphidamas
Leonteus
Machaon
Meges
Menelaus
Menestheus
Meriones
Neoptolemus
Peneleos
Philoctetes
Podalirius
Polypoetes
Sthenelus
Teucer
Thalpius
Thersander
Thoas
Thrasymedes
Number 30 9 23 23

ಸಾಹಿತ್ಯ ಖಾತೆಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ರೋಮನ್ ವರ್ಜಿಲ್‌ನ ಫೋಲಿಯೊ 101r ನಿಂದ ಸಿನೊನ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಿಯಮ್‌ಗೆ ತರಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಕ್ವಿಂಟಸ್ ಸ್ಮಿರ್ನಿಯಸ್ ಪ್ರಕಾರ, ಒಡಿಸ್ಸಿಯಸ್ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಮರದ ಕುದುರೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಯೋಚಿಸಿದನು (ಕುದುರೆಯು ಟ್ರಾಯ್‌ನ ಲಾಂಛನವಾಗಿದೆ). ಇದರ ಒಳಗೆ ಎಪಿಯಸ್ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಸಮರ್ಥಯೋಧರ ಪಡೆಯನ್ನು ಅಡಗಿಸಿ ಟ್ರೋಜನ್‌ಗಳನ್ನು ಮರುಳುಮಾಡಲು ಇದನ್ನು ಉಡುಗರೆಯನ್ನಾಗಿ ನಗರಕ್ಕೆ ಕೋಟ್ಟ. ಕುದುರೆಗೆ ಚಕ್ರಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಗ್ರೀಕರು ಮರದ ಕುದುರೆಯನ್ನು ಮೂರು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಒಡಿಸ್ಸಿಯಸ್‌ನ ಯೋಜನೆಯಂತೆ ಒಬ್ಬ ಸೈನಿಕನು ಕುದುರೆಯ ಹೊರಗೆ ಕಾವಲಿಗೆ ಬಿಟ್ಟ. ಆ ಯೋಧನು ಗ್ರೀಕರು ಈ ಕುದುರೆಯುನ್ನು ಟ್ರೋಜನ್‌ಗಳಿಗೆ ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿ ಬಿಟ್ಟು ನನ್ನನು ತ್ಯಜಿಸಿ ಹೋದರು ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ. ಕುದುರೆಯ ಮೇಲೆ ಒಂದು ಶಾಸನವನ್ನು ಕೆತ್ತಲಾಗಿತ್ತು: "ತಮ್ಮ ಮನೆಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಲು, ಗ್ರೀಕರು ಈ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ಅಥೇನಾ ದೇವತೆಗೆ ಅರ್ಪಿಸುತ್ತಾರೆ" ಎಂದು. ನಂತರ ಅವರು ತಮ್ಮ ಡೇರೆಗಳನ್ನು ಸುಟ್ಟು ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಟೆನೆಡೋಸ್‌ಗೆ ತೆರಳಿದರು. ಗ್ರೀಕ್ ಸೈನಿಕ ಸಿನೊನ್ ನನ್ನು ಬಹಿಷ್ಕರಿಸಿ ಗ್ರೀಕರಿಗೆ ದಾರಿ ತೋರಲು ದೀಪಸ್ತಂಭದಲ್ಲಿ ಬೆಳಕು ಹಚ್ಚುವ ಮೂಲಕ ಸಂಕೇತ ನೀಡಲಿದ್ದರು. [೬]

ವರ್ಜಿಲ್‌ನ ಕವಿತೆಯಲ್ಲಿ, ಪಾತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಏಕೈಕ ಸ್ವಯಂಸೇವಕ ಸಿನೊನ್, ಟ್ರೋಜನ್‌ಗಳಿಗೆ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಮನವರಿಕೆ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ, ಅವನು ಹಿಂದೆ ಉಳಿದಿದ್ದಾನೆ ಮತ್ತು ಗ್ರೀಕರು ಹೋದರು. ಕುದುರೆಯು ಅಥೇನಾ ದೇವತೆಗೆ ಅರ್ಪಣೆಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸಿನೊನ್ ಟ್ರೋಜನ್‌ಗಳಿಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ, ಗ್ರೀಕರು ಟ್ರಾಯ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಆಕೆಯ ದೇವಾಲಯದ ಹಿಂದಿನ ಅಪವಿತ್ರತೆಗೆ ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ಗ್ರೀಕ್ ನೌಕಾಪಡೆಗೆ ಮನೆಗೆ ಸುರಕ್ಷಿತ ಪ್ರಯಾಣವನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಉದ್ದೇಶಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸಿನೊನ್ ಟ್ರೋಜನ್‌ಗಳಿಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ, ಕುದುರೆಯು ತುಂಬಾ ದೊಡ್ಡದಾಗಿದೆ ಎಂದು ಅದನ್ನು ತಮ್ಮ ನಗರಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಲು ಮತ್ತು ಅಥೇನಾ ಅವರ ಒಲವು ಪಡೆಯಲು.

ಸಿನೊನ್‌ನನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸುತ್ತಿರುವಾಗ, ಟ್ರೋಜನ್ ಪಾದ್ರಿ ಲಾವೊಕೊನ್ ಕಥಾವಸ್ತುವನ್ನು ಊಹಿಸುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ವರ್ಜಿಲ್‌ನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ಟ್ರೋಜನ್‌ಗಳಿಗೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ನೀಡುತ್ತಾನೆ, ಟೈಮಿಯೊ ಡಾನೋಸ್ ಎಟ್ ಡೊನಾ ಫೆರೆಂಟೆಸ್ ("ನಾನು ಗ್ರೀಕರಿಗೆ ಭಯಪಡುತ್ತೇನೆ, ಉಡುಗೊರೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವವರಿಗೂ ಸಹ"), [೭] ದನೈ (acc Danaos ) ಅಥವಾ ಡಾನಾನ್ಸ್ (ಗ್ರೀಕರಿಗೆ ಹೋಮರ್ ಹೆಸರು) ಟ್ರೋಜನ್ ಹಾರ್ಸ್ ಅನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದವರು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಯಾವುದೇ ಟ್ರೋಜನ್ ತನ್ನ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯನ್ನು ಪಾಲಿಸುವ ಮೊದಲು ಪೋಸಿಡಾನ್ ದೇವರು ಅವನನ್ನು ಮತ್ತು ಅವನ ಮಕ್ಕಳಾದ ಆಂಟಿಫಾಂಟೆಸ್ ಮತ್ತು ಥೈಂಬ್ರೇಯಸ್ ಅನ್ನು ಕತ್ತು ಹಿಸುಕಲು ಎರಡು ಸಮುದ್ರ ಸರ್ಪಗಳನ್ನು ಕಳುಹಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅಪೊಲೊಡೋರಸ್ ಪ್ರಕಾರ, ಎರಡು ಸರ್ಪಗಳನ್ನು ಅಪೊಲೊ ಕಳುಹಿಸಿದನು, ಲಾವೊಕೊನ್ ತನ್ನ ಹೆಂಡತಿಯೊಂದಿಗೆ "ದೈವಿಕ ಚಿತ್ರ" ದ ಮುಂದೆ ಮಲಗುವ ಮೂಲಕ ಅವಮಾನಿಸಿದನು. [೮] ಒಡಿಸ್ಸಿಯಲ್ಲಿ, ಟ್ರಾಯ್‌ನ ಹೆಲೆನ್ ಕೂಡ ಕಥಾವಸ್ತುವನ್ನು ಊಹಿಸುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಹೆಂಡತಿಯರ ಧ್ವನಿಯನ್ನು ಅನುಕರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಕುದುರೆಯೊಳಗಿನ ಗ್ರೀಕ್ ಸೈನಿಕರನ್ನು ಮೋಸಗೊಳಿಸಲು ಮತ್ತು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ಹೋಮರ್ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಆಂಟಿಕ್ಲಸ್ ಉತ್ತರಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಾನೆ, ಆದರೆ ಒಡಿಸ್ಸಿಯಸ್ ತನ್ನ ಕೈಯಿಂದ ಅವನ ಬಾಯಿಯನ್ನು ಮುಚ್ಚುತ್ತಾನೆ. [೯] ಟ್ರಾಯ್‌ನ ಸೂತ್ಸೇಯರ್ ರಾಜ ಪ್ರಿಯಾಮ್‌ನ ಮಗಳು ಕಸ್ಸಂದ್ರ, ಕುದುರೆಯು ನಗರ ಮತ್ತು ಅದರ ರಾಜಮನೆತನದ ಅವನತಿ ಎಂದು ಒತ್ತಾಯಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಅವಳನ್ನೂ ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರ ವಿನಾಶ ಮತ್ತು ಯುದ್ಧದ ನಷ್ಟ. [೧೦]

ಈ ಘಟನೆಯನ್ನು ಒಡಿಸ್ಸಿಯಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ:

 

What a thing was this, too, which that mighty man wrought and endured in the carven horse, wherein all we chiefs of the Argives were sitting, bearing to the Trojans death and fate![೧೧]

But come now, change thy theme, and sing of the building of the horse of wood, which Epeius made with Athena's help, the horse which once Odysseus led up into the citadel as a thing of guile, when he had filled it with the men who sacked Ilios.[೧೨]

ಅತ್ಯಂತ ವಿವರವಾದ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಚಿತ ಆವೃತ್ತಿಯು ವರ್ಜಿಲ್ಸ್ ಎನೈಡ್, ಬುಕ್ II [೧೩] ನಲ್ಲಿದೆ (ಟ್ರಾನ್ಸ್. AS ಕ್ಲೈನ್).

 

After many years have slipped by, the leaders of the Greeks,
opposed by the Fates, and damaged by the war,
build a horse of mountainous size, through Pallas's divine art,
and weave planks of fir over its ribs
they pretend it's a votive offering: this rumour spreads.
They secretly hide a picked body of men, chosen by lot,
there, in the dark body, filling the belly and the huge
cavernous insides with armed warriors.
[...]
Then Laocoön rushes down eagerly from the heights
of the citadel, to confront them all, a large crowd with him,
and shouts from far off: "O unhappy citizens, what madness?
Do you think the enemy's sailed away? Or do you think
any Greek gift's free of treachery? Is that Ulysses's reputation?
Either there are Greeks in hiding, concealed by the wood,
or it's been built as a machine to use against our walls,
or spy on our homes, or fall on the city from above,
or it hides some other trick: Trojans, don't trust this horse.
Whatever it is, I'm afraid of Greeks even those bearing gifts."

ಪುಸ್ತಕ II Laocoön ಹೇಳುವ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ: " Equo ne credite, Teucri. Quidquid id est, timeo Danaos et dona ferentes.</link> " ("ಟ್ರೋಜನ್ಸ್, ಕುದುರೆಯನ್ನು ನಂಬಬೇಡಿ! ಅದು ಏನೇ ಇರಲಿ, ನಾನು ಡಾನಾನ್ನರಿಗೆ [ಗ್ರೀಕರು] ಭಯಪಡುತ್ತೇನೆ, ಆ ಉಡುಗೊರೆಗಳನ್ನು ಸಹ.")

ವರ್ಜಿಲ್ ಮೊದಲು, ಕಥೆಯನ್ನು ಗ್ರೀಕ್ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. 415 BC ಯಲ್ಲಿ ಬರೆದ ಯೂರಿಪಿಡೀಸ್‌ನ ನಾಟಕ ಟ್ರೋಜನ್ ವುಮೆನ್‌ನಲ್ಲಿ, ಪೋಸಿಡಾನ್ ದೇವರು ಹೀಗೆ ಘೋಷಿಸುತ್ತಾನೆ: "ಪಾರ್ನಾಸಸ್‌ನ ಕೆಳಗಿರುವ ತನ್ನ ಮನೆಯಿಂದ, ಫೋಸಿಯನ್ ಎಪಿಯಸ್, ಪಲ್ಲಾಸ್‌ನ ಕುಶಲತೆಯ ಸಹಾಯದಿಂದ, ಕುದುರೆಯನ್ನು ಅದರ ಗರ್ಭದಲ್ಲಿ ಶಸ್ತ್ರಸಜ್ಜಿತ ಆತಿಥೇಯವನ್ನು ಹೊರಲು ರಚಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಕಳುಹಿಸಿದನು. ಯುದ್ಧದೊಳಗೆ, ಸಾವಿನಿಂದ ತುಂಬಿದೆ; ಮುಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಜನರು ಅದರ ಅಡಗಿದ ಯೋಧರೊಂದಿಗೆ 'ಮರದ ಕುದುರೆ'ಯ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. [೧೪]

ಟ್ರೋಜನ್ ಹಾರ್ಸ್‌ನ ಪ್ರತಿಕೃತಿಯು ಇಂದು ಟ್ರಾಯ್ ನಗರದ ಆಧುನಿಕ ಸ್ಥಳವಾದ ಟರ್ಕಿಯಲ್ಲಿ ನಿಂತಿದೆ.
ಹಿಪ್ಪೋಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಫೀನಿಷಿಯನ್ ಹಡಗು, ಖೋರ್ಸಾಬಾದ್‌ನ ಅಸಿರಿಯಾದ ನಗರದಿಂದ, 8 ನೇ ಶತಮಾನ BC

ಟ್ರೋಜನ್ ಹಾರ್ಸ್‌ನ ಕಥೆಯು ನಂತರದ ಕವಿಗಳು ಟ್ರಾಯ್‌ನಲ್ಲಿ ಮುತ್ತಿಗೆ ಎಂಜಿನ್‌ನ ನಿಜವಾದ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಸೃಜನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ತಪ್ಪಾಗಿ ಅರ್ಥೈಸಿಕೊಂಡ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಊಹಿಸಲಾಗಿದೆ. ರೋಮನ್ ಒನೇಜರ್ ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಕಂಚಿನ ಯುಗದ ಅಸಿರಿಯಾದ ಮುತ್ತಿಗೆ ಇಂಜಿನ್‌ಗಳಂತೆ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಮಿಲಿಟರಿ ಯಂತ್ರಗಳಿಗೆ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇವುಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ತೇವಗೊಳಿಸಲಾದ ಕುದುರೆಯ ಚರ್ಮದಿಂದ ಜ್ವಲಂತ ಬಾಣಗಳಿಂದ ರಕ್ಷಿಸಲು ಮುಚ್ಚಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕ್ರಿ.ಶ. 2ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಪೌಸಾನಿಯಸ್ ತನ್ನ ಪುಸ್ತಕ ವಿವರಣೆಯಲ್ಲಿ ಗ್ರೀಸ್‌ನ ವಿವರಣೆಯಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಬರೆದಿದ್ದಾನೆ, "ಟ್ರೋಜನ್ ಗೋಡೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಉಲ್ಲಂಘನೆಯನ್ನು ಮಾಡಲು ಎಪಿಯಸ್‌ನ ಕೆಲಸವು ಒಂದು ಉಪಾಯವಾಗಿತ್ತು ಎಂದು ಫ್ರಿಜಿಯನ್ಸ್‌ಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಮೂರ್ಖತನವನ್ನು ಹೇಳದ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರಿಗೂ ತಿಳಿದಿದೆ"; [೧೫] ಫ್ರಿಜಿಯನ್ನರಿಂದ, ಅವರು ಟ್ರೋಜನ್‌ಗಳನ್ನು ಅರ್ಥೈಸಿದರು.

ಕೆಲವು ಲೇಖಕರು ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿ ಒಂದು ಹಡಗು ಆಗಿರಬಹುದು ಎಂದು ಸೂಚಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಒಳಗೆ ಯೋಧರು ಅಡಗಿದ್ದಾರೆ. [೧೬] ಪುರುಷರನ್ನು ಕುದುರೆಯಲ್ಲಿ ಹಾಕಲು ಬಳಸಿದ ಪದಗಳು ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರೀಕ್ ಲೇಖಕರು ಹಡಗಿನಲ್ಲಿ ಪುರುಷರನ್ನು ಹತ್ತಿಸುವುದನ್ನು ವಿವರಿಸಲು ಬಳಸಿದವು ಮತ್ತು ಟ್ರೋಜನ್ ಸಾಹಸದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಪ್ಯಾರಿಸ್ ಹಡಗುಗಳ ನಿರ್ಮಾಣದ ನಡುವೆ ಸಾದೃಶ್ಯಗಳಿವೆ ಎಂದು ಗಮನಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಕುದುರೆಯ ಕಟ್ಟಡ; [೧೭] ಒಡಿಸ್ಸಿಯಲ್ಲಿ ಒಮ್ಮೆ ಹಡಗುಗಳನ್ನು "ಸಮುದ್ರ-ಕುದುರೆಗಳು" ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. [೧೮] ಈ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ನೌಕಾ ಪುರಾತತ್ತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರದಿಂದ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ: [೧೯] [೨೦] ಪುರಾತನ ಪಠ್ಯ ಮತ್ತು ಚಿತ್ರಗಳು ಗ್ರೀಕರು ಹಿಪ್ಪೋಸ್ ('ಕುದುರೆ') ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಕುದುರೆಯ ತಲೆಯಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಫೀನಿಷಿಯನ್ ವ್ಯಾಪಾರಿ ಹಡಗು ಪ್ರಕಾರವು ಲೆವಂಟ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಹರಡಿತು. ಕ್ರಿಸ್ತಪೂರ್ವ 1ನೇ ಸಹಸ್ರಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಅಮೂಲ್ಯವಾದ ಲೋಹಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಯುದ್ಧದ ಅಂತ್ಯದ ನಂತರ ಗೌರವ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಬಳಸಲಾಯಿತು. [೨೦] ಮೂಲ ಕಥೆಯು ಅಂತಹ ಹಡಗಿನ ಒಡಲೊಳಗೆ ಅಡಗಿರುವ ಗ್ರೀಕ್ ಸೈನಿಕರನ್ನು ಬಹುಶಃ ಗೌರವದ ವೇಷದಲ್ಲಿ ನೋಡಿದೆ ಎಂಬ ಸಲಹೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿದೆ ಮತ್ತು ನಂತರ ಈ ಪದವನ್ನು ಕಥೆಯ ಮೌಖಿಕ ಪ್ರಸರಣದಲ್ಲಿ ತಪ್ಪಾಗಿ ಅರ್ಥೈಸಲಾಯಿತು, ಟ್ರೋಜನ್ ಹಾರ್ಸ್ ಪುರಾಣಕ್ಕೆ ಮೂಲವಾಗಿದೆ. .

ಕುದುರೆಮುಖ ಅಲಂಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಹಡಗುಗಳು, ಬಹುಶಃ ಆರಾಧನಾ ಹಡಗುಗಳು, ಮಿನೋವಾನ್ / ಮೈಸಿನಿಯನ್ ಯುಗದ ಕಲಾಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಹ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ; [೨೧] [೨೨] ಚಿತ್ರ [೨೩] ಕ್ನೋಸೋಸ್‌ನ ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಮುದ್ರೆಯ ಮೇಲೆ, ಸುಮಾರು 1200 BC ದಿನಾಂಕದಂದು, ಇದು ಓರ್ಸ್‌ಮನ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಹಡಗನ್ನು ಮತ್ತು ಮೇಲೇರಿದ ಕುದುರೆಯ ಆಕೃತಿಯನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ, ಇದನ್ನು ಮೂಲತಃ ಸಮುದ್ರದ ಮೂಲಕ ಕುದುರೆ ಸಾಗಣೆಯ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯವೆಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗಿದೆ, [೨೪] ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಈ ರೀತಿಯ ಹಡಗುಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿರಬಹುದು ಮತ್ತು ಟ್ರೋಜನ್ ಹಾರ್ಸ್ ಸಂಚಿಕೆಯ ಮೊದಲ (ಪೂರ್ವ-ಸಾಹಿತ್ಯ) ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಬಹುದು. [೨೫]

ಮೂಲತಃ ಫ್ರಿಟ್ಜ್ ಶಾಚೆರ್ಮೆಯರ್ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದ ಹೆಚ್ಚು ಊಹಾತ್ಮಕ ಸಿದ್ಧಾಂತವೆಂದರೆ, ಟ್ರೋಜನ್ ಹಾರ್ಸ್ ವಿನಾಶಕಾರಿ ಭೂಕಂಪದ ರೂಪಕವಾಗಿದೆ, ಅದು ಟ್ರಾಯ್‌ನ ಗೋಡೆಗಳನ್ನು ಹಾನಿಗೊಳಿಸಿತು ಮತ್ತು ಗ್ರೀಕರನ್ನು ಒಳಗೆ ಅನುಮತಿಸಿತು. [೨೬] ಅವನ ಸಿದ್ಧಾಂತದಲ್ಲಿ, ಕುದುರೆಯು ಪೋಸಿಡಾನ್ ಅನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ, ಅವನು ಸಮುದ್ರದ ದೇವರು ಮತ್ತು ಕುದುರೆಗಳು ಮತ್ತು ಭೂಕಂಪಗಳ ದೇವರು. ಟ್ರಾಯ್ VI ಭೂಕಂಪದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಹಾನಿಗೊಳಗಾಗಿದೆ ಎಂದು ಪುರಾತತ್ತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಅಗೆಯುವಿಕೆಗಳು ಕಂಡುಕೊಂಡಿವೆ ಎಂಬ ಅಂಶದಿಂದ ಈ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ [೨೬] ಆದರೆ ಪೋಸಿಡಾನ್ ಸ್ವತಃ ಟ್ರಾಯ್‌ನ ಗೋಡೆಗಳನ್ನು ಮೊದಲ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಎಂಬ ಪೌರಾಣಿಕ ಹೇಳಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ವರ್ಗೀಕರಿಸುವುದು ಕಷ್ಟ. [೨೭]

ಟ್ರೋಜನ್ ಹಾರ್ಸ್‌ನ ಚಿತ್ರಾತ್ಮಕ ನಿರೂಪಣೆಗಳು ಸಂಚಿಕೆಯ ಮೊದಲ ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳಿಗಿಂತ ಹಿಂದಿನ ಅಥವಾ ಸಮಕಾಲೀನವಾಗಿ ಅದರ ಸಮಕಾಲೀನ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರು ಗ್ರಹಿಸಿದ ಕಥೆಯ ಅರ್ಥವನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಟ್ರೋಜನ್ ಹಾರ್ಸ್ ಉಳಿದಿರುವ ಕೆಲವು ಪುರಾತನ (ಕ್ರಿ.ಪೂ. 480 ರ ಮೊದಲು) ಚಿತ್ರಣಗಳಿವೆ. [೨೮] [೨೯] ಮೊದಲನೆಯದು ಸುಮಾರು 700 BC ಯ ಬೋಯೊಟಿಯನ್ ಫೈಬುಲಾದಲ್ಲಿದೆ . [೩೦] [೩೧] ಇತರ ಆರಂಭಿಕ ಚಿತ್ರಣಗಳು ಗ್ರೀಕ್ ದ್ವೀಪಗಳಾದ ಮೈಕೋನೋಸ್ ಮತ್ತು ಟಿನೋಸ್‌ನ ಎರಡು ಪರಿಹಾರ ಪಿಥೋಯ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ, ಇವೆರಡೂ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ 675 ಮತ್ತು 650 BC ಯ ನಡುವೆ ದಿನಾಂಕವಾಗಿದೆ. ಮೈಕೋನೋಸ್‌ನಿಂದ ಬಂದದ್ದು (ಚಿತ್ರವನ್ನು ನೋಡಿ) ಮೈಕೋನೋಸ್ ಹೂದಾನಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. [೨೮] [೩೨] ಇತಿಹಾಸಕಾರ ಮೈಕೆಲ್ ವುಡ್ ಮೈಕೋನೋಸ್ ಹೂದಾನಿ ಕ್ರಿ.ಪೂ. ಎಂಟನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಕಾಲಿಟ್ಟಿದ್ದಾನೆ, ಹೋಮರ್‌ಗೆ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಮೂಲಕ ಲಿಖಿತ ಖಾತೆಗಳನ್ನು ಬರೆಯುವ ಮೊದಲು, ಮತ್ತು ಆ ಖಾತೆಗಳನ್ನು ಬರೆಯುವ ಮೊದಲು ಟ್ರೋಜನ್ ಹಾರ್ಸ್‌ನ ಕಥೆಯು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿತ್ತು ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಪುರಾವೆಯಾಗಿ ಇದನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುತ್ತಾನೆ. [೩೩] ಟ್ರೋಜನ್ ಹಾರ್ಸ್‌ನ ಇತರ ಪುರಾತನ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯಗಳು ಕೊರಿಂಥಿಯನ್ ಆರಿಬಾಲ್ಲೋಸ್‌ನಲ್ಲಿ 560 BC [೨೮] (ಚಿತ್ರವನ್ನು ನೋಡಿ), 540 BC ವರೆಗಿನ ಹೂದಾನಿ ತುಣುಕಿನ ಮೇಲೆ (ಚಿತ್ರವನ್ನು ನೋಡಿ) ಮತ್ತು ಎಟ್ರುಸ್ಕನ್ ಕಾರ್ನೆಲಿಯನ್ ಸ್ಕಾರಬ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. [೩೪] ಸುಮಾರು 400 BC ಯ ಕಾಲಿಕ್ಸ್-ಕ್ರೇಟರ್‌ನಿಂದ ಬೇಕಾಬಿಟ್ಟಿಯಾಗಿ ಕೆಂಪು-ಆಕೃತಿಯ ತುಣುಕು ಗ್ರೀಕರು ಟ್ರೋಜನ್ ಹಾರ್ಸ್ ಅನ್ನು ಹತ್ತುತ್ತಿರುವ ದೃಶ್ಯವನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ, ಇದನ್ನು ಮರದ ಹ್ಯಾಚ್ ಬಾಗಿಲು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. [೩೫]

"ಟ್ರೋಜನ್ ಹಾರ್ಸ್" ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಯಾವುದೇ ತಂತ್ರ ಅಥವಾ ತಂತ್ರವನ್ನು ಅರ್ಥೈಸಲು ರೂಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಅದು ಶತ್ರುವನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಸಂರಕ್ಷಿತ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಆಹ್ವಾನಿಸಲು ಗುರಿಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ; ಅಥವಾ ನೋಟದಿಂದ ಮೋಸಗೊಳಿಸಲು, ಬಾಹ್ಯವಾಗಿ ಸೌಮ್ಯವಾದ ಬಾಹ್ಯದಲ್ಲಿ ದುರುದ್ದೇಶಪೂರಿತ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಮರೆಮಾಡುವುದು; ಮೋಸಗೊಳಿಸುವ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಒಳಗಿನಿಂದ ಬುಡಮೇಲು. [೩೬] [೩೭] [೩೮]

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:Greek religion

  1. Broeniman, Clifford (1996). "Demodocus, Odysseus, and the Trojan War in "Odyssey" 8". The Classical World. 90 (1): 3–13. doi:10.2307/4351895. JSTOR 4351895.
  2. Cretensis, Dictys. "5.9". www.theoi.com. Retrieved 2024-01-12.
  3. Pseudo-Apollodorus, Epitome 5.14
  4. Tzetzes, Posthomerica 641–650
  5. Quintus Smyrnaeus, The Fall of Troy xii.314–335
  6. Bibliotheca, Epitome, e.5.15
  7. "Virgil:Aeneid II". Poetryintranslation.com. Retrieved 10 August 2012.
  8. Pseudo-Apollodorus, Bibliotheca, Epitome,Epit. E.5.18
  9. Homer, Odyssey, 4. 274–289.
  10. Virgil. The Aeneid. Trans. Robert Fitzgerald. New York: Everyman's Library, 1992. Print.
  11. "Homer, The Odyssey, Scroll 4, line 21". www.perseus.tufts.edu. Retrieved 2020-04-13.
  12. "Homer, Odyssey, Book 8, line 469". www.perseus.tufts.edu. Retrieved 2020-04-13.
  13. "Virgil". poetryintranslation.com.
  14. "The Trojan Women, Euripides". Classics.mit.edu. Retrieved 10 August 2012.
  15. "Pausanias, Description of Greece 1, XXIII,8". Perseus.tufts.edu. Retrieved 10 August 2012.
  16. Fields, Nic (2004). Troy c. 1700–1250 BC. Spedaliere, Donato and Spedaliere, Sarah Sulemsohn (illustrators). Oxford: Osprey. pp. 51–52. ISBN 1841767034. OCLC 56321915.
  17. See pages 22–26 in The fall of Troy in early Greek poetry and art, Michael John Anderson, Oxford University Press, 1997
  18. de Arbulo Bayona, Joaquin Ruiz (2009). "LOS NAVEGANTES Y LO SAGRADO. EL BARCO DE TROYA. NUEVOS ARGUMENTOS PARA UNA EXPLICACION NAUTICA DEL CABALLO DE MADERA" (PDF). Arqueología Náutica Mediterránea, Monografies del CASC. Girona. 8: 535–551.[ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಮಡಿದ ಕೊಂಡಿ]
  19. Tiboni, Francesco. "The Dourateos Hippos from allegory to Archaeology: a Phoenician Ship to break the Wall." Archaeologia maritima mediterranea 13.13 (2016): 91–104
  20. ೨೦.೦ ೨೦.೧ Tiboni, Francesco (5 December 2017). "La marineria fenicia nel Mediterraneo nella prima Età del ferro: il tipo navale Hippos". In Morozzo della Rocca, Maria Carola; Tiboni, Francesco (eds.). Atti del 2° convegno nazionale. Cultura navale e marittima transire mare 22–23 settembre 2016 (in ಇಟಾಲಿಯನ್). goWare. ISBN 9788867979042.
  21. Salimbeti, A. "The Greek Age of Bronze - Ships". Retrieved 2020-08-23.
  22. Wachsmann, Shelley (2008). Seagoing Ships and Seamanship in the Bronze Age Levant. Texas A&M University Press. ISBN 978-1603440806.
  23. "Minoan transport vessel with figure of horse superimposed".
  24. Evans, Arthur (1935). The Palace of Minos: a comparative account of the successive stages of the early Cretan civilization as illustrated by the discoveries at Knossos. Vol. 4. p. 827.
  25. Chondros, Thomas G (2015). "The Trojan Horse reconstruction". Mechanism and Machine Theory. 90: 261–282. doi:10.1016/j.mechmachtheory.2015.03.015.
  26. ೨೬.೦ ೨೬.೧ Eric H. Cline (2013). The Trojan War: A Very Short Introduction. Oxford University Press. ISBN 978-0199333820.
  27. Stephen Kershaw (2010). A Brief Guide to Classical Civilization. Little, Brown Book. ISBN 978-1849018005.
  28. ೨೮.೦ ೨೮.೧ ೨೮.೨ ೨೮.೩ Sparkes, B. A. (1971). "The Trojan Horse in Classical Art1". Greece & Rome. 18 (1): 54–70. doi:10.1017/S001738350001768X. ISSN 1477-4550.
  29. Sadurska, Anna (1986). "Equus Trojanus". Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae. Zürich. 3, 1: 813–817.
  30. British Museum. Dept. of Greek and Roman Antiquities; Walters, Henry Beauchamp (1899). Catalogue of the bronzes, Greek, Roman, and Etruscan, in the Department of Greek and Roman Antiquities, British Museum. Wellesley College Library. London, Printed by order of the Trustees. p. 374.
  31. "Bronze bow fibula (brooch) with a glimpse of the Trojan Horse with wheels under feet – Images for Mary Beard's Cultural Exchange – Front Row's Cultural Exchange – BBC Radio 4". BBC. Retrieved 3 November 2017.
  32. Caskey, Miriam Ervin (Winter 1976). "Notes on Relief Pithoi of the Tenian-Boiotian Group". American Journal of Archaeology. 80 (1): 19–41. doi:10.2307/502935. JSTOR 502935.
  33. Wood, Michael (1985). In Search of the Trojan War. London: BBC books. pp. 80, 251. ISBN 978-0-563-20161-8.
  34. "Carnelian scarab | Etruscan, Populonia | Late Archaic | The Met". The Metropolitan Museum of Art, i.e. The Met Museum. Retrieved 27 November 2017.
  35. Peixoto, Gabriel B. (2022). "The Depiction of Temples in Attic Red Figure: from mid-5th to mid-4th century BCE" (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). doi:10.13140/RG.2.2.27930.31687.
  36. "Trojan horse". Collins English Dictionary. Retrieved 9 October 2019.
  37. "a Trojan horse". The Free Dictionary. Retrieved 9 October 2019.
  38. "Trojan horse". Merriam Webster. Retrieved 9 October 2019.