ಚಂಪಾರಣ್ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ
ಗಾಂಧೀಜಿಯ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ 1917 ರಲ್ಲಿ ಬಿಹಾರದ ಚಂಪಾರಣ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ ನಡೆಯಿತು. [೧] ಇದನ್ನು ಚಂಪಾರಣ್ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಗಾಂಧೀಜಿಯವರ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಇದು ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ.
ಹಿನ್ನೆಲೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಗಾಂಧಿಯವರು ಡಿಸೆಂಬರ್ 1916 ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸಿನ ಲಕ್ನೋ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದರು. ಈ ಘಟನೆಯಲ್ಲಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ರಾಜಕೀಯದ ದಿಕ್ಕನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿದ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಭೇಟಿಯಾದರು. ಈ ನೇರ ಆದರೆ ಮೊಂಡುತನದ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ತನ್ನ ಪ್ರದೇಶದ ರೈತರ ದುಃಸ್ಥಿತಿ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷರಿಂದ ಅವರು ಮಾಡಿದ ಶೋಷಣೆಯನ್ನು ತಿಳಿಸಿ ಅದನ್ನು ಜಯಿಸಲು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು.
ಮೊದಲ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಗಾಂಧಿಯವರು ಈ ವ್ಯಕ್ತಿಯಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತರಾಗಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಅವರು ಇದೆ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಅವನನ್ನು ಕಡೆಗಣಿಸಿದರು. ಆದರೆ ಕಡಿಮೆ ವಿದ್ಯಾವಂತ ಮತ್ತು ಹಠಮಾರಿ ರೈತ, ಅವರನ್ನು ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಭೇಟಿಯಾಗಿ, ತನ್ನ ಮನವಿಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದನು. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವೇನೆಂದರೆ, ನಾಲ್ಕು ತಿಂಗಳ ನಂತರ, ಚಂಪಾರಣನ ರೈತರು ಬಲವಂತವಾಗಿ ಇಂಡಿಗೊ ಕೃಷಿ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪಡೆದರು. ಗಾಂಧಿಗೆ ಇಷ್ಟು ಬೇಗ ಯಶಸ್ಸಿನ ವಿಶ್ವಾಸವಿರಲಿಲ್ಲ. ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ಬಿಹಾರ ಮತ್ತು ಚಂಪಾರಣರೊಂದಿಗೆ ಗಾಂಧಿಯವರ ಸಂಬಂಧ ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಹೊಂದಿತ್ತು. ಅವರನ್ನು ಚಂಪಾರನ್‌ಗೆ ಕರೆತಂದ ಈ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಹೆಸರು ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಶುಕ್ಲಾ.
ಚಂಪಾರಣಿನ ರೈತ ಚಳುವಳಿ ಏಪ್ರಿಲ್ 1917 ರಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು. ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿ ಅನುಸರಿಸಿದ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ ಮತ್ತು ಅಹಿಂಸೆಯ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಗಾಂಧಿಯವರು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಭಾರತದ ಚಂಪಾರಣ್ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಿದರು. ಇಲ್ಲಿ, ಅವರು ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಕೇವಲ ಒಂದು ಬಟ್ಟೆಯ ಮೇಲೆ ವಾಸಿಸುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು. ಈ ಚಳವಳಿಯ ನಂತರ ಅವರಿಗೆ 'ಮಹಾತ್ಮ' ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. ಈ ಆಂದೋಲನದಿಂದ ರಾಜೇಂದ್ರ ಪ್ರಸಾದ್, ಆಚಾರ್ಯ ಕೃಪಲಾನಿ, ಮಜರುಲ್ ಹಕ್, ಬ್ರಜ್ಕಿಶೋರ್ ಪ್ರಸಾದ್ ಅವರಂತಹ ಶ್ರೇಷ್ಠ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳೂ ದೇಶಕ್ಕೆ ದೊರೆತರು. ಚಂಪಾರಣ್ ಚಳುವಳಿ ದೇಶದ ರಾಜಕೀಯ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟು ಮಹತ್ವದ್ದಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಈ ಸಂಗತಿಗಳಿಂದ ತಿಳಿಯಬಹುದು. ಈ ಆಂದೋಲನದಿಂದಲೇ ದೇಶಕ್ಕೆ ಹೊಸ ನಾಯಕ ಮತ್ತು ಹೊಸ ರೀತಿಯ ರಾಜಕೀಯವನ್ನು ಪಡೆಯುವ ವಿಶ್ವಾಸ ಸಿಕ್ಕಿತು.
ಆದರೆ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಶುಕ್ಲಾ ಮತ್ತು ಅವರ ಮೊಂಡುತನ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ, ಚಂಪಾರಣ್ ಚಳವಳಿಯೊಂದಿಗೆ ಗಾಂಧಿಯವರ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವಿಕೆ ಅಷ್ಟೇನೂ ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವರ ಆತ್ಮಚರಿತ್ರೆಯ 'ಸತ್ಯ ಕೆ ಪ್ರಯೋಗ' ನ ಐದನೇ ಭಾಗದ ಹನ್ನೆರಡನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯದಲ್ಲಿ ಗಾಂಧಿ ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ, 'ನಾನು ಲಖನೌ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸೇರುವವರೆಗೂ ಚಂಪಾರಣ್ ಹೆಸರು ಕೂಡ ತಿಳಿದಿರಲಿಲ್ಲ. ಇಂಡಿಗೊವನ್ನು ಬೆಳೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದನ್ನು ಸಹ ನಗಣ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ, ಸಾವಿರಾರು ರೈತರು ತೊಂದರೆ ಅನುಭವಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ, ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ನನಗೆ ತಿಳಿದಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವರು ಮತ್ತಷ್ಟು ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ, ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಶುಕ್ಲಾ ಎಂಬ 'ಚಂಪಾರಣದ ರೈತ ನನ್ನನ್ನು ಅಲ್ಲಿ ಸೆಳೆದ. ವಕೀಲ್ ಬಾಬು (ಆಗಿನ ಬಿಹಾರದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವಕೀಲ ಮತ್ತು ಜಯಪ್ರಕಾಶ್ ನಾರಾಯಣ್ ಅವರ ಮಾವ ಬ್ರಜ್ಕಿಶೋರ್ ಪ್ರಸಾದ್) ಅವರು ನಿಮಗೆ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಹೇಳುವರು, ಅವರು ನನ್ನನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ನನ್ನನ್ನು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬರಲು ಆಹ್ವಾನಿಸುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.
ಆದರೆ ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಶುಕ್ಲಾ ಅವರನ್ನು ಇದೀಗ ಬೆನ್ನಟ್ಟುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸುವಂತೆ ಕೇಳಿಕೊಂಡರು. ಈ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ, ಚಂಪಾರಣ್ ಅವರ ದುಃಸ್ಥಿತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಬ್ರಜ್ಕಿಶೋರ್ ಪ್ರಸಾದ್ ಮಾತನಾಡಿದರು, ನಂತರ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಒಂದು ನಿರ್ಣಯವನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಿತು. ಇದರ ನಂತರವೂ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಶುಕ್ಲಾ ತೃಪ್ತರಾಗಲಿಲ್ಲ. ಗಾಂಧೀಜಿಯವರು ಚಂಪಾರನ್‌ಗೆ ಹೋಗಬೇಕೆಂದು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು. ಈ ಕುರಿತು ಗಾಂಧಿ ಕುರುಡು ಪ್ರಜ್ಞೆಯಿಂದ, 'ನಾನು ಚಂಪಾರಣನನ್ನು ನನ್ನ ಭೇಟಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುತ್ತೇನೆ ಮತ್ತು ನಾನು ಒಂದು ಅಥವಾ ಎರಡು ದಿನ ಅಲ್ಲಿಯೇ ಇರುತ್ತೇನೆ ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿನ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ನನ್ನ ಕಣ್ಣುಗಳಿಂದ ನೋಡುತ್ತೇನೆ. ಈ ವಿಷಯವನ್ನು ನೋಡದೆ ನಾನು ಯಾವುದೇ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ನೀಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ.
ಇದರ ನಂತರ ಗಾಂಧೀಜಿಯವರು ಕಾನ್ಪುರಕ್ಕೆ ಹೋದರು, ಆದರೆ ಶುಕ್ಲಾ ಜಿ ಅವರನ್ನು ಅಲ್ಲಿಯೂ ಬಿಡಲಿಲ್ಲ. ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ಹೇಳಿದರು, 'ಚಂಪಾರಣ ಇಲ್ಲಿಂದ ಬಹಳ ಹತ್ತಿರವಿದೆ ಒಂದು ದಿನ ನೀಡಿ. ಇದಕ್ಕೆ ಗಾಂಧಿ, "ಈಗ ನನ್ನನ್ನು ಕ್ಷಮಿಸಿ, ಆದರೆ ನಾನು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬರುವುದಾಗಿ ಭರವಸೆ ನೀಡುತ್ತೇನೆ" ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಗಾಂಧೀಜಿಯವರು ಹಾಗೆ ಹೇಳುವ ಮೂಲಕ ತಾವು ಬದ್ಧರಾಗಿದ್ದೇವೆಂದು ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ.
ಇದರ ನಂತರವೂ ಈ ಹಠಮಾರಿ ರೈತ ಅವರನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಲಿಲ್ಲ. ಅವರು ಅಹಮದಾಬಾದ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಅವರ ಆಶ್ರಮವನ್ನು ತಲುಪುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಹೊರಡುವ ದಿನಾಂಕವನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸುವಂತೆ ಒತ್ತಾಯಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಗಾಂಧೀಜಿಯವರಿಗೆ ಅವರನ್ನು ತಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಏಪ್ರಿಲ್ 7 ರಂದು ಕಲ್ಕತ್ತಾಗೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದೇನೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಶುಕ್ಲಾ ಅವರನ್ನು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಬರಲು ಹೇಳಿದರು. ಗಾಂಧೀಜಿ ಕಲ್ಕತ್ತಾ ತಲುಪುವ ಮುನ್ನ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಶುಕ್ಲಾ ಅವರು ಏಪ್ರಿಲ್ 7, 1917 ರಂದು ಅಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾಂಪ್ ಮಾಡಿದ್ದರು. ಇದಕ್ಕೆ ಗಾಂಧೀಜಿ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ, 'ಈ ಅಶಿಕ್ಷಿತ, ಕೃಷಿ ಮಾಡದ ಆದರೆ ದೃಢ ನಿಶ್ಚಯದ ರೈತ ನನ್ನನ್ನು ಗೆದ್ದಿದ್ದಾನೆ.'
ಗಾಂಧೀಜಿಯವರ ಮೊದಲ ಪಾಟ್ನಾ ಭೇಟಿ ಮತ್ತು ಚಂಪಾರಣ ಚಳವಳಿ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಚಂಪಾರಣ ಬಿಹಾರದ ವಾಯುವ್ಯ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತದೆ. ಇದರ ಗಡಿಗಳು ನೇಪಾಳದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿವೆ. ಇಲ್ಲಿ ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷರು ಪ್ರತಿ ಬಿಘಾದಲ್ಲಿ ಮೂರು ಕಟ್ಟೆ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ರೈತರು ಇಂಡಿಗೊವನ್ನು ಬೆಳೆಸಲೆಬೇಕೆಂಬ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದರು. ಬಂಗಾಳದ ಜೊತೆಗೆ, ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಇಂಡಿಗೊವನ್ನು ಬೆಳೆಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ಅನಗತ್ಯ ಪ್ರಯತ್ನಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಅದರ ರೈತರಿಗೆ ಏನೂ ಸಿಗಲಿಲ್ಲ. ರೈತನ ಮೇಲೆ 42 ವಿಚಿತ್ರ ವಿಧದ ತೆರಿಗೆಗಳನ್ನು ವಿಧಿಸಲಾಯಿತು. ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಶುಕ್ಲಾ ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಶ್ರೀಮಂತ ಕೃಷಿಕರಾಗಿದ್ದರು. ಈ ಶೋಷಣೆಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಅವರು ಬಲವಾಗಿ ವಿರೋಧಿಸಿದರು, ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಅವರು ಬ್ರಿಟಿಷರ ಚಾವಟಿ ಮತ್ತು ಚಿತ್ರಹಿಂಸೆ ಅನುಭವಿಸಬೇಕಾಯಿತು. ಅವರ ಸಾಕಷ್ಟು ಪ್ರಯತ್ನಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಏನೂ ಆಗದಿದ್ದಾಗ, ಅವರು ಬಾಲ್ ಗಂಗಾಧರ ತಿಲಕ್ ಅವರನ್ನು ಕರೆಯಲು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸಿನ ಲಕ್ನೋ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಗೆ ಹೋಗಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು. ಆದರೆ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೋದ ನಂತರ ಗಾಂಧೀಜಿಯನ್ನು ಸೇರಿಸಲು ಸಲಹೆ ಸಿಕ್ಕಿತು ಮತ್ತು ಅವನು ಅವರನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸಿದನು.
ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಗಾಂಧೀಜಿ ಒಪ್ಪಿದರು ಮತ್ತು ಇಬ್ಬರೂ ಏಪ್ರಿಲ್ 10 ರಂದು ಕಲ್ಕತ್ತಾದಿಂದ ಪಾಟ್ನಾ ತಲುಪಿದರು. ಅವರು ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ, 'ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಪುರುಷರು ತುಂಬಾ ಸರಳ ಜನರು ಎಂದು ನಾನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ ಮತ್ತು ಮುಂದಿನ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ನಾನು ನಿರ್ಧರಿಸಬೇಕು. ಪಾಟ್ನಾ ನಂತರ ಇಬ್ಬರೂ ಮುಜಫರ್ಪುರ ತಲುಪಿದರು. ಮರುದಿನ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ, ಅವರನ್ನು ಮುಜಫರ್ಪುರ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾದ ಮತ್ತು ನಂತರ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ ಜೆ.ಬಿ ಕೃಪಲಾನಿ ಮತ್ತು ಅವರ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಸ್ವಾಗತಿಸಿದರು. ಶುಕ್ಲಾ ಜಿ ಅವರು ಗಾಂಧಿ ಜಿ ಯನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಬಿಟ್ಟು ಚಂಪಾರನ್‌ಗೆ ಹೋದರು, ಇದರಿಂದ ಅವರು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗುವ ಮುನ್ನ ಎಲ್ಲಾ ಸಿದ್ಧತೆಗಳನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಬಹುದು. ಗಾಂಧಿಯವರೊಂದಿಗೆ ರಾಜೇಂದ್ರ ಪ್ರಸಾದ್ ಅವರ ಮೊದಲ ಸಭೆ ಮುಜಫರ್ಪುರದಲ್ಲಿಯೇ ನಡೆಯಿತು. ರಾಜ್ಯದ ಅನೇಕ ದೊಡ್ಡ ವಕೀಲರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರ ಸಹಾಯದಿಂದ ಅವರು ಕಾರ್ಯತಂತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು.
ನಂತರ, ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿ ಅವರು ಆಯುಕ್ತರ ಅನುಮತಿ ಪಡೆಯದಿದ್ದರೂ ಸಹ, ಏಪ್ರಿಲ್ 15 ರಂದು ಚಂಪಾರನ್ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಮೊದಲ ಹೆಜ್ಜೆ ಇಟ್ಟರು, ಅಲ್ಲಿ ಅವರಿಗೆ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಶುಕ್ಲಾ ಅವರಂತಹ ಅನೇಕ ರೈತರ ಸಂಪೂರ್ಣ ಬೆಂಬಲ ದೊರೆಯಿತು. ಅನ್ಯಾಯಕ್ಕೊಳಗಾದ ರೈತರ ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ಸಂಕಲಿಸಲಾಯಿತು. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ನ ನೇರ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳದೆ ಈ ಯುದ್ಧವನ್ನು ಅಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಯಿತು. ಅಲ್ಲಿನ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಚರ್ಚೆಗಳು ನಡೆದವು, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಚಳವಳಿಗೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಂದ ಸಾಕಷ್ಟು ಬೆಂಬಲ ದೊರೆಯಿತು. ಇದರ ಪರಿಣಾಮ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರ ತಲೆಬಾಗಬೇಕಾಯಿತು. ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ, ಕಳೆದ 135 ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಇಲ್ಲಿರುವ ಇಂಡಿಗೊ ಕೃಷಿ ಕ್ರಮೇಣ ನಿಂತುಹೋಯಿತು. ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ರೈತರ ಶೋಷಣೆ ಕೂಡ ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಕೊನೆಗೊಂಡಿತು.
ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಚಂಪಾರಣ ರೈತ ಚಳುವಳಿ ದೇಶದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದ ಬಲವಾದ ಸಂಕೇತವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಇಡೀ ಚಳವಳಿಯ ಹಿಂದೆ ತೆಳ್ಳನೆಯ ಚರ್ಮದ ರೈತನಾಗಿದ್ದನು, ಅವರ ಮೊಂಡುತನವು ಗಾಂಧೀಜಿಯನ್ನು ಚಂಪಾರಣಗೆ ಬರಲು ಒತ್ತಾಯಿಸಿತು. ಆದರೆ, ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ ಶುಕ್ಲಾ ಅವರಿಗೆ ಭಾರತದ ರಾಜಕೀಯ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾನ ಸಿಗಲಿಲ್ಲ.
ಸಾವಿರಾರು ಭೂಹೀನ ಕಾರ್ಮಿಕರು ಮತ್ತು ಬಡ ರೈತರು ಆಹಾರ ಧಾನ್ಯಗಳ ಬದಲು ಇಂಡಿಗೊ ಮತ್ತು ಇತರ ನಗದು ಬೆಳೆಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಸಲು ನಿರ್ಬಂಧವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಇಂಡಿಗೊ ಕೃಷಿಕರ ಮೇಲೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಕಿರುಕುಳವಿತ್ತು. ಬ್ರಿಟಿಷರಿಂದ ಸಾಕಷ್ಟು ಶೋಷಣೆ ನಡೆದಿತ್ತು. ಕೆಲವು ಉದ್ಯಾನ ಮಾಲೀಕರು ಮೇಲಿನಿಂದ ದಬ್ಬಾಳಿಕೆಗೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತಿದ್ದರು. ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿಯವರು 1917 ರ ಏಪ್ರಿಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಬಿಹಾರದ ಚಂಪಾರಣನ ಇಂಡಿಗೊ ರೈತರ ಸ್ಥಿತಿಗತಿಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ರಾಜಕುಮಾರ ಶುಕ್ಲಾ ಅವರ ಆಹ್ವಾನದ ಮೇರೆಗೆ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದರು. ಅವನನ್ನು ನೋಡಲು ಸಾವಿರಾರು ಜನರು ಸೇರಿದ್ದರು. ರೈತರು ತಮ್ಮ ಎಲ್ಲ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಪೊಲೀಸರು ಕೂಡ ಕಾರ್ಯಪ್ರವೃತ್ತರಾದರು. ಪೊಲೀಸ್ ಅಧೀಕ್ಷಕರು ಗಾಂಧೀಜಿಯನ್ನು ಜಿಲ್ಲೆಯಿಂದ ಹೊರಹೋಗುವಂತೆ ಆದೇಶಿಸಿದರು. ಗಾಂಧೀಜಿ ಆದೇಶವನ್ನು ಪಾಲಿಸಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಮರುದಿನ ಗಾಂಧೀಜಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಹಾಜರಾಗಬೇಕಿತ್ತು. ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಹೊರಗೆ ಸಾವಿರಾರು ರೈತರು ಜಮಾಯಿಸಿದರು. ಗಾಂಧೀಜಿಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿ ಘೋಷಣೆಗಳನ್ನು ಎತ್ತಲಾಯಿತು. ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಗಂಭೀರತೆಯನ್ನು ನೋಡಿದ ಮ್ಯಾಜಿಸ್ಟ್ರೇಟ್ ಗಾಂಧೀಜಿಯನ್ನು ಜಾಮೀನು ಇಲ್ಲದೆ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲು ಆದೇಶಿಸಿದರು. ಆದರೆ ಗಾಂಧೀಜಿಯವರು ಕಾನೂನಿನ ಪ್ರಕಾರ ಶಿಕ್ಷೆ ವಿಧಿಸಬೇಕೆಂದು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು.
ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ಮುಂದೂಡಲಾಯಿತು. ಅವರ ಮೊದಲ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ ಚಳವಳಿಯನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಮುನ್ನಡೆಸಿದರು, ಈಗ ಅವರ ಮೊದಲ ಗುರಿ ಜನರನ್ನು 'ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ'ದ ಮೂಲ ತತ್ವಗಳಿಗೆ ಪರಿಚಯಿಸುವುದು. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು - ಭಯದಿಂದ ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿರಲು ಅವನಿಗೆ ಮೊದಲ ಷರತ್ತು ಇದೆ. ಗಾಂಧೀಜಿಯವರು ತಮ್ಮ ಅನೇಕ ಸ್ವಯಂಸೇವಕರನ್ನು ರೈತರ ನಡುವೆ ಕಳುಹಿಸಿದರು. ರೈತರ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀಡಲು ಗ್ರಾಮೀಣ ಶಾಲೆಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ತೆರೆಯಲಾಯಿತು. ಸ್ವಚ್ clean ವಾಗಿ ಬದುಕುವುದು ಹೇಗೆ ಎಂದು ಜನರಿಗೆ ಕಲಿಸಲಾಯಿತು. ಎಲ್ಲಾ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಗಾಂಧೀಜಿಯವರ ವರ್ತನೆಗೆ ಸರಿಹೊಂದುತ್ತವೆ. ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಗಾಂಧಿ [೨] ರಾಜೇಂದ್ರ ಬಾಬು, ಆಚಾರ್ಯ ಕೃಪಲಾನಿ ಮತ್ತು ಅನುಗ್ರಾ ಬಾಬು ಅವರಂತಹ ಸಹವರ್ತಿಗಳಿಗೆ ಆಹಾರವನ್ನು ಹೇಗೆ ಬೇಯಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಇತರ ಮನೆಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ಕಲಿಸಿದ್ದರು. ಸ್ವಯಂಸೇವಕರು ಹಸ್ತಚಾಲಿತ ಸ್ಕ್ಯಾವೆಂಜಿಂಗ್, ತೊಳೆಯುವುದು, ಗುಡಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಗುಡಿಸುವುದು ಸಹ ನಡೆಸಿದರು. . ಚಂಪಾರನ್ [೩] ರ ಈ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ, ಡಾ.ರಾಜೇಂದ್ರ ಪ್ರಸಾದ್, ಡಾ.ಅನುಗ್ರಾ ನಾರಾಯಣ್ ಸಿಂಗ್, ಆಚಾರ್ಯ ಕೃಪಲಾನಿ, ಬ್ರಿಜ್ಕಿಶೋರ್, ಮಹಾದೇವ್ ದೇಸಾಯಿ, ನರ್ಹಾರಿ ಪರಿಖ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಚಂಪಾರಣ್ ರೈತರು ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಚಂಪಾರಣ್ ಅವರ ಈ ಗಾಂಧಿ ಅಭಿಯಾನದಿಂದ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರ ತೊಂದರೆಗೀಡಾಯಿತು. ಅಖಿಲ ಭಾರತದ ಗಮನ ಈಗ ಚಂಪಾರಣ್ ಮೇಲೆ ಇತ್ತು. ವಿಚಾರಣಾ ಆಯೋಗವನ್ನು ನೇಮಿಸಲು ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಒತ್ತಾಯಿಸಲಾಯಿತು, ಗಾಂಧೀಜಿಯನ್ನು ಸಹ ಅದರ ಸದಸ್ಯರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಫಲಿತಾಂಶವು ಮುಂದೆ ಇತ್ತು. ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಎಲ್ಲಾ ತಪ್ಪು ಅಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ರದ್ದುಪಡಿಸಲಾಯಿತು. ಇಂಡಿಗೊ ರೈತರು ಈಗ ಜಮೀನ್ದಾರರ ಅನುಕೂಲಕ್ಕಾಗಿ ತಮ್ಮ ಜಮೀನಿನ ಮಾಲೀಕರಾದರು. ಗಾಂಧೀಜಿಯವರು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹದ ಮೊದಲ ವಿಜಯದ ಶಂಖವನ್ನು ಬೀಸಿದರು. ಚಂಪಾರಣ್ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹದ ಜನ್ಮಸ್ಥಳವಾಯಿತು. ಧನ್ಯವಾದಗಳು.
ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಅಕ್ರಮ ಮತಾಂತರಕ್ಕಾಗಿ ಭೂಮಾಲೀಕರು ಬಲವಾದ ತೋಳಿನ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಅವರನ್ನು ಬೇರೆ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಲು ಅನೇಕ ಬಾಡಿಗೆದಾರರು ಆರೋಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ವಿಷಯವನ್ನು ಅನೇಕ ವಕೀಲರು / ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ತನಿಖಾ ಆಯೋಗವೂ ಇತ್ತು. ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಶುಕ್ಲಾ, ಮತ್ತು ಹಣದ ಸಾಲಗಾರನಾದ ಸಂತ ರೌತ್ ಕೂಡ ಸ್ವಲ್ಪ ಭೂಮಿಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಗಾಂಧಿಯನ್ನು ಚಂಪಾರನ್‌ಗೆ ಹೋಗಲು ಮನವೊಲಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಹೀಗೆ ಚಂಪಾರಣ್ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಗಾಂಧಿ 10 ಏಪ್ರಿಲ್ 1917 ರಂದು ಚಂಪಾರಣಗೆ ಆಗಮಿಸಿ, ಅಮೋಲ್ವಾ ಗ್ರಾಮದ ಸಂತ ರೌತ್ ಅವರ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ವಕೀಲರ ತಂಡದೊಂದಿಗೆ ತಂಗಿದ್ದರು: ಬ್ರಜ್ಕಿಶೋರ್ ಪ್ರಸಾದ್, ರಾಜೇಂದ್ರ ಪ್ರಸಾದ್, ಅನುಗ್ರಹ ನಾರಾಯಣ ಸಿನ್ಹಾ ರಾಮ್ನವಾಮಿ ಪ್ರಸಾದ್, ಮತ್ತು ಜೆ. ಬಿ. ಕೃಪಲಾನಿ ಸೇರಿದಂತೆ ಇತರರು. [3]
ಪೂರ್ವ ಚಂಪಾರಣನ ಡಾಕಾದಲ್ಲಿರುವ ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರ ಕಚೇರಿಯಿಂದ 30 ಕಿ.ಮೀ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಬರಹರವಾ ಲಖನ್‌ಸೆನ್ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಗಾಂಧಿಯವರು 1917 ರ ನವೆಂಬರ್ 13 ರಂದು ತಮ್ಮ ಹಿರಿಯ ಬೆಂಬಲಿಗರು ಮತ್ತು ಪ್ರದೇಶದ ಹೊಸ ಸ್ವಯಂಸೇವಕರೊಂದಿಗೆ ಮೊದಲ ಮೂಲ ಶಾಲೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. [4] ಅವರ ಕೈಯಿಂದ ಮಾಡಿದ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ವಕೀಲರ ತಂಡ [5] ಡಾ. ರಾಜೇಂದ್ರ ಪ್ರಸಾದ್, ಡಾ.ಅನುಗ್ರಾ ನಾರಾಯಣ್ ಸಿನ್ಹಾ ಮತ್ತು ಬಾಬು ಬ್ರಜ್ಕಿಶೋರ್ ಪ್ರಸಾದ್ ಅವರು ಹಳ್ಳಿಗಳ ವಿವರವಾದ ಅಧ್ಯಯನ ಮತ್ತು ಸಮೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ನಡೆಸಿದರು, ದೌರ್ಜನ್ಯ ಮತ್ತು ಬಲಿಪಶುಗಳ ಭಯಾನಕ ಪ್ರಸಂಗಗಳು, ದುರುಪಯೋಗದ ಜೀವನದ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸ್ಥಿತಿ ಸೇರಿದಂತೆ.
ಗ್ರಾಮಸ್ಥರ ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿ, ಅವರು ಹಳ್ಳಿಗಳನ್ನು ಸ್ವಚ್ cleaning ಗೊಳಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು, ಶಾಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮ ನಾಯಕತ್ವವನ್ನು ಪರ್ಡಾವನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಲು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಿದರು, ಅಸ್ಪೃಶ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರ ದಬ್ಬಾಳಿಕೆ. ಗಾಂಧಿಯವರು ಭಿತಿಹಾರ್ವಾದಲ್ಲಿ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 30, 1917 ಮತ್ತು ಜನವರಿ 17, 1918 ರಂದು ಪಶ್ಚಿಮ ಚಂಪಾರಣನಲ್ಲಿ ಸಂತ ರೌತ್ ಮತ್ತು ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮಧುಬನ್ ಸಹಾಯದಿಂದ ಎರಡು ಮೂಲಭೂತ ಶಾಲೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಈ ಶಾಲೆಗಳ ಸ್ಥಾಪನೆಯ ಹಿಂದಿನ ಉದ್ದೇಶ ಅನಕ್ಷರತೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡುವುದು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಜನರಲ್ಲಿ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸುವುದು. .
ಆದರೆ ಅಶಾಂತಿಗೆ ಕಾರಣವಾದ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಆತನನ್ನು ಪೊಲೀಸರು ಬಂಧಿಸಿ ಪ್ರಾಂತ್ಯದಿಂದ ಹೊರಹೋಗುವಂತೆ ಆದೇಶಿಸಿದ್ದರಿಂದ ಅವರ ಮುಖ್ಯ ದಾಳಿ ನಡೆಯಿತು. ಜೈಲು, ಪೊಲೀಸ್ ಠಾಣೆ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳ ಹೊರಗೆ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಜನರು ಪ್ರತಿಭಟನೆ ನಡೆಸಿದರು ಮತ್ತು ಆತನನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡುವಂತೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು, ಅದನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಇಷ್ಟವಿಲ್ಲದೆ ಮಾಡಿತು. ಭೂಮಾಲೀಕರ ವಿರುದ್ಧ ಗಾಂಧಿ ಸಂಘಟಿತ ಪ್ರತಿಭಟನೆ ಮತ್ತು ಮುಷ್ಕರಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿದರು, ಅವರು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರದ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದೊಂದಿಗೆ ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಬಡ ರೈತರಿಗೆ ಕೃಷಿಯ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪರಿಹಾರ ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ನೀಡುವ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದರು ಮತ್ತು ಬರಗಾಲ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುವವರೆಗೂ ಆದಾಯದ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಮತ್ತು ಸಂಗ್ರಹಣೆ. ರದ್ದುಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಚಳವಳಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೇ ಗಾಂಧಿಯವರು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಸೇಂಟ್ ರೌತ್ ಮತ್ತು ಮಹಾತ್ಮ (ಮಹಾನ್ ಆತ್ಮ) ಅವರಿಂದ ಬಾಪು (ತಂದೆ) ಎಂದು ಕರೆದರು. [6] [7]
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]