ಕುಪ್ಗಲ್ಲಿನ ಶಿಲಾಕೃತಿಗಳು

ಕುಪ್ಗಲ್ ಶಿಲಾಲಿಪಿಗಳು ಭಾರತದ ಕರ್ನಾಟಕದ ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕುಪ್ಗಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಶಿಲಾಕೃತಿಗಳಾಗಿವೆ. ಕುಪ್ಗಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಾವಿರಾರು ಶಿಲಾಕೃತಿಗಳು ಕಂಡುಬಂದಿವೆ, ಇದು ನವಶಿಲಾಯುಗಕ್ಕೆ ಅಥವಾ ಹಳೆಯ ಶಿಲಾಯುಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿದೆ. ಕಲ್ಲು ಜಾಗಟೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಜಾಗವನ್ನು ಮೊದಲು ೧೮೯೨ ರಲ್ಲಿ ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲಾಯಿತು, ಆದರೆ ನಂತರ ೨೧ ನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಮರುಶೋಧಿಸುವವರೆಗೂ ಸಂಶೋಧಕರಿಗೆ ಕಳೆದುಹೋಯಿತು. ಈ ಪ್ರದೇಶ ಅಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ತಗ್ಗುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಬಂಡೆಗಳ ರಚನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಇದನ್ನು ಕಲ್ಲಗಳಿಂದ ಬಡಿದಾಗ ಸಂಗೀತದ ನಾದ ಕೇಳಿಬರುತ್ತದೆ.

ತಾಣ

ಈ ಪ್ರದೇಶ ಮಧ್ಯ ಪೂರ್ವ ಕರ್ನಾಟಕದ ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿದೆ, ಬಳ್ಳಾರಿ ಪಟ್ಟಣದ ಈಶಾನ್ಯ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಸರಿಸುಮಾರು ೫ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಪುರಾತತ್ತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಸ್ಥಳವಾದ ಈ ಪ್ರದೇಶ, ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ವಿಭಿನ್ನ ಹೆಸರುಗಳಿಂದ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಆದರೆ ಎರಡು ಸ್ಥಳೀಯ ಗ್ರಾಮಗಳಾದ ಸಂಗನಕಲ್ಲು ಮತ್ತು ಕುಪಗಲ್ ಹೆಸರುಗಳು ಎರಡರಲ್ಲೂ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಇಲ್ಲಿ, ನವಶಿಲಾಯುಗದ ಅವಶೇಷಗಳು ಗ್ರಾನಿಟಿಕ್ ಬೆಟ್ಟಗಳ ಮೇಲ್ಭಾಗ ಮತ್ತು ಇಳಿಜಾರುಗಳಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿದ್ದು, ಮೆಗಾಲಿಥಿಕ್ (ಕಬ್ಬಿಣದ ಯುಗ) ಮತ್ತು ಆರಂಭಿಕ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಅವಶೇಷಗಳು ಮತ್ತು ನಂತರದ ಅವಧಿಗಳ ಅವಶೇಷಗಳು ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಬಯಲು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ.

ಇಲ್ಲಿರುವ ಅನೇಕ ತಾಣಗಳಲ್ಲಿ, ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡದು, ಎತ್ತರವಾಗಿರುವ ಗ್ರಾನೈಟಿಕ್ ಬೆಟ್ಟದ ಉತ್ತರದ ತುದಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಬ್ರಿಟಷರ ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಪೀಕಾಕ್ ಹಿಲ್ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಆರಂಭಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಇದೇ ಹೆಸರನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸ್ಥಳೀಯರು, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಈ ಬೆಟ್ಟವನ್ನು ಹಿರೇಗುಡ್ಡ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ, ಅಂದರೆ ದೊಡ್ಡ ಬೆಟ್ಟ ಎಂದರ್ಥ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಪುರಾತತ್ವ ಸಾಹಿತ್ಯವು, ಹತ್ತಿರದ ಗ್ರಾಮ ಸಿರಿವರಂ ಆಗಿದ್ದರೂ, ಬೆಟ್ಟವನ್ನು ಕುಪ್ಗಲ್ ಬೆಟ್ಟ ಎಂದೇ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ. ಇತ್ತೀಚಿನ ಪುರಾತತ್ತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಸಂಶೋಧನೆಯು ೪೦೦೦ ಮತ್ತು ೩೩೦೦ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಈ ಬೆಟ್ಟದ ತುದಿ ನವಶಿಲಾಯುಗದ ಮುಖ್ಯ ಅವಧಿಯಾಗಿತ್ತೆಂದು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ.

ಕುಪ್ಗಲ್ ಬೆಟ್ಟವು ಸಾಕಷ್ಟು ದೊಡ್ಡದಾದ ಗ್ರಾನೈಟ್ ಬೆಟ್ಟವಾಗಿದ್ದು, ಹಲವಾರು ಶಿಖರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಅದರ ಅಕ್ಷರೇಖೆ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ದೊಡ್ಡ ಡೋಲರೈಟ್ ಟ್ರ್ಯಾಪ್ ಡೈಕ್ ಸಾಗುತ್ತಿದೆ. ನವಶಿಲಾಯುಗದಿಂದ ಆಧುನಿಕ ದಿನದವರೆಗೆ ವಿವಿಧ ಅವಧಿಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದ ಶಿಲಾಕೃತಿಗಳು, ಡೈಕ್‌ನ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಕಪ್ಪು ಬಂಡೆಗಳ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲ್ಪಟ್ಟಿರುವುದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲಿನ ಉತ್ತರದ ಶಿಖರದ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಡೈಕ್ ಹೊರಹೊಮ್ಮುವ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಶಿಲಾ ಕಲೆಯ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ.

ಮರುಶೋಧನೆ

ತಾಣವನ್ನು ಮೊದಲು ೧೮೯೨ರಲ್ಲಿ ಏಷ್ಯಾಟಿಕ್ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ವಿಮರ್ಶೆಯಲ್ಲಿ ವರದಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು (ಫಾಸೆಟ್). ವರದಿಯು ಫಾಸೆಟ್ ಅವರ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಸಾರಾಂಶ ಮತ್ತು ಸೆವೆಲ್ ಅವರ ಕೈ ರೇಖಾಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಫುಟ್ ಅವರು ೧೯೧೬ ರ ಭಾರತದ ಇತಿಹಾಸಪೂರ್ವ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಟೋಹಿಸ್ಟಾರಿಕ್ ಆಂಟಿಕ್ವಿಟೀಸ್‌ನ ಸಂಪುಟದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ ಅದನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ ನಂತರದ ಪರಿಶೋಧಕರಿಗೆ ಅದು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಸುಬ್ಬರಾವ್ (ಸುಬ್ಬರಾವ್, ೧೯೪೭), ಗಾರ್ಡನ್ (೧೯೫೧) ಮತ್ತು ಪಡಯ್ಯ (೧೯೭೩) ಅವರ ಸೈಟ್‌ನ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ವಿವರಣೆಗಳು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡವು, ಆದರೆ ಸೈಟ್ ಸ್ವತಃ ಕಳೆದುಹೋಯಿತು. ಸೈಟ್‌ನ ಕೆಲವು ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ೧೯ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಮೂಲಗಳು ಕಳೆದುಹೋಗಿವೆ ಅಥವಾ ಮಸುಕಾಗಿವೆ. ಫಾಸೆಟ್ ತೆಗೆದ ಛಾಯಾಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಮದ್ರಾಸ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ ಮತ್ತು ರಾಯಲ್ ಆಂಥ್ರೊಪೊಲಾಜಿಕಲ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್‌ಗೆ ಕಳುಹಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮದ್ರಾಸ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಂನಲ್ಲಿರುವವುಗಳು ಕಳೆದುಹೋದಾಗ ಅಥವಾ ಮಸುಕಾದಾಗ, RAI ನಲ್ಲಿರುವವರು ಅವು ಮರೆಯಾಗುವ ಮೊದಲು ಮರು-ಫೋಟೋಗ್ರಾಫ್ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಇವುಗಳನ್ನು ನಂತರ ಗಾರ್ಡನ್ (೧೯೫೧) ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು. ೨೦೦೨ ರಲ್ಲಿ, ಡಾ. ಬೋವಿನ್ ಅವರು ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ರವಿ ಕೊರಿಸೆಟ್ಟರ್ ಅವರ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ಸೈಟ್ನ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ನಡೆಸಿದರು ಮತ್ತು ಛಾಯಾಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು, ಇದು ಕುಪಗಲ್ ಶಿಲಾಲಿಪಿಗಳ ಛಾಯಾಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಎರಡನೇ ಬಾರಿಗೆ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ.

ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ನವಶಿಲಾಯುಗ

ಮೊದಲನೆಯ ಸಹಸ್ರಮಾನದ ಕ್ರಿಸ್ತ ಪೂರ್ವ - ಹರಪ್ಪನ್ ನವಶಿಲಾಯುಗಕ್ಕಿಂತ ನಂತರದ ದಿನಾಂಕದಲ್ಲಿದ್ದರೂ, ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ನವಶಿಲಾಯುಗ (ಇದು ಹರಪ್ಪನ್ ನಾಗರಿಕತೆಯ ಪ್ರಬುದ್ಧ ಹಂತದೊಂದಿಗೆ ವಾಸ್ತವಿಕವಾಗಿ ಅತಿಕ್ರಮಿಸುತ್ತದೆ) ಸಂಶೋಧಕರಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಆಸಕ್ತಿಯ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ, ಬಲೂಚಿಸ್ತಾನ್ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನದ ನವಶಿಲಾಯುಗಕ್ಕಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿ (ಇದು ನೆರೆಯ ನೈರುತ್ಯ ಏಷ್ಯಾದ ನವಶಿಲಾಯುಗದೊಂದಿಗೆ ಹೋಲಿಕೆಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ), ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ನವಶಿಲಾಯುಗವು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಭಾರತೀಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ದನಗಳ ಪಶುಪಾಲನೆಗೆ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಭಾರತೀಯ ಒತ್ತು ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಗೋಮಯವನ್ನು ಸುಡುವುದನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಭಾರತೀಯ ವಿಧಿ. ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಈ ನಂತರದ ಆಚರಣೆಯು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ನವಶಿಲಾಯುಗದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಲಕ್ಷಣವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ೩೦ ಅಡಿ ಎತ್ತರದವರೆಗೆ ದೊಡ್ಡ 'ಬೂದಿದಿಬ್ಬಗಳ' ರಚನೆಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.

ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ನವಶಿಲಾಯುಗದ ಸಂಪತ್ತಿನ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಇದು ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾದ ಪುರಾತತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರ ಅವಗಣೆನಗೆ ಗುರಿಯಾಗಿದೆ. ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯು ಸ್ವಲ್ಪಮಟ್ಟಿಗೆ ಸುಧಾರಿಸಿದೆ, ಈ ಪುರಾತತ್ವ ಘಟಕದ ವಿವಿಧ ಅಂಶಗಳ ವ್ಯವಸ್ಥಿತ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಹಲವಾರು ಹೊಸ ಉತ್ಖನನ ಮತ್ತು ಸಮೀಕ್ಷೆ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಗಿದೆ.

ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಶಿಲಾ ಕಲೆಯ ಡೇಟಿಂಗ್

ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ನವಶಿಲಾಯುಗದ ಕಲೆಯ ಡೇಟಿಂಗ್ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಸಮಸ್ಯಾತ್ಮಕವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಅದೇನೇ ಇದ್ದರೂ, ಕಲಾತ್ಮಕ ಶೈಲಿ ಮತ್ತು ವಿಧಾನ, ಶಿಲಾಕೃತಿಗಳ ವಿಷಯ, ತಿಳಿದಿರುವ ಅವಧಿಗಳ ಪುರಾತತ್ತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ಅದರ ಸಾಮೀಪ್ಯ ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿ, ಪುರಾವೆಗಳ ವಿವಿಧ ಎಳೆಗಳನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸುವ ಮೂಲಕ ರಾಕ್ ಕಲೆಗೆ ಸ್ಥೂಲವಾದ ಕಾಲಾನುಕ್ರಮದ ಅನುಕ್ರಮವನ್ನು ಸಾಧ್ಯಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ನವಶಿಲಾಯುಗದ ರಾಕ್ ಆರ್ಟ್ ಅನ್ನು ಅದರ ವಿಶಿಷ್ಟ ಶೈಲಿ, ವಿಷಯಗಳು, ಉತ್ಪಾದನಾ ವಿಧಾನ ಮತ್ತು ಹವಾಮಾನ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು ಮತ್ತು ನವಶಿಲಾಯುಗದ ಪುರಾತತ್ತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಸ್ಥಳಗಳೊಂದಿಗೆ ಈ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳ ಪುನರಾವರ್ತಿತ ಸಂಯೋಜನೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಇತರ ಅವಧಿಗಳ ರಾಕ್ ಆರ್ಟ್‌ನಿಂದ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಬಹುದು ಎಂದು ಈ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ.

ಶಿಲಾಕೃತಿಗಳು

ಬಂಡೆಗಳ ಮೇಲಿನ ಅನೇಕ ಲಕ್ಷಣಗಳು ದನಗಳಾಗಿದ್ದು, ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಉದ್ದ-ಕೊಂಬಿನ ಗೂನು-ಬೆನ್ನು ಪ್ರಕಾರ (ಬಾಸ್ ಇಂಡಿಕಸ್). ಕೆಲವು ಮನುಷ್ಯರಂತಹ ಆಕೃತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಅವು ಸ್ವಂತವಾಗಿ ಅಥವಾ ದನಗಳ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿವೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಸರಪಳಿಗಳು ಅಥವಾ ಬಿಲ್ಲು ಮತ್ತು ಬಾಣಗಳಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತವೆ. ಡಾ. ಬೋವಿನ್ ಪ್ರಕಾರ, ಕೆತ್ತನೆಗಳ ಪುಲ್ಲಿಂಗ ಸ್ವಭಾವವು ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ ಜನರು ಪುರುಷರು ಮತ್ತು ಬಹುಶಃ ಜಾನುವಾರುಗಳನ್ನು ಮೇಯಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಬಂಡೆಗಳ ಮೇಲೆ ಕಲ್ಲಿನಿಂದ ಮಾಡಿದ ಸಲಕರಣೆ ಮೂಲಕ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಕೆಲವು ಚಿತ್ರಗಳು ತಲುಪಲು ತುಂಬಾ ಕಷ್ಟಕರವಾದ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿವೆ, ಬಹುಶಃ ಆ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಕಲಾವಿದರು ತಮ್ಮನ್ನು ನೇತುಹಾಕಿಕೊಂಡು ಕೆತ್ತಿರುವಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ..

ಸಂಗೀತ ಬಂಡೆಗಳು

ಸ್ಥಳೀಯರು ಕೆಲವು ಶಿಲಾ ರಚನೆಗಳನ್ನು 'ಸಂಗೀತ' ಬಂಡೆಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಅವು ಬಂಡೆಗಳಲ್ಲಿನ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ತಗ್ಗುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ, ಇದು ಬಂಡೆಗಳಿಂದ ಹೊಡೆದಾಗ ಜೋರಾಗಿ, ಗಾಂಗ್ ತರಹದ ಸಂಗೀತದ ಸ್ವರಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. ಕೆಲವು ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ, ತಾಳವಾದ್ಯವು ಆಚರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಪ್ರದೇಶದ ಜನರ ಆಚರಣೆಗಳ ಭಾಗವಾಗಿರಬಹುದು ಎಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ.

ತಾಣಕ್ಕಿರುವ ಬೆದರಿಕೆಗಳು

ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕಲ್ಲುಗಣಿಗಾರಿಕೆಯು ಈಗ ಶಿಲಾಕೃತಿಗಳಿಗೆ ಗಂಭೀರ ಅಪಾಯವನ್ನುಂಟುಮಾಡುತ್ತಿದೆ. ಗ್ರಾನೈಟ್ ಕಲ್ಲುಗಣಿಗಾರಿಕೆಯಿಂದ ಗುಡ್ಡದ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳು ಈಗಾಗಲೇ ನಾಶವಾಗಿವೆ. ಕುಪ್ಗಲ್ ಬೆಟ್ಟದ ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ಇನ್ನೂ ಹಳೆಯ ಶಿಲಾ ಕಲೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ರಾಕ್ ಶೆಲ್ಟರ್ ಭಾಗಶಃ ನಾಶವಾಗಿದೆ. ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಡಾ. ನಿಕೋಲ್ ಬೋವಿನ್, ಸೈಟ್ ಅನ್ನು ಸಂಶೋಧಿಸಿದ ಪರಿಣಿತರು, ಸರ್ಕಾರದ ಆಸಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪವಿಲ್ಲದೆ, ರಾಕ್ ಆರ್ಟ್ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಾಶವಾಗಬಹುದು ಎಂದು ಆತಂಕ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ.