ಜಿಎಸ್‌ಎಲ್‌ವಿಎಂ-3 ರಾಕೆಟ್‌ ಉಡಾವಣೆ

ಕೊಂಡಿಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿ
ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಿಂದ, ಇದು ಮುಕ್ತ ಹಾಗೂ ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಶ್ವಕೋಶ
ಸಂಪೂರ್ಣ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಜಿಎಸ್ಎಲ್ವಿ- ಎಂ.ಕೆ. III-ಡಿ 1 ಜಿಎಸ್ಎಟಿ -19 ಅನ್ನು ಎರಡನೇ ಉಡಾವಣಾ ಪ್ಯಾಡ್ನಲ್ಲಿ ಹೊತ್ತುಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತದೆ.ಮುಂಭಾಗದ ನೋಟ;The fully integrated GSLV-Mk III-D1 carrying GSAT-19 at the second launch pad - front view
  • ಜಿಎಸ್ಎಲ್ವಿ-III ಅಥವಾ ಭೂಸ್ಥಾಯೀ ಉಪಗ್ರಹ ಉಡ್ಡಯನ ವಾಹಕ->>

ಪೀಠಿಕೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಜಿಎಸ್ಎಲ್ವಿ-III ಅಥವಾ ಭೂಸ್ಥಾಯೀ ಉಪಗ್ರಹ ಉಡ್ಡಯನ ವಾಹಕದ ಮಾದರಿ
;;;1.ಜಿಎಸ್ಎಲ್‍ವಿ MkIII
  • ಕಾರ್ಯ: ಮಧ್ಯಮ ತೂಕ ಉಡಾವಣಾ (ಲಿಫ್ಟ್) ವಾಹನ
  • ತಯಾರಕ :ಭಾರತೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ
  • ಮೂಲ: ಭಾರತದ ದೇಶ
2.ಗಾತ್ರ
  • ಎತ್ತರ : 43,43 ಮೀ (142.5 ಅಡಿ) [2]
  • ವ್ಯಾಸ: 4.0 ಮೀ (13.1 ಅಡಿ)
  • ತೂಕ: 630.580 ಕೆಜಿ (1,390,190 ಪೌಂಡು) [2]
  • ಹಂತಗಳು : 3
3.ಸಾಮರ್ಥ್ಯ
  • (LEO) ಪೇಲೋಡ್ ಗೆ:10,000 ಕೆಜಿ (22,000 ಪೌಂಡು)
  • ಪೇಲೋಡ್ ಗೆ (ಜಿಟಿಓ)4,000 ಕೆಜಿ (8,800 ಪೌಂಡು) -5,000 ಕೆಜಿ (11,000 ಪೌಂಡು) [3]
4.ಲಾಂಚ್ ಇತಿಹಾಸ
  • ಸ್ಥಿತಿ : ಪ್ರಯೋಗಾರ್ಥ ಉಡ್ಡಯನ [4]
  • ಬಿಡುಗಡೆ ತಾಣ: ಸತೀಶ್ ಧವನ್ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಕೇಂದ್ರ, ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶ(SLP),, ಭಾರತ
  • ಒಟ್ಟು ಉಡಾವಣೆಗಳು: 1 (2 ಹಂತದಆವೃತ್ತಿ)
  • ಯಶಸ್ಸು :1 (2 ಹಂತದ ಆವೃತ್ತಿ)
  • ಮೊದಲ ಉಡ್ಡಯನ: 18 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2014 (2 ಹಂತದ ಆವೃತ್ತಿ; ಉಪಕಕ್ಷೀಯ ಹಾರುವಿಕೆ)
  • 2016 (ಪೂರ್ಣ ಆವೃತ್ತಿ)
5.ಬೂಸ್ಟರ್ ಹಂತ - ಎಸ್ 200
  • ಉದ್ದ :25,75 ಮೀ (84.5 ಅಡಿ) [2]
  • ವ್ಯಾಸ: 3.2 ಮೀಟರ್ (10 ಅಡಿ) [2]
  • ಖಾಲಿಸ್ಥಿತಿ ತೂಕ: 31,000 ಕೆಜಿ (68,000 ಪೌಂಡು) [2]
  • ಒಟ್ಟು ತೂಕ :238.000 ಕೆಜಿ (525,000 ಪೌಂಡು) [2]
  • ಎಂಜಿನ್: 2 ಘನ
  • ಒತ್ತಡ: 5.150 ಕಿಲೋನ್ಯೂಟನ್ (525 tf)) ಪ್ರತಿ [5] [6] [7]
  • ನಿಶ್ಚಿತ ದೂರ: 227 (ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದ)
  • ನಿಶ್ಚಿತ ದೂರ: 274.5(ನಿರ್ವಾತದಲ್ಲಿ) [5]
  • ಉರವಲು ಸಮಯ :130 ಸೆಕೆಂಡು [6]
  • ಇಂಧನ: HTPB[2] [2]
6.ಕೋರ್ ಹಂತ - ಎಲ್ 110
  • ಉದ್ದ :21,26 ಮೀ (69,8 ಅಡಿ) [2]
  • ವ್ಯಾಸ: 4.0 ಮೀ (13.1 ಅಡಿ) [2]
  • ಖಾಲಿ -ತೂಕ:10,600 ಕೆಜಿ (23,400 ಪೌಂಡು) [2]
  • ಒಟ್ಟು ತೂಕ: 125.600 ಕೆಜಿ (276,900 ಪೌಂಡು) [2]
  • ಎಂಜಿನ್ :2 ವಿಕಾಸ್
  • ಒತ್ತಡ ಶಕ್ತಿ: 1,400 ಕಿಲೋನ್ಯೂಟನ್ (140 ಖಿಈ) [8] [9]
  • ನಿಶ್ಚಿತ ದೂರ:281 ಸೆಕೆಂಡು [8]
  • ಉರಿಯ ಸಮಯ: 200 ಸೆಕೆಂಡು ಬರ್ನ್ [9]
  • ಇಂಧನ: UH 25/N2O4[10]4
7.ಅಪ್ಪರ್ ಸ್ಟೇಜ್ - ಸಿ 25
  • ಉದ್ದ :13,32 ಮೀ (43.7 ಅಡಿ) [2]
  • ವ್ಯಾಸ: 4.0 ಮೀ (13.1 ಅಡಿ) [2]
  • ಖಾಲಿ ಯಲ್ಲಿ ತೂಕ:3,300 ಕೆಜಿ (7300 ಪೌಂಡ್) [2]
  • ಒಟ್ಟು ತೂಕ : 18.300 ಕೆಜಿ (40,300 ಪೌಂಡು) [2]
  • ಎಂಜಿನ್ 1 ಸಿಇ-20
  • ಒತ್ತಡ ಶಕ್ತಿ:ಚಾಚಿ 200 ಕಿಲೋನ್ಯೂಟನ್ (20 ಖಿಈ) [11]
  • ನಿಶ್ಚಿತ ಇಂಪಲ್ಸ್:450 ಸೆಕೆಂಡು
  • ಉರಿಯುವ ಸಮಯ : 580 ಸೆಕೆಂಡು
  • ಇಂಧನ LOX/LH2/ ಐಊ 2
.
:ಜಿಎಸ್‌ಎಲ್‌ವಿಎಂ-3 ರಾಕೆಟ್‌- ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ವಿವರ:
ಉಡಾವಣೆ ದಿ.18-12-2014
ಸಮಯ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ > 9.30
ರಾಕೆಟ್‌ ತೂಕ> 630.58 ಟನ್‌
ಅಂತರಿಕ್ಷ ನೌಕೆ ತೂಕ>125,600 ಕೆಜಿ

(3650ಕೆ.ಜಿ.?)

ಎತ್ತರ:>43,43 ಮೀ (142.5 ಅಡಿ) [2]
ವ್ಯಾಸ: 4.0 ಮೀ (13.1 ಅಡಿ).
ರಾಕೆಟ್‌ ವೆಚ್ಚ> ರೂ.140 ಕೋಟಿ
ಅಂತರಿಕ್ಷ ನೌಕೆ ವೆಚ್ಚ> ರೂ. 15 ಕೋಟಿ
ಇಸ್ರೋ ಶ್ರೀಹರಿಕೋಟಾದ ಸತೀಶ್‌ ಧವನ್‌ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಕೇಂದ್ರದಿಂದ ಗುರು¬ವಾರ ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಲಾದ ‘ಜಿಎಸ್‌ಎಲ್‌ವಿ–ಮಾರ್ಕ್‌ 3’ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಪರೀಕ್ಷೆ ನಡೆಸಿದೆ. ‘ಜಿಎಸ್‌ಎಲ್‌ವಿ–ಮಾರ್ಕ್‌ 3’ ಜಿಎಸ್‌ಎಲ್‌ವಿ ಸರಣಿಯ ರಾಕೆಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಾಧುನಿಕವಾಗಿದ್ದು, ಮುಂದಿನ ತಲೆಮಾರಿಗೆ ಸೇರಿದೆ. ಈ ಉಡಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ‘ಇಸ್ರೊ’ ಎರಡು ಉದ್ದೇಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
1.ಭಾರಿ ತೂಕದ ಉಪಗ್ರಹಗಳ ಉಡಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ವಾವಲಂಬನೆ ಸಾಧಿಸುವುದು ಹಾಗೂ
2.ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶಕ್ಕೆ ಮಾನವರನ್ನು ಕಳುಹಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾ¬ಗುವಂತಹ ಅಂತರಿಕ್ಷ ನೌಕೆಯನ್ನು ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಿ ಅದನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತ¬ವಾಗಿ ಭೂಮಿಗೆ ಮರಳಿ ತರುವುದು. ಈ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಉಡಾವಣೆಯ ಯಶಸ್ಸು ‘ಇಸ್ರೊ’ದ ಭವಿಷ್ಯದ ಯೋಜನೆ¬ಗಳಿಗೆ ಭದ್ರ ಬುನಾದಿ ಹಾಕಿದೆ.[೧]
‘ಜಿಎಸ್ಎಲ್‌ವಿ –ಮಾರ್ಕ್‌ 3’ ನಾಲ್ಕು ಸಾವಿರ ಕೆ.ಜಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ತೂಕದ ಉಪಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಭೂಸ್ಥಿರ ಕಕ್ಷೆಗೆ ಕೊಂಡೊಯ್ಯುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಹೊಂದಿದೆ. ಮಾನವರನ್ನು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶಕ್ಕೆ ಕಳು¬ಹಿಸಲು ಇಸ್ರೊಗೆ ಕನಿಷ್ಠ ಹತ್ತು ವರ್ಷ¬ಗಳು ಹಿಡಿಯಲಿವೆ. ಆದರೆ, ಅಂತರಿಕ್ಷ ನೌಕೆಯನ್ನು 126 ಕಿ.ಮೀ. ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ಚಿಮ್ಮಿಸಿ ಅದಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಹಾನಿ¬ಯಾ¬ಗದಂತೆ ಕೆಳಕ್ಕೆ ಇಳಿಸಿರುವುದು ಮಹತ್ವದ ಘಟ್ಟ. ಅಂತರಿಕ್ಷ ನೌಕೆಯಿಂದ ಸಂದೇಶ¬ವನ್ನು ಸಹ ಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಇಸ್ರೊದ ಮಾನವಸಹಿತ ಬಾಹ್ಯಾ¬ಕಾಶ ಯೋಜನೆ ನಿರ್ದೇಶಕ ಎಸ್‌.ಉನ್ನಿ¬ಕೃಷ್ಣನ್‌ ನಾಯರ್‌ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಅಂಡಮಾನ್‌ ಮತ್ತು ನಿಕೋಬಾರ್‌ ದ್ವೀಪಸಮೂಹದ ತುದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಇಂದಿರಾ ಪಾಯಿಂಟ್‌ನಿಂದ 180 ಕಿ. ಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿ ಬಂಗಾಳ ಕೊಲ್ಲಿ¬ಯಲ್ಲಿ 12 ನಿಮಿಷಗಳ ನಂತರ ಈ ನೌಕೆ ಇಳಿದಿದೆ.
2 ಅಥವಾ 3 ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳನ್ನು ಕೊಂಡೊಯ್ಯುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದಿ¬ರುವ ನೌಕೆ ಭೂವಾತಾವರಣ ಪ್ರವೇಶಿ¬ಸುವಾಗ 1600 ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಸಿಯ¬ಸ್‌ಗಳಷ್ಟು ಉಷ್ಣಾಂಶವನ್ನು ತಡೆದು¬ಕೊಂಡಿತ್ತು.
ಕಪ್‌ ಕೇಕ್‌ ಮಾದರಿಯ ಅಂತರಿಕ್ಷ ನೌಕೆ 3650 ಕೆ.ಜಿ. ತೂಕದ್ದಾಗಿ¬ರು¬ವುದು ವಿಶೇಷ. 2007ರಲ್ಲಿ ಪಿಎಸ್‌¬ಎಲ್‌ವಿ ರಾಕೆಟ್‌ ಮೂಲಕ 555 ಕೆ.ಜಿ. ತೂಕದ ಘಟಕವೊಂದನ್ನು ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಿ ವಾಪಸು ಪಡೆಯ¬ಲಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಅದು ಮಾನವರನ್ನು ಕೊಂಡೊ¬ಯ್ಯುವಂತಹ ನೌಕೆಯಾಗಿ¬ರಲಿಲ್ಲ.
ಜಿಎಸ್ಎಲ್ವಿ- III ಅಥವಾ ಭೂಸ್ಥಾಯೀ ಉಪಗ್ರಹ ಉಡ್ಡಯನ ವಾಹನ ಮಾರ್ಕ್ III (ಅಥವಾ LVM3 [1]) ಭಾರತೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ ಉಡಾವಣೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಭೂಸ್ಥಿರ ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಇಡಬಯಸಿದ ಭಾರತೀಯ ಖಗೋಲ ವೀಕ್ಷಣಾ ತಂಡದ ವಾಹಕ. ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿ ಉಪಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಇಡಲು ಇದನ್ನು ಆರಂಭಿಸಲಾಗಿದೆ. ಜಿಎಸ್ಎಲ್ವಿ- ಮಾರ್ಕ್ III ಭಾರತೀಯ ಕ್ರಯೋಜೆನಿಕ್ ಮೂರನೇ ಹಂತದ ಮತ್ತು ಪ್ರಸ್ತುತ ಜಿಎಸ್ಎಲ್ವಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ತೂಕ ಹೊರುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

[೨][೩][೪][೫]

ಇತಿಹಾಸ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಜಿಎಸ್ಎಲ್ವಿ- III ರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯು 2009-2010 ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಬೇಕೆಂಬ ಯೋಜನೆಯಾಗಿತ್ತು . ಅದನ್ನು 2000 ರಲ್ಲಿಯೇ ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಹಲವಾರು ಅಂಶಗಳು ಇದರ ಉಡಾವಣೆಗೆ ತಡವಾಗಲು ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಇಸ್ರೋ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಿದ ಕ್ರೈಯೊಜೆನಿಕ್ ಉನ್ನತ ಹಂತದ ವಾಹಕ GSLV Mk II ಉಡಾವಣೆ, 15 ಏಪ್ರಿಲ್ 2010 ರಲ್ಲಿ ವೈಫಲ್ಯವಾಯಿತು. [೬]
(ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ) ಕ್ರಯೋಜೆನಿಕ್ ಮೂರನೇ ಹಂತದ ಜಿಎಸ್ಎಲ್ವಿ- III ಲಾಂಚರ್ ವಾಹಕದ ಪರೀಕ್ಷೆ, 18 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2014 ರಂದು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಯಿತು, ಮತ್ತು ಒಂದು ಸಿಬ್ಬಂದಿ ವಾಹಕವನ್ನು ಅದರಲ್ಲಿಟ್ಟು ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು ಬಳಸಲಾಯಿತು. ಮೊದಲ ಕಕ್ಷೀಯಅಂತರಿಕ್ಷ ವಾಹಕವನ್ನು 2016 ರಲ್ಲಿ ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಲು ಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ. 2020 ರ ನಂತರ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ವಾಹಕವನ್ನು ಸಿಬ್ಬಂದಿಯೊಡನೆ ಹಾರಿಸುವ ಯೋಜನೆ ಇದೆ.[೭][೮][೯][೧೦]

ಎಸ್ 200 ಸ್ಥಾಯೀ ಪರೀಕ್ಷೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಎಸ್ 200 ಘನ ಕ್ಷಿಪಣಿ ವೇಗ ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಸಾಧನವು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಜನವರಿ 2010, 24 ರಂದು ಪರೀಕ್ಷೆ ಉಡಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಬೂಸ್ಟರ್‍ನ್ನು 130 ಸೆಕೆಂಡ್ಗಳ ಕಾಲ ಉರಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಸುಮಾರು 500 ಟನ್ ಗಳಷ್ಟು ಅತ್ಯಧಿಕ ಒತ್ತಡ ಇಟ್ಟಿದ್ದರು. ಸುಮಾರು 600 ಆರೋಗ್ಯಕರ ನಿಯತಾಂಕಗಳನ್ನು ಪರೀಕ್ಷೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಗೆ ಉಪಯೋಗಿಸಿದಾಗ , ಸರಿಯಾದ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ಸೂಚಿಸಿತ್ತು. ಎರಡನೇ ಯಶಸ್ವಿ ಸ್ಥಿರ ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು 4 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2011 ರಂದು ನಡೆಸಲಾಯಿತು.[೧೧]

ಎಲ್ 110 ಸ್ಥಾಯೀ ಪರೀಕ್ಷೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಎಲ್ 110 ಸ್ಥಾಯೀ ಪರೀಕ್ಷೆ
ಭಾರತೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ ಮಾರ್ಚ್ 2010 5 ರಲ್ಲಿ ಇಂಧನ ಮೂಲತಃ ಪೂರ್ಣ 200 ಸೆಕೆಂಡುಗಳಲ್ಲಿ ಸುಡುವುದನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿರಿಸಿಕೊಂಡು ತಮಿಳುನಾಡಿನ ತನ್ನ ಮಹೇಂದ್ರಗಿರಿ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಲಿಕ್ವಿಡ್ ಪ್ರೊಪಲ್ಷನ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ (LPSC) ನ್ನು ಪರೀಕ್ಷೆ ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿಕೊಂಡು ಐ110 ಕೋರ್ ಎರಡನೇ ಹಂತದ ಮೊದಲ ಸ್ಥಿರ ಪರೀಕ್ಷೆ ನಡೆಸಿತ್ತು.. ಈ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ, ಪೂರ್ಣ 200 ಸೆಕೆಂಡುಗಳ ಉರಿಯುವಿಕೆ ಬದಲಾಗಿ ಕೇವಲ 150 ಸೆಕೆಂಡುಗಳಲ್ಲಿ ಉರಿಯಿತು. ನಂತರ ಟೆಸ್ಟ್ ಕೊನೆಗೊಂಡಿತ್ತು. ನಿಯಂತ್ರಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಸೋರಿಕೆ ಪತ್ತೆ ಯಾಯಿತು . ಇಸ್ರೋ ಎರಡನೇ ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2010 8 ರಂದು ನಡೆಸಿದ್ದು,ಅದು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿತ್ತು. [೧೨][೧೩]

Suborbital flight-ಉಪಕಕ್ಷಾ ವಾಹಕ ಉಡಾವಣೆ ಪರೀಕ್ಷೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಭಾರತೀಯ ಕೋಸ್ಟ್ ಗಾರ್ಡ್CARE
  • Suborbital ರಾಕೆಟ್ ಉಡಾವಣೆ ಪರೀಕ್ಷೆ
  • ಜಿಎಸ್ಎಲ್ವಿ-III 630.5 ಟನ್ ರಾಕೆಟ್ ತನ್ನ ಕ್ರಯೋಜೆನಿಕ್ ಎಂಜಿನ್ ಸಿ 25 ಜೊತೆಗೆ ಎರಡು ಸಕ್ರಿಯ ಘನ ಮತ್ತು ದ್ರವ ಪ್ರೇರಕ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ (ಕ್ರಮವಾಗಿ ಎಸ್ 200 ಮತ್ತು ಎಲ್ 110)ಇಂಧನ ದಹನಸಮಯ , ಹೊಂದಿತ್ತು. ಇದಕ್ಕೆ ಪೂರಕವಾಗಿ ಡಿಸೆಂಬರ್ 2014 18 ರಂದು 9.30 IST ಯಲ್ಲಿ, ಎರಡನೇ ಲಾಂಚ್ ಪ್ಯಾಡ್ ಶ್ರೀಹರಿಕೋಟಾದಿಂದ ಮೇಲಕ್ಕೆ ಹಾರಿತು (ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ) ;
  • C 25 X. ಪೇಲೋಡ್ ಮಾನವರಹಿತ ಒಂದು ಕ್ರ್ಯೂ ಮಾಡ್ಯೂಲ್ ಆಗಿತ್ತು. ಜಿಎಸ್ಎಲ್ವಿ-III ನಾಲ್ಕು ಟನ್ ವರೆಗೆ ತೂಗುವ ಉಪಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಹಾರಿಸಬಹುದು. ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಜಿಎಸ್ಎಲ್ವಿ-III, ಸುಲಭವಾಗಿ ತನ್ನ ಭಾರವಾದ ಇನ್ಸಾಟ್ ವರ್ಗ ಉಪಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶಕ್ಕೆ ಕಳಿಸಲು --ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸಲು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ.. ಇದು ಯೋಜನೆಯ (ಮಿಷನ್ನ) ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೇಶ . ಆದರೂ ಸುಮಾರು ನಾಲ್ಕು ಟನ್ ಪೇಲೋಡ್ ರಾಕೆಟ್ ಹೊರುವ ಸಾಮಥ್ರ್ಯ ಹೊಂದಿದೆ.[೧೪][೧೫]

ಸಿಬ್ಬಂದಿ ವಾಹಕ ಕೋಶ ಪುನಃ ಪ್ರವೇಶ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

  • ಕೇವಲ ಐದು ನಿಮಿಷಗಳ ನಂತರ, 126 ಕಿಮೀ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ 3.7 ಟನ್ ತೂಕದ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ವಾಹಕ ಕೋಶ (ಕ್ರ್ಯೂ ಮಾಡ್ಯೂಲ್ ರಾಕೆಟ್ ಕಪ್-ಕೇಕ್) ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಪನಪ್ರ್ರವೇಶ (ರಿ-ಎಂಟ್ರಿ) ಪ್ರಯೋಗ (ಕೇರ್) ದಲ್ಲಿ ರಾಕೆಟ್ ನಿಂದ ಚಿಮ್ಮಿದ. ಕೋಶ ನಂತರ ಅತಿ ವೇಗದಲ್ಲಿ ಇಳಿಯಿತು.. . ಇದು 80 ಕಿಮೀ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿರುವಾಗ ವೇಗವನ್ನು (ರಿಮೋಟ್) ದೂರ-ನಿಯಂತ್ರಣ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ನೆರವಿನಿಂದ ಕೋಶದಲ್ಲಿನ ತಾಂತ್ರಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿ ತನ್ನ ಕೋಶದ ಒಳಗಿನ ತಾಂತ್ರಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥಾ ಉಪಕರಣದ ನೆರವಿನಿಂದ (ಆನ್ ಬೋರ್ಡ್ ಮೋಟಾರ್ ಮ್ಯಾನಿಪುಲೇಟ್) ವೇಗವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲಾಯಿತು. . ವಾತಾವರಣಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದಾಗ ನೂಕುದಾರಿಗಳನ್ನು ಮುಚ್ಚಲಾಯಿತು. ಮರುಪ್ರವೇಶ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಉಷ್ಣ ಕವಚ ಸುಮಾರು 15 ಕಿ.ಮೀ. ಎತರದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 1600 °C ಇತ್ತು . ಇಲ್ಲಿಂದ, ನಂತರ ಘಟಕದ/ಕೋಶದ ಮೇಲು ಕವಚ (ಸುಪ್ರೀಂ ಕವರ್) ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು; ಮತ್ತು ಧುಮುಕು-ಕೊಡೆಗಳನ್ನು ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಕೋಶ (CARE) ಬಂಗಾಳ ಕೊಲ್ಲಿಯಲ್ಲಿ ಅಂಡಮಾನ್ ಮತ್ತು ನಿಕೋಬಾರ್ ದ್ವೀಪಗಳ ಬಳಿ ಕೆಳಗೆ ಬಿತ್ತು [೧೬][೧೭][೧೮]

ವಾಹನ ವಿವರಣೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

  • ಹಂತ 1 - ಘನ ಬಲವರ್ಧಕಗಳು(ಬೂಸ್ಟರ್ಸ್)
  • ಜಿಎಸ್ಎಲ್ವಿ-III ಎಸ್-200 ಘನ ಮೋಟಾರ್ ಬಳಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಹ ಗೊತ್ತುಪಡಿಸಿದ ದೊಡ್ಡ ಘನ ಬಲವರ್ಧಕಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ . (ಬಿಟ್ಕ್ರಮ). ಪ್ರತಿ ಬೂಸ್ಟರ್ 3.2 ಮೀಟರ್ ವ್ಯಾಸದ, 25 ಮೀಟರ್ ಉದ್ದದ, ಮತ್ತು 200 ಟನ್ ನೋದಕಗಳನ್ನು (ದೊಡ್ಡ ಕೊಳವಿ) ((LSB)) ಒಯ್ಯುತ್ತದೆ. ಈ ಬೂಸ್ಟರ್ಸ್ 130 ಸೆಕೆಂಡುಗಳ ಕಾಲ ಉರಿದು 5.150 ಕಿಲೊನ್ಯೂಟನ್ಗಳ (525 tf) (each) ಪ್ರತಿ ಗರಿಷ್ಠ ಒತ್ತಡ ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ.
  • S 200 ಬೂಸ್ಟರ್ಸ್ ಮಾಡಲು ಶ್ರೀಹರಿಕೋಟದಲ್ಲಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಸೌಲಭ್ಯ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. S 200 ದೊಡ್ಡ ಕೊಳವೆ ಇದೆ.ಈ ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ -'ಫ್ಲೆಕ್ಸ್ ಸೀಲ್.' ನಳಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ರಾಕೆಟ್ ಮನೋಭಾವದ ತಿದ್ದುಪಡಿ ಅಗತ್ಯವಿದ್ದರೆ, ಸರಿಪಡಿಸಬಹುದು. [೧೯]

ಹಂತ 2-ದ್ರವ ಮೋಟಾರ್[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

  • ಎಲ್ 110 ಗೊತ್ತುಪಡಿಸಿದ ಕೋರ್ ಹಂತದಲ್ಲಿ, ನೋದಕ (ಕೊಳವೆ) 110 ಟನ್ ಒಯ್ಯುವ 4 ಮೀಟರ್ ವ್ಯಾಸದ ದ್ರವ ಇಂಧನ ಹೊಂದಿದ ಕೊಳವೆಯುಳ್ಳ ಹಂತವಾಗಿದೆ. ಇದು ಎರಡು ಸುಧಾರಿತ ವಿಕಾಸ್ ಎಂಜಿನ್ ಉಪಯೋಗಿಸುವುದು. , ಪ್ರತಿಯೊಂದೂ 700 ಕಿಲೊನ್ಯೂಟನ್ಗಳ (70 tf))ಒತ್ತಡ ಉತ್ಪಾದಿಸುವುದು. ಮತ್ತು UH 25 ಬರೆಯುವ (UH 25 (75%UDMH, 25% hydrazine -ಹೈqÁæಜೈನ್) ಮತ್ತು N2O4.ಹೋದಿದ ಮೊದಲ ಭಾರತೀಯ ದ್ರವ ಎಂಜಿನ್ ಆಗಿದೆ. ಇದು ಕ್ಲಸ್ಟರ್ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ . ಸುಧಾರಿತ ವಿಕಾಸ್ ಎಂಜಿನ್ ಹಿಂದಿನ ರಾಕೆಟ್ ಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಸುಧಾರಿತ (ಹೆಚ್ಚಿನ) ತೂಕ ಮತ್ತು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಉದ್ವೇಗ, ಪುನಃ ಉತ್ಪಾಸಿಸುವ ಸುಧಾರಣೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಎಲ್ 110 ಕೋರ್ ಹಂತದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 200 ಸೆಕೆಂಡುಗಳ ಕಾಲ ಉರಿಯುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಊರ್ಧ್ವ ಗಮನ ಮುಗಿದ ನಂತರ 113 ಸೆಕೆಂಡುಗಳ ದಹನ ಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಯುವುದು.
  • ಗಗನಕ್ಕೆ ಚಿಮ್ಮಿದ ನಂತರ S 200 ವೃಧ್ಧಿ ಒತ್ತಡ ಕಡಿಮೆಯಾದಾಗ ವೇಗವರ್ಧಕ ಇಳಿಕೆಯಾಗ ತೊಡಗುವುದು; ನೋದಕ ಕೋರ್ ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿ ವಿಮಾನ, ನಂತರ ಉರಿಯುತ್ತವೆ 'ಐ110' ದ್ರವ ರಾಕೆಟ್ ನ ಒಳಗಿರುವ ಸಂವೇದಕಗಳು-- ಅವಳಿ ವಿಕಾಸ್ ಎಂಜಿನ್ ಗಳು ಅದನ್ನು ಅರಿತುಕೊಂಡು 'ಐ110' ದ್ರವ ರಾಕೆಟ್ ಗಳು ಹೊತ್ತಿ ಉರಿಯುತ್ತವೆ . ಮತ್ತು ಈ . S 200s ರಾಕೆಟ್ ನಿಂದ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಬೀಳುವ ಮೊದಲು, ಘನ ಬಲವರ್ಧಕಗಳು ಮತ್ತು ಹಾಗೂ ವಿಕಾಸ್ ಎಂಜಿನ್ ಅಲ್ಪ ಅವಧಿಗೆ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಕೆಲಸ ಮಶಡುತ್ತವೆ.[೨೦]

ಹಂತ 3-ಕ್ರೈಯೊಜೆನಿಕ್ ಮೇಲು ಹಂತ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

  • ಕ್ರೈಯೊಜೆನಿಕ್ ಮೇಲು ಹಂತದ ವಾಹಕ-ಮೋದಕವನ್ನು(ದೊಡ್ಡ ಕೊಳವೆ) ಸಿ 25 ಎಂದು ಗೊತ್ತುಪಡಿಸಿದೆ. ತಿರುಗಣಿಯ 20 ಟನ್ ಶಕ್ತಿ (200 ಕಿಲೋನ್ಯೂಟನ್) ಉತ್ಪಾದಿಸುವ, LOX and LH22 ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಿದ ಭಾರತೀಯ ಎಂಜಿನ್ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲಿದೆ. ಸಿಇ-20 ಟನ್ ಸಿ 25, ನೋದಕವು ;4 ಮೀಟರ್ (13 ಅಡಿ) ವ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ಉದ್ದ 8.2ಮೀ. (27 ಅಡಿ), ಮತ್ತು 25 ಟನ್ಗಳಷ್ಟು ಪ್ರೊಪೆಲೆಂಟ್ ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ.[೨೧]
  • ಈ ಎಂಜಿನ್ 2015 ಕ್ಕೆ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿ ಮತ್ತು ಪರೀಕ್ಷೆ ಮಾಡಲು ವ್ಯವಸ್ಥೆಮಾಡಲಾಗಿದೆ, ಇದು ನಂತರ ಸಿ 25 ರ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಅಂತರ್ಗತವಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಸರಣಿಯ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳಿಗೆ ಒಳಪಡಲಿದೆ.. ಮೊದಲ ಸಿ 25 ಹಂತ ರ - ಈ ಯೋಜನೆ (ಮಿಷನ್) ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಜಿಸ್ಯಾಟ್-19ಇ ಸಂಪರ್ಕ ಉಪಗ್ರಹ ಹಾಕಲಾಗುವುದು. ಆರಂಭಿಕ 2017 ರಲ್ಲಿ ಜಿಎಸ್ಎಲ್ವಿ-III ಡಿ 1 ಮಿಶನ್ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. [26] ಸಿ 25 ಹಂತದ ಮತ್ತು ಸಿಇ-20 ಎಂಜಿನ್ ಕೆಲಸ GSLV Mk III/ಜಿಎಸ್ಎಲ್ವಿIII ರ ಮೇಲಿನ ಹಂತ 2003 ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಸಲಾಯಿತು., ಇಸ್ರೊದ ಮೇಲು-ಹಂತದ ಸಣ್ಣ ಜಿಎಸ್ಎಲ್ವಿ-II--CE-7.5 ಮೇಲಿನ ಹಂತದ ಕ್ರಯೋಜೆನಿಕ್ ಎಂಜಿನ್ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಂದಾಗಿ ಯೋಜನಯು ಸಾಕಷ್ಟು ವಿಳಂಬವಾಯಿತು,[೨೨]

ಪೇಲೋಡ್ ಸುಗಮೀಕರಣ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಪೇಲೋಡ್ ಸುಗಮೀಕರಣ
ಪೇಲೋಡ್ ಸುಗಮೀಕರಣವು, 5 ಮೀಟರ್ ವ್ಯಾಸದ (16 ಅಡಿ) ಮತ್ತು 110 ಘನ ಮೀಟರ್ ನಷ್ಟು ಪೇಲೋಡ್-ಪರಿಮಾಣ (ಪ್ರಮಾಣ-ಅಳತೆ) (3,900 ಘನ ಅಡಿ) ಹೊಂದಿದೆ.[೨೩]

ನಿಗದಿತ ಉಡಾವಣೆಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

  • 1.ಫ್ಲೈಟ್ ದಿನ:18 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2014
  • 2.ಆರಂಭಿಸುವ ಕಾಲ(UTC):04:00
  • 3.( Variant) ಭಿನ್ನ(ಬೇರೆಬಗೆ) : ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಿಂದ ಭೂಮಿಗೆ ಹಿಂತಿರುಗುವ, ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳ ಗಳ ಎರಡನೇ ಕೋಶ (ಕ್ರ್ಯೂ ಮಾಡ್ಯೂಲ್) ಪ್ರಯೋಗ (ಕೇರ್- (CARE))
  • 4. ಉಡ್ಡಯನ -ಪ್ಯಾಡ್ :ಎರಡನೇಯದು ,
  • 5.ಉಡ್ಡಯನ ಉಪಕರಣ : LVM3-ಎಕ್ಸ್ --) ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳ ಕೋಶ ವಾತಾವರಣದ ಹಿಂತಿರುಗಿ ಬರುವ ಮುಂದುವರಿದ ಪ್ರಯೋಗ (ಕೇರ್)
  • 6.ಉಪಕರಣತೂಕ: 3,735 ಕೆಜಿ
  • 7.ಫಲಿತಾಂಶ: ಯಶಸ್ಸು;
  • 8.ಟಿಪ್ಪಣಿ::ಉಪಕಕ್ಷೀಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪರೀಕ್ಷಾ ಹಾರಾಟ; ಈ ಉಢಾವಣೆ- ಸಿ 25 ತನ್ನ ತೂಕ ಮತ್ತು ಲಕ್ಷಣಗಳು- ಅನುಕರಿಸಲು ಯೋಗ್ಯ; ಕ್ರೈಯೊಜೆನಿಕ್ ಮೇಲು ಹಂತದ ಒಂದು ಕ್ರಿಯಾಶೀಲವಲ್ಲದ ಆವೃತ್ತಿ ;ಡಿಸೆಂಬರ್ 18 ರಂದು ಹಾರಸಿದ ವಾಹನದ ಉಡಾವಣಾವಾಹಕ (LVM3) ಮತ್ತು ಯಾತ್ರಿಕೋಶದ ಕಾರ್ಯಶೀಲತೆ ಕ್ಷಮತೆಗಳು (ಕೇರ್-CARE ) ವಿಭಾಗ, ಈ ಎರಡೂ ಪ್ರಯೋಗದಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿತ್ತು.
ಮುಂದಿನ ಪ್ರಯೋಗ
  • 1.ಫ್ಲೈಟ್/ಯಾನ :D1
  • 2.ಆರಂಭಿಸುವ ದಿನ/ಕಾಲ(UTC): - 2017 ರ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ
  • 3.( Variant) ಭಿನ್ನ/ವಿಧ: Mk III/ಎಮ್.ಕೆ. 3
  • 4. ಉಡ್ಡಯನ -ಪ್ಯಾಡ್ : ಎರಡನೇಯದು,
  • 5.ಉಡ್ಡಯನ ಉಪಕರಣ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ:GSAT-19E-ಜಿಸ್ಯಾಟ್ 19ಇ
  • 6.ಉಪಕರಣತೂಕ: 3,500 ಕೆಜಿ
  • 7.ಫಲಿತಾಂಶ :--
  • 8.ಟಿಪ್ಪಣಿ :ಹೊಸ ಪೀಳಿಗೆಯ ಜಿಸ್ಯಾಟ್ :ಅಂದಾಜು -3.5 (MT) ಮೆ.ಟ. ತೂಕದ್ದು ; ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ಕ್ರೈಯೊಜೆನಿಕ್ ಹಂತ ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ.

[೨೪][೨೫][೨೬][೨೭]

ನೋಡಿ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

  1. ಜಿಯೋಸಿಂಕ್ರೋನಸ್ ಸ್ಯಾಟಲೈಟ್ ಲಾಂಚ್ ವೆಹಿಕಲ್ ಮಾರ್ಕ್ 3 ಉಡಾವಣೆ.
  2. ಮಂಗಳ ಗ್ರಹದ ಅನ್ವೇಷಣೆ
  3. ಮಂಗಳಯಾನ
  4. ಮಹಾ ಸ್ಪೋಟ
  5. ಮೆಸ್ಸೆಂಜರ್ ಗಗನನೌಕೆ
  6. ಲೂನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ
  7. ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಮರುಪ್ರವೇಶಿಸುವಿಕೆ
  8. ಸೃಷ್ಟಿ ಮತ್ತು ವಿಜ್ಞಾನ
  9. ಹಬಲ್ ದೂರದರ್ಶಕ
  10. ಭಾರತೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಸಂಶೋಧನೆ ಸಂಸ್ಥೆ,
  11. ಮರುಬಳಕೆ ಉಡಾವಣಾ ವಾಹನ-ಆರ್‌ಎಲ್‌ವಿ–ಟಿಡಿ
  12. ಕೆ ರಾಧಾಕೃಷ್ಣನ್
  13. ಜಿಸ್ಯಾಟ್ -14

ಆಧಾರ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

[[೨]]

References[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

  1. ↑ https://www.thehindubusinessline.com/news/isro-launches-630-tonne-gslv-mk-iii/article23108112.ece ISRO launches 630-tonne GSLV Mk III ; DECEMBER 17, 2014
  2. ↑ ISRO successfully launches GSLV Mark-III, India's largest rocket The Hindu 18 December 2014
  3. ↑ "LVM3-X/CARE MISSION". Indian Space Research Organisation. 2014-12-17. Retrieved 18 December 2014.
  4. ↑ "The GSLV-III". Indian Space Research Organisation. 2009-12-07. Retrieved 2012-11-23.
  5. ↑ "GSLV Mark-III launch rehearsal to begin tonight". Science and Technology Section. The Times of India. 14 December 2014. Retrieved 15 December 2014.
  6. ↑ ISRO Press Release: S200 First Static Test (S-200-ST-01)
  7. ↑ "Isro successfully tests world's 3rd largest solid booster". dna. Retrieved 4 October 2014.
  8. ↑ "India to test world's third largest solid rocket booster". Science and Technology Section. The Hindu News Paper. 2009-12-07. Retrieved 2009-12-07.
  9. ↑ "GSLV Mk3". Space Launch Report. Retrieved 23 October 2014.
  10. ↑ "L110 test to follow S200". IndianSpaceWeb. Retrieved 15 October 2014."ISRO tests Vikas engine".
  11. ↑ The Hindu. Retrieved 15 October 2014.
  12. ↑ "LPSC Handouts at Aer India-2009". Specifications of CE-20. Liquid Propulsion Systems Centre. 2009-03-13. Retrieved 2009-08-29.
  13. ↑ "Indian Space Research Organisation preparing for three more PSLV launches". English: The Hindu. 2011-04-29. Retrieved 15 July 2011.
  14. ↑ GSLV MkIII, the next milestone : Interview: K. Radhakrishnan Frontline 7 February 2014
  15. ↑ "India’s GSLV Mk-3 First Flight Pushed Back to April 2014". Sawfnews.com. 2013-04-05. Retrieved 2013-04-28. The launcher was initially expected to become operational by 2010/2011 with first flight in 2009-10.
  16. ↑ "India's GSLV Mk-3 First Flight Pushed Back to April 2014". Sawfnews. 4 April 2013. Archived from the original on 10 April 2013. Retrieved 19 December 2014.
  17. ↑ "ISRO inches closer to manned mission". Timesofindia.indiatimes.com. 2014-01-10. Retrieved 2014-01-10. We will be checking the crew capsule for all parameters.
  18. ↑ "Now, ISRO Well on Course to Test Giant Rocket GSLV Mk-III". The New Indian Express. Retrieved 4 October 2014.
  19. ↑ ISRO Press Release:Successful Static Testing of L 110 Liquid Core Stage of GSLV - Mk III
  20. ↑ "GSLV MkIII to launch Isro’s next mission". Hindustan times. 1 July 2014. Retrieved 1 July 2014.
  21. ↑ "India cracks cryogenic jinx as GSLV takes off". Hindustantimes.com/. Retrieved 4 October 2014.
  22. ↑ "Mars conquered, Isro gears up for more". Hindustan Times (New Delhi). 24 September 2014. Retrieved 2014-10-01.
  23. ↑ Countdown for GSLV Mark-III begins;G. RAVIKIRAN NELLORE, DECEMBER 17, 2014
  24. ↑ GSLV Mark III faces its first experimental flight The Hindu 4 December 2014
  25. ↑ GSLV Mark-III set for partial test flight The Hindu 2 November 2014
  26. ↑ "GSLV-D5 Twin may be Launched This Year". The New Indian Express. Retrieved 4 October 2014.
  27. ↑ India launches largest rocket and unmanned capsule18 December 2014
"https://kn.wikipedia.org/w/index.php?title=ಜಿಎಸ್‌ಎಲ್‌ವಿಎಂ-3_ರಾಕೆಟ್‌_ಉಡಾವಣೆ&oldid=873371" ಇಂದ ಪಡೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ