ಚಂದ್ರಗಿರಿ

ಚಂದ್ರಗಿರಿ  ಭಾರತದ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದ ತಿರುಪತಿ ಜಿಲ್ಲೆ. ಇದು ತಿರುಪತಿ ನಗರವನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸುವಿಕೆಯ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಇದು ತಿರುಪತಿ ಕಂದಾಯ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಚಂದ್ರಗಿರಿ ಮಂಡಲದ ಮಂಡಲ ಪ್ರಧಾನ ಕಛೇರಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ತಿರುಪತಿ ನಗರಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಅಧಿಕಾರ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಮಿತಿಯಲ್ಲಿಯೂ ಬರುತ್ತದೆ. ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಮಂಗಪುರವು ಚಂದ್ರಗಿರಿಯ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿದೆ ಹಾಗೂ ಇದರ ಮೂಲಕ ತಿರುಮಲವನ್ನು ಕಾಲ್ನಡಿಗೆಯಲ್ಲಿ ತಲುಪಲು ಸೋಪಾನಮಾರ್ಗಗಳೆಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಕಲ್ಲಿನ ಕಾಲುದಾರಿಗಳು ಲಭ್ಯವಿದೆ.

ಇತಿಹಾಸ

ಚಂದ್ರಗಿರಿ ಕೋಟೆ

ಚಂದ್ರಗಿರಿ ಕೋಟೆ, ಇದು ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿದೆ. ೧೧ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕೋಟೆಯಾಗಿದ್ದು, ಇದರೊಳಗೆ ರಾಜ ಮಹಲ್ (ಅರಮನೆ) ಇದೆ.

ರಾಜಮಹಲ್,ಚಂದ್ರಗಿರಿ

ಕೋಟೆಯು ಶೈವ ಮತ್ತು ವೈಷ್ಣವರ ಎಂಟು ಹಾಳಾದ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು, ರಾಜ ಮಹಲ್, ರಾಣಿ ಮಹಲ್ ಮತ್ತು ಇತರ ಹಾಳಾದ ರಚನೆಗಳು ಸುತ್ತುವರಿದಿದೆ.

ರಾಜ ಮಹಲ್ ಅರಮನೆಯು ಈಗ ಪುರಾತತ್ವ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವಾಗಿದೆ. ಕೋಟೆ ಮತ್ತು ಅರಮನೆಯು ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ಉಸ್ತುವಾರಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಅರಮನೆಯು ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ತೆರೆದಿರುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಕೋಟೆಯನ್ನು ಮುಚ್ಚಲಾಗಿದೆ. ಅರಮನೆಯು ವಿಜಯನಗರ ಕಾಲದ ಇಂಡೋ-ಸಾರ್ಸೆನ್ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಕ್ಕೆ ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಅರಮನೆಯನ್ನು ಕಲ್ಲು, ಇಟ್ಟಿಗೆ, ಸುಣ್ಣದ ಗಾರೆ ಮತ್ತು ಮರದ ರಹಿತವಾಗಿ ಬಳಸಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕಿರೀಟದ ಗೋಪುರಗಳು ಹಿಂದೂ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತವೆ.

ಚಂದ್ರಗಿರಿಯು ೧೩೬೭ ರಿಂದ ವಿಜಯನಗರದ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿತ್ತು. ಇದು ಸಾಳ್ವ ನರಸಿಂಹರಾಯರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಗೆ ಬಂದಿತು. ಚಂದ್ರಗಿರಿ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ೪ ನೇ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿತ್ತು. ಗೋಲ್ಕೊಂಡ ಸುಲ್ತಾನರು ಪೆನುಕೊಂಡದ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಿದಾಗ ರಾಯರು ತಮ್ಮ ರಾಜಧಾನಿಯನ್ನು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬದಲಾಯಿಸಿದರು. ೧೬೪೬ ರಲ್ಲಿ, ಕೋಟೆಯನ್ನು ಗೋಲ್ಕೊಂಡ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು.

ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅವನತಿಯ ನಂತರ ಮೈಸೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದಿಂದ ಸಹಾಯ ಪಡೆದ ಪಾಳೇಗಾರ (ಊಳಿಗಮಾನ್ಯ ಆಡಳಿತಗಾರ) ಬಿಸಯ ನಾಯಕನಿಗೆ ಮೈಸೂರು ರಾಜನು ಆದೇಶಿಸಿದನು. ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಮುಳಬಾಗಲು (ತ) ಕೋಲಾರ (ಡಿ) ಹರಪನಾಯಕನಹಳ್ಳಿಯ ಬಿಸಯ ನಾಯಕ, ಚಂದ್ರಗಿರಿ ಕೋಟೆಯ ಸುಲ್ತಾನನ ವಿರುದ್ಧ ಯುದ್ಧವನ್ನು ಹೂಡಿದನು. ಅದರಲ್ಲಿ ಅವನು ಮತ್ತು ಅವನ ಸೈನ್ಯವು ಕೋಟೆಯೊಳಗಿದ್ದ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರನ್ನು ಕೊಂದರು. (ಸತ್ತ ಮುಸ್ಲಿಂ ಮಹಿಳೆಯರಿಂದ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲಾದ ಮೂಗುತಿಗಳು ಕೇವಲ ೩ ಪೂರ್ಣ ಬಿದಿರಿನ ಬಕೆಟ್ ಗಳಷ್ಟುಇದ್ದವು ಎಂದು ಪುರಾಣವಿದೆ. ಇದನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕದ ಕುರುಡುಮಲೆ ಗ್ರಾಮದ ೨ ಕಲ್ಲಿನ ಲಾಕರ್‌ನಲ್ಲಿ ಮುಚ್ಚಲಾಗಿದೆ.) ನಂತರ ಸುಲ್ತಾನನ ಮರಣದ ನಂತರ ಅದು ಮೈಸೂರು ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು. ಇದು ೧೭೯೨ ರಿಂದ ಮರೆಯಾಯಿತು.