ಸೋಮಾರಾಮ

ಹಿಂದೂ ದೇವರಾದ ಶಿವನಿಗೆ ಪವಿತ್ರವಾಗಿರುವ ಐದು ಪಂಚರಾಮ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸೋಮಾರಾಮ ಕೂಡ ಒಂದು. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಭಾರತದ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದ ಪಶ್ಚಿಮ ಗೋದಾವರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಭೀಮಾವರಂನಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ ಕೇಂದ್ರ ಸಂರಕ್ಷಿತ ಸ್ಮಾರಕಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.

ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಮತ್ತು ಇತಿಹಾಸ

ಈ ದೇವಾಲಯವು ಹಳೆಯದಾದರೂ ಗೋಡೆಗಳ ಮೇಲಿನ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಶಿಲ್ಪಗಳಿಂದಾಗಿ ಹೊಸದಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತದೆ.

ದೇವಾಲಯದ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಚಂದ್ರಕುಂಡಂ ಎಂಬ ಕಮಲದ ಕೊಳವಿದೆ ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಗೋಪುರವಿದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಎಡಭಾಗದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀರಾಮ ಮತ್ತು ಹನುಮ ದೇವಾಲಯಗಳಿರುವ ದೊಡ್ಡ ಸಭಾಂಗಣವಿದೆ.

ಮಹಾಶಿವರಾತ್ರಿ ಉತ್ಸವದಲ್ಲಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ರಥ

ದೇವಾಲಯದ ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯದ ಕಚೇರಿಯ ಮೇಲೆ ತೆರೆದ ಸಭಾಂಗಣವಿದೆ. ಜನಸಂದಣಿ ಇರುವಾಗ, ಪೂಜಾರಿಗಳು (ಪಂಡಿತರು) ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಪೂಜೆಯನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ. ದೇವಾಲಯವು ಅನೇಕ ಶಿಲ್ಪಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಸಭಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ನಂದಿಯ ದೊಡ್ಡ ವಿಗ್ರಹವಿದೆ. ಸಭಾಂಗಣವನ್ನು ದಾಟಿದ ನಂತರ ಗರ್ಭಗುಡಿಯ ಮುಂದೆ ಒಂದು ಕೋಣೆ ಇದೆ. ಆ ಕೋಣೆಯಲ್ಲಿ ಅನ್ನಪೂರ್ಣ ಮಾತೆಯ ದೇವಸ್ಥಾನವಿದೆ.

ಗರ್ಭಗುಡಿಯಲ್ಲಿ ಶಿವನು ಸುಂದರವಾದ ಶಿವಲಿಂಗದ ರೂಪದಲ್ಲಿರುತ್ತಾನೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿರುವ ಶಿವಲಿಂಗವು ಇತರ ಪಂಚರಾಮ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿರುವಂತೆ ಚಿಕ್ಕದಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಒಂದು ವಿಶೇಷತೆ ಇದೆ: ಚಂದ್ರನ ಅಂಶಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಶಿವಲಿಂಗವು ತನ್ನ ಬಣ್ಣವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತದೆ. ಪೌರ್ಣಮಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ (ಹುಣ್ಣಿಮೆಯ ರಾತ್ರಿಗಳು) ಶಿವಲಿಂಗವು ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿ ಇರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅಮಾವಾಸ್ಯೆಯ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ (ಕತ್ತಲೆ ರಾತ್ರಿಗಳು) ಅದರ ಬಣ್ಣವು ಕಪ್ಪು ಛಾಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ.

ಇನ್ನೊಂದು ವಿಶೇಷತೆಯೆಂದರೆ, ದೇಶದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲೂ ಕಾಣದಂತಹ ಶಿವನ ದೇವಾಲಯದ ಮೇಲೆ ಅನ್ನಪೂರ್ಣ ದೇವಿಯ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆಶ್ಚರ್ಯಕರವಾಗಿ, ದೇವಿಯು ತನ್ನ ಕುತ್ತಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಪವಿತ್ರ ದಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾಳೆ ಮತ್ತು ಅವಳ ಪಾದಗಳ ಬಳಿ ಮಗುವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾಳೆ.

ಇಲ್ಲಿ ಶಿವನನ್ನು ಸೋಮೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವರ ಪತ್ನಿ ಶ್ರೀ ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿ ಅಮ್ಮನವರು. ಈ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಶಿವಲಿಂಗವನ್ನು ಚಂದ್ರನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದನು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಮಹಾ ಶಿವರಾತ್ರಿ ಮತ್ತು ಶರನ್ನವರಾತ್ರಿ ಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುವ ಪ್ರಮುಖ ಹಬ್ಬಗಳು.

ಗರ್ಭಗೃಹದ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ, ಆದಿಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವಿಯನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು ಮತ್ತು ನೆಲ ಮತ್ತು ಮೊದಲ ಮಹಡಿಯಲ್ಲಿ ಮದುವೆ ಮಂಟಪವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹೊಸ ಸಭಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಅನ್ನಪೂರ್ಣ ದೇವಿಯ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಮದುವೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಈ ದೇವಾಲಯದ ಪೂರ್ವ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪುಷ್ಕರಿಣಿ ಕೊಳವಿದ್ದು ಇದನ್ನು ಸೋಮ ಗುಂಡಂ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ದೇವಾಲಯದ ಒಳಗೆ ಆಂಜನೇಯ ಸ್ವಾಮಿ, ಕುಮಾರ ಸ್ವಾಮಿ, ನವಗ್ರಹ, ಸೂರ್ಯ ದೇವರು, ಗಣಪತಿಯನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಮುಖ್ಯದ್ವಾರದ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ೧೫ ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ಕಂಬವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರದ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಕೊಳವು ಯಾವಾಗಲೂ ಕಮಲದ ಹೂವುಗಳಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿರುತ್ತದೆ.