ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಹೋಗು

ಸಪೋಟ

ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಿಂದ, ಇದು ಮುಕ್ತ ಹಾಗೂ ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಶ್ವಕೋಶ
ಸಪೋಟ
Conservation status
Scientific classification e
Unrecognized taxon (fix): ಮನಿಲ್ಕಾರ
ಪ್ರಜಾತಿ:
ಮ. ಝಪೋಟಾ
Binomial name
ಮನಿಲ್ಕಾರ ಝಪೋಟಾ
(ಎಲ್) ಪಿ .ರಾಯನ್
Synonyms

See text

ಸಪೋಟ
ಸಪೋಟ ಮರ
Scientific classification
ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ:
plantae
Division:
ಹೂ ಬಿಡುವ ಸಸ್ಯ
ವರ್ಗ:
ಮ್ಯಾಗ್ನೋಲಿಯೋಪ್ಸಿಡ
ಗಣ:
ಎರಿಕಾಲೆಸ್
ಕುಟುಂಬ:
ಸಪೋಟೆಸಿ
ಕುಲ:
ಮನಿಲ್ಕಾರ
ಪ್ರಜಾತಿ:
M. zapota
Binomial name
ಮನಿಲ್ಕಾರ ಝಪೋಟಾ
(L.) P. Royen

ಮನಿಲ್ಕಾರ ಝಪೋಟಾ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಪೋಡಿಲ್ಲಾ (ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್: [ˌsapoˈðiʝa])[] ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇದನ್ನು ಸಪೋಟ್, ಚಿಕೋಜಪೋಟ್, ಚಿಕೂ, ಚಿಕಲ್, ನೇಸ್‌ಬೆರಿ, ನಿಸ್ಪೆರೋ ಅಥವಾ ಸೋಪಾಪಲ್ ಎಂದು ಸಹ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.[][]: 515  : 515 ಇದು ದಕ್ಷಿಣ ಮೆಕ್ಸಿಕೋ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯ ಅಮೇರಿಕಕ್ಕೆ ಸ್ಥಳೀಯ ಮರವಾಗಿದೆ. ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಂಭವವು ಕರಾವಳಿ ಯುಕಾಟಾನ್‌ನಲ್ಲಿ, ಪೆಟೆನೆಸ್ ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್‌ಗಳ ಪರಿಸರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಇದು ಉಪಪ್ರಧಾನ ಸಸ್ಯ ಜಾತಿಯಾಗಿದೆ.[] ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್ ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಫಿಲಿಪೈನ್ಸ್‌ಗೆ ಪರಿಚಯಿಸಲಾಯಿತು.[] ಭಾರತ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನ, ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್, ಮಲೇಷ್ಯಾ, ಕಾಂಬೋಡಿಯಾ, ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾ, ವಿಯೆಟ್ನಾಂ, ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ, ಮತ್ತು ಕೆರಿಬಿಯನ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಮೆಕ್ಸಿಕೋ ಮತ್ತು ಉಷ್ಣವಲಯದ ಏಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಪೋಟ ಇದು ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಹಣ್ಣಿನ ಮರ. ಮೂಲತಃ ವೆಸ್ಟ್ ಇಂಡೀಸ್ ಹಾಗೂ ಮೆಕ್ಸಿಕೋ ಮೂಲಸ್ಥಾನ. ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಕರಾವಳಿ ಹಾಗೂ ಒಳನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ತೋಟಗಾರಿಕಾ ಬೆಳೆಯಾಗಿದೆ. ಯೂರೋಪಿಯನ್ನರು, ಅದರಲ್ಲೂ ಪೋರ್ಚುಗೀಸರು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ ಹಲವಾರು ತರಕಾರಿ ಹಣ್ಣುಗಳ ಬೀಜಗಳನ್ನು ತಂದು ನೆಟ್ಟರು. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಆಲ್ಫಾನ್ಸೋ ಮಾವಿನ ಹಣ್ಣು, ಅನಾನಸ್, ಆಲೂಗೆಡ್ಡೆ, ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ, ಸಪೋಟ, ಮುಖ್ಯವಾದವುಗಳು.

ಸಾಮಾನ್ಯ ಹೆಸರುಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

"ಸಪೋಡಿಲ್ಲಾ", "ಚಿಕ್ಕು" ಮತ್ತು "ಚಿಕೋಜಪೋಟ್" ನಂತಹ ಮನಿಲ್ಕಾರ ಝಪೋಟಾದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಾಮಾನ್ಯ ಹೆಸರುಗಳು ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್ ಅರ್ಥ "ಸ್ಪಷ್ಟ ಸಪೋಟ್" ನಿಂದ ಬಂದಿವೆ.[]: 515  ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ನಲ್ಲಿನ ಇತರ ಸಾಮಾನ್ಯ ಹೆಸರುಗಳು ಬುಲ್ಲಿ ಟ್ರೀ, ಸೋಪಾಪಲ್ ಟ್ರೀ, ಸಾವೋ, ಮಾರ್ಮಲೇಡ್ ಸೇರಿವೆ.

ಝಪೋಟಾ ಎಂಬ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ವಿಶೇಷಣವು ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್ ಝಪೊಟೆ [ಸಾಪೊಟೆ] ನಿಂದ ಬಂದಿದೆ, ಇದು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಇತರ ಸಮಾನವಾಗಿ ಕಾಣುವ ಹಣ್ಣುಗಳಿಗೆ ಬಳಸುವ ಟ್ಜಾಪೊಟ್ಲ್ ಎಂಬ ನಹೌಟಲ್ ಪದದಿಂದ ಬಂದಿದೆ.[]: 519, 521 

ವಿವರಣೆ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಸಪೋಡಿಲ್ಲಾ ಮರ

ಸಪೋಡಿಲ್ಲಾ ಮರಗಳು ನೂರು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಬದುಕಬಲ್ಲವು.[][] ಇದು ೧.೫ ಮೀ (೫ ಅಡಿ) ವರೆಗಿನ ಕಾಂಡದ ವ್ಯಾಸದೊಂದಿಗೆ ೩೦ ಮೀ (೯೮ ಅಡಿ) ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ಬೆಳೆಯಬಹುದು. ಆದರೆ ಕೃಷಿ ಮಾಡಲಾದ ಮಾದರಿಗಳ ಸರಾಸರಿ ಎತ್ತರವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ೯ ಮತ್ತು ೧೫ ಮೀ (೩೦ ಮತ್ತು ೪೯ ಅಡಿ) ನಡುವೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಕಾಂಡದ ವ್ಯಾಸವು ೫೦ ಸೆಂ (೨೦ ಇಂಚು) ಮೀರಬಾರದು.[] ಇದು ಗಾಳಿ-ನಿರೋಧಕವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ತೊಗಟೆಯು ಚಿಕಲ್ ಎಂಬ ಬಿಳಿ, ಅಂಟಂಟಾದ ಲ್ಯಾಟೆಕ್ಸ್‌ನಿಂದ ಸಮೃದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಇದರ ಎಲೆಗಳು ೧-೩ ಸೆಂ (೦-೧ ಇಂಚು) ಉದ್ದದ ತೊಟ್ಟುಗಳ ಮೇಲೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಅಂಚುಗಳೊಂದಿಗೆ ೬-೧೫ ಸೆಂ (೨-೬ ಇಂಚು) ಉದ್ದದ ಅಂಡಾಕಾರದಿಂದ ಅಂಡಾಕಾರದಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ. ಅವು ಮಧ್ಯಮ ಹಸಿರು ಮತ್ತು ಕಂದು ಮತ್ತು ಸ್ವಲ್ಪ ರೋಮದಿಂದ ಕೂಡಿದ ಮಧ್ಯನಾಳಗಳೊಂದಿಗೆ ಹೊಳಪು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಅವುಗಳನ್ನು ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲಾಗಿದೆ.[೧೦]

ಮೊಳಕೆಯೊಡೆಯುವುದರಿಂದ, ಸಪೋಡಿಲ್ಲಾ ಮರವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಫಲ ನೀಡಲು ಐದರಿಂದ ಎಂಟು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಸಪೋಡಿಲ್ಲಾ ಮರಗಳು ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಎರಡು ಬಾರಿ ಫಲ ನೀಡುತ್ತವೆ. ಆದರೂ ಹೂವು ವರ್ಷಪೂರ್ತಿ ಮುಂದುವರಿಯಬಹುದು.[೧೧]

ಹಣ್ಣು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಸಪೋಡಿಲ್ಲಾ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಭಾರತದ ಗುಂಟೂರು, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ.

ಹಣ್ಣು ದೊಡ್ಡ ಬೆರ್ರಿ, 4–8 cm (2–3 in) ವ್ಯಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.[೧೦][೧೨] ಬಲಿಯದ ಹಣ್ಣು ಗಟ್ಟಿಯಾದ ಹೊರ ಚರ್ಮವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆರಿಸಿದಾಗ, ಅದರ ಕಾಂಡದಿಂದ ಬಿಳಿ ಚಿಕಲ್ ಅನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಮಾಗಿದ ಹಣ್ಣುಗಳು ಜೋಲಾಡುವ ಚರ್ಮವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಆರಿಸಿದಾಗ ಚಿಕಲ್ ಅನ್ನು ಬಿಡುವುದಿಲ್ಲ. ಒಳಗೆ, ಅದರ ಮಾಂಸವು ಮಸುಕಾದ ಹಳದಿ ಬಣ್ಣದಿಂದ ಮಣ್ಣಿನ ಕಂದು ಬಣ್ಣದಿಂದ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಮಾಗಿದ ಪಿಯರ್‌ಗೆ ಹೋಲುವ ಧಾನ್ಯದ ವಿನ್ಯಾಸದೊಂದಿಗೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿ ಹಣ್ಣು ಒಂದರಿಂದ ಆರು ಬೀಜಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಬೀಜಗಳು ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿರುತ್ತವೆ, ಹೊಳಪು ಮತ್ತು ಕಪ್ಪು, ಬೀನ್ಸ್ ಅನ್ನು ಹೋಲುತ್ತವೆ.

ಹಣ್ಣು ಅಸಾಧಾರಣ ಸಿಹಿ, ಮಾಲ್ಟಿ ಪರಿಮಳವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಬಲಿಯದ ಹಣ್ಣು ಸ್ಪರ್ಶಕ್ಕೆ ಕಠಿಣವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಸಪೋನಿನ್ ಅನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ.

ಜೈವಿಕ ಅಧ್ಯಯನಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಎಲೆಗಳಿಂದ ಹೊರತೆಗೆಯಲಾದ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ಮಧುಮೇಹ ವಿರೋಧಿ, ಆಂಟಿಆಕ್ಸಿಡೆಂಟ್ ಮತ್ತು ಹೈಪೋಕೊಲೆಸ್ಟರಾಲ್ಮಿಕ್ (ಕೊಲೆಸ್ಟರಾಲ್-ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸುವ) ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಇಲಿಗಳಲ್ಲಿ ತೋರಿಸಿದೆ.[೧೩]

ಬೀಜಗಳ ಅಸಿಟೋನ್ ಸಾರಗಳು ಸ್ಯೂಡೋಮೊನಾಸ್ ಓಲಿಯೊವೊರಾನ್ಸ್ ಮತ್ತು ವಿಬ್ರಿಯೋ ಕಾಲರಾ ತಳಿಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಇನ್ ವಿಟ್ರೋ ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾ ವಿರೋಧಿ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತವೆ.[೧೪]

ಉಪಯೋಗಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಇದರ ಹಣ್ಣು ರುಚಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ವಿಟಮಿನ್ ಸಿ ಯುಕ್ತವಾಗಿದೆ.ಇದರ ಹಲವಾರು ತಳಿಗಳು ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿದೆ.

ಆಧಾರ ಗ್ರಂಥಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

೧ ವನಸಿರಿ: ಅಜ್ಜಂಪುರ ಕೃಷ್ಣಸ್ವಾಮಿ

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
  1. Martínez Salas, E.; Samain, M. & Oldfield, S. (2021). "Manilkara zapota". IUCN Red List of Threatened Species. 2021: e.T61964429A61964470. Retrieved 23 June 2022.
  2. "Manilkara zapota". Natural Resources Conservation Service PLANTS Database. USDA.
  3. "Manilkara zapota". Germplasm Resources Information Network (GRIN). Agricultural Research Service (ARS), United States Department of Agriculture (USDA). Retrieved 23 June 2022.
  4. ೪.೦ ೪.೧ ೪.೨ Small, Ernest (2011). Top 100 Exotic Food Plants. Boca Raton, Louisiana, USA: CRC Press. pp. 515–524. ISBN 9781439856888.
  5. World Wildlife Fund. eds. Mark McGinley, C.Michael Hogan & C. Cleveland. 2010. Petenes mangroves. Encyclopedia of Earth. National Council for Science and the Environment. Washington DC Archived 2011-10-15 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.
  6. Fernandez, Doreen G. (1997). Fruits of the Philippines. Makati City, Luzon, Philippines: Bookmark Inc. p. 22. ISBN 9715692613.
  7. Horticulture: Crop Plantation Guidence - The Sapota (Chickoo). India Agro. Retrieved 8 August, 2023.
  8. Introduction to Sapota. Agri Farming. Retrieved 14 August, 2023.
  9. Manilkara zapota Sapotaceae (L.) van Royen, Orwa C, Mutua A, Kindt R, Jamnadass R, Simons A. 2009. Agroforestree Database:a tree reference and selection guide version 4.0 (http://www.worldagroforestry.org/af/treedb/ Archived 2017-10-23 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.)
  10. ೧೦.೦ ೧೦.೧ "Manilkara zapota". Flora of North America. Vol. 8. New York and Oxford: Flora of North America Association. 2009. pp. 232, 234–235 – via eFloras.
  11. Kute, L.S. (1995). ಹಣ್ಣಿನ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಕೈಪಿಡಿ. CRC ಪ್ರೆಸ್. pp. 475–476. doi:10.1201/9781482273458-318. ISBN 918. Retrieved 24 ಆಗಸ್ಟ್ 2022. {{cite book}}: Check |isbn= value: length (help); Text "isb7329" ignored (help)
  12. Harris, Kate (2009). Trees of Belize. Belize: Bay Cedar Publishing. pp. 94–95. ISBN 9780992758202.
  13. Fayek NM, Monem AR, Mossa MY, Meselhy MR, Shazly AH (2012). "Chemical and biological study of Manilkara zapota (L.) Van Royen leaves (Sapotaceae) cultivated in Egypt". Pharmacognosy Research. 4 (2): 85–91. doi:10.4103/0974-8490.94723. PMC 3326762. PMID 22518080.
  14. Kothari V, Seshadri S (2010). "In vitro antibacterial activity in seed extracts of Manilkara zapota, Anona squamosa, and Tamarindus indica". Biol. Res. 43 (2): 165–8. doi:10.4067/S0716-97602010000200003. PMID 21031260.


"https://kn.wikipedia.org/w/index.php?title=ಸಪೋಟ&oldid=1265245" ಇಂದ ಪಡೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ