ಸದಸ್ಯ:Tonykodiyam/WEP 2018-19 dec
ವಿದೇಶಿ ವಿನಿಮಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ವಿದೇಶಿ ವಿನಿಮಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ (ವಿದೇಶೀ ವಿನಿಮಯ, ಎಫ್ಎಕ್ಸ್, ಅಥವಾ ಕರೆನ್ಸಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ) ಕರೆನ್ಸಿಗಳ ವ್ಯಾಪಾರಕ್ಕಾಗಿ ಜಾಗತಿಕ ವಿಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಅಥವಾ ಓವರ್-ದಿ-ಕೌಂಟರ್ (ಒಟಿಸಿ) ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ವಿದೇಶಿ ವಿನಿಮಯ ದರವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರಸಕ್ತ ಅಥವಾ ನಿರ್ಧರಿಸಿದ ಬೆಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಕರೆನ್ಸಿಗಳ ಖರೀದಿ, ಮಾರಾಟ ಮತ್ತು ವಿನಿಮಯದ ಎಲ್ಲಾ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಅದು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ವ್ಯಾಪಾರದ ಪರಿಮಾಣದ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ, ಇದು ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ, ನಂತರ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ.
ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಭಾಗವಹಿಸುವವರು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಈ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಭಾಗವಹಿಸುವವರು ದೊಡ್ಡ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು. ವಾರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಗಡಿಯಾರದ ಸುತ್ತಲೂ ಅನೇಕ ವಿಧದ ಖರೀದಿದಾರರು ಮತ್ತು ಮಾರಾಟಗಾರರ ನಡುವಿನ ವ್ಯಾಪಾರದ ನಿರ್ವಾಹಕರು ಎಂದು ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತದ ಹಣಕಾಸು ಕೇಂದ್ರಗಳು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಕರೆನ್ಸಿಗಳ ಯಾವಾಗಲೂ ಜೋಡಿಯಾಗಿ ವ್ಯಾಪಾರವಾಗುವುದರಿಂದ, ವಿದೇಶಿ ವಿನಿಮಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯು ಕರೆನ್ಸಿಯ ಸಂಪೂರ್ಣ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಆದರೆ ಮತ್ತೊಂದು ಹಣಕ್ಕಾಗಿ ಪಾವತಿಸಿದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕರೆನ್ಸಿಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಬೆಲೆಯನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸುವ ಮೂಲಕ ಅದರ ಸಂಬಂಧಿತ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತದೆ.ವಿದೇಶಿ ವಿನಿಮಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯು ಹಣಕಾಸಿನ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಮೂಲಕ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಹಲವಾರು ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ತೆರೆಮರೆಯಲ್ಲಿ, ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು "ವಿತರಕರು" ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಹಣಕಾಸಿನ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ತಿರುಗುತ್ತದೆ, ಇವರು ವಿದೇಶಿ ವಿನಿಮಯ ವ್ಯಾಪಾರದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿದೇಶಿ ವಿನಿಮಯ ವಿತರಕರು ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು, ಆದ್ದರಿಂದ ಈ ಹಿಂದೆ-ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ "ಇಂಟರ್ ಬ್ಯಾಂಕ್" ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ (ಆದಾಗ್ಯೂ ಕೆಲವು ವಿಮೆ ಕಂಪನಿಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ರೀತಿಯ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ). ವಿದೇಶಿ ವಿನಿಮಯ ವಿತರಕರ ನಡುವಿನ ವಹಿವಾಟುಗಳು ನೂರಾರು ಮಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರುಗಳಷ್ಟು ದೊಡ್ಡದಾಗಿದೆ. ಎರಡು ಕರೆನ್ಸಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಾಗ ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವದ ವಿವಾದದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ, ವಿದೇಶೀ ವಿನಿಮಯವು ತನ್ನ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಸ್ವಲ್ಪ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣಾ ಘಟಕವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವ್ಯಾಪಾರ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ವಿದೇಶಿ ವಿನಿಮಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ಕರೆನ್ಸಿ ಪರಿವರ್ತನೆಯನ್ನು ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ಬಂಡವಾಳ ಹೂಡಿಕೆಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಯುರೋಪಿಯನ್ ಯೂನಿಯನ್ ಸದಸ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು, ಅದರಲ್ಲೂ ಯೂರೋಜೋನ್ ಸದಸ್ಯರಿಂದ ಸರಕುಗಳನ್ನು ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಡಾಲರ್ನಲ್ಲಿ ಅದರ ಆದಾಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೂ ಯೂರೋಗಳಿಗೆ ಪಾವತಿಸಲು ಇದು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ನ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ. ಎರಡು ಕರೆನ್ಸಿಗಳ ನಡುವಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸದ ಬಡ್ಡಿದರವನ್ನು ಆಧರಿಸಿ, ಕರೆನ್ಸಿಗಳ ಮೌಲ್ಯ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾರಿ ಟ್ರೇಡ್ ಊಹಾಪೋಹಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ನೇರ ಊಹಾಪೋಹ ಮತ್ತು ಮೌಲ್ಯಮಾಪನವನ್ನು ಇದು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ. ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ವಿದೇಶಿ ವಿನಿಮಯ ವ್ಯವಹಾರದಲ್ಲಿ, ಮತ್ತೊಂದು ಕರೆನ್ಸಿಯ ಕೆಲವು ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಪಾವತಿಸುವ ಮೂಲಕ ಒಂದು ಪಕ್ಷವು ಒಂದು ಚಲಾವಣೆಯ ಮೊತ್ತವನ್ನು ಖರೀದಿಸುತ್ತದೆ. ಆಧುನಿಕ ವಿದೇಶಿ ವಿನಿಮಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯು ೧೯೭೦ ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ರೂಪುಗೊಂಡಿತು. ಬ್ರೆಟನ್ ವುಡ್ಸ್ ವಿತ್ತೀಯ ನಿರ್ವಹಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ವಿದೇಶಿ ವಿನಿಮಯ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಮೇಲೆ ಮೂರು ದಶಕಗಳ ಸರ್ಕಾರದ ನಿರ್ಬಂಧಗಳನ್ನು ಇದು ಅನುಸರಿಸಿತು, ಇದು ವಿಶ್ವ ಮಹಾಯುದ್ಧ II ರ ನಂತರ ವಿಶ್ವದ ಪ್ರಮುಖ ಕೈಗಾರಿಕಾ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ವಾಣಿಜ್ಯ ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸು ಸಂಬಂಧಗಳ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಿತು. ಹಿಂದಿನ ವಿನಿಮಯ ದರ ದರದಿಂದ ದೇಶಗಳು ಕ್ರಮೇಣ ತೇಲುವ ವಿನಿಮಯ ದರಗಳಿಗೆ ಬದಲಾಗಿದ್ದವು, ಅದು ಬ್ರೆಟ್ಟನ್ ವುಡ್ಸ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ಸ್ಥಿರವಾಗಿತ್ತು.
ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಸೆಟ್ಲ್ಮೆಂಟ್ಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಸೆಟ್ಲ್ಮೆಂಟ್ಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಪ್ರಕಾರ, ವಿದೇಶಿ ವಿನಿಮಯ ಮತ್ತು ಒಟಿಸಿ ೨೦೧೬ ಡೆರಿವಟಿವ್ ಮಾರ್ಕೆಟ್ಸ್ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ತ್ರೈವಾರ್ಷಿಕ ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಸಮೀಕ್ಷೆಯಿಂದ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಜಾಗತಿಕ ಫಲಿತಾಂಶಗಳು ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೧೬ ರಲ್ಲಿ ವಿದೇಶಿ ವಿನಿಮಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ವಹಿವಾಟು ದಿನಕ್ಕೆ ೫.೦೯ ಟ್ರಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರ್ಗಳಷ್ಟು ಸರಾಸರಿ ಎಂದು ತೋರಿಸಿದೆ. ಇದು $ ೫.೪ ಟ್ರಿಲಿಯನ್ ಎಪ್ರಿಲ್ ೨೦೧೩ ರಲ್ಲಿ ಏಪ್ರಿಲ್೪.೦೬ ಟ್ರಿಲಿಯನ್ಗಳಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಳವಾಯಿತು. ಮೌಲ್ಯದ ಪ್ರಕಾರ, ವಿದೇಶಿ ವಿನಿಮಯ ವಿನಿಮಯವನ್ನು ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೧೬ ರಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಸಾಧನಕ್ಕಿಂತಲೂ ೨.೪ ಟ್ರಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರ್ಗೆ ವಹಿವಾಟು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ವಿದೇಶಿ ವಿನಿಮಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯು ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚು ದ್ರವ ಆರ್ಥಿಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಾಗಿದೆ. ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು ಸರ್ಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು, ವಾಣಿಜ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು, ಇತರ ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ಹೂಡಿಕೆದಾರರು ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು, ಕರೆನ್ಸಿ ಊಹಾಪೋಹಕರು, ಇತರ ವಾಣಿಜ್ಯ ನಿಗಮಗಳು ಮತ್ತು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ.