ಸದಸ್ಯ:StartupSANATANA.VenkatKL/ಕೈಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಆಂತರಿಕ ವ್ಯಾಪಾರದ ಪ್ರಚಾರ ಇಲಾಖೆ

ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಿಂದ, ಇದು ಮುಕ್ತ ಹಾಗೂ ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಶ್ವಕೋಶ

ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿ ಮತ್ತು ಆಂತರಿಕ ವ್ಯಾಪಾರದ ಉತ್ತೇಜನ ಇಲಾಖೆ (ಡಿಪಿಐಐಟಿ) ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಾಣಿಜ್ಯ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಸಚಿವಾಲಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಇಲಾಖೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆದ್ಯತೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಉದ್ದೇಶಗಳನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಕೈಗಾರಿಕಾ ವಲಯದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಪ್ರಚಾರ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕ್ರಮಗಳ ಸೂತ್ರೀಕರಣ ಮತ್ತು ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಆಡಳಿತ ಸಚಿವಾಲಯಗಳು ಉತ್ಪಾದನೆ, ವಿತರಣೆ, ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಯೋಜಿತ ಅಂಶಗಳನ್ನು ನಿಗದಿತ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳ ಮೇಲೆ ನೋಡಿಕೊಂಡರೂ, ಡಿಪಿಐಐಟಿ ಒಟ್ಟಾರೆ ಕೈಗಾರಿಕಾ ನೀತಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ದೇಶಕ್ಕೆ ವಿದೇಶಿ ನೇರ ಹೂಡಿಕೆ (ಎಫ್‌ಡಿಐ) ಹರಿವನ್ನು ಸುಗಮಗೊಳಿಸುವ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯೂ ಇದೆ.

ಇಲಾಖೆಯು ತನ್ನ ಪ್ರಸ್ತುತ ರೂಪದಲ್ಲಿ 27 ಜನವರಿ 2019 ರಂದು ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು, ಹಿಂದಿನ ಕೈಗಾರಿಕಾ ನೀತಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಚಾರ ಇಲಾಖೆಯು ಆಂತರಿಕ ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ಅದರ ಆದೇಶಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಿದ ನಂತರ ಕೈಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಆಂತರಿಕ ವ್ಯಾಪಾರದ ಉತ್ತೇಜನ ಇಲಾಖೆಗೆ (ಡಿಪಿಐಐಟಿ) ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು. [೧]

ಪ್ರಸ್ತುತ ಮಂತ್ರಿ ಪಿಯೂಷ್ ಗೋಯಲ್ ಆಗಿದ್ದು, ಉನ್ನತ ಅಧಿಕಾರಿ ಡಾ. ಗುರುಪ್ರಸಾದ್ ಮೊಹಾಪಾತ್ರ, ಐಎಎಸ್. [೨]

ಇಲಾಖೆಯನ್ನು ಮೂಲತಃ 1995 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು, ಮತ್ತು 2000 ರಲ್ಲಿ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಇಲಾಖೆಯ ವಿಲೀನದೊಂದಿಗೆ ಪುನರ್ರಚಿಸಲಾಯಿತು.

ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಂಸ್ಥೆ (ಯುನಿಡೋ) ಯೊಂದಿಗೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸಲು ಮತ್ತು ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳಿಸಲು ಡಿಪಿಐಐಟಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ನೋಡಲ್ ಇಲಾಖೆಯಾಗಿದೆ. ಭಾರತೀಯ ವಾಣಿಜ್ಯ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಮಹಾಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಒಕ್ಕೂಟ, ಭಾರತೀಯ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಒಕ್ಕೂಟ, ಅಸ್ಸೋಚಮ್‌ಗಳಂತಹ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಸಹಕಾರದ ಉತ್ತೇಜನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಎಫ್‌ಡಿಐ ಉತ್ತೇಜನ ನೀಡುವಂತಹ ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಸಂಘಗಳೊಂದಿಗೆ ಇಲಾಖೆಯು ಸಹ ಸಂಘಟಿಸುತ್ತದೆ.

ಜವಾಬ್ದಾರಿಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಹೂಡಿಕೆಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಹೊಸ ಕೈಗಾರಿಕಾ ನೀತಿ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಇದು ಪ್ರಸ್ತುತ ಹೊಸ ಕೈಗಾರಿಕಾ ನೀತಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ, ಇದು 1947 ರಲ್ಲಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪಡೆದ ನಂತರ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮೂರನೇ ಪಾಲಿಸಿಯಾಗಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಪಾಲಿಸಿಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸುವ ಗಡುವನ್ನು ಜನವರಿ, 2018 ರಿಂದ ಪದೇ ಪದೇ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ತಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. [೩]

ಭಾರತ ಹೂಡಿಕೆ ಗ್ರಿಡ್[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಇಲಾಖೆಯು ಇಂಡಿಯಾ ಇನ್ವೆಸ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಗ್ರಿಡ್ (ಐಐಜಿ) ಎಂಬ ಆನ್‌ಲೈನ್ ಪೋರ್ಟಲ್ ಅನ್ನು ರಚಿಸಿದೆ, ಇದು ದೇಶೀಯ ಮತ್ತು ವಿದೇಶಿ ಹೂಡಿಕೆದಾರರು ಬಂಡವಾಳದಲ್ಲಿ ಮುಳುಗುವ ವಲಯಗಳು, ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಗಳ ವಿವರಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಸಂವಾದಾತ್ಮಕ ಹೂಡಿಕೆ ಪೋರ್ಟಲ್ ಆಗಿದೆ. [೪] ಇನ್ವೆಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ, [೫] ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೂಡಿಕೆ ಮತ್ತು ಸುಗಮಗೊಳಿಸುವ ಸಂಸ್ಥೆ. ಈ ಉಪಕ್ರಮವು ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತದ ಹೂಡಿಕೆದಾರರಿಗೆ ಸುಲಭವಾಗಿ ಹುಡುಕಲು, ಗುರುತಿಸಲು ಮತ್ತು ಹೂಡಿಕೆಗೆ ಯೋಗ್ಯವಾದ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡುವುದಲ್ಲದೆ, ಜಾಗತಿಕ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರೊಂದಿಗೆ ನಿಧಿಗಳು, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಸಹಯೋಗದ ಅಗತ್ಯತೆಗಳಂತಹ ಅಗತ್ಯತೆಗಳ ಜೊತೆಗೆ ತಮ್ಮ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಹೈಲೈಟ್ ಮಾಡಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತದೆ.

ಆರಂಭಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಇಲಾಖೆಯು ಸ್ಟಾರ್ಟಪ್ ಇಂಡಿಯಾ ಉಪಕ್ರಮದ ನೋಡಲ್ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ, ಇದು ಭಾರತವನ್ನು ಸ್ಟಾರ್ಟಪ್ ಗಳ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಮಾಡುವ ದೊಡ್ಡ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಪರವಾನಗಿ-ರಾಜ್, ಭೂ-ಅನುಮತಿಗಳು, ವಿದೇಶಿ ಹೂಡಿಕೆ ಪ್ರಸ್ತಾಪಗಳು ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಅನುಮತಿಗಳಂತಹ ನಿರ್ಬಂಧಿತ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರದ ನೀತಿಗಳನ್ನು ಈ ಡೊಮೇನ್‌ನಲ್ಲಿ ತಿರಸ್ಕರಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಇದು ಹೊಂದಿದೆ.

ಸರ್ಕಾರದ ಪ್ರಕಾರ, ಪೇಟೆಂಟ್ ನೋಂದಣಿ ಶುಲ್ಕದಲ್ಲಿ ಕಡಿತ, ಮೊದಲ ಮೂರು(3) ವರ್ಷಗಳ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿತ ರಹಸ್ಯವಾದ ತಪಾಸಣೆಗಳಿಂದ ಮುಕ್ತ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ, ಮೊದಲ ಮೂರು(3) ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗೆ ಕ್ಯಾಪಿಟಲ್ ಗೇನ್ ಟ್ಯಾಕ್ಸ್ ನಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ, ಹಾಗೂ ಸ್ವಯಂ-ಪ್ರಮಾಣೀಕರಣ ಅನುಸರಣೆ ಇವುಗಳನ್ನು ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುವ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು ಸೇರಿವೆ.

ಏಂಜಲ್-ತೆರಿಗೆಯಿಂದ ವಿನಾಯಿತಿ ಪಡೆಯಲು ಸ್ಟಾರ್ಟ್ಅಪ್ ಮತ್ತು ಅವರ ಬೆಂಬಲಿಗರಿಗೆ ಸರ್ಕಾರವು ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಸಡಿಲ ಮಾಡಿದೆ. ಆದರೆ ತೆರಿಗೆ ಉಳಿದಿದೆ. ಡಿಪಿಐಐಟಿ ತನ್ನ ಪೋರ್ಟಲ್ ಮೂಲಕ ಸುಮಾರು ೧೪,000 ಸ್ಟಾರ್ಟ್ಅಪ್ಗಳನ್ನು ನೋಂದಾಯಿಸಿದೆ.

ಇಲಾಖೆಯು ಪ್ರಸ್ತುತ ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ನೀತಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತಿದೆ, ಡಿಜಿಟಲ್ ವ್ಯಾಪಾರ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಮತ್ತು ಸುವ್ಯವಸ್ಥಿತಗೊಳಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಪೇಟೆಂಟ್‌ಗಳು, ಟ್ರೇಡ್‌ಮಾರ್ಕ್‌ಗಳು, ಹಕ್ಕುಸ್ವಾಮ್ಯಗಳು, ವಿನ್ಯಾಸಗಳು ಮತ್ತು ಸರಕುಗಳ ಭೌಗೋಳಿಕ ಸೂಚನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಬೌದ್ಧಿಕ ಆಸ್ತಿ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗೆ DPIIT ಕಾರಣವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಪ್ರಚಾರ ಮತ್ತು ರಕ್ಷಣೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಉಪಕ್ರಮವನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.

ಟೀಕೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಕುಸಿಯುತ್ತಿರುವ ಎಫ್‌ಡಿಐ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಸರ್ಕಾರದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ದೇಶವು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಒಳಬರುವ ಎಫ್‌ಡಿಐ ಇಳಿಯುತ್ತಿರುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಇದು ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಬಿಸಿನೆಸ್ ಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡ್ ಪತ್ರಿಕೆ ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿದೆ.  ಆದಾಗ್ಯೂ, ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ (ಆರ್‌ಬಿಐ) ನಿಯಮಿತ ಒಳಹರಿವುಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿದ್ದರೂ, ಜೂನ್, 2018 ರಿಂದ ಎಫ್‌ಡಿಐ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸದ ಕಾರಣ ಇಲಾಖೆಯು ಟೀಕೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿದೆ. ಮೊದಲು, ಈ ಡೇಟಾವನ್ನು ಪ್ರತಿ ತ್ರೈಮಾಸಿಕದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು.

ಡಿ.ಪಿ.ಐ.ಐ.ಟಿ ಒಟ್ಟು ಹೂಡಿಕೆ ಒಳಹರಿವುಗಳನ್ನು ಆರ್.ಬಿ.ಐ. ಯ ದತ್ತಾಂಶ ಹಾಗೂ ತನ್ನದೇ ಆದ ಡೇಟಾಬೇಸ್‌ಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಗ್ರಹಿಸುತ್ತದೆ. ಕಳೆದ ವರ್ಷ ಆಗಸ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಅವರು ಕೊನೆಯ ಬಾರಿಗೆ ಈ ಡೇಟಾವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು; ಅದು ಏಪ್ರಿಲ್ -ಜೂನ್ ಅವಧಿಗೆ. ಡೇಟಾವನ್ನು ಏಕೆ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಗಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ವಿವರಿಸಲು ಇಲಾಖೆಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು.

ಕಡಿಮೆ ಸ್ಟಾರ್ಟಪ್ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕತೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಉದ್ಯೋಗದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವಲ್ಲಿ ನೀತಿಯು ವಿಫಲವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಮಾಧ್ಯಮವು ಗಮನಸೆಳೆದಿದೆ ಆದರೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸ್ಟಾರ್ಟಪ್‌ಗಳು ತಮಗೆ ಬೇಕಾದುದನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ, ತೆರಿಗೆ ವಿನಾಯಿತಿ

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

 

  1. "Govt arms DIPP with policy oversight to assume singular control over retail". Business Standard. 31 January 2019. Retrieved 23 September 2019.
  2. "guruprasad-mohapatra-takes-charge-dpiit-secretary". zeenews. Retrieved 16 August 2019.
  3. "Govt decides to return to drawing board on proposed industrial policy". Business Standard. 11 March 2019. Retrieved 23 September 2019.
  4. "India Investment Grid : Explore opportunities in India". India Investment Grid. Retrieved 23 September 2019.
  5. https://www.investindia.gov.in/