ಸದಸ್ಯ:Abhinandan A gowda/ನನ್ನ ಪ್ರಯೋಗಪುಟ
ಭೀಮಗಡ್ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯವು ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಸಂರಕ್ಷಿತ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದ್ದು, ಭಾರತದ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಜಂಬೋತಿ ಗ್ರಾಮದ ಬಳಿಯ ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಖಾನಾಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿದೆ. ಉಷ್ಣವಲಯದ ಮತ್ತು ಉಪೋಷ್ಣವಲಯದ ತೇವಾಂಶವುಳ್ಳ ವಿಶಾಲವಾದ ಕಾಡುಗಳ[೧] ಈ 19,042.58 ಹೆಕ್ಟೇರ್ (73.5238 ಚದರ ಮೈಲಿ) ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶವು ಕಾಡು ಜೀವ ಅಭಯಾರಣ್ಯವಾಗಲು ಬಹುನಿರೀಕ್ಷಿತವಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ 2011 ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ನಲ್ಲಿ ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು.
ಭೀಮ್ಗಡ್ ಕಾಡುಗಳು ಬರಾಪೆಡ್ ಗುಹೆಗಳಿಗೆ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿವೆ, ಇದು ವ್ರೊಟನ್ನ ಮುಕ್ತ-ಬಾಲದ ಬ್ಯಾಟ್ನ ಏಕೈಕ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ, ಇದು ಅಳಿವಿನ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಬೆದರಿಕೆ ಜಾತಿಯಾಗಿದೆ. ಈ ಅಭಯಾರಣ್ಯವು ಇತರ ಅಪರೂಪದ ಜಾತಿಯ ಸಸ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ.
ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]17 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಶಿವಾಜಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಮತ್ತು ಆಜ್ಞಾಪಿಸಿದ ಭೀಮ್ಗಡ್ ಕೋಟೆಯಿಂದ ಈ ಪ್ರದೇಶವು ತನ್ನ ಹೆಸರನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗೋವಾವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ಸೈನ್ಯದಿಂದ ರಕ್ಷಿಸಲು ಶಿವಾಜಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಅರಣ್ಯ ಕಣಿವೆಯ ಹೃದಯಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ, ಇದು ಬಯಲು ಸೀಮೆಯ ಮೇಲೆ ಲಂಬವಾಗಿ 1800 ಅಡಿ ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಈ ಕೋಟೆ ಅಸಾಧಾರಣ ಬಂಡೆಯ ಶಿಖರವನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿತು, ಸುಮಾರು 300 ಅಡಿ (91 ಮೀ) ಬದಿಗಳು ಲಂಬ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿವೆ. ರಕ್ಷಣಾ ಕಾರ್ಯಗಳು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸ್ವಾಭಾವಿಕವಾಗಿದ್ದು, ಸ್ವಲ್ಪ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ನಿರ್ಮಾಣದ ಅಗತ್ಯವಿತ್ತು. 380 ಅಡಿ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 825 ಅಡಿ ಅಗಲದ ಭೀಮಗಡ್ ಕೋಟೆಯ ಅವಶೇಷಗಳು ಮಹಾದೈ ಕಾಡಿನ ಹೃದಯಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮಹತ್ವದ್ದಾಗಿದೆ.
ಭೌಗೋಳಿಕತೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಈ ಅಭಯಾರಣ್ಯವು ಬೆಲ್ಗೌಮ್ ನಗರದಿಂದ ನೈಋತ್ಯ 35 ಕಿ.ಮೀ (22 ಮೈಲಿ) ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಮಹದೇ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ, ಭಗವಾನ್ ಮಹಾವೀರ್ ಅಭಯಾರಣ್ಯ ಮತ್ತು ಮೊಲೆಮ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನದ ವಾಯುವ್ಯ ಮತ್ತು ಗೋವಾದ ನೇತ್ರಾವಳಿ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕದ ದಾಂಡೇಲಿ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದೆ. ಪಶ್ಚಿಮ ಗಡಿ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಹಲವಾರು ಭೂರೂಪಶಾಸ್ತ್ರದ ಸುಣ್ಣದ ರಚನೆಗಳನ್ನು ಹಲವಾರು ಗುಹೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.[೨]
ನದಿಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಈ ಪ್ರದೇಶವು ಮಹಾದೇ, ಮಲಪ್ರಭಾ ಮತ್ತು ತಿಲ್ಲಾರಿ ಮತ್ತು ನೂರಾರು ದೀರ್ಘಕಾಲಿಕ ಹೊಳೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವಾರು ನದಿಗಳ ಪ್ರಮುಕ ಆದಾರ ಆಗಿದೆ. ಮಹಾದೈ ಭೀಮಗಡ್ ಕಾಡುಗಳಲ್ಲಿ 30 ಬುಗ್ಗೆಗಳ ಸಮೂಹದೊಂದಿಗೆ ಮಹಾದೈ ನದಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಮಾರ್ಸಿಧಾ ನಲಾ ಮತ್ತು ಪನ್ನೆರಾ ನಲಾ ಎಂಬ ಎರಡು ಹೊಳೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಕಣಿವೆಯಲ್ಲಿ ನೀರು ಹರಿಯುತ್ತದೆ ಮತ್ತು 150 ಅಡಿ (46 ಮೀ) ವಜ್ರಪೋಹ ಜಲಪಾತ. ಮುಸುಕಿನ ಮೇಲೆ ಬೀಳುವ ಸಂಜೆಯ ಸೂರ್ಯನು ಬೆಳಕು ಹೊಳಪನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ ಆದ್ದರಿಂದ ವಜ್ರಾ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬರುತ್ತದೆ. ಮಹಾದೈ ನದಿ ಗೋವಾದ ಪ್ರಮುಖ ಮಾಂಡೋವಿ ನದಿಯಾಗಿ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯವೆಂದು ಅಧಿಸೂಚನೆಯು ಗೋವಾದ ಜಲ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳಿಗೆ ರಕ್ಷಣೆ ನೀಡಿದೆ.
ಪ್ರಾಣಿ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]"ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿರುವ ಭೀಮ್ಗಡ್ನ ಈ ವಿಭಾಗವು ಸಸ್ಯ, ಪ್ರಾಣಿ ಮತ್ತು ಪಕ್ಷಿ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ವಿಸ್ಮಯಕಾರಿಯಾದ ಸಂಕೀರ್ಣತೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ಜೈವಿಕ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಸ್ಥಳೀಯ ಸಸ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕ ಮತ್ತು ಗೋವಾ ನಡುವೆ ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಪ್ರಮುಖವಾದ ಹುಲಿ ಕಾರಿಡಾರ್ ಅನ್ನು ಸಹ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. " ಕಾಡುಪ್ರದೇಶಗಳು ಮತ್ತು ಹುಲ್ಲಿನ ಜಮೀನುಗಳ ಸುಂದರವಾದ ಮೊಸಾಯಿಕ್ ಹೊಂದಿರುವ ಈ ಅಭಯಾರಣ್ಯವು ಹುಲಿಗಳು, ಚಿರತೆಗಳು, ಗೌರ್, ಸೋಮಾರಿತನ ಕರಡಿಗಳು, ಸಾಂಬಾರ್, ಮಚ್ಚೆಯುಳ್ಳ ಜಿಂಕೆಗಳು, ಚಿಟಲ್ಸ್, ನರಿಗಳು, ಕಾಡು ನಾಯಿಗಳು, ಕಿಂಗ್ ಕೋಬ್ರಾಸ್ ಆನೆಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಬೆದರಿಕೆ ಜಾತಿಯ ಸಸ್ತನಿಗಳು, ಪಕ್ಷಿಗಳು ಮತ್ತು ಸರೀಸೃಪಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ . ಕಾಡುಗಳು ಪ್ರಮುಖ ಹುಲಿ ಕಾರಿಡಾರ್ಗಳ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿದೆ - ಒಂದು ದಾಂಡೇಲಿ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯ ಮತ್ತು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ರಾಧಾನಗ್ರಿ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯವನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದು ದಾಂಡೇಲಿ ಮತ್ತು ಮೊಲೆಮ್ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯವನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ.
ಸಸ್ಯವರ್ಗ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಅಭಯಾರಣ್ಯವು ಉಷ್ಣವಲಯದ ಮತ್ತು ಉಪೋಷ್ಣವಲಯದ ತೇವಾಂಶವುಳ್ಳ ವಿಶಾಲವಾದ ಕಾಡುಗಳು ಮತ್ತು ಹುಲ್ಲಿನ ಜಮೀನುಗಳ ಮೊಸಾಯಿಕ್ ಆಗಿದೆ. ಇದು ಗಿಡಗಳು ಷಧೀಯ ಸಸ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಮೃದ್ಧವಾಗಿದೆ.
ಉಲ್ಲೇಖ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]<reference/>