ಶೂರರ ನಾಡು ಸುರಪುರದ ಟೇಲರ್ ಮಂಜಿಲ್,

ಕಲ್ಲಿನ ಬೆಟ್ಟಗಳ ಸಾಲು. ಈ ಬಂಡೆಗಲ್ಲುಗಳ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಇರುವ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಪಟ್ಟಣ. ಅಂತಹ ಒಂದು ಬೆಟ್ಟದ ತುದಿಯಲ್ಲಿ 167 ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಳೆಯದಾದ ಬಂಗಲೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆಂಗ್ಲ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ‘ಟಿ’ ಅಕ್ಷರವನ್ನು ಹೋಲುವಂತೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿರುವ ಈ ಬಂಗಲೆಯು ಪ್ರತಿ ಹೊರ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕನಿಷ್ಠ ಒಂದು ಬಾಗಿಲನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ನಾಲ್ಕು ಕೊಠಡಿಗಳು ಮತ್ತು 27 ಬಾಗಿಲುಗಳಿವೆ! ಕಟ್ಟಡದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಬಾಗಿಲು ಮುಚ್ಚಿದಾಗ ಮತ್ತು ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದಾದರೂ ಒಂದನ್ನು ಬಡಿದಾಗ, ಎಲ್ಲಾ ಬಾಗಿಲುಗಳು ಅಲುಗಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತವೆ. ಇದನ್ನು ಸುರಕ್ಷತೆಗಾಗಿ ಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ಮಾಣ ಮತ್ತು ವಿಜ್ಞಾನದ ಉತ್ತಮ ತತ್ವಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ. ನಾವು ಮಾತನಾಡುತ್ತಿರುವ ಕಟ್ಟಡವು ಟೇಲರ್ ಮಂಜಿಲ್ ಆಗಿದೆ.

ಈ ಬಂಗಲೆಯು ಇಂದಿನ ಸುರಪುರದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಅಧಿಕಾರಿ ಫಿಲಿಪ್ ಮೆಡೋಸ್ ಟೇಲರ್ ನಿರ್ಮಿಸಿದರು, ಅವರು ಸುರಪುರದ ನಿವಾಸಿಯಾಗಿಯೂ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಕಟ್ಟಡದ ನೀಲನಕ್ಷೆಯನ್ನು ಅವರೇ ರಚಿಸಿದರು.

ಟೇಲರ್ ಯಾರು?

ಫಿಲಿಪ್ ಮೆಡೋಸ್ ಟೇಲರ್ (1808-76) ಅವರು ಭಾರತ ಮತ್ತು ಅದರ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಪರಿಚಯಿಸಿದರು, ಅವರ ಕನ್ಫೆಷನ್ಸ್ ಆಫ್ ಎ ಥಗ್‌ನಂತಹ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕೃತಿಗಳ ಮೂಲಕ. ಈ ಕೆಲಸವು ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಇಡೀ ಯುರೋಪಿನಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿತ್ತು.

ಟೇಲರ್ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಂಶೋಧನೆಗೆ ಅಪಾರ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಹದಿನೈದನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬಂದಿಳಿದರು. ಅವರು ಕೆಲಸ ಅರಸಿ ಬಂದರು ಮತ್ತು ಔರಂಗಾಬಾದ್‌ನಲ್ಲಿ ಗುಮಾಸ್ತರಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.

ನಂತರ, ಅವರು ಬ್ರಿಟಿಷರ ಪೊಲೀಸ್ ಮತ್ತು ಮಿಲಿಟರಿ ಘಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಕ್ಯಾಪ್ಟನ್-ಕರ್ನಲ್ ಶ್ರೇಣಿಗೆ ಏರಿದರು. ಟೇಲರ್ ಅವರ ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ನೀತಿಗಳಿಂದಾಗಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯರಾದರು. ತನ್ನ ಹೆಸರನ್ನು ಉಚ್ಚರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದ ಜನರಿಗೆ ಅವರು 'ಮಹಾದೇವ ಬಾಬಾ' ಆದರು.

ಸುರಪುರದಲ್ಲಿ ಟೈಲರ್

ಸುರಪುರ ಎಂದರೆ 1857ರಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಿದ ವೆಂಕಟಪ್ಪ ನಾಯಕ ನೆನಪಿಗೆ ಬರುತ್ತಾನೆ.ಟೇಲರ್ ಸುರಪುರಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ ನಾಲ್ವಡಿ ವೆಂಕಟಪ್ಪ ನಾಯಕನಿಗೆ ಏಳು ವರ್ಷ. ಸಂಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು ಟೇಲರ್ ಅವರನ್ನು ರಾಜಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿ ಸುರಪುರಕ್ಕೆ ಕಳುಹಿಸಲಾಯಿತು. ಟೇಲರ್ ಪಟ್ಟಣವನ್ನು ತೊರೆಯುವ ಮೊದಲು ಸುರಪುರಕ್ಕೆ ಬಂದ ಕ್ಯಾಪ್ಟನ್ ಗ್ರೆಸ್ಲಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಆಡಳಿತದಿಂದ ಪ್ರತಿರೋಧವನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ.

ವೆಂಕಟಪ್ಪ ನಾಯಕನ ತಂದೆ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ ನಾಯಕ ಅಕಾಲಿಕ ಮರಣ ಹೊಂದಿದ್ದರಿಂದ ಸಿಂಹಾಸನ ಖಾಲಿಯಾಗಿತ್ತು. ರಾಣಿ ಈಶ್ವರಮ್ಮ ಗಂಡು ಮಗುವಿಗೆ ಜನ್ಮ ನೀಡುವ ಮೊದಲು, ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ ನಾಯಕ್ ತನ್ನ ಸಹೋದರ ಪಿಡ್ಡಾ ನಾಯಕನನ್ನು ಯುವರಾಜ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದ್ದರು. ತನಗೆ ರಾಜ ಪಟ್ಟಾಭಿಷೇಕ ಮಾಡುವುದು ಪಿಡ್ಡ ನಾಯಕನ ಆಸೆಯಾಗಿತ್ತು.

ಆದರೆ ರಾಣಿ ಈಶ್ವರಮ್ಮ ತನ್ನ ಮಗನಿಗೆ ಪಟ್ಟಾಭಿಷೇಕ ಮಾಡಲು ಬಯಸಿದ್ದಳು. ಈ ವಿಚಾರವಾಗಿ ಇಡೀ ಪ್ರಾಂತ್ಯವೇ ಒಡೆದು ಗೊಂದಲ ಉಂಟಾದಾಗ ಟೇಲರ್ ಸುರಪುರಕ್ಕೆ ಬಂದಿಳಿದರು. ಎಲ್ಲ ಪಕ್ಷಗಳನ್ನು ವಿಶ್ವಾಸಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ನ್ಯಾಯಯುತ ನಿರ್ಧಾರಕ್ಕೆ ಬರುವುದು ಅವರಿಗೆ ಸುಲಭವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ, ಅಗಾಧವಾದ ಸಮಚಿತ್ತ, ತಾಳ್ಮೆ ಮತ್ತು ಸೌಜನ್ಯದಿಂದ ತನ್ನನ್ನು ತಾನು ನಡೆಸಿಕೊಂಡ ಟೇಲರ್, ಏಳು ವರ್ಷದ ವೆಂಕಟಪ್ಪ ನಾಯಕನನ್ನು ಸಿಂಹಾಸನವನ್ನು ಏರಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾದನು. ಆದರೆ ಇನ್ನೊಂದು ಗುಂಪಿನ ಕೋಪ ಈಗ ಯುವ ರಾಜ ಮತ್ತು ಟೇಲರ್ ಕಡೆಗೆ ತಿರುಗಿತು.

ದಸರಾ ಮೆರವಣಿಗೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ವಿರುದ್ಧ ದಾಳಿಯನ್ನು ಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಟೇಲರ್ ಗ್ರಹಿಸಿದರು, ಆದರೆ ಅದನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ವಿಫಲಗೊಳಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ಟೇಲರ್ ತನ್ನ ಆರಂಭಿಕ ದಿನಗಳನ್ನು ಸುರಪುರದಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಆತಂಕದಲ್ಲಿ ಕಳೆಯಬೇಕಾಯಿತು. ಇದೇ ವೇಳೆ ಸುರಪುರದಲ್ಲಿ ನಿವಾಸ ನಿರ್ಮಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದರು. ಅವರು 1844 ರಲ್ಲಿ ಪಟ್ಟಣದಿಂದ ದೂರದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಬಹಳ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ಬಂಗಲೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು.

ಸುರಪುರದಲ್ಲಿ ಟೇಲರ್‌ನ 12 ವರ್ಷಗಳ ಆಡಳಿತದ ದ್ವಿತೀಯಾರ್ಧವು ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಶಾಂತಿಯುತವಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಅವನ ಆಡಳಿತದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಗತಿ ಕಂಡುಬಂದಿತು. ರಾಜ ವೆಂಕಟಪ್ಪ ನಾಯಕನಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ನಿಕಟವಾಗಿದ್ದ ಟೇಲರ್, ರಾಜನು ಆಯುಧದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಪಾರಂಗತನಾಗಿದ್ದನು, ಆದರೆ ಇತರ ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ತರಬೇತಿ ಪಡೆದಿದ್ದಾನೆ ಮತ್ತು ಸುಶಿಕ್ಷಿತ ಮತ್ತು ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದನು.

ನಾಲ್ವಡಿ ವೆಂಕಟಪ್ಪ ನಾಯಕ ಅವರು ಟೇಲರ್‌ರನ್ನು ‘ಅಪ್ಪ’ (ತಂದೆ) ಎಂದು ಬಹಳ ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ಸಂಬೋಧಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಟೇಲರ್‌ನ ಆಡಳಿತವು ಕೊನೆಗೊಂಡಾಗ, ರಾಜನಿಗೆ ವಿದಾಯ ಹೇಳಲು ಸಹಿಸಲಾಗಲಿಲ್ಲ.

ಭಯ ಮತ್ತು ಆತಂಕದ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಟೇಲರ್ ಕಟ್ಟಡದ ನಿರ್ಮಾಣವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ್ದರಿಂದ, ಸುರಕ್ಷತೆಯು ಅವನ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿತ್ತು. ಯಾವುದೇ ಕಡೆಯಿಂದ ದಾಳಿ ನಡೆದರೆ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮಾರ್ಗ ಇರುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಡ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ತನ್ನ ಸ್ವಂತ ಕೊಠಡಿಯಿಂದ ಮುಖ್ಯ ಬಾಗಿಲು ಯಾವಾಗ ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅವರು ಕಟ್ಟಡದ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸಿದರು. ಬಂಗಲೆಯ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರದಲ್ಲಿ ನಿಂತಾಗ, ಮುಖ್ಯ ಬಾಗಿಲಿನ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿಯೇ ಎರಡು ಬಾಗಿಲುಗಳಿವೆ ಎಂದು ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ. ಎಡಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಕೋಣೆಗಳಿಗೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಬಾಗಿಲು ಕೂಡ ಇದೆ.

ದೊಡ್ಡ ಡ್ರಾಯಿಂಗ್ ರೂಮ್, ಊಟದ ಕೋಣೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಎರಡು ದೊಡ್ಡ ಕೊಠಡಿಗಳಿವೆ. ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲೂ ತಂಪಾಗಿರುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಡ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕಟ್ಟಡದ ಒಳಗೆ ‘ಟಿ’ ಆಕಾರದ ಅನೇಕ ಪೀಠೋಪಕರಣಗಳಿವೆ. ಟೇಲರ್ ಬಳಸಿದ್ದರೆಂದು ಹೇಳಲಾದ ಒಂದು ಕುರ್ಚಿ ಮತ್ತು ಚೀನಾದ ಕೆಲವು ತುಣುಕುಗಳನ್ನು ಈಗ ಗುಲ್ಬರ್ಗದ ಸರ್ಕಾರಿ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಒಂದು ಹಂತದಲ್ಲಿ ಬಂಗಲೆಯ ಮುಂದೆ ಉದ್ಯಾನವನವಿತ್ತು ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಗುರುತುಗಳಿವೆ. 'ಕುದುರೆ ಗುಡ್ಡ' ('ಕುದುರೆ ಶಿಖರ' ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಬೆಟ್ಟ) ಅನ್ನು ಸ್ಥಳೀಯರು ಟೇಲರ್ ಶಿಖರ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲಿ ಕುಳಿತುಕೊಂಡರೆ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಬೆಟ್ಟಗಳ ಸಾಲಿನಿಂದ ಹಿಡಿದು ದಿಗಂತದವರೆಗೆ ಇಡೀ ಊರಿನ ವಿಹಂಗಮ ನೋಟ ಸಿಗುತ್ತದೆ. ಯಾದಗಿರಿ ಮತ್ತು ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವವರು ಟೇಲರ್ ಬಂಗಲೆಯನ್ನು ನೋಡಲೇಬೇಕು.