ಶ್ರೀ ಕಾಳಿಕಾ ದೇವಿ ದೇವಾಲಯ
ಕಾಳಿಕಾ ದೇವಿ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಬೆಳಗಾವಿಯಲ್ಲಿರುವ ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದ್ದು ಶಕ್ತಿ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿದೆ. [೧]
ಇತಿಹಾಸ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಸ್ಥಳದ ಹೆಸರನ್ನು ಋಷಿಶೃಂಗಪುರ, ಪಿರಿಶಿಂಗಿ ಅಥವಾ ಹಿರಿಶಿಂಗಿ ಎಂದು ಎರಡು ದಾಖಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಜಗದೇಕಮಲ್ಲನ ದಿನಾಂಕ ೧೧೪೮ ಮತ್ತು ೪ನೇ ಸೋಮೇಶ್ವರರ ೧೧೮೬ ರ ದಿನಾಂಕದ ಎರಡು ದಾಖಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. [೨] ಇದು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿತ್ತು.
ಪುರಾತತ್ವ ಇಲಾಖೆ ನಡೆಸಿದ ಅಧ್ಯಯನಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಸಿರಸಂಗಿಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಕಾಳಿಕಾ ದೇವಿಯ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಮೊದಲ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಸಣ್ಣ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿಯ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಸ್ಮಾರಕಗಳು ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯಗಳ ಕಾರಣದಿಂದ ಸಿರಸಂಗಿಯು ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾದ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ಮೊದಲು ಈ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಪಿರಿಸಿಂಗ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು ಆದರೆ ನಂತರ ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಈ ಹೆಸರನ್ನು ಹಿರಿಸಿಂಗಿ ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸಲಾಯಿತು. [೩]
ಪುರಾಣ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಸಿರಸಂಗಿಯಲ್ಲಿರುವ ಶ್ರೀ ಕಾಳಿಕಾ ದೇವಿಯ ದೇವಾಲಯವು ಪೌರಾಣಿಕ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಏಕೆಂದರೆ ಅದರ ಹೆಸರನ್ನು ಅನೇಕ ಹಿಂದೂ ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. [೪]
ಅಂತಹ ಒಂದು ಪುರಾಣವು ಪ್ರಸ್ತುತ ಶ್ರೀ ಕಾಳಿಕಾ ದೇವಿಯ ದೇವಾಲಯವಿರುವ ಸ್ಥಳವಾಗಿರುವ ವೃಷ್ಯ ಶೃಂಗ ತಪೋವನದಲ್ಲಿ ವೃಷ್ಯ ಶೃಂಗ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಸಂತನು ತಪಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದನು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ನರುಂದಾಸುರ (ನರಗುಂದ), ಬೆಟ್ಟಸುರ (ಬೆಟಸುರ) ಮತ್ತು ನಲುಂಡಾಸುರ (ನವಲಗುಂದ) ಮುಂತಾದ ರಾಕ್ಷಸರು ಅವನ ಧ್ಯಾನಕ್ಕೆ ಭಂಗ ತಂದರು. ನಂತರ ಚಿಕ್ಕುಂಬಾಸುರ (ಚಿಕ್ಕುಂಬಿ) ಮತ್ತು ಹಿರೇಕುಂಬಾಸುರ (ಹಿರೇಕುಂಬಿ) ದೇವತೆಗಳು ತಪಸ್ವಿ ವೃಷ್ಯ ಶೃಂಗನ ಮನವಿಗೆ ಓಗೊಟ್ಟು ಈ ರಾಕ್ಷಸರನ್ನು ಕೊಂದರು. ದೇವತೆಗಳು ನಂತರ ಇಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದರು ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ಶಿರಸಂಗಿಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಕಾಳಿಕಾ ದೇವಿಯ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು.
ಭೂಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಗ್ರಾಮದ ಹೊರವಲಯದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಸಣ್ಣ ಗುಡ್ಡಗಳಿದ್ದು ಒಂದು ಬೆಟ್ಟವನ್ನು ಕಲ್ಲುಪುರಗುಡ್ಡ ಎಂದು ಅದರಲ್ಲಿರುವ ಗುಹೆಯನ್ನು ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ಮೌನಪ್ಪನಗಾವಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಗುಹೆಯ ಒಳಗೆ ಸುಮಾರು ೨೦೦ ಜನರಿಗೆ ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಬಹುದಾಗಿದ್ದು ಇದರ ನಂತರ ಆರು ಮೀಟರ್ ಉದ್ದದ ಹಾದಿಯು ನೀರನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸಣ್ಣ ಹೊಂಡಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಕಾಳಿಕಾ ದೇವಾಲಯದ ಸಮೀಪವಿರುವ ಮತ್ತೊಂದು ಬೆಟ್ಟವು ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ಸಿದ್ದೇಶ್ವರಗವಿ ಎಂಬ ಗುಹೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಸುಮಾರು ೨೦೦ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳನ್ನು ಹತ್ತಿದರೆ ಗುಹೆಯೊಳಗೆ ಶಿವಲಿಂಗವಿದೆ .
ಪೂಜೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಭಕ್ತರ ವಾಗ್ದಾನವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿ ತುಲಾಭಾರ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ತೂಕಕ್ಕೆ ಸಮನಾದ ಬೆಲ್ಲ, ಗೋಧಿ, ತೆಂಗಿನಕಾಯಿ, ಅಕ್ಕಿ, ಖಾದ್ಯ ಎಣ್ಣೆ ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಹಾಕುತ್ತಾರೆ. ಅನ್ನ ದಾಸೋಹ ಸೇವೆಯೂ ಪೂಜೆಯ ಒಂದು ಭಾಗ. [೫]
ದೇವಾಲಯದ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಅನೇಕ ಭಕ್ತರು ತಮ್ಮ ಪರವಾಗಿ ಅಥವಾ ಅವರ ಕುಟುಂಬದ ಸದಸ್ಯರ ಪರವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಜ್ಞೆಗಳನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ವ್ರತಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಹಬ್ಬಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಯುಗಾದಿ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಈ ಭಾಗದ ವಿಶ್ವಕರ್ಮರು ಆಚರಿಸುವ ಪ್ರಮುಖ ಹಬ್ಬಗಳಲ್ಲಿ ಯುಗಾದಿಯೂ ಒಂದು. ವಿಶ್ವಕರ್ಮ ಸಮಾಜ ವಿಕಾಸ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಅಮವಾಸ್ಯೆಯಂದು (ಕತ್ತಲೆ-ಚಂದ್ರನ ದಿನ) ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ. ಭಕ್ತರು ತಮ್ಮ ಹೊಲಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದ ಗೋಧಿಯನ್ನು ದೇವಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದ "ಬುಟ್ಟಿ" ಆಚರಣೆಯನ್ನು ಪಾಡ್ಯಮಿಯ ಮುಂಜಾನೆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಹಳೆಗೋಡಿ ಅಮವಾಸ್ಯೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಯುಗಾದಿ ಅಮವಾಸ್ಯೆಯ ನಂತರ ಹಳೆಗೋಡಿ ಅಮವಾಸ್ಯೆಯನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ವಿಶ್ವಕರ್ಮ ಮಹೋತ್ಸವ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಇದನ್ನು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಚಟ್ಟಿ ಅಮವಾಸ್ಯೆಯಂದು ಅದ್ಧೂರಿಯಾಗಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ವಿಶ್ವಕರ್ಮ ಜಾತಿ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ವಿಶ್ವಕರ್ಮ ಜಾತಿ (ವಿಶ್ವಬ್ರಾಹ್ಮಣ / ಧೀಮಾನ್ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು / ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ಎಂದೂ ಸಹ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ) ಭಗವಾನ್ ವಿಶ್ವಕರ್ಮನ ವಂಶಸ್ಥರು ಎಂದು ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುವ ಭಾರತದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಜಾತಿಯನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಅವರು ಎಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳು, ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿಗಳು, ಶಿಲ್ಪಿಗಳು, ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವವರು ಮತ್ತು ಕಲಾವಿದರ ಜಾತಿ. ಈ ಪದವನ್ನು ಐದು ಉಪ-ಜಾತಿಗಳಿಗೆ ಅನ್ವಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ; ಕಮ್ಮಾರರು, ಬಡಗಿಗಳು, ತಾಮ್ರಗಾರರು, ಅಕ್ಕಸಾಲಿಗರು ಮತ್ತು ಶಿಲ್ಪಿಗಳು.
ಹಿಂದೂ ಕಲೆ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಕ್ಕೆ ವಿಶ್ವಕರ್ಮಿಗಳ ಕೊಡುಗೆ ಅಪಾರವಾಗಿದೆ. ನಳಂದಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯವು ದೆಹಲಿಯ ಕಬ್ಬಿಣದ ಸ್ತಂಭಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಯುಗಗಳಿಂದಲೂ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಅದ್ಭುತವಾಗಿದೆ. ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹಿಂದೂ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಮತ್ತು ಬೌದ್ಧ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವು ವಿಶ್ವಕರ್ಮಿಗಳ ದೊಡ್ಡ ಕೊಡುಗೆಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ.
ವಿಶ್ವಕರ್ಮಿ ಜಾತಿಗಳನ್ನು ಅವರ ಪುತ್ರರ ಹೆಸರಿನ ಪ್ರಕಾರ ಉಪವಿಭಾಗ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸಂಪ್ರದಾಯ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಭಗವಾನ್ ವಿಶ್ವಕರ್ಮನ ಮಕ್ಕಳು ಮನು, ಮಾಯಾ, ತ್ವಸ್ಥ, ಶಿಲ್ಪಿ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವಜ್ಞ. ಮನು ಜಾತಿಗೆ ಸೇರಿದ ಜನರು ಕಮ್ಮಾರರು; ಮನು ಗುಂಪಿನವರು ಬಡಗಿಗಳು. ಲೋಹದ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳನ್ನು ತ್ವಸ್ಥ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅಕ್ಕಸಾಲಿಗರನ್ನು ವಿಷಯಜ್ಞ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
ವಿಶ್ವಕರ್ಮಿ ಜಾತಿಗಳನ್ನು ಯಜುರ್ವೇದದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ಋಷಿಯ ಹೆಸರಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಐದು ಗೋತ್ರಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ವಿಶ್ವಕರ್ಮಿಯ ಐದು ಗೋತ್ರಗಳು ಸನಗಸ್ಯ ಮನು, ಸನಾತನಸ್ಯ ಮಯಾ, ಅಭುವನಸ್ಯ ತ್ವಷ್ಟ, ಪ್ರತಾನಸ್ಯ ಸಿಐಪಿ ಮತ್ತು ಸುಪರ್ಣಸ್ಯ ವಿಶ್ವಜ್ಞ. ವಿಶ್ವಕರ್ಮಿಗಳ ಐದು ಗೋತ್ರಗಳನ್ನು ಮತ್ತೆ ೨೫ ಉಪಕುಲಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಸಾರಿಗೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ರಸ್ತೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಸಿರಸಂಗಿಯ ಕಾಳಿಕಾ ದೇವಿ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಧಾರವಾಡದಿಂದ 62 ಕಿಮೀ ಮತ್ತು ಧಾರವಾಡ-ಬಿಜಾಪುರ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಸಿರಸಂಗಿ ಬಸ್ ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ . ಸುಮಾರು ೨ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.
ವಾಯುಮಾರ್ಗ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಹತ್ತಿರದ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವೆಂದರೆ ಬೆಳಗಾವಿ ಇದು ಸುಮಾರು ೧೦೦ ಕಿಮೀ ಮತ್ತು ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ ಸಿರಸಂಗಿಯ ಶ್ರೀ ಕಾಳಿಕಾ ದೇವಿ ದೇವಸ್ಥಾನದಿಂದ ಸುಮಾರು ೭೨ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.
ರೈಲು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಹತ್ತಿರದ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣವು ಬೆಳಗಾವಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಬೆಳಗಾವಿಯಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕದ ಇತರ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ದೈನಂದಿನ ರೈಲುಗಳಿವೆ.
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
- ↑ "Shri Kalika Devi Temple – Hindu Temple Timings, History, Location, Deity, shlokas" (in ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Retrieved 2022-01-26.
- ↑ Singh, Pradeep Kumar; Singh, Yashwant; Kolekar, Maheshkumar H.; Kar, Arpan Kumar; Chhabra, Jitender Kumar; Sen, Abhijit (2021-01-12). Recent Innovations in Computing: Proceedings of ICRIC 2020 (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Springer Nature. ISBN 978-981-15-8297-4.
- ↑ McDermott, Rachel Fell; Kripal, Jeffrey John (2005). Encountering Kali: In the Margins, at the Center, in the West (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Motilal Banarsidass Publishe. ISBN 978-81-208-2041-8.
- ↑ McDermott, Rachel Fell; Kripal, Jeffrey John (2005). Encountering Kali: In the Margins, at the Center, in the West (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Motilal Banarsidass Publishe. ISBN 978-81-208-2041-8.McDermott, Rachel Fell; Kripal, Jeffrey John (2005). Encountering Kali: In the Margins, at the Center, in the West. Motilal Banarsidass Publishe. ISBN 978-81-208-2041-8.
- ↑ "Shri Kalika Devi Temple – Hindu Temple Timings, History, Location, Deity, shlokas" (in ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Retrieved 2022-01-26."Shri Kalika Devi Temple – Hindu Temple Timings, History, Location, Deity, shlokas". Retrieved 26 January 2022.