ರೈಲ್ವೆ ಸಚಿವಾಲಯ (ಭಾರತ)
| रेल मंत्रालय | |
 ಭಾರತದ ಲಾಂಛನ | |
 Rail Bhavan in New Delhi, the seat of the Ministry of Railways and the Railways Board | |
| ಇಲಾಖೆ overview | |
|---|---|
| Formed | ಮಾರ್ಚ್ 1905[೧] |
| Jurisdiction | ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ |
| Headquarters | ರೈಲು ಭವನ 1, ರೆಸಿನಾ ರಸ್ತೆ ನವದೆಹಲಿ |
| Employees | 14 ಕೋಟಿ (2011)[೨] |
| Annual budget | ₹೭೨,೨೧೬ ಕೋಟಿ (ಯುಎಸ್$೧೬.೦೩ ಶತಕೋಟಿ) (2020-21 ಅಂ.) [೩] |
| Ministers responsible |
|
| ಇಲಾಖೆ executive |
|
| Website | www www |
ರೈಲ್ವೆ ಸಚಿವಾಲಯವು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಸಚಿವಾಲಯವಾಗಿದ್ದು, ದೇಶದ ರೈಲು ಸಾರಿಗೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ . ಸಚಿವಾಲಯವು ಸರ್ಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆಯನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ರೈಲ್ವೆ ಸಾರಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಏಕಸ್ವಾಮ್ಯವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ರೈಲ್ವೆ ಮಂಡಳಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿದೆ. ರೈಲ್ವೆ ಸಚಿವಾಲಯವು ರೈಲ್ವೆ ಮಂಡಳಿಯೊಂದಿಗೆ ನವದೆಹಲಿಯ ರೈಲ್ವೆ ಭವನದೊಳಗೆ ನೆಲೆಗೊಂಡಿದೆ.
ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ರಚನೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಸಚಿವಾಲಯವು ಕೇಂದ್ರ ಸಚಿವರು ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಸಚಿವರನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ . ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆಯ ಉನ್ನತ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿರುವ ರೈಲ್ವೆ ಮಂಡಳಿ ರೈಲ್ವೆ ಸಚಿವಾಲಯದ ಮೂಲಕ ಸಂಸತ್ತಿಗೆ ವರದಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ರೈಲ್ವೆ ಮಂಡಳಿಯಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ಏಳು ಸದಸ್ಯರು, [೫] ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸು ಆಯುಕ್ತರು (ರೈಲ್ವೆ ಮಂಡಳಿಯಲ್ಲಿ ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವಾಲಯದ ಪ್ರತಿನಿಧಿ) ಇದ್ದಾರೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ರೈಲ್ವೆ ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವೆಗಳು, ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಮತ್ತು ರೈಲ್ವೆ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಪಡೆ ಈ ಮೂರು ಖಾತೆಗಳಿಗೆ ತಲಾ ಒಬ್ಬರು ಮಹಾನಿರ್ದೇಶಕರು ಇರುತ್ತಾರೆ. ರೈಲ್ವೆ ಮಂಡಳಿಗೆ ಹಲವಾರು ನಿರ್ದೇಶನಾಲಯಗಳು ವರದಿ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ರೈಲ್ವೆ ಸಚಿವಾಲಯದಲ್ಲಿ ನೇಮಕಗೊಂಡಿರುವ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಸಂಘಟಿತ "ಗ್ರೂಪ್ ಎ ರೈಲ್ವೆ ಸೇವೆಗಳು" ಅಥವಾ ರೈಲ್ವೆ ಮಂಡಳಿ ಸಚಿವಾಲಯದ ಸೇವೆಯಿಂದ ಬಂದವರು.
ಪ್ರಸ್ತುತ ಸದಸ್ಯರು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಪ್ರಸ್ತುತ ರೈಲ್ವೆ ಸಚಿವರು :
- ಪಿಯೂಷ್ ಗೋಯಲ್ (ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2017 - ಪ್ರಸ್ತುತ)
ಪ್ರಸ್ತುತ ರಾಜ್ಯ ಸಚಿವರು :
ರೈಲ್ವೆ ಮಂಡಳಿಯ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸದಸ್ಯರು :
- ರೈಲ್ವೆ ಮಂಡಳಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು : ವಿನೋದ್ ಕುಮಾರ್ ಯಾದವ್
- ಸದಸ್ಯ (ರೋಲಿಂಗ್ ಸ್ಟಾಕ್): ಪಿಸಿ ಶರ್ಮಾ (ಎಲ್ / ಎ)
- ಸದಸ್ಯ (ಸಂಚಾರ): ಪೂರ್ಣೇಂಡು ಶೇಖರ್ ಮಿಶ್ರಾ
- ಸದಸ್ಯ (ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್): ಪ್ರದೀಪ್ ಕುಮಾರ್ (ಎಲ್ / ಎ)
- ಸದಸ್ಯ (ಎಳೆತ): ರಾಜೇಶ್ ತಿವಾರಿ
- ಸದಸ್ಯ (ಸಿಬ್ಬಂದಿ): ರಾಜೇಶ್ ತಿವಾರಿ (ಎಲ್ / ಎ)
- ಸದಸ್ಯ (ಎಸ್ & ಟಿ): ಪ್ರದೀಪ್ ಕುಮಾರ್ [೬]
- ಸದಸ್ಯ (ಎಂಎಂ): ಪಿಸಿಶರ್ಮಾ [೭]
- ಹಣಕಾಸು ಆಯುಕ್ತ: ಮಂಜುಳ ರಂಗರಾಜನ್
- ಮಹಾನಿರ್ದೇಶಕರು (ರೈಲ್ವೆ ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವೆಗಳು): ಡಾ.ಎಚ್. ಪ್ರದೀಪ್ ಕುಮಾರ್, ಮೇಜರ್ ಆರ್ ಪಾತ್ರ
- ಮಹಾನಿರ್ದೇಶಕರು (ರೈಲ್ವೆ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಪಡೆ): ಅರುಣ್ ಕುಮಾರ್, ಐಪಿಎಸ್
- ಮಹಾನಿರ್ದೇಶಕರು (ಸಿಬ್ಬಂದಿ): ಆನಂದ್ ಮಾಥುರ್
- ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ: ಸುಶಾಂತ್ ಕುಮಾರ್ ಮಿಶ್ರಾ
| ಖಾತೆಗಳು | ಸಿವಿಲ್ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ | ತರಬೇತಿ | ಗಣಕೀಕರಣ ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು |
| ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ಸಮನ್ವಯ | ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ | ದಕ್ಷತೆ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನೆ | ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕಲ್ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ |
| ಸ್ಥಾಪನೆ | ಹಣಕಾಸು | ಹಣಕಾಸು (ಬಜೆಟ್) | ಹಣಕಾಸು (ಖರ್ಚು) |
| ಆರೋಗ್ಯ | ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ | ಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಸೌಕರ್ಯಗಳು | ಕಾನೂನು |
| ಶುಲ್ಕ ರಹಿತ ಆದಾಯ (ಎನ್‌ಎಫ್‌ಆರ್) | ನಿರ್ವಹಣಾ ಸೇವೆಗಳು | ಮೆಕ್ಯಾನಿಕಲ್ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ | ಮೆಕ್ಯಾನಿಕಲ್ ಎಂಗ್ಜಿ (ಪಿಯು & ಡಬ್ಲ್ಯೂ) |
| ಅಧಿಕೃತ ಭಾಷೆ | ವೇತನ ಆಯೋಗ | ಯೋಜನೆ | ಪರಂಪರೆ |
| ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಂಪರ್ಕ | ಪರಿಸರ ನಿರ್ವಹಣೆ | ರೂಪಾಂತರ ಕೋಶ | ರೈಲ್ವೆ ಕ್ರೀಡಾ ಪ್ರಚಾರ ಮಂಡಳಿ |
| ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಶಾಖೆಗಳು | ಭದ್ರತೆ | ಸಿಗ್ನಲ್ | ಅಂಕಿಅಂಶ ಮತ್ತು ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ |
| ಮಳಿಗೆಗಳು | ದೂರಸಂಪರ್ಕ | ಟ್ರ್ಯಾಕ್ | ಸಂಚಾರ ವಾಣಿಜ್ಯ |
| ಸಂಚಾರ ಸಾರಿಗೆ | ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಮತ್ತು ಅಡುಗೆ | ಜಾಗರೂಕತೆ | ಕೃತಿಗಳು |
| ಮಹಾನಗರ ಸಾರಿಗೆ | ಐಆರ್ಸಿಎ | ಹೈ ಪವರ್ ಕಮಿಟಿ | ಸುರಕ್ಷತೆ |
| ರೈಲ್ವೆ ಪುನರ್ರಚನೆಗಾಗಿ ಉನ್ನತ ಮಟ್ಟದ ಸಮಿತಿ | ಲೆಕ್ಕಪರಿಶೋಧಕ ಸುಧಾರಣೆಗಳು | ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ಸೌಲಭ್ಯಗಳ ಸಮಿತಿ | ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಹಾಕಲಾಗಿದೆ |
| ಚಲನಶೀಲತೆ | ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆಗಾಗಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮಿಷನ್ | ಸಲಹಾ ಗುಂಪು ತಜ್ಞರ (ಎಜಿಇ) | ಸೇತುವೆ ಮತ್ತು ರಚನೆ (ಬಿ & ಎಸ್) |
ಇತಿಹಾಸ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]1901 ರಲ್ಲಿ, ರೈಲ್ವೆಯ ಆಡಳಿತ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಸರ್ ಥಾಮಸ್ ರಾಬರ್ಟ್‌ಸನ್ ಸಮಿತಿಯ ಶಿಫಾರಸುಗಳ ಮೇರೆಗೆ, ರೈಲ್ವೆ ಮಂಡಳಿಯ ಆರಂಭಿಕ ಆವೃತ್ತಿಯನ್ನು ರಚಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಮೂರು ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು.
ರೈಲ್ವೆ ಬಜೆಟ್
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಸರ್ ವಿಲಿಯಂ ಅಕ್ವರ್ತ್ ಅವರ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯ ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ರೈಲ್ವೆ ಸಮಿತಿಯು ಇಡೀ ರೈಲ್ವೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಏಕೀಕೃತ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಅವಶ್ಯಕತೆಯಿದೆ ಎಂದು ವರದಿ ಮಾಡಿತ್ತು. ಈ ಸಮಿತಿಯ ಶಿಫಾರಸುಗಳು ಮತ್ತು 1921 ರಲ್ಲಿ ಹಾಗೆ ಮಾಡಲು ನಿರ್ಣಯವನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಿದ ನಂತರ, ಸರ್ಕಾರವು ಎಲ್ಲಾ ರೈಲ್ವೆಗಳ ನೈಜ ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ವಹಿಸಿಕೊಂಡು ರೈಲ್ವೆ ಹಣಕಾಸುಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯ ಸರ್ಕಾರದ ಹಣಕಾಸುಗಳಿಂದ ಬೇರ್ಪಡಿಸಿತು. ಇದು ರೈಲ್ವೆ ಬಜೆಟ್ ಅನ್ನು ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಭಾರತದ ಸಾಮಾನ್ಯ ಬಜೆಟ್‌ನಿಂದ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಮಂಡಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ರೈಲ್ವೆ ಮಂಡಳಿಯನ್ನು ಹಣಕಾಸು ಆಯುಕ್ತರು, ಮಾರ್ಗಗಳು, ಕಾರ್ಯಗಳು, ಮಳಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಗಳ ಉಸ್ತುವಾರಿ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತ, ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಮತ್ತು ಸಂಚಾರದ ಉಸ್ತುವಾರಿ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಹೊಂದಲು ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಯಿತು. ಅದರಂತೆ, ಏಪ್ರಿಲ್ 1, 1929 ರಿಂದ, ರೈಲ್ವೆಯ ಖಾತೆಗಳ ಸಂಕಲನದ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ರೈಲ್ವೆ ಹಣಕಾಸು ಆಯುಕ್ತರು, ಲೆಕ್ಕಪರಿಶೋಧಕ ಜನರಲ್‌ನಿಂದ ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು.
ಕೊನೆಯ ರೈಲ್ವೆ ಬಜೆಟ್ [೮] ಅನ್ನು ಫೆಬ್ರವರಿ 25, 2016 ರಂದು ಶ್ರೀ ಸುರೇಶ್ ಪ್ರಭು ಅವರು ಮಂಡಿಸಿದರು. ಮೋದಿ ಸರ್ಕಾರವು 21 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2016 ರಂದು ರೈಲು ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯ ಬಜೆಟ್ ಅನ್ನು 2017 ರಿಂದ ವಿಲೀನಗೊಳಿಸಲು ಅನುಮೋದನೆ ನೀಡಿ 92 ವರ್ಷಗಳ ಹಳೆಯ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ರೈಲ್ವೆ ಬಜೆಟ್ ಮಂಡಿಸುವ ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸಿತು. [೯]
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ↑ "Times Of India". The Times of India. India. 15 April 2010. Archived from the original on 2012-11-04. Retrieved 2020-07-31.
- ↑ Indian Railways Year Book (2009–2010) (PDF). Ministry of Railways, Government of India. 2011. p. 13. Retrieved 26 August 2008.
- ↑ "Union Budget 2020-21 Analysis" (PDF). prsindia.org. 2020.[ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಮಡಿದ ಕೊಂಡಿ]
- ↑ "Vinod Yadav appointed Railway Board Chairman". livemint. 31 December 2018. Retrieved 2 January 2019.
- ↑ [೧] Corporate Overview of Indian Railways Ministry
- ↑ "Newsite". pib.gov.in. Retrieved 2020-05-29.
- ↑ "Press Information Bureau". pib.gov.in. Retrieved 2020-05-29.
- ↑ "After 92 years, Rail Budget is history". Business Standard (in ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Retrieved 24 March 2017.
- ↑ "Railway budget to be merged with General budget from 2017". 14 August 2016.