ರವಿ ಚತುರ್ವೇದಿ
ರವಿ ಚತುರ್ವೇದಿ | |
|---|---|
 ನಿರೂಪಕರು-World Cup 1987 | |
| Born | ೧೯೩೭ ಜುಲೈ ೨೭ ದಿಲೀಪ್ ನಗರ, ಕನ್ನೂರ್(U.P.) ಭಾರತ |
| Spouse | ಚಂದರ್ ಮೋಹಿನಿ ಚತುರ್ವೇದಿ |
| Children | ಪೂಜಾ ಮತ್ತು ಮನೀಶ್ |
| Awards | 1. ಪದ್ಮಶ್ರೀ 2. ಕನ್ಪೂರ್ ರತ್ನ |
ರವಿ ಚತುರ್ವೇದಿ ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ಕ್ರೀಡಾ ನಿರೂಪಕ ಮತ್ತು ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಕುರಿತು ಇಪ್ಪತ್ತೇಳು ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಬರೆದ ಲೇಖಕರಾಗಿದ್ದು, ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಭಾರತೀಯ ಕ್ರೀಡಾ ನಿರೂಪಕ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ೨೦೧೨ ರಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ನಾಲ್ಕನೇ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯಾದ ಪದ್ಮಶ್ರೀ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಿತು. ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಹಿಂದಿ ನಿರೂಪಕ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣತಜ್ಞ ಎಂಬ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಮಾಟು ಶ್ರೀ ಮತ್ತು ಖೇಲ್ ಸಾಮ್ರಾಟ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಇಂಡಿಯಾ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಇಂಟೆಲೆಕ್ಚುವಲ್ ಸೊಸೈಟಿ ಸದಸ್ಯತ್ವವನ್ನು ನೀಡಿದೆ. ಅವರು ನಿರ್ದೇಶಕರ ಮಂಡಳಿ, ದೆಹಲಿ ಜಿಲ್ಲಾ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಸಂಸ್ಥೆ (DDCA) ಸದಸ್ಯ, ಬಾಂಬೆ ನ್ಯಾಚುರಲ್ ಹಿಸ್ಟರಿ ಸೊಸೈಟಿ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಾಣಿಶಾಸ್ತ್ರ ಉದ್ಯಾನವನದ ಸಲಹಾ ಸಮಿತಿಯಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ.
ಆತ್ಮಚರಿತ್ರೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ರವಿ ಚತುರ್ವೇದಿ ದೆಹಲಿಯವರು. ಉನ್ನತ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಪ್ರೊಫೈಲ್ನೊಂದಿಗೆ, M.Sc. ಪ್ರಾಣಿಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ( ಮೀನುಗಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷತೆ ) ದೆಹಲಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ; ಮೈಕ್ರೋಬಯಾಲಜಿಯಲ್ಲಿ ಡಿಪ್ಲೊಮಾ ( ವೈರಾಲಜಿ, ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಮೈಕ್ರೋಬಯಾಲಜಿ), ಜೆಕೊಸ್ಲೊವಾಕ್ ಅಕಾಡೆಮಿ ಆಫ್ ಸೈನ್ಸಸ್; ಟಿಶ್ಯೂ ಕಲ್ಚರ್ ತರಬೇತಿ, ವಿಂಡ್ಸರ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಕೆನಡಾ; ಪಿಎಚ್.ಡಿ. ಕ್ರಿಕೆಟ್ ( ದೈಹಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ) CSJM ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ, ಕಾನ್ಪುರ ಮತ್ತು ದೆಹಲಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಜಾಕಿರ್ ಹುಸೇನ್ ದೆಹಲಿ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ನಲವತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಪ್ರಾಣಿಶಾಸ್ತ್ರದ ಮಾಜಿ ಅಧ್ಯಾಪಕ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ.
ನಿರೂಪಕರಾಗಿ ಪಾದಾರ್ಪಣೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]೧೯೬೦ ರಲ್ಲಿ, ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಮುಖ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟಗಳ ಹಿಂದಿ ಪ್ರಸಾರವನ್ನು ಹೊಂದಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು. ಈ ವೇಳೆ ರವಿ ಚತುರ್ವೇದಿ ಅವರು ೧೯೬೧ ರಲ್ಲಿ ಆಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ರೇಡಿಯೊದ ಮೊದಲ ಹಿಂದಿ ನಿರೂಪಕರಾಗಿ ಪಾದಾರ್ಪಣೆ ಮಾಡಿದರು. ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ಅವರು ಇತರ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ, ೧೧೨ ಟೆಸ್ಟ್ ಮತ್ತು ೨೨೦ ODI ಗಳನ್ನು ಕವರ್ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಸ್ಟಾರ್ ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್, ESPN, TWI, ನಿಂಬಸ್ ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್, ವರ್ಲ್ಡ್ ಟೆಲ್ ಜೊತೆಗೆ ಸಹ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. UNESCO ಮತ್ತು ವರ್ಲ್ಡ್ ವೈಡ್ ಫಂಡ್ (WWF) ಫಾರ್ ನೇಚರ್‌ಗೆ ಅವರು ನೆರವು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.
ಬರವಣಿಗೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಶಾಂತಿ, ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ತಿಳುವಳಿಕೆ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು, ಅಳಿವಿನಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ದೇಶಗಳ ಹೆಸರಿಸುವ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಜೊತೆಗೆ ಸ್ವತಂತ್ರ ಪತ್ರಕರ್ತರಾಗಿ, ಅವರು ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಶಿಕ್ಷಣ, ಪರಿಸರ ಸಂರಕ್ಷಣೆ, ವನ್ಯಜೀವಿ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯದ ಬಗ್ಗೆ ನಿಯತಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಮತ್ತು ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಮುಖ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ದಿನಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ದೇಶದ ಪ್ರಮುಖ ಕ್ರೀಡಾ ವಾರಪತ್ರಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ (ವಿಸ್ಡನ್) ಮತ್ತು ವೆಸ್ಟ್ ಇಂಡೀಸ್. ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಮೂಲಕ ಕೆರಿಬಿಯನ್ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಡಯಾಸ್ಪೊರಾದಲ್ಲಿ ನಿರಂತರ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಸಾಮಾನ್ಯ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಅಂಕಣಕಾರರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಟ್ರಿನಿಟಿ ಮಿರರ್ ಟಿವಿಯಲ್ಲಿ ಪರಿಣಿತರಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಚೆನ್ನೈ ಮೂಲದ ದಿನಪತ್ರಿಕೆ ಟ್ರಿನಿಟಿ ಮಿರರ್‌ನಲ್ಲಿ ದೇಶದ ಇತರ ಸಾಮಾಜಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಕುರಿತು ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಮೀನುಗಾರಿಕಾ ಇಲಾಖೆಯೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ., ಫಿಶ್ ಫಾರ್ಮ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಾಣಿಶಾಸ್ತ್ರ ಶಿಕ್ಷಕರಾಗಿ ಮಾಡಿದರು, ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕಾರರು ಹಿಂದಿ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಕಾಮೆಂಟರಿಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಕಾರಣ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಪ್ರಾಣಿಶಾಸ್ತ್ರ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಇದು ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹತೆ ಮತ್ತು ಜನಪ್ರಿಯತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಿತು.
ಸಮಾಜ ಸೇವೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಬರಹಗಳ ಮೂಲಕ ಭೂತಾನ್, ಹವಾಯಿ, ಕುವೈತ್, ಮಾಲ್ಡೀವ್ಸ್, ಮಲೇಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಸಿಂಗಾಪುರದಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಅನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಿದ್ದಾರೆ. ವಿವಿಧ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಅವರ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವಿಕೆ ಅವರನ್ನು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವೇದಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡಿತು; ವರ್ಲ್ಡ್ ಅಸೆಂಬ್ಲಿ ಆಫ್ ಯೂತ್ಸ್ (WAY) ವಾರ್ಷಿಕ ಸಮ್ಮೇಳನ, ಲೀಜ್, ಬೆಲ್ಜಿಯಂ (೧೯೬೯), WAY ಏಷ್ಯಾ-ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಪಾಪ್ಯುಲೇಶನ್ ಎಜುಕೇಶನ್ ಸೆಮಿನಾರ್, ಸಿಂಗಾಪುರ್ (೧೯೭೦) ಮತ್ತು ಕೆರಿಬಿಯನ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಡಯಾಸ್ಪೊರಾದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿರುವುದು ಗಯಾನಾಗೆ ಭಾರತೀಯ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ನಿಯೋಗಗಳ ಸದಸ್ಯನಾಗಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. (೧೯೮೮) ಟ್ರಿನಿಡಾಡ್ ಮತ್ತು ಟೊಬಾಗೊ (೧೯೯೫) ಭಾರತೀಯ ಆಗಮನದ ೧೫೦ ನೇ ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವದ ಆಚರಣೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ.ಚತುರ್ವೇದಿಯವರು ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಕಾನ್ಪುರದ ಕಾನ್ಪುರದ ತಮ್ಮ ಪೂರ್ವಜರ ಗ್ರಾಮವಾದ ದಲೀಪ್ ನಗರಕ್ಕೆ ವಿದ್ಯುತ್ ಅಳವಡಿಸುವ ಮೂಲಕ ಅವಿನಾಭಾವ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಮುಚ್ಚಿದ ನೀರಾವರಿ ಕಾಲುವೆಯನ್ನು ಹೂಳಿನಿಂದ ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸಿ ಮತ್ತು ನೀರಾವರಿ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ರೈತರಿಗೆ ಉಚಿತ ನೀರು ಹರಿಸಲು ದುರಸ್ತಿ ಮಾಡಿಸುವ ಕಾರ್ಯ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ.
ಕೃತಿಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಚತುರ್ವೇದಿ ಅವರು ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಕುರಿತು ಇಪ್ಪತ್ತೇಳು ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ; ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ನಲ್ಲಿ ಹದಿನೇಳು, ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ ಐದು ಮತ್ತು ಮರಾಠಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು .(15)(16 ). ಅವರ ಕೆಲವು ಗಮನಾರ್ಹ ಕೃತಿಗಳು:
- ವಿಶ್ವಕಪ್ ಕ್ರಿಕೆಟ್: ಒಂದು ಸಂಕಲನ
- ಮಿಲೇನಿಯಂನ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಭಾರತೀಯ ಕ್ರಿಕೆಟಿಗರು
- ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಕೆ ಸಿತಾರೆ (ಕ್ರಿಕೆಟ್ ನ ತಾರೆಗಳು)
- ವೆಸ್ಟ್ ಇಂಡೀಸ್-ಭಾರತ ಟೆಸ್ಟ್ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪುಸ್ತಕ
- 'ಲೆಜೆಂಡರಿ ಭಾರತೀಯ ಕ್ರಿಕೆಟಿಗರು (ಪುರುಷರು, ಕ್ಷಣಗಳು ಮತ್ತು ನೆನಪುಗಳು)
- ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಕಿ ರೋಚಕ್ ಬಾಟೆನ್ (ಕ್ರಿಕೆಟ್ - ಆಸಕ್ತಿಕರ ಸಂಗತಿಗಳು)
- ವಿಶ್ವಕಪ್ ಕ್ರಿಕೆಟ್
- ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಕಾಮೆಂಟರಿ ಕಕ್ಷ್ ಸೆ (ಹಿಂದಿ )
- ಭಾರತೀಯ ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಕೆಟ್ (ಭಾರತೀಯ ಸನ್ನಿವೇಶದಲ್ಲಿ ಕ್ರೀಡೆ)
- ಕ್ರಿಕೆಟ್ ವಿವರಣೆ ಮತ್ತು ವಿವರಣೆಗಾರರು
- ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಪೌರಾಣಿಕ ಸಂದರ್ಭ್ (ಖೇಲ್ ಭಾರತೀಯ ಪಕ್ಚ್) (ಹಿಂದಿ)
ಹೆಸರಾಂತ ಕ್ರಿಕೆಟಿಗರೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಕೆರಿಬಿಯನ್ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ಗೆ ಇಂಡೋ-ವೆಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯನ್ಸ್ ಕೊಡುಗೆ ಎಂಬ ವಿಷಯದ ಕುರಿತು ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಭಾರತದ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಭಾಷೆಯ ದಿನಪತ್ರಿಕೆಯಾದ ಹಿಂದೂಸ್ತಾನ್ ಟೈಮ್ಸ್‌ಗೆ ಸಂಪಾದಕೀಯ ಮತ್ತು ಅಂಕಣಗಳನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಮುಷ್ತಾಕ್ ಅಲಿ, ಪೊಲ್ಲಿ ಉಮ್ರಿಗರ್, ನವಾಬ್ ಪಟೌಡಿ, ಅಜಿತ್ ವಾಡೇಕರ್, ಚಂದು ಬೋರ್ಡ್, ಬಾಪು ನಾಡಕರ್ಣಿ, ಫರೋಖ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್, ಬಿಶನ್ ಸಿಂಗ್ ಬೇಡಿ, ಗುಂಡಪ್ಪ ವಿಶ್ವನಾಥ್, ಸುನಿಲ್ ಗವಾಸ್ಕರ್, ಶ್ರೀನಿವಾಸ್ ವೆಂಕಟರಾಘವನ್, ಮೊಹಿಂದರ್ ಅಮರನಾಥ್, ದಿಲೀಪ್ ವೆಂಗ್‌ಸರ್ಕರ್, ರವಿಕರ್ ಮೊಹಿಂದ್, ಎಸ್. ಮನೋಜ್ ಪ್ರಭಾಕರ್, ಮಣಿಂದರ್ ಸಿಂಗ್, ವೀರೇಂದ್ರ ಸೆಹ್ವಾಗ್; ಬಾಬಿ ಸಿಂಪ್ಸನ್, ರಾಮನ್ ಸುಬ್ಬಾ ರೋ, ಮುಷ್ತಾಕ್ ಮೊಹಮ್ಮದ್, ಗ್ಲೆನ್ ಟರ್ನರ್, ಜೆಫ್ ಸ್ಟೋಲ್ಮೆಯರ್, ಸರ್ ಗ್ಯಾರಿ ಸೋಬರ್ಸ್, ಸರ್ ವೆಸ್ಲಿ ಹಾಲ್, ಕ್ಲೈವ್ ಲಾಯ್ಡ್, ಡೆರಿಕ್ ಮುರ್ರೆ, ಆಲ್ವಿನ್ ಕಲ್ಲಿಚರನ್, ಸರ್ ವಿವ್ ರಿಚರ್ಡ್ಸ್, ಸರ್ ರಿಚಿ ರಿಚರ್ಡ್ಸನ್ ಮತ್ತು ರಂಜನ್ ಮದುಂಗಾಲ್ ಇತರ ಹೆಸರಾಂತ ಮೃತ ಮತ್ತು ಜೀವಂತ ಟೆಸ್ಟ್ ಕ್ರಿಕೆಟಿಗರೊಂದಿಗೆ ಸ್ನೇಹ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆಂದು ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ.
ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ ದೇಶಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ, ಬೆಲ್ಜಿಯಂ, ಭೂತಾನ್, ಬಾರ್ಬಡೋಸ್, ಕಾಂಬೋಡಿಯಾ, ಕೆನಡಾ, ಚೀನಾ, ಜೆಕ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್, ಫ್ರಾನ್ಸ್, ಜರ್ಮನಿ, ಗಯಾನಾ, ಹಾಂಗ್ ಕಾಂಗ್, ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾ, ಇರಾಕ್, ಜಮೈಕಾ, ಜೋರ್ಡಾನ್, ಕುವೈತ್, ಲೆಬನಾನ್, ಮಲೇಷ್ಯಾ, ಮಾರಿಷಸ್, ನ್ಯೂಜಿಲೆಂಡ್, ನೆದರ್ಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್, ಪಾಕಿಸ್ತಾನ, ರೊಮೇನಿಯಾ, ಸಿಂಗಾಪುರ, ಸ್ಲೋವಾಕ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್, ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾ, ಸುರಿನಾಮ್, ಸಿರಿಯಾ, ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್, ಟ್ರಿನಿಡಾಡ್ ಮತ್ತು ಟೊಬಾಗೊ, ಯುಎಇ (ದುಬೈ, ಶಾರ್ಜಾ) ಮತ್ತು USAಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.
ಹೆಚ್ಚಿನ ಓದುವಿಕೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- Ravi Chaturvedi (September 2005). World Cup Cricket: A Compendium. Harman Publishing House. p. 648. ISBN 978-8186622797.
- Ravi Chaturvedi (2000). Millennium's greatest Indian cricketers. Saru Prakashan. p. 163. ISBN 978-8187041016.
- Ravi Chaturvedi (2011). Cricket Ke Sitare. Prabhat Publications. p. 259. ISBN 978-8173156311.
- Ravi Chaturvedi. The Complete Book Of West Indies-india Test Cricket. Orient Paperbacks. p. 200.
- Ravi Chaturvedi (2009). Legendary Indian Cricketers (Men, Moments and Memories). New Delhi: Ocean Books. ISBN 9788184300758.
- Ravi Chaturvedi (January 2011). Cricket Ki Rochak Baten. ISBN 9789380183510.
- Ravi Chaturvedi (1992). World Cup Cricket. Vikas Publishing. ISBN 9780706961362.
ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- "Civil Investiture Ceremony - Padma Shri". Video. YouTube. 4 April 2012. Retrieved 1 December 2014.