ಮಂಜಿರಾ ನದಿ
| ಮಂಜಿರಾ ನದಿ | |
|---|---|
| |
ಮಂಜರಾ ನದಿಯ ಹರಿವು ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಗೋಚರಿಸುತ್ತದೆ.
| |
| ಸ್ಥಳ | |
| ದೇಶ | ಭಾರತ |
| ರಾಜ್ಯ | ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ, ಕರ್ನಾಟಕ, ತೆಲಂಗಾಣ |
| ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು | |
ಮಂಜರಾ ನದಿ ( ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಮಂಜರಾ ಅಥವಾ ಮಂಜೀರ ಎಂದು ಕೂಡ ಉಚ್ಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ) ಗೋದಾವರಿ ನದಿಯ ಉಪನದಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ, ಕರ್ನಾಟಕ ಮತ್ತು ತೆಲಂಗಾಣ ರಾಜ್ಯಗಳ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುತ್ತದೆ. ಇದು ೮೨೩ ಮೀಟರ್ (೨೭೦೦ ಅಡಿ) ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ಅಹ್ಮದ್‌ನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸಮೀಪವಿರುವ ಬೆಟ್ಟಗಳ ಬಾಲಘಾಟ್ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟುತ್ತದೆ. ಮತ್ತು ಗೋದಾವರಿ ನದಿಗೆ ಸೇರುತ್ತದೆ. ಇದು ಒಟ್ಟು ೩೦,೮೪೪ ಚದರ ಕಿ.ಮೀ(೩,೦೮೪,೪೦೦ ಹೆ) ನಷ್ಟು ಜಲಾನಯನ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ . [೧] ಈ ನದಿಯು ತ್ರಿವೇಣಿ ಸಂಗಮದಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.
ವಿವರಣೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ನದಿಯ ಮೂಲವು ಬೀಡ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಗವಲ್ವಾಡಿ ಗ್ರಾಮದ ಬಳಿ ಇದೆ. ಈ ನದಿಯು ಉಸ್ಮಾನಾಬಾದ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಉತ್ತರದ ಗಡಿಯಿಂದ ಹರಿಯುತ್ತದೆ, ಲಾತೂರ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮೂಲಕ ಹರಿದು ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆಗೆ ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ತೆಲಂಗಾಣಕ್ಕೆ ಹರಿಯುತ್ತದೆ. ಇದು ಬಾಲಘಾಟ್ ಪ್ರಸ್ಥಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಅದರ ಉಪನದಿಗಳಾದ ಟೆರ್ನಾ, ತವರ್ಜಾ ಮತ್ತು ಘರ್ಣಿ ಉಪನದಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಹರಿಯುತ್ತದೆ. ಮಂಜರಾದ ಇತರ ಮೂರು ಉಪನದಿಗಳೆಂದರೆ ಮಾನ್ಯದ್, ತೇರು ಮತ್ತು ಲೆಂಡಿ ಇವು ಉತ್ತರ ಬಯಲಿನಲ್ಲಿ ಹರಿಯುತ್ತವೆ.
ನದಿಯು, ಅದರ ಉದ್ದದ ಮೊದಲ ಮೂರನೇ ಎರಡರಷ್ಟು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪಶ್ಚಿಮದಿಂದ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಹರಿಯುತ್ತದೆ, ತೆಲಂಗಾಣದ ಸಂಗಾರೆಡ್ಡಿ ಪಟ್ಟಣದವರೆಗೆ, ಸ್ವಲ್ಪ ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ಅದು ತನ್ನ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ಹರಿಯುತ್ತದೆ. ನದಿಯ ಅಂತಿಮ ಭಾಗವು ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ತೆಲಂಗಾಣದ ನಡುವಿನ ಗಡಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ. ಮಂಜಿರಾ ನದಿಯು ಹರಿದ್ರಾ ನದಿಯೊಂದಿಗೆ ಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಗೋದಾವರಿ ನದಿಯೊಂದಿಗೆ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಧರ್ಮಾಬಾದ್, ಮತ್ತು ಆಗ್ನೇಯದಲ್ಲಿ ತೆಲಂಗಾಣದ ಕಂದಕುರ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಈ ತ್ರಿವೇಣಿ ಸಂಗಮ ಹಿಂದೂಗಳಿಗೆ ಪವಿತ್ರವಾಗಿದೆ.
ಉಪನದಿಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
- ತೆರ್ನಾ ನದಿ: ಇದು ಔಸಾ ತಾಲೂಕಿನ ದಕ್ಷಿಣ ಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಹರಿಯುವ ಮಂಜರಾದ ಮುಖ್ಯ ಉಪನದಿಯಾಗಿದೆ.
- ಮಾನ್ಯದ್: ಈ ನದಿಯು ಬೀಡ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಧರ್ಮಪುರಿಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಮೂಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಲಾತೂರ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಅಹಮದ್‌ಪುರ ತಾಲೂಕಿನ ಮೂಲಕ ಹರಿಯುತ್ತದೆ.
- ಲೆಂಡಿ: ಈ ನದಿಯು ಉದ್ಗೀರ್ ತಾಲೂಕಾದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಮೂಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಅಹಮದ್‌ಪುರ ತಾಲೂಕಿನ ಮೂಲಕ ಹರಿದು ನಾಂದೇಡ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ತಿರು ನದಿಯನ್ನು ಸೇರುತ್ತದೆ.
- ಘರ್ಣಿ: ಈ ನದಿಯು ವಡ್ವಾಲ್ ಬಳಿ ತನ್ನ ಮೂಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಚಾಕುರ್ ತಾಲೂಕಾ ಮೂಲಕ ಹರಿಯುತ್ತದೆ.
- ತವರ್ಜಾ: ತವರ್ಜಾ ಲಾತೂರ್ ತಾಲೂಕಿನ ಮುರುದ್ ಬಳಿ ಹುಟ್ಟಿ ಲಾತೂರ್ - ಔಸಾ ಗಡಿಯಲ್ಲಿರುವ ಶಿವನಿಯಲ್ಲಿ ಮಂಜರಾ ನದಿಯನ್ನು ಸೇರುತ್ತದೆ. [೨]
ಕಟ್ಟಡಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಮೋರ್ಗಿ ಗ್ರಾಮವು ೧೦೧೫ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಕರ್ನಾಟಕ ಮತ್ತು ತೆಲಂಗಾಣ ನಡುವಿನ ಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಮೇದಕ್‌ನಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಮಂಜೀರಾ ನದಿಯನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಗ್ರಾಮಸ್ಥರಿಗೆ ಮಂಜಿರಾ ನದಿಯು ಪ್ರಮುಖ ನೀರಿನ ಮೂಲವಾಗಿದೆ. ಬೇಸಾಯವು ಪ್ರಮುಖ ಉದ್ಯೋಗವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಜಿಂಕೆ ಜಲಾಶಯದ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. [೩]
ಮೇದಕ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮಾಂಜ್ರಾ ನದಿಯ ಮೇಲಿರುವ ಸಿಂಗೂರ್ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಮೇದಕ್ ಮತ್ತು ನಿಜಾಮಾಬಾದ್ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಪಕ್ಕದ ಅವಳಿ ನಗರಗಳಾದ ಹೈದರಾಬಾದ್ ಮತ್ತು ಸಿಕಂದರಾಬಾದ್‌ಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಕುಡಿಯುವ ನೀರಿನ ಮೂಲವಾಗಿದೆ. ನದಿಯು ಬೀದರ್‌ಗೆ ಸಹ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತದೆ.
ಭಾರತದ ತೆಲಂಗಾಣದ ನಿಜಾಮಾಬಾದ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಅಚ್ಚಂಪೇಟಾ ಮತ್ತು ಬಂಜಪಲ್ಲೆ ಗ್ರಾಮಗಳ ನಡುವೆ ಮಾಂಜ್ರಾ ನದಿಗೆ ಅಡ್ಡಲಾಗಿ ನಿಜಾಮ್ ಸಾಗರ್ ಅಣೆಕಟ್ಟನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಪರಿಸರ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
೨೦ನೇ ಶತಮಾನದ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ೨೧ನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಮಂಜೀರದ ಮೇಲ್ಭಾಗವು ಪರಿಸರದ ಅವನತಿಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿತು, ಇದು ಅಂತರ್ಜಲ ಮರುಪೂರಣಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಹರಿದುಹೋಗುವಿಕೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿತು ಮತ್ತು ಸವೆತ ಮತ್ತು ಹೂಳು ತುಂಬುವಿಕೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿತು. [೪] [೫] [೬]
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
- ↑ "River Systems Of Karnataka". Irrigation Dept. of Karnataka. Archived from the original on 16 Jul 2012. Retrieved 19 August 2023.
- ↑ "District Profile". Latur District Official Website. Archived from the original on 30 March 2018. Retrieved 19 August 2023.
- ↑ "Morgi Post Office". iCBSE (in ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Retrieved 19 August 2023.
- ↑ "In dry Latur, villagers revive a dead river". The Times of India. 10 May 2016. Archived from the original on 12 May 2016. Retrieved 19 August 2023.
- ↑ "Latur Drinking Water Crisis highlights absence of Water Allocation Policy and Management". South Asia Network on Dams, Rivers and People. 20 April 2016.
- ↑ Gokhale, Nihar (8 September 2015). "Water supply once a month: lessons to be learnt from Latur". Catch News (Rajasthan Patrika Group). Archived from the original on 11 September 2015. Retrieved 19 August 2023.