ಬೇಟಿ ಬಚಾವೋ ಬೇಟಿ ಪಢಾವೋ

ಬೇಟಿ ಬಚಾವೋ, ಬೇಟಿ ಪಢಾವೋ
ಸ್ಥಾಪಕ	ಭಾರತ ಸರಕಾರ
ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ	ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ
ಮುಖ್ಯ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು	ಮಹಿಳಾ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಚಿವಾಲಯ, ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬ ಕಲ್ಯಾಣ ಸಚಿವಾಲಯ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ ಸಚಿವಾಲಯ (ಭಾರತ) ಜಂಟಿ ಉಪಕ್ರಮ
ಸ್ಥಾಪನೆ	೨೨-೦೧-೨೦೧೫
ಸಧ್ಯದ ಸ್ಥಿತಿ	ಸಕ್ರಿಯ

ಬೇಟಿ ಬಚಾವೋ, ಬೇಟಿ ಪಢಾವೋ ( transl. ಮಗಳನ್ನು ಉಳಿಸಿ, ಮಗಳಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀಡಿ) ಎಂಬುದು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಅಭಿಯಾನವಾಗಿದೆ. ಇದು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ, ಹರಿಯಾಣ, ಉತ್ತರಾಖಂಡ, ಪಂಜಾಬ್, ಬಿಹಾರ ಮತ್ತು ದೆಹಲಿಯ ಸಮೂಹಗಳನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ .

ಹಿನ್ನೆಲೆ

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮಕ್ಕಳ ಲಿಂಗ ಅನುಪಾತವು ಅಪಾಯಕಾರಿ ದರದಲ್ಲಿ ಇಳಿಯುತ್ತಿದೆ. ೨೦೧೧ ರ ಜನಗಣತಿಯಲ್ಲಿ, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮಕ್ಕಳ ಲಿಂಗ ಅನುಪಾತವು ೦ ರಿಂದ ೬ ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನ ಹುಡುಗಿಯರಲ್ಲಿ ೯೧೯ ಮಹಿಳೆಯರು. ೨೦೧೪ ರ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳ ದಿನದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳ ವಿರುದ್ಧ ಲಿಂಗಭೇದಭಾವವನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕರನ್ನು ಕೇಳಿಕೊಂಡರು.

೨೦೧೫ ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಸಭೆ

ಬೇಟಿ ಬಚಾವೋ, ಬೇಟಿ ಪಢಾವೋ (ಬಿಬಿಬಿಪಿ) ಯೋಜನೆಯನ್ನು ೨೨ ಜನವರಿ ೨೦೧೫ ರಂದು ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಅವರು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಇದು ಕುಸಿಯುತ್ತಿರುವ ಮಕ್ಕಳ ಲಿಂಗ ಅನುಪಾತದ ಚಿತ್ರದ (ಸಿಎಸ‍್‍ಆರ್) ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ತೆಯೇ ಇದು ಮಹಿಳಾ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಚಿವಾಲಯ, ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬ ಕಲ್ಯಾಣ ಸಚಿವಾಲಯ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ ಸಚಿವಾಲಯ ಜಂಟಿಯಾಗಿ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉಪಕ್ರಮವಾಗಿದೆ. ಇದು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಸಿಎಸ್‌ಆರ್ ಇರುವ ದೇಶದಾದ್ಯಂತ ೧೦೦ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಹು-ವಲಯ ಕ್ರಿಯೆಯ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿದೆ.

೨೬ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೧೬ ರಂದು, ಒಲಿಂಪಿಕ್ಸ್ ೨೦೧೬ ರ ಕಂಚಿನ ಪದಕ ವಿಜೇತೆ ಸಾಕ್ಷಿ ಮಲಿಕ್ ಅವರನ್ನು ಬಿಬಿಬಿಪಿ ಯ ಬ್ರಾಂಡ್ ಅಂಬಾಸಿಡರ್ ಆಗಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು.

#'ಸೆಲ್ಫಿ ವಿತ್ ಡಾಟರ್' ಎಂಬ ಹ್ಯಾಶ್‌ಟ್ಯಾಗ್ ಅನ್ನು ಜೂನ್ ೨೦೧೫ ರಲ್ಲಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಇದು ಹರಿಯಾಣದ ಜಿಂದ್ ಗ್ರಾಮದ ಬೀಬಿಪುರದ ಸರಪಂಚ್ ಸುನಿಲ್ ಜಗ್ಲಾನ್ ತನ್ನ ಮಗಳು ನಂದಿನಿಯೊಂದಿಗೆ ಸೆಲ್ಫಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ೯ ಜೂನ್ ೨೦೧೫ ಫೇಸ್‌ಬುಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಪೋಸ್ಟ್ ಮಾಡಿದಾಗ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಈ ಹ್ಯಾಶ್‌ಟ್ಯಾಗ್ ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ ಖ್ಯಾತಿಯನ್ನು ಗಳಿಸಿತು.

ಈ ಉಪಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಕಾರಣಗಳು

ಲಿಂಗ-ಆಯ್ದ ಗರ್ಭಪಾತ ಅಥವಾ ಹೆಣ್ಣು ಭ್ರೂಣಹತ್ಯೆಯು ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಕೆಲವು ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಗಂಡು ಶಿಶುಗಳಿಗೆ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತವಾಗಿ ಜನಿಸಿದ ಹುಡುಗಿಯರ ಅನುಪಾತದಲ್ಲಿ ತೀವ್ರ ಕುಸಿತಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಟ್ರಾಸೌಂಡ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವು ಗರ್ಭಿಣಿಯರಿಗೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಟುಂಬಗಳಿಗೆ ಗರ್ಭಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಭ್ರೂಣದ ಲೈಂಗಿಕತೆಯನ್ನು ತಿಳಿಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಸಿದೆ. ಹೆಣ್ಣು ಶಿಶುಗಳ ವಿರುದ್ಧ ತಾರತಮ್ಯವು ಹಲವಾರು ಕಾರಣಗಳಿಗಾಗಿ, ಅಲ್ಟ್ರಾಸಾನಿಕ್ ಪರೀಕ್ಷೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹೆಣ್ಣು ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾದ ಭ್ರೂಣಗಳ ಗರ್ಭಪಾತದ ಹೆಚ್ಚಳಕ್ಕೆ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದೊಂದಿಗೆ ಸಂಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.

೧೯೯೧ ರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಜನಗಣತಿಯ ಫಲಿತಾಂಶಗಳು ಬಿಡುಗಡೆಯಾದಾಗ ಈ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಮೊದಲು ಗಮನಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ೨೦೦೧ ರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಜನಗಣತಿಯ ಫಲಿತಾಂಶಗಳು ಬಿಡುಗಡೆಯಾದಾಗ ಹದಗೆಡುತ್ತಿರುವ ಸಮಸ್ಯೆ ಎಂದು ದೃಢಪಡಿಸಲಾಯಿತು. ೨೦೧೧ ರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಜನಗಣತಿಯ ಫಲಿತಾಂಶಗಳು ತೋರಿಸಿರುವಂತೆ, ಕೆಲವು ಭಾರತೀಯ ರಾಜ್ಯಗಳ ಮಹಿಳಾ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿನ ಕಡಿತವು ಹದಗೆಡುತ್ತಲೇ ಇದೆ. ಭಾರತದ ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಸಮೃದ್ಧ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯು ಹೆಚ್ಚು ಉಚ್ಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಗಮನಿಸಲಾಗಿದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವರದಕ್ಷಿಣೆ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ದೂಷಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ; ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳು ಮದುವೆಯಾಗಲು ದೊಡ್ಡ ವರದಕ್ಷಿಣೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಬೇಕು ಎಂಬ ನಿರೀಕ್ಷೆಯು ಈ ಸಮಸ್ಯೆಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣವೆಂದು ಆಗಾಗ್ಗೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.  ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಉನ್ನತ ಮಟ್ಟದ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಆಧುನಿಕ ಗ್ರಾಹಕೀಕರಣವು ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಚಲಿತದಲ್ಲಿರುವ ಸಮೃದ್ಧ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳಿಗೆ ದೊಡ್ಡ ವರದಕ್ಷಿಣೆ ನೀಡಲು ಪೋಷಕರ ಒತ್ತಡವು ಹೆಚ್ಚು ತೀವ್ರವಾಗಿರುತ್ತದೆ. 

ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹೆಣ್ಣು ಭ್ರೂಣ ಹತ್ಯೆಯ ಪ್ರಮಾಣ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿದೆ; ೨೦೦೧ ರಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ೧೦೦೦ ಗಂಡು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ೯೩೨ ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳ ಜನನದ ಪ್ರಮಾಣವು ೨೦೧೧ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ೯೧೮ ಕ್ಕೆ ಇಳಿಯಿತು. ಇದೇ ರೀತಿ ಮುಂದುವರಿದರೆ ೨೦೨೧ರ ವೇಳೆಗೆ ೧೦೦೦ ರ ವೇಳೆಗೆ ಹುಡುಗರಿಗೆ ಹುಡುಗಿಯರ ಸಂಖ್ಯೆ ೯೦೦ ಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆಯಾಗಬಹುದು ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಬೆಂಬಲ

ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಬೇಟಿ ಬಚಾವೋ ಬೇಟಿ ಪಢಾವೋ (ಬಿಬಿಬಿಪಿ) ಪ್ರಚಾರಕ್ಕಾಗಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಸಮಿತಿಯನ್ನು ರಚಿಸಿದೆ. ಸಮಿತಿಯು ಜನವರಿ ೨೦೧೫ ರಿಂದ "ಹೆಣ್ಣು ಮಗುವನ್ನು ಉಳಿಸಿ" ಮತ್ತು "ಹೆಣ್ಣು ಮಗುವಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀಡಲು" ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ಹಲವಾರು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸುತ್ತಿದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಡಾ. ರಾಜೇಂದ್ರ ಫಡ್ಕೆ ಅವರು ಬಿಬಿಬಿಪಿ ಅಭಿಯಾನದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಚಾಲಕರಾಗಿದ್ದರು.

ಬೇಟಿ ಬಚಾವೋ ಅಭಿಯಾನವನ್ನು ಭಾರತೀಯ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಸಂಘವೂ ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ.

ಪರಿಣಾಮಕಾರಿತ್ವ

ಈ ಯೋಜನೆಯು ತನ್ನ ಉದ್ದೇಶಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುವಲ್ಲಿ ವಿಫಲವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಭಾರತದ ನಿಯಂತ್ರಕರು ಮತ್ತು ಮಹಾಲೇಖಪಾಲರು (ಸಿಎಜಿ) ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ. ಸಿಎಜಿ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಹರಿಯಾಣ ಮತ್ತು ಪಂಜಾಬ್‌ನ ಹಲವು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಲಿಂಗ ಅನುಪಾತವು ಹದಗೆಟ್ಟಿದೆ. ಮಾನವ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಂಸದೀಯ ಸ್ಥಾಯಿ ಸಮಿತಿಯ ವರದಿ ಪ್ರಕಾರ ೨೦೧೬-೨೦೧೭ನೇ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಈ ಯೋಜನೆಗೆ ಮೀಸಲಿಟ್ಟ ಒಟ್ಟು ₹೪೩ ಕೋಟಿಯಲ್ಲಿ ₹೫ ಕೋಟಿ ಮಾತ್ರ ಸರಿಯಾಗಿ ಬಳಕೆಯಾಗಿದೆ.

ಸರ್ಕಾರದ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ೨೦೧೪-೧೫ ರಿಂದ ೨೦೧೮-೧೯ ರವರೆಗೆ ೫೬% ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಹಣವನ್ನು ಪ್ರಚಾರಕ್ಕಾಗಿ ಖರ್ಚು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಜಿಲ್ಲೆ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ಶೇ.೨೫ಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಹಣ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗಿದ್ದು, ಶೇ.೧೯ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಹಣವನ್ನು ಸರಕಾರ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿಲ್ಲ. ೨೦೧೪-೧೫ ಮತ್ತು ೨೦೧೬-೧೭ ರ ನಡುವೆ ಯೋಜನೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ೧೬೧ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಪೈಕಿ ೫೩ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಲಿಂಗ ಅನುಪಾತವು ಕುಸಿದಿದೆ ಎಂದು ರಾಜ್ಯ ಮಹಿಳಾ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಚಿವಾಲಯದ ಸಚಿವ ವೀರೇಂದ್ರ ಕುಮಾರ್ ಖಟಿಕ್ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ತಜ್ಞರ ಪ್ರಕಾರ, ಈ ಯೋಜನೆಯ ಕನಿಷ್ಠ ಯಶಸ್ಸಿಗೆ ಕಾರಣವೆಂದರೆ ಸರ್ಕಾರವು ಹಣವನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲು ಅಸಮರ್ಥತೆ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಉಪಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಮಾಡುವ ಬದಲು ಪ್ರಚಾರದ ಮೇಲೆ ಅಸಮರ್ಥವಾದ ಗಮನಹರಿಸುತ್ತದೆ.   ೨೦೨೧ ರಲ್ಲಿ, ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ , ಮಹಿಳಾ ಸಬಲೀಕರಣದ ಸಂಸದೀಯ ಸಮಿತಿಯ ಪ್ರಕಾರ, 'ಬೇಟಿ ಬಚಾವೋ ಬೇಟಿ ಪಢಾವೋ' ಅಭಿಯಾನಕ್ಕಾಗಿ ೭೮.೯೧% ಹಣವನ್ನು ಜಾಹೀರಾತುಗಳಿಗಾಗಿ ಖರ್ಚು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.