ಬಾಲನ್ ನಂಬಿಯಾರ್
ಬಾಲನ್ ನಂಬಿಯಾರ್ | |
ಹುಟ್ಟು |
ಬಾಲನ್ ನಂಬಿಯಾರ್ (ಜನನ 12 ನವೆಂಬರ್ 1937 ಕನ್ನಪುರಂನಲ್ಲಿ) ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ವರ್ಣಚಿತ್ರಕಾರ, ಶಿಲ್ಪಿ, ಎನಾಮೆಲಿಸ್ಟ್, ಛಾಯಾಗ್ರಾಹಕ ಮತ್ತು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಶೋಧಕ. ಇವರು ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿದ್ದಾಗಲೇ ತಮ್ಮ ಮೊದಲ ದೊಡ್ಡ ಕಲಾಕೃತಿಯಾಗಿ ಐದು ಅಡಿ ಮಣ್ಣಿನ ಶಿಲ್ಪವನ್ನು ಮಾಡಿದರು. ಶಾಲೆಯನ್ನು ಮುಗಿಸಿದ ನಂತರ, ಅವರು ಕೇರಳದ ಪಾಲಕ್ಕಾಡ್ನಲ್ಲಿರುವ ಹೈಸ್ಕೂಲ್ನಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದವರೆಗೆ ಶಿಲ್ಪಕಲೆಯನ್ನು ಕಲಿಸಿದರು. ಆಮೆಲೆ ಮದ್ರಾಸ್ನ ದಕ್ಷಿಣ ರೈಲ್ವೇಗೆ ಡ್ರಾಫ್ಟ್ಮನ್ ಆಗಿ ಸೇರಿದರು. 1971 ರಲ್ಲಿ, ನಂಬಿಯಾರ್ ಅವರು ಶಿಲ್ಪಕಲೆಯಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷತೆಯೊಂದಿಗೆ ಮದ್ರಾಸ್ನ ಸರ್ಕಾರಿ ಕಲಾ ಮತ್ತು ಕರಕುಶಲ ಕಾಲೇಜಿನಿಂದ (ಈಗ ಫೈನ್ ಆರ್ಟ್ಸ್ ಕಾಲೇಜ್, ಚೆನ್ನೈ) ಲಲಿತಕಲೆಯಲ್ಲಿ ಡಿಪ್ಲೊಮಾ ಪಡೆದರು. ಅವರು ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಜೀವನವನ್ನು ಜಲವರ್ಣ (ವಾಟರ್ಕಲರ್) ಚಿತ್ರಕಲೆಯೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು, ಆದರೆ ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಶಿಲ್ಪಕಲೆಗೆ ಬದಲಾಯಿಸಿದರು, ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಕಂಚಿನ ಮತ್ತು ಕಾಂಕ್ರೀಟ್ನಲ್ಲಿ ಎರಕಹೊಯ್ದ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದರು. ಅವರ ನಂತರದ ಉಕ್ಕಿನ ಕೆಲಸಗಳು ಇಂಡಿಯನ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ ಮದ್ರಾಸ್ನ ಲೋಹಶಾಸ್ತ್ರ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅವರ ಪ್ರಯೋಗಗಳ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಾಗಿವೆ.
ಜೀವನಚರಿತ್ರೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಇವರು ಶಿಲ್ಪಿಯಾಗಿ ಜೇಡಿಮಣ್ಣು, ಫೈಬರ್ಗ್ಲಾಸ್ ಕಾಂಕ್ರೀಟ್, ಮರ, ಕಂಚು, ಸ್ಟೀಲ್ ಮತ್ತು 2000 ರಿಂದ ಸ್ಟೇನ್ಲೆಸ್ ಸ್ಟೀಲ್ನೊಂದಿಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು. [೧] [೨] [೩] [೪] [೫] ಅವರ ಅನೇಕ ಕೃತಿಗಳು ಹೊರಾಂಗಣ ಶಿಲ್ಪಗಳಾಗಿವೆ; ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಸ್ಮಾರಕಗಳಾಗಿವೆ. [೬] ಅವರು ದಂತಕವಚ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು, [೭] [೮] ಇಟಲಿಯ ಪಡುವಾದ ಪಾವೊಲೊ ಡಿ ಪೊಲಿ ಅವರಿಂದ ಕೌಶಲ್ಯವನ್ನು ಕಲಿತರು. 1982 ರಲ್ಲಿ ವೆನಿಸ್ ಬೈನಾಲೆ, [೯] [೧೦] 1978 ರಲ್ಲಿ ಹ್ಯಾನೋವರ್ನಲ್ಲಿ ಕನ್ಸ್ಟ್ರಕ್ಟಾ-78, [೧೧] ನವದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ಟ್ರಿಯೆನ್ನೆಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಲಾ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳಲ್ಲಿ ಅವರ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಯಿತು. ಅವರ ಕೃತಿಗಳು ಅನೇಕ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳ ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಸಂಗ್ರಹಣೆಯಾಗಿವೆ.
ಬಾಲನ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ಅವರು ಭಾರತೀಯ ಪಶ್ಚಿಮ ಕರಾವಳಿಯ ನೂರಾರು ಧಾರ್ಮಿಕ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮತ್ತು ತೆಯ್ಯಂ ಮತ್ತು ಭೂತಗಳ ಕಲಾ ಪ್ರಕಾರಗಳನ್ನು ಕೂಲಂಕುಶವಾಗಿ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿ ಛಾಯಾಚಿತ್ರಗಳೊಂದಿಗೆ ದಾಖಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. [೧೨] ಅವರ ಲೇಖನಗಳು ಮತ್ತು ಛಾಯಾಚಿತ್ರಗಳು ಪುಸ್ತಕಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿವೆ. ನವದೆಹಲಿಯ ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಆರ್ಟ್ಸ್, [೧೩] ಅವರ ಸುಮಾರು 1800 ಛಾಯಾಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ. [೧೪]
ಅವರು ತಮ್ಮ ಕೃತಿಗಳು ಮತ್ತು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಶೋಧನೆಗಳಿಗೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ: 1981 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಮತ್ತು 1980 ರಲ್ಲಿ ಲಲಿತ ಕಲಾ ಅಕಾಡೆಮಿ (ನ್ಯಾಷನಲ್ ಅಕಾಡೆಮಿ ಆಫ್ ಫೈನ್ ಆರ್ಟ್ಸ್) ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಶಿಲ್ಪಕಲೆಗಳಿಗಾಗಿ 1982-83ರಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಚಿವಾಲಯದ ಹಿರಿಯ ಫೆಲೋಶಿಪ್ ಮತ್ತು 1983-85 ರಲ್ಲಿ ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಸ್ಮಾರಕ ನಿಧಿಯ ನೆಹರು ಫೆಲೋಶಿಪ್, ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಶೋಧನೆಗಾಗಿ 2005ರಲ್ಲಿ [೧೫] ಕೇರಳ ಲಲಿತ ಕಲಾ ಅಕಾಡೆಮಿಯ ಅಕಾಡೆಮಿ ಫೆಲೋಶಿಪ್ ಮತ್ತು 2013 ರಲ್ಲಿ ಕಲಾತ್ಮಕ ಚಿತ್ರಕಲೆಗಾಗಿ [೧೬] ಕೇರಳ ಸಂಗೀತ ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿಯ ಪ್ರವಾಸಿ ಕಲಾರತ್ನ ಫೆಲೋಶಿಪ್ ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ . [೧೭] ಕೇರಳ ಸರ್ಕಾರವು ಅವರಿಗೆ 2015 ರಲ್ಲಿ ಕಲಾ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುನ್ನತ ರಾಜ್ಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯಾದ 2014 ರ ರಾಜಾ ರವಿ ವರ್ಮ ಪುರಸ್ಕಾರವನ್ನು ನೀಡಿತು [೧೮] ನ್ಯಾಷನಲ್ ಗ್ಯಾಲರಿ ಆಫ್ ಮಾಡರ್ನ್ ಆರ್ಟ್, ಬೆಂಗಳೂರು ಫೆಬ್ರವರಿ 2018 ರಲ್ಲಿ ನಂಬಿಯಾರ್ ಅವರ ಆರು ದಶಕಗಳ ಕೆಲಸದ ಹಿನ್ನೋಟವನ್ನು ನಡೆಸಿತು, ಇದನ್ನು ಸದಾನಂದ್ ಮೆನನ್ ಅವರು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದರು [೧]
ಅವರು ನವದೆಹಲಿಯ ಲಲಿತ್ ಕಲಾ ಅಕಾಡೆಮಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದಾರೆ, [೧೯] ಲಲಿತ ಕಲಾ ಅಕಾಡೆಮಿಯ ಜನರಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ, [೨೦] ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಕೇಂದ್ರ ಸಲಹಾ ಮಂಡಳಿಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ. [೨೧]
ಪ್ರಮುಖ ಕೃತಿಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ಹತ್ಯೆಗೀಡಾದವರ ಸ್ಮಾರಕ, ಕೋಟಾ ಕಲ್ಲು, ಉಕ್ಕು ಮತ್ತು ಗ್ರಾನೈಟ್, 2.5 x 5.6 x 1.8 ಮೀ., ಗೋಥೆ-ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಮ್ಯಾಕ್ಸ್ ಮುಲ್ಲರ್ ಭವನ, ನವದೆಹಲಿ, 1995 [೨೨]
- ವಾಲಂಪಿರಿ ಶಂಖ, ಸ್ಟೇನ್ಲೆಸ್ ಸ್ಟೀಲ್, 2.4 ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರ, ಇಂಡಿಯನ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಸೈನ್ಸ್, ಟೆಕ್ಸಾಸ್ ಇನ್ಸ್ಟ್ರುಮೆಂಟ್ಸ್, ಬೆಂಗಳೂರು, 2000 [೨೩] ಅವರಿಂದ ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿ ನೀಡಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.
- ನೇತಾಡುವ ಶಿಲ್ಪ, ಸ್ಟೇನ್ಲೆಸ್ ಸ್ಟೀಲ್, 5.3 ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರ, ING-ವೈಶ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕ್, ಬೆಂಗಳೂರು, 2003 [೨೪]
- ಟಿಮ್ಕೆನ್ ಗಾಗಿ ಶಿಲ್ಪ, ಸ್ಟೇನ್ಲೆಸ್ ಸ್ಟೀಲ್, 6.02 ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರ, ಟಿಮ್ಕೆನ್, ಬೆಂಗಳೂರು, 2004 [೨೫] [೨೬]
- ಕನ್ನಡಿ ಬಿಂಬಮ್, 2007 [೨೭]
- ದಿ ಸ್ಕೈ ಈಸ್ ದಿ ಲಿಮಿಟ್, ಸ್ಟೇನ್ಲೆಸ್ ಸ್ಟೀಲ್, ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರ, ಇಂಡಿಯನ್ ಆಯಿಲ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್, ನವದೆಹಲಿ, 2010 [೨೮] [೨೯]
ಸಂಗ್ರಹಣೆಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ನ್ಯಾಷನಲ್ ಗ್ಯಾಲರಿ ಆಫ್ ಮಾಡರ್ನ್ ಆರ್ಟ್, ಇಂಡಿಯಾ (ನ್ಯಾಷನಲ್ ಗ್ಯಾಲರಿ ಮಾಡರ್ನ್ ಆರ್ಟ್, ನವದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿನ ಶಿಲ್ಪಗಳು; ಸರ್ಕಾರಿ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ, ಬೆಂಗಳೂರು; ನ್ಯಾಷನಲ್ ಗ್ಯಾಲರಿ ಆಫ್ ಮಾಡರ್ನ್ ಆರ್ಟ್, ಬೆಂಗಳೂರು; ಜವಾಹರ್ ಕಲಾ ಕೇಂದ್ರ, ಜೈಪುರ) [೩೦]
- ಸರ್ಕಾರಿ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ, ಚೆನ್ನೈ [೩೧]
- ಮ್ಯೂಸಿಯಂ ಆಫ್ ಸೇಕ್ರೆಡ್ ಆರ್ಟ್, ಡರ್ಬಯ್, ಬೆಲ್ಜಿಯಂ [೩೨]
- ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಅಡ್ವಾನ್ಸ್ಡ್ ಸೈಂಟಿಫಿಕ್ ರಿಸರ್ಚ್, ಬೆಂಗಳೂರು [೩೩]
- ರೀಟ್ಬರ್ಗ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ, ಜ್ಯೂರಿಚ್
ಧಾರ್ಮಿಕ ಕಲೆಯ ಕುರಿತು ಪ್ರಕಟಣೆಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ನಂಬಿಯಾರ್, ಬಾಲನ್ (2014). "ವೀರಳಿಪಟ್ಟು, ವಾಲಂಪಿರಿ ಶಂಖ, ಕನ್ನಡಿ ಬಿಂಬಂ". ಕೊಟ್ಟಾಯಂ, ಕೇರಳ ರಾಜ್ಯ, ಭಾರತ: DC ಬುಕ್ಸ್. (ಮಲಯಾಳಂ)
- ನಂಬಿಯಾರ್, ಬಾಲನ್ (2009). "ಮಿಥೋಸ್ ಅಂಡ್ ಕುನ್ಸ್ಟ್ಯಾಂಡ್ವರ್ಕ್ (ಆಚರಣೆಗಳು, ಪುರಾಣಗಳು ಮತ್ತು ಕರಕುಶಲ ವಸ್ತುಗಳು)". ಬೆಲ್ಟ್ಜ್ನಲ್ಲಿ, ಜೋಹಾನ್ಸ್. ವೆನ್ ಮಾಸ್ಕೆನ್ ಟ್ಯಾನ್ಜೆನ್ - ರಿಟ್ಯುಲ್ಲೆಸ್ ಥಿಯೇಟರ್ ಅಂಡ್ ಬ್ರಾಂಜೆಕುನ್ಸ್ಟ್ ಆಸ್ ಸುಡಿಂಡಿಯನ್ . ಮ್ಯೂಸಿಯಂ ರೀಟ್ಬರ್ಗ್, ಜ್ಯೂರಿಚ್, ಪುಟಗಳು. 19–55. ISBN 978-3-907077-40-5 (ಜರ್ಮನ್)
- ನಂಬಿಯಾರ್, ಬಾಲನ್ (2001). "ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಪಶ್ಚಿಮ ಕರಾವಳಿಯ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಮುಖವಾಡಗಳು". ಮಲಿಕ್ನಲ್ಲಿ, SC ಮ್ಯಾನ್, ಮೈಂಡ್ ಮತ್ತು ಮಾಸ್ಕ್, IGNCA, ನವದೆಹಲಿ, pp. 267–271. ISBN 81-7305-192-5
- ನಂಬಿಯಾರ್, ಬಾಲನ್ (2000). "ತೆಯ್ಯಂ, ಉತ್ತರ ಕೇರಳದ ಧಾರ್ಮಿಕ ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಲೆಗಳು". ಗೋಸ್ವಾಮಿಯಲ್ಲಿ, BN ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ ಸೈನ್ಸ್, ಫಿಲಾಸಫಿ ಅಂಡ್ ಕಲ್ಚರ್ ಇನ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಸಿವಿಲೈಸೇಶನ್: ಇಂಡಿಯನ್ ಆರ್ಟ್, pp. 265–277, ನವದೆಹಲಿ. ISBN 81-215-0904-1
- ನಂಬಿಯಾರ್, ಬಾಲನ್ (1993). "ತೈ ಪರದೇವತಾ: ಕೇರಳದ ತೆಯ್ಯಂ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಅನುಕರಣೆ". ಬ್ರೂಕ್ನರ್ ಎಚ್., ಲುಟ್ಜೆ ಎಲ್., ಮಲಿಕ್ ಎ. ಫ್ಲಾಗ್ಸ್ ಆಫ್ ಫೇಮ್, ಸ್ಟಡೀಸ್ ಇನ್ ಸೌತ್ ಏಷ್ಯನ್ ಫೋಕ್ ಕಲ್ಚರ್, pp. 139–163, ಸೌತ್ ಏಷ್ಯಾ ಬುಕ್ಸ್, [೩೪]
- ನಂಬಿಯಾರ್, ಬಾಲನ್. , ಫಿಶರ್ ಇ. (1987) "ಪಟೋಲಾ / ವಿರಾಲಿ ಪಟ್ಟು - ಗುಜರಾತ್ನಿಂದ ಕೇರಳಕ್ಕೆ". ಲ್ಯಾಂಗ್, ಪೀಟರ್, ಏಷ್ಯಾಟಿಸ್ ಸ್ಟುಡಿಯನ್ 41,2 : 120–146, 1987 [೩೫] (ಜರ್ಮನ್)
- ನಂಬಿಯಾರ್, ಬಾಲನ್ (1981). "ದೇವರುಗಳು ಮತ್ತು ದೆವ್ವಗಳು - ತೆಯ್ಯಂ ಮತ್ತು ಭೂತ ಆಚರಣೆಗಳು". ದೋಷಿ, ಸರಯು (ed) ದಿ ಪರ್ಫಾರ್ಮಿಂಗ್ ಆರ್ಟ್ಸ್, ಮಾರ್ಗ ಸಂಪುಟ 34, ಸಂಚಿಕೆಗಳು 3–4, ಬಾಂಬೆ, 1981, pp 62–73
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ↑ Chawla, Rupika (1995). Surface and Depth: Indian Artists at Work. New Delhi: Viking. p. 183. ISBN 9780670861743.
- ↑ De, Aditi (2004). Articulations. Voices from Contemporary Indian Visual Art. Delhi: Rupa & Company. ISBN 9788171677481.
- ↑ Mago, Pram Nath (2001). Contemporary Art in India: A perspective. India: National Book Trust. pp. 69, 140. ISBN 8123734204.
- ↑ Matthan, Ayesha (14 March 2009). "Colours of perspective". The Hindu. Archived from the original on 23 August 2009.
- ↑ Dhar, Dwarka Nath (1981). The Indian architect, Volume 23. K. Dhar. p. 91.
- ↑ Gopalakrishnana, K.K. (3 February 2006). "A style of his own". The Hindu. Archived from the original on 29 June 2013. Retrieved 19 July 2014.
- ↑ Ebrahim, Alkazi. Art Heritage 10 1990–91. New Delhi: Art Heritage Publication.
- ↑ Catherine B., Asher (2004). India 2001: reference encyclopedia. South Asia Publications. p. 20. ISBN 978-0-945921-42-4.
- ↑ Carluccio, Luigi (1982). La Biennale di Venezia: visual arts; general catalogue 1982. Milan: Electa. pp. 130–131. ISBN 8820802937.
- ↑ from "Venice Biennale mediateca". ASAC – Archivio Storico delle Arti Contemporanee. La Biennale di Venezia. Archived from the original on 4 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2014. Retrieved 19 July 2014.
- ↑ "Third Triennale-India 08 Feb 21 Mar 1975". Asian Art Archive. Retrieved 19 July 2014.
- ↑ Assayag and Fuller (2005). Globalizing India: perspectives from Below. London and New York: Anthem Press. p. 207. ISBN 9781843311942. Retrieved 30 July 2014.
- ↑ "Ethnographoc collection". Indira Gandhi National Centre for the Arts. IGNCA, Delhi. Archived from the original on 3 July 2014. Retrieved 19 July 2014.
- ↑ India 1988–89 a reference annual. India: Publications Division, Ministry of Information and Broadcasting. 1 January 1990.
- ↑ "List of Jawaharlal Nehru Fellows". Jawaharlal Nehru Memorial Fund. Retrieved 19 July 2014.
- ↑ "Akademi Fellowships". Kerala Lalithakala Akademi. Retrieved 21 July 2014.
- ↑ "Kala Ratna fellowships". The Hindu. 19 January 2014.
- ↑ "Raja Ravi Verma Puraskaram". The Hindu. 18 March 2015. Retrieved 18 March 2015.
- ↑ "Shri Balan Nambiar appointed as the Acting Chairman of Lalit Kala Akademi". Lalit Kala Academy. Archived from the original on 27 March 2014. Retrieved 19 July 2014.
- ↑ "General Council Members". Lalit Kala Akademi. Archived from the original on 15 July 2014. Retrieved 19 July 2014.
- ↑ "Manual VIII Central Advisory Board on Culture" (PDF). Ministry of Culture, India. Archived from the original (PDF) on 2 October 2013. Retrieved 19 July 2014.
- ↑ Girja, Kumar (1997). The book on trial: fundamentalism and censorship in India. New Delhi: Har-Anand Publications. ISBN 8124105251.
- ↑ David, Stephen (30 October 2000). "Man of Steel". India Today. 25.
- ↑ "Stainless Steel abounds in Ing Vysya Bank, Bangalore" (PDF). Stainless India. 9 (3/2): 2. February 2004. ISSN 0971-9482.
- ↑ Ravindran, Nirmala (17 May 2004). "Steeling the show". India Today.
- ↑ Hindley, Agnieszka (15 March 2004). "Heavy metal". The Hindu. Archived from the original on 4 April 2004.
- ↑ Goswamy, B. N. (9 December 2007). "Reflections of divinity". The Tribune.
- ↑ Gopalakrishnan, K. K. (15 October 2010). "Saying it with steel". The Hindu. Archived from the original on 21 October 2010.
- ↑ "Stainless Sculpture 'The Sky is the Limit' Celebrates 50 years of the Indian Oil Corporation" (PDF). Stainless India. 15 (2): 1–2. June 2010. ISSN 0971-9482.
- ↑ National Gallery of Modern Art "Collection". National Gallery Modern Art. Retrieved 19 July 2014., India
- ↑ Tamil Nadu State Administration Report 1071-1972. Madras: Government of Tamil Nadu. 1974. p. 306.
- ↑ "Balan Nambiar". Museum of Sacred Arts. Archived from the original on 17 January 2014. Retrieved 19 July 2014.
- ↑ Jakimowicz, Marta (4 October 2003). "Between urban and cosmic spaces". Deccan Herald. Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 19 July 2014.
- ↑ "South Asia Institute of Heidelberg University". Ruprecht Karls Universität Heidelberg. Retrieved 19 July 2014.
- ↑ "Publikationsliste von Eberhard Fischer" (PDF). Rietberg Museum. Archived from the original (PDF) on 5 August 2013. Retrieved 19 July 2014.