ಪದ್ಮಾವತಿ ದೇವಸ್ಥಾನ, ವಡಂಬೈಲು
ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸಾಗರ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿರುವ ಜೋಗದಿಂದ ಸುಮಾರು 12 ಕಿ.ಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ವಡಂಬೈಲು ಎಂಬಲ್ಲಿ ಈ ಕ್ಷೇತ್ರವಿದೆ. ಶರಾವತಿ ವಿದ್ಯದಾಗಾರದ ಪ್ರದೇಶವಾದ್ದರಿಂದ ಜೋಗದಿಂದ ಮೊದಲು ಅನುಮತಿ ಪತ್ರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಬೇಕು. ಚೆಕ್ ಪೋಸ್ಟ್ ಕೂಡ ಇದೆ. ಪ್ರಕೃತಿಯ ಮಡಿಲಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಪದ್ಮಾವತಿ ಅಮ್ಮನವರ ದೇವಾಲಯವಿದೆ. ಶರಾವತಿ ತಟದಲ್ಲಿರುವ ಈ ದೇವಾಲಯ ಶರಾವತಿಯ ಹಿನ್ನೀರಿನಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲ ಪ್ರದೇಶ ಹಸಿರು ವನರಾಜಶಿಯಿಂದ ಕಂಗೊಳಿಸುತ್ತಿದೆ. ಶಾಂತಿ ಧಾಮವಾಗಿರುವ ಈ ದೇವಾಲಯವುಜೈನ ಪರಂಪರೆಯ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅತಿ ಎತ್ತರವಾಗಿರುವ ಆದಿಶೇಷನ ವಿಗ್ರಹವೂ ಇಲ್ಲಿ ಇದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ರಾಜ್ಯದ ಅನೇಕ ಕಡೆಗಳಿಂದ ಭಕ್ತಾದಿಗಳು ಬರುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲಿ ಬಂದ ಭಕ್ತಾದಿಗಳಿಗೆ ವಸತಿ ಊಟದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೂ ಇದೆ.
ಇಲ್ಲಿಂದ ಸುಮಾರು 2ಕಿ.ಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಶಿವನ ದೇವಾಲಯವಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಮರಾಠಿಕೇರಿ ಶ್ವೇತ ಲಿಂಗ ಎಂದು ಕರೆಯುವರು. ಸುಮಾರು 15ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕಿಂತ ಹಿಂದಿನ ಇತಿಹಾಸ ಹೊಂದಿರುವ ಇದನ್ನು ಸಾಳ್ವ ಹೊನ್ನ ನರೇಂದ್ರನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿದ್ದೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ರಾಣಿ ಚೆನ್ನ ಭೈರಾದೇವಿಯು ಪುನರ್ ನಿರ್ಮಿಸಿದಳು. ಬಂಕನಬಳ್ಳು ಬಸದಿಯ ಒಳಗಡೆ ಇದ್ದ ಕಾರಣ ಇದನ್ನು ಬಸದಿಲಿಂಗ ಎನ್ನುತ್ತಿದ್ದರು ಇದು ವಟ್ಟಕ್ಕಿ ಮನೆತನದ ಸುಪರ್ಧಿಯಲ್ಲಿತ್ತು.(ಶಾಸನದ ಕಲ್ಲು ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಡೆಯಾಗಿದೆ.) ವಟ್ಟಕ್ಕಿ ಮನೆತನದವರೇ ಇದರ ವಾರಸ್ದಾರರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವನ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಪಾರಂಪರಿಕವಾಗಿ ಬಂಕನಬಳ್ಳು ಮನೆತನ ನಡೆಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ದೇವಾಲಯದ ಶಿವಲಿಂಗವು ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿದ್ದು ಶ್ವೇತಲಿಂಗವಾಗಿದೆ. ನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲೂ ಕಾಣ ಸಿಗದ ಅಪರೂಪದ ೨ನೇ ಶಿವಲಿಂಗಗೆ ಇದಾಗಿದೆ. ಬಂಕನಬಳ್ಳು ಬಸದಿಯು 1920 ರಲ್ಲಿ ಬಿದರೂರು ಹಾಗು ಮಳಲಿಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಲಾಯಿತು.ಈ ಮೊದಲು ಬಸದಿಯ ಒಳಗಡೆ ಪಂಚಲೋಹದ ವಿಗ್ಹವೊಂದು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಇದ್ದ ಮಾಹಿತಿ ಇತ್ತು. ನಾಗರಾಣಿ ಜೈನ ಯಕ್ಷಿ ಪದ್ಮಾವತಿಯ ವಿಗ್ರಹವಾಗಿದ್ದು ಇದರ ಸುತ್ತಲೂ ಅಷ್ಟಕುಲ ನಾಗಗಳಿದ್ದು ಪರಸ್ಪರ ಹೆಡೆಯೆತ್ತಿದ್ದು, ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಅರ್ಧಭಾಗ ಹಾವಿನಾಕೃತಿ ಪದ್ಮಾವತಿ ಅಮ್ಮನವರ ವಿಶೇಷ ಮೂರ್ತಿ ಇತ್ತು.ಆದರೆ ಎಷ್ಟೋ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆಯೇ ಕಾಣದಾಗಿದೆ. ಈ ನಡುವೆ ಶಿವಲಿಂಗ ಹಾಗು ನಾಗರ ನೂರಾರು ವಿಗ್ರಹಗಳು ಕ್ಷೇತ್ರಪಾಲ ದೇವರು ಅಲ್ಲಿಯೇ ಇದ್ದವು. ಕಾಲಕ್ರಮೇಣ 1940ರಿಂದ ಬಂಕನಬಳ್ಳಿನ ಈ ಮೇಲಿನ ದೇವರುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಹುಳಗೋಡು, ಕೇದಿಗೆಪಾಲು, ಸುಂಕದಮನೆ ಹೆರ್ಕಣಿ ವರೆಗೂ ಪೂಜಾ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಹಂಜಕ್ಕಿಯ ಪುಟ್ಟಸ್ವಾಮಿ ಹಾಗು ಪುಟ್ಟಯ್ಯಗೌಡರು ನೆರವೇರಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದಿದ್ದರು. ಈ ಪೂಜಾ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ವಟ್ಟಕ್ಕಿ ಪದ್ಮಯ್ಯಗೌಡರು ನೀಡಿದ್ದರು. 1963 ರವರೆಗೂ ಸತತವಾಗಿ 23 ವರ್ಷ ಹಂಜಕ್ಕಿ ಮನೆತನವೇ ಶಿವಲಿಂಗದ ಪೂಜಾಕರ್ತರಾಗಿದ್ದರು. 1963 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ವಟ್ಟಕ್ಕಿ ಬೊಮ್ಮಯ್ಯಗೌಡರು ಹಾಗು ಹಂಜಕ್ಕಿ ಪುಟ್ಟಯ್ಯಗೌಡರ ಆಣತಿಯಂತೆ ಈಗಿರುವ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಶಿವಲಿಂಗವನ್ನು ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಲಾಯಿತು.