ಟಾಟಾ ಗ್ರೂಪ್
 | |
| ಸಂಸ್ಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ | ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ಗುಂಪು |
|---|---|
| ಸ್ಥಾಪನೆ | ೧೮೬೮ |
| ಸಂಸ್ಥಾಪಕ(ರು) | ಜಾಮ್ಸೆಟ್ಜಿ ಟಾಟಾ |
| ಮುಖ್ಯ ಕಾರ್ಯಾಲಯ | ಬಾಂಬೆ ಹೌಸ್, ಮುಂಬೈ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ, ಭಾರತ |
| ವ್ಯಾಪ್ತಿ ಪ್ರದೇಶ | ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ |
| ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯಕ್ತಿ(ಗಳು) | |
| ಸೇವೆಗಳು |
|
ಟಾಟಾ ಗ್ರೂಪ್ ೧೮೬೮ ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಯಿತು ಹಾಗೂ ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕಂಪನಿಗಳ ಸಮೂಹವಾಗಿದೆ.[೩][೪] ಇದು ೧೫೦ ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಭಾರತದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಸಂಘಟಿತ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ.[೫]
ಪ್ರಮುಖ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಟಾಟಾ ಕನ್ಸಲ್ಟೆನ್ಸಿ ಸರ್ವಿಸಸ್, ಟಾಟಾ ಮೋಟಾರ್ಸ್, ಟಾಟಾ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ಸ್, ಟಾಟಾ ಪವರ್, ಟೈಟಾನ್, ಟಾಟಾ ಸ್ಟೀಲ್, ಏರ್ ಇಂಡಿಯಾ, ಇಂಡಿಯನ್ ಹೋಟೆಲ್ಸ್ ಕಂಪನಿ, ಟಾಟಾ ಗ್ರಾಹಕ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು, ವೋಲ್ಟಾಸ್, ಟ್ರೆಂಟ್, ಕ್ರೋಮಾ ಮತ್ತು ಬಿಗ್‌ಬಾಸ್ಕೆಟ್ ಸೇರಿವೆ.[೬]
ಪ್ರತಿ ಟಾಟಾ ಸಂಸ್ಥೆಯು ತನ್ನದೇ ಆದ ನಿರ್ದೇಶಕರ ಮಂಡಳಿ ಮತ್ತು ಷೇರುದಾರರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಮತ್ತು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಕಂಪನಿಯು ರಾಜಕೀಯ ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರ, ಪರಿಸರ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು, ಭೂಕಬಳಿಕೆ, ಕ್ರೋನಿಸಂ,[೭] ಕಳ್ಳತನ,[೮] ಸಾಮೂಹಿಕ ಹತ್ಯೆಗಳು,[೯][೧೦] ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರ ಶೋಷಣೆಯ ವರದಿಗಳಿಗಾಗಿ ವಿವಾದವನ್ನು ಸೆಳೆದಿದೆ.[೧೧][೧೨][೧೩]
ಇತಿಹಾಸ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]೧೮೩೯-೧೯೦೪
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಜಮ್ಶೆಡ್ಜಿ ನುಸರ್ವಾಂಜಿ ಟಾಟಾ ಅವರು ೧೮೩೯ ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಟಾಟಾ ಅವರು ೧೮೫೮ ರಲ್ಲಿ ಬಾಂಬೆಯ ಎಲ್ಫಿನ್‌ಸ್ಟೋನ್ ಕಾಲೇಜಿನಿಂದ ಪದವಿ ಪಡೆದರು. ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ನಂತರ, ಅವರು ತಮ್ಮ ತಂದೆಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ವ್ಯಾಪಾರದ ವ್ಯಾಪಾರ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸೇರಿದರು. ಅಲ್ಲಿ, ಜೂನಿಯರ್ ಟಾಟಾ ಚೀನಾದೊಂದಿಗೆ ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಆಸಕ್ತಿ ವಹಿಸಿದರು.
ಅಮೇರಿಕನ್ ಅಂತರ್ಯುದ್ಧವು ಬಾಂಬೆ ಹತ್ತಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಉತ್ಕರ್ಷವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿದಾಗ, ಟಾಟಾ ಮತ್ತು ಅವರ ತಂದೆ ಏಷ್ಯಾಟಿಕ್ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಶನ್ ಅನ್ನು ಸೇರಿದರು. ಉಬ್ಬರವಿಳಿತವು ಕಡಿಮೆಯಾದಾಗ ಟಾಟಾದ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ನಿರ್ಜನವಾಯಿತು. ಅದೃಷ್ಟವಶಾತ್, ಮುಂದಿನ ಮೂರು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಅನ್ನು ಮರುಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ೧೮೬೮ರಲ್ಲಿ ನೇಪಿಯರ್‌ನ ದಂಡಯಾತ್ರೆಯ ಕಮಿಷರಿಯೇಟ್‌ನ ಲಾಭದಾಯಕ ಒಪ್ಪಂದದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪಾಲು ಅಬಿಸ್ಸಿನಿಯಾಗೆ ಕುಟುಂಬದ ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ೧೮೭೦ ರಲ್ಲಿ ರೂ.೨೧೦೦೦ ಬಂಡವಾಳದೊಂದಿಗೆ, ಅವರು ವ್ಯಾಪಾರ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು.[೧೪] ಮುಂದೆ, ಅವರು ಚಿಂಚ್ಪೋಕ್ಲಿಯಲ್ಲಿ ದಿವಾಳಿಯಾದ ತೈಲ ಗಿರಣಿಯನ್ನು ಖರೀದಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಹತ್ತಿ ಗಿರಣಿಯನ್ನಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿ, ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡ್ರಾ ಮಿಲ್ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಲಾಭಕ್ಕೆ ಮಾರಿದರು. ೧೮೭೪ರಲ್ಲಿ ನಾಗ್ಪುರದಲ್ಲಿ ಎಂಪ್ರೆಸ್ ಮಿಲ್ ಎಂಬ ಇನ್ನೊಂದು ಹತ್ತಿ ಗಿರಣಿಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಕಬ್ಬಿಣ ಮತ್ತು ಉಕ್ಕನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ನಾಲ್ಕು ಗುರಿಗಳನ್ನು ಸಾಧಿಸುವ ಕನಸು ಕಂಡರು. ಕಂಪನಿ, ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಹೋಟೆಲ್, ವಿಶ್ವ ದರ್ಜೆಯ ಕಲಿಕಾ ಸಂಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಥಾವರವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ೧೯೦೩ ಅವರ ಜೀವಿತಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಕೊಲಾಬಾ ವಾಟರ್‌ಫ್ರಂಟ್‌ನಲ್ಲಿ ತಾಜ್ ಮಹಲ್ ಹೋಟೆಲ್ ಅನ್ನು ತೆರೆಯಲಾಯಿತು, ಇದು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುತ್ ಹೊಂದಿರುವ ಮೊದಲ ಹೋಟೆಲ್ ಆಗಿದೆ.
೧೯೦೪-೧೯೩೮
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಜಮ್ಸೆಟ್ಜಿಯವರ ಮರಣದ ನಂತರ, ಅವರ ಹಿರಿಯ ಮಗ ಡೊರಾಬ್ಜಿ ಟಾಟಾ ೧೯೦೪ ರಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದರು. ಸರ್ ಡೋರಾಬ್ಜಿ ಟಾಟಾ ಐರನ್ ಮತ್ತು ಸ್ಟೀಲ್ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು (ಟಿಸ್ಕೊ) ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು, ಇದನ್ನು ೧೯೦೭ ರಲ್ಲಿ ಟಾಟಾ ಸ್ಟೀಲ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಯಿತು. ಗುಂಪಿನ ಜಾಗತಿಕ ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ, ಟಾಟಾ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ತನ್ನ ಮೊದಲ ಸಾಗರೋತ್ತರ ಕಚೇರಿಯನ್ನು ಲಂಡನ್ ತೆರೆಯಿತು. ಸಂಸ್ಥಾಪಕರ ಗುರಿಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ, ಪಶ್ಚಿಮ ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಜಲ ಸ್ಥಾವರವನ್ನು ಜೀವಂತಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಇಂಡಿಯನ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಸೈನ್ಸ್ ಅನ್ನು ೧೯೧೧ ರಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶ ಪಡೆದ ಮೊದಲ ಗುಂಪಿನ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು.
೧೯೩೮-೧೯೯೧
[ಬದಲಾಯಿಸಿ].jpg)
ಜೆ.ಆರ್.ಡಿ ಟಾಟಾ ಅವರನ್ನು ೧೯೩೮ ರಲ್ಲಿ ಟಾಟಾ ಗ್ರೂಪ್‌ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಅವರ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯಲ್ಲಿ, ಟಾಟಾ ಸಮೂಹದ ಆಸ್ತಿಗಳು ಯು.ಎಸ್ $ ೧೦೦ ದಶಲಕ್ಷದಿಂದ ಯು.ಎಸ್ $ ೫ ಶತಕೋಟಿಗೆ ಏರಿತು. ೧೪ ಉದ್ಯಮಗಳಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿ, ಅರ್ಧ ಶತಮಾನದ ನಂತರ ೧೯೮೮ ರಲ್ಲಿ ಅವರು ನಿರ್ಗಮಿಸಿದ ನಂತರ, ಟಾಟಾ ಸನ್ಸ್ ೯೫ ಉದ್ಯಮಗಳ ಒಂದು ಸಂಘಟನೆಯಾಗಿ ಬೆಳೆದಿದೆ. ಈ ಉದ್ಯಮಗಳು ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ ಅಥವಾ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಉದ್ಯಮಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ.[೧೫]
೧೯೫೨ ರಲ್ಲಿ,[೧೬] ಜೆ.ಆರ್.ಡಿ ಟಾಟಾ ಏರ್ ಸರ್ವೀಸಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಒಂದು ವಿಮಾನಯಾನ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದರು (ನಂತರ ಇದನ್ನು ಟಾಟಾ ಏರ್ಲೈನ್ಸ್ ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು). ೧೯೫೩ ರಲ್ಲಿ, ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ವಾಯು ನಿಗಮ ಕಾಯ್ದೆಯನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಿತು ಮತ್ತು ವಾಹಕದಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲುನ್ನು ಟಾಟಾ ಸನ್ಸ್‌ನಿಂದ ಖರೀದಿಸಿತು, ಆದರೂ ಜೆ.ಆರ್.ಡಿ ಟಾಟಾ ೧೯೭೭ ರವರೆಗೆ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಮುಂದುವರೆದ್ದರು.
೧೯೪೫ ರಲ್ಲಿ ಟಾಟಾ ಮೋಟಾರ್ಸ್ ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ೧೯೮೪ ರಲ್ಲಿ, ಡೈಮ್ಲರ್-ಬೆನ್ಜ್ ಜೊತೆ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮವನ್ನು ರೂಪಿಸಿದ ನಂತರ ವಾಣಿಜ್ಯ ವಾಹನ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿತು. ೧೯೬೮ ರಲ್ಲಿ, ಟಾಟಾ ಕನ್ಸಲ್ಟೆನ್ಸಿ ಸರ್ವೀಸಸ್ ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು.
೧೯೯೧- ಇಂದಿನವರೆಗೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]೧೯೯೧ ರಲ್ಲಿ ರತನ್ ಟಾಟಾ ಅವರನ್ನು ಟಾಟಾ ಸಮೂಹದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಇದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕ ಉದಾರೀಕರಣದ ವರ್ಷವಾಗಿದ್ದು, ವಿದೇಶಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಗಳಿಗೆ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯನ್ನು ತೆರೆಯಿತು. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಟಾಟಾ ಗ್ರೂಪ್ ಟೆಟ್ಲಿ (೨೦೦೦), ಕೋರಸ್ ಗ್ರೂಪ್ (೨೦೦೭), ಮತ್ತು ಜಾಗ್ವಾರ್ ಮತ್ತು ಲ್ಯಾಂಡ್ ರೋವರ್ (೨೦೦೮) ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವಾರು ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ೨೦೧೭ ರಲ್ಲಿ ನಟರಾಜನ್ ಚಂದ್ರಶೇಖರನ್ ಅವರನ್ನು ಅಧ್ಯಕ್ಷರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಲಾಯಿತು.
ಅಧ್ಯಕ್ಷರು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಟಾಟಾ ಸನ್ಸ್‌ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಟಾಟಾ ಸಮೂಹದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ.
• ಜಮ್ಸೆಟ್ಜಿ ಟಾಟಾ (೧೮೬೮-೧೯೦೪)
• ಸರ್ ಡೋರಾಬ್ ಟಾಟಾ (೧೯೦೪-೧೯೩೨)
• ನೌರೋಜಿ ಸಕ್ಲತ್ವಾಲಾ (೧೯೩೨-೧೯೩೮)
• ಜೆಆರ್ಡಿ ಟಾಟಾ (೧೯೩೮-೧೯೯೧)
• ರತನ್ ಟಾಟಾ (೧೯೯೧–೨೦೧೨)
• ಸೈರಸ್ ಮಿಸ್ತ್ರಿ (೨೦೧೨–೨೦೧೬)
• ರತನ್ ಟಾಟಾ (೨೦೧೬-೨೦೧೬)
• ನಟರಾಜನ್ ಚಂದ್ರಶೇಖರನ್ (೨೦೧೭ - ಇಂದಿನವರೆಗೆ)
ಸಂಯೋಜಿತ ಕಂಪನಿಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
| ಕಂಪನಿ | ಪ್ರಮುಖ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆ | ಇಕ್ವಿಟಿ ಸ್ಟಾಕ್[೧೭] |
|---|---|---|
| ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ & ಡಿಫೆನ್ಸ್ | ||
| ಟಾಟಾ ಅಡ್ವಾನ್ಸ್ಡ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ |
|
೧೦೦% |
| ಚರ್ಮದ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು ಮತ್ತು ಜಾಗತಿಕ ವ್ಯಾಪಾರ | ||
| ಟಾಟಾ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಗ್ರೂಪ್ |
|
೧೦೦% |
| ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ | ||
| ಟಾಟಾ ಕನ್ಸಲ್ಟೆನ್ಸಿ ಸೇವೆಗಳು |
|
೭೨.೨೭ |
| ಟಾಟಾ ಎಲ್ಕ್ಸಿ | - | ೪೨.೨೨ |
| ನೆಲ್ಕೊ ಲಿಮಿಟೆಡ್. | - | ೧೦೦ |
| ಸ್ಟೀಲ್ | ||
| ಟಾಟಾ ಸ್ಟೀಲ್ |
|
೩೨.೪೬ |
| ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕಲ್ & ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ | ||
| ಟಾಟಾ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ | - | ೧೦೦% |
| ಟಾಟಾ ಪವರ್ |
|
೪೫.೨೧% |
| ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಮತ್ತು ನಿರ್ಮಾಣ | ||
| ಟಾಟಾ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ಸ್ | - | ೧೦೦% |
| ಟಾಟಾ ಕನ್ಸಲ್ಟಿಂಗ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ಸ್ | - | ೧೦೦% |
| ರಿಯಲ್ ಎಸ್ಟೇಟ್ | ||
| ಟಾಟಾ ಹೌಸಿಂಗ್ ಡೆವಲಪ್‌ಮೆಂಟ್ ಕಂಪನಿ | - | ೧೦೦% |
| ಟಾಟಾ ರಿಯಾಲ್ಟಿ ಮತ್ತು ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ | - | ೧೦೦% |
| ಆಟೋಮೋಟಿವ್' | ||
| ಟಾಟಾ ಮೋಟಾರ್ಸ್ |
|
೪೬.೪೦ |
| ಟಾಟಾ ಆಟೋಕಾಂಪ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ | - | ೧೦೦% |
| ಟಾಟಾ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ವೆಹಿಕಲ್ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್ಸ್ | - | ೧೦೦% |
| ಗ್ರಾಹಕ ಮತ್ತು ಚಿಲ್ಲರೆ ವ್ಯಾಪಾರಿ | ||
| ಟಾಟಾ ಕೆಮಿಕಲ್ಸ್ |
|
೩೧.೯೦% |
| ಟಾಟಾ ಗ್ರಾಹಕ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು |
|
೨೯.೩೯% |
| ಹಣಕಾಸು ಸೇವೆಗಳು | ||
| ಟಾಟಾ ಕ್ಯಾಪಿಟಲ್ | - | ೧೦೦% |
| ಟಾಟಾ ಆಸ್ತಿ ನಿರ್ವಹಣೆ | ಟಾಟಾ ಮ್ಯೂಚುಯಲ್ ಫಂಡ್ | ೧೦೦% |
| ಟಾಟಾ ಇನ್ವೆಸ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಕಾರ್ಪ್ | - | ೬೮.೫೧ |
| ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಮತ್ತು ಪ್ರಯಾಣ | ||
| ಇಂಡಿಯನ್ ಹೋಟೆಲ್ ಕಂಪನಿ ಲಿಮಿಟೆಡ್ |
|
೩೮.೪೩ |
ಸ್ವಾಧೀನಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೦೦ - ಟೆಟ್ಲಿ ಟೀ ಕಂಪನಿ[೧೮]
- ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೦೪ - ಡೇವೂ ಕಮರ್ಷಿಯಲ್ ವೆಹಿಕಲ್ ಕಂಪನಿ
- ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೦೪ – ಸ್ಟೀಲ್ ವ್ಯಾಪಾರ
- ನವೆಂಬರ್ ೨೦೦೪- ಟೈಕೋ ಗ್ಲೋಬಲ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್
- ಜುಲೈ ೨೦೦೫ - ಟೆಲಿಗ್ಲೋಬ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಹೋಲ್ಡಿಂಗ್ಸ್
- ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೦೫ - ಗುಡ್ ಅರ್ಥ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್
- ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೦೫ - ಮಿಲೇನಿಯಮ್ ಸ್ಟೀಲ್, ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್
- ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೦೬- ಬ್ರನ್ನರ್ ಮಾಂಡ್ ಕೆಮಿಕಲ್ಸ್
- ಜೂನ್ ೨೦೦೬ – ಎಂಟು ಗಂಟೆಯ ಕಾಫಿ
- ನವೆಂಬರ್ ೨೦೦೬ - ರಿಟ್ಜ್ ಕಾರ್ಲ್ಟನ್ ಬೋಸ್ಟನ್
- ಜನವರಿ ೨೦೦೭ - ಕೋರಸ್ ಗ್ರೂಪ್[೧೯]
- ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೦೭- ಪಿಟಿ ಕಲ್ಟಿಮ್ ಪ್ರೈಮಾ ಕೋಲ್ (ಕೆಪಿಸಿ) (ಬೂಮಿ ರಿಸೋರ್ಸಸ್)
- ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೦೭ - ಕ್ಯಾಂಪ್ಟನ್ ಪ್ಲೇಸ್ ಹೋಟೆಲ್, ಸ್ಯಾನ್ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕೋ
- ಜನವರಿ ೨೦೦೮ – ಇಮಾಸಿಡ್ ಕೆಮಿಕಲ್ ಕಂಪನಿ, ಮೊರಾಕೊ[೨೦]
- ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೦೮ - ಜನರಲ್ ಕೆಮಿಕಲ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಪ್ರಾಡಕ್ಟ್ಸ್
- ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೦೮ - ಜಾಗ್ವಾರ್ ಕಾರ್ಸ್ ಮತ್ತು ಲ್ಯಾಂಡ್ ರೋವರ್
- ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೦೮ - ಸರ್ವಿಪ್ಲೆಮ್, ಸ್ಪೇನ್
- ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೦೮ - ಕೊಮೊಪ್ಲೆಸಾ ಲೆಬ್ರೆರೊ, ಸ್ಪೇನ್
- ಮೇ ೨೦೦೮ – ಪಿಯಾಜಿಯೊ ಏರೋ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್
- ಜೂನ್ ೨೦೦೮ - ಚೀನಾ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸ್ ಕಮ್ಯುನಿಕೇಷನ್ಸ್, ಚೀನಾ
- ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೦೮ - ಮಿಲ್ಜೊ ಗ್ರೆನ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್ / ಇನೋವಾಸ್‌ಜೊನ್, ನಾರ್ವೆ
- ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೧೦ - ಹೆವಿಟ್ ರಾಬಿನ್ಸ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್, ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್ಡಮ್
- ಜುಲೈ ೨೦೧೩ - ಅಲ್ಟಿ ಎಸ್ಎ, ಫ್ರಾನ್ಸ್
- ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೧೪ - ಎನರ್ಜಿ ಪ್ರಾಡಕ್ಟ್ಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್, ಭಾರತ
- ಜೂನ್ ೨೦೧೬ - ವೆಲ್ಸ್ಪನ್ ರಿನ್ಯೂವಬಲ್ಸ್ ಎನರ್ಜಿ, ಭಾರತ
- ಮೇ ೨೦೧೮ - ಭೂಷಣ್ ಸ್ಟೀಲ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್, ಭಾರತ
- ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೧ - ಟಾಟಾ ಡಿಜಿಟಲ್‌ನಿಂದ ಬಿಗ್‌ಬಾಸ್ಕೆಟ್ (೬೮%).
- ಜೂನ್ ೨೦೨೧ - ಟಾಟಾ ಡಿಜಿಟಲ್
- ಜನವರಿ ೨೦೨೨ - ನಿಲಾಚಲ ಇಸ್ಪತ್ ನಿಗಮ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್
ಹಿಂದಿನ ಕಂಪನಿಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ಟಾಟಾ ಇಂಟರಾಕ್ಟಿವ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್
- ಟಾಟಾ ಆಯಿಲ್ ಮಿಲ್ಸ್ ಕಂಪನಿ
ಲೋಕೋಪಕಾರ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಟಾಟಾ ಗ್ರೂಪ್ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಸಂಶೋಧನೆ, ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಹಣಕಾಸನ್ನು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದೆ.[೨೧][೨೨] ಮತ್ತು ಕಾರ್ನೆಗೀ ಮೆಡಲ್ ಆಫ್ ಫಿಲಾಂತ್ರಪಿಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ.[೨೩]
ಟಾಟಾ ಗ್ರೂಪ್ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಕೆಲವು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು:
- ಭಾರತೀಯ ವಿಜ್ಞಾನ ಸಂಸ್ಥೆ
- ಟಾಟಾ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಫಂಡಮೆಂಟಲ್ ರಿಸರ್ಚ್
- ಎನರ್ಜಿ ಅಂಡ್ ರಿಸೋರ್ಸಸ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ (ಹಿಂದೆ ಟಾಟಾ ಎನರ್ಜಿ ಮತ್ತು ರಿಸರ್ಚ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು)
- ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಲೆಗಳ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕೇಂದ್ರ
- ಟಾಟಾ ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ ಮತ್ತು ಡಿಸೈನ್ ಮ್ಯಾಸಚೂಸೆಟ್ಸ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ[೨೪]
- ಐಐಟಿ ಬಾಂಬೆಯಲ್ಲಿ ಟಾಟಾ ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ ಮತ್ತು ಡಿಸೈನ್[೨೫]
- ಟಾಟಾ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಅಕಾಡೆಮಿ
- ಟಾಟಾ ಐಪಿಎಲ್
- ಟಾಟಾ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಅಕಾಡೆಮಿ
- ಟಾಟಾ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಸೋಶಿಯಲ್ ಸೈನ್ಸಸ್
- ಟಾಟಾ ಮ್ಯಾನೇಜ್ಮೆಂಟ್ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ
- ಟಾಟಾ ಮೆಡಿಕಲ್ ಸೆಂಟರ್, ೧೬ ಮೇ ೨೦೧೧ ರಂದು ರತನ್ ಟಾಟಾ ಅವರಿಂದ ಉದ್ಘಾಟನೆಗೊಂಡಿತು.[೨೬]
- ಟಾಟಾ ಮೆಮೋರಿಯಲ್ ಹಾಸ್ಪಿಟಲ್
- ಟಾಟಾ ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ಆಸ್ಪತ್ರೆ
- ಟಾಟಾ ಟ್ರಸ್ಟ್ಸ್, ವ್ಯಾಪಾರ ಸಮೂಹ ಸಂಸ್ಥೆ ಟಾಟಾ ಸನ್ಸ್‌ನ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು ನಡೆಸುತ್ತಿರುವ ಲೋಕೋಪಕಾರಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಸಮೂಹ
೨೦೦೮ ರಲ್ಲಿ, ಟಾಟಾ ಗ್ರೂಪ್ ಕಾರ್ನೆಲ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಕ್ಕೆ ಯುಎಸ್$೫೦ ಮಿಲಿಯನ್ ಅನ್ನು "ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಪೌಷ್ಟಿಕಾಂಶ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಿಗಾಗಿ ಮತ್ತು ಕಾರ್ನೆಲ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಭಾರತೀಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕಾಗಿ" ದೇಣಿಗೆ ನೀಡಿತು.[೨೭]
ಮ್ಯಾಸಚೂಸೆಟ್ಸ್‌ನ ಬೋಸ್ಟನ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಕ್ಯಾಂಪಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಿಗಾಗಿ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮತ್ತು ವಸತಿ ಕಟ್ಟಡವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ೨೦೧೦ ರಲ್ಲಿ, ಟಾಟಾ ಗ್ರೂಪ್ ಹಾರ್ವರ್ಡ್ ಬ್ಯುಸಿನೆಸ್ ಸ್ಕೂಲ್‌ಗೆ ೨.೨೦ ಶತಕೋಟಿ ದೇಣಿಗೆ ನೀಡಿದೆ.[೨೮] ಈ ಕಟ್ಟಡವನ್ನು ಈಗ ಟಾಟಾ ಹಾಲ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.[೨೯]
೨೦೧೭ ರಲ್ಲಿ, ಟಾಟಾ ಟ್ರಸ್ಟ್‌ಗಳು ಸ್ಯಾನ್ ಡಿಯಾಗೋದ ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಕ್ಕೆ ಯುಎಸ್ $ ೭೦ ಮಿಲಿಯನ್ ಅನ್ನು ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿ ನೀಡಿತು ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆರೋಗ್ಯದಿಂದ ಹಿಡಿದು ಕೃಷಿಯವರೆಗೆ ವಿಶ್ವದ ಕೆಲವು ಪ್ರಮುಖ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು ಟಾಟಾ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಫಾರ್ ಜೆನೆಟಿಕ್ಸ್ ಅಂಡ್ ಸೊಸೈಟಿ (ಟಿಐಜಿಎಸ್) ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಹಭಾಗಿತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.[೩೦][೩೧]
೨೦೧೭ ರಲ್ಲಿ, ಟಾಟಾ ಕನ್ಸಲ್ಟೆನ್ಸಿ ಸರ್ವಿಸಸ್ ಕಾರ್ನೆಗೀ ಮೆಲಾನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಕ್ಕೆ ಯುಎಸ್$೩೫ ಮಿಲಿಯನ್ ಅನುದಾನವನ್ನು ನೀಡಿತು.[೩೨]
೨೦೧೭ ರಲ್ಲಿ, ಟಾಟಾ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಅಕಾಡೆಮಿಯು ಇಂಡಿಯನ್ ಸೂಪರ್ ಲೀಗ್‌ನ ೪ ನೇ ಆವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಜಾರ್ಖಂಡ್‌ನ ಜಮ್‌ಶೆಡ್‌ಪುರವನ್ನು ಆಧರಿಸಿದ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಕ್ಲಬ್ ಜಮ್‌ಶೆಡ್‌ಪುರ ಎಫ್‌ಸಿಯನ್ನು ರಚಿಸುವ ಬಿಡ್ ಅನ್ನು ಗೆದ್ದಿತು.[೩೩]
೨೦೨೦ ರಲ್ಲಿ, ಟಾಟಾ ಗ್ರೂಪ್ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕೋವಿಡ್-೧೯ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗದ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಲು ಪಿಎಮ್ ಕೇರ್ಸ್ ನಿಧಿಗೆ ೧೫ ಶತಕೋಟಿ ದೇಣಿಗೆ ನೀಡಿದೆ.[೩೪]
ಟಾಟಾ ಟ್ರಸ್ಟ್ಸ್
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಟಾಟಾ ಟ್ರಸ್ಟ್‌ಗಳು ವಿವಿಧ ಕುಟುಂಬದ ಸದಸ್ಯರು ಸಂಯೋಜಿಸಿ ಲೋಕೋಪಕಾರಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ.
- ಸರ್ ದೊರಾಬ್ಜಿ ಟಾಟಾ ಟ್ರಸ್ಟ್ ಮತ್ತು ಅಲೈಡ್ ಟ್ರಸ್ಟ್‌ಗಳು[೩೫]
- ಸರ್ ದೊರಾಬ್ಜಿ ಟಾಟಾ ಟ್ರಸ್ಟ್
- ಲೇಡಿ ಟಾಟಾ ಮೆಮೋರಿಯಲ್ ಟ್ರಸ್ಟ್
- ಜಮ್ಸೆಟ್ಜಿ ಟಾಟಾ ಟ್ರಸ್ಟ್
- ಟಾಟಾ ಸಮಾಜ ಕಲ್ಯಾಣ ಟ್ರಸ್ಟ್
- ಜೆಎನ್ ಟಾಟಾ ಎಂಡೋಮೆಂಟ್
- ಟಾಟಾ ಎಜುಕೇಶನ್ ಟ್ರಸ್ಟ್
- ಆರ್ಡಿ ಟಾಟಾ ಟ್ರಸ್ಟ್
- ಸರ್ ರತನ್ ಟಾಟಾ ಟ್ರಸ್ಟ್ ಮತ್ತು ಅಲೈಡ್ ಟ್ರಸ್ಟ್‌ಗಳು[೩೬]
- ಸರ್ ರತನ್ ಟಾಟಾ ಟ್ರಸ್ಟ್
- ಟಾಟಾ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಟ್ರಸ್ಟ್
- ನವಾಜಬಾಯಿ ರತನ್ ಟಾಟಾ ಟ್ರಸ್ಟ್
- ಸರ್ವಜನಿಕ ಸೇವಾ ಟ್ರಸ್ಟ್
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ↑ "Tata Sons confers title of Chairman Emeritus on Ratan Tata, Cyrus Mistry to be Chairman from December 28". The Economic Times. 19 December 2012. Archived from the original on 27 May 2022. Retrieved 27 May 2022.
- ↑ "Supreme Court stays NCLAT order restoring Cyrus Mistry as Tata Sons Executive Chairman". ET News. 11 January 2020. Archived from the original on 16 March 2020. Retrieved 14 January 2020.
- ↑ "Tata Group | History, Companies, Subsidiaries, & Facts | Britannica". www.britannica.com (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Archived from the original on 7 October 2020. Retrieved 2022-04-04.
- ↑ "Tata Group". Titan Corporate. 2018-04-09. Archived from the original on 24 January 2021. Retrieved 2022-04-04.
- ↑ "List of Companies | Investors | Tata group". www.tata.com (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Archived from the original on 2023-02-15. Retrieved 2023-01-08.
- ↑ "List of Companies | Investors | Tata group". www.tata.com (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Archived from the original on 28 May 2022. Retrieved 2022-04-04.
- ↑ Anand, Geeta (17 December 2016). "In India, a Clash at the Top of the Tata Empire Gets Ugly". The New York Times.
- ↑ "US jury slaps $940 million fine on Tata group in trade secret case". The Times of India. 16 ಏಪ್ರಿಲ್ 2016. Archived from the original on 16 ಏಪ್ರಿಲ್ 2016. Retrieved 16 ಏಪ್ರಿಲ್ 2016.
- ↑ Nityanand Jayaraman (24 May 2006). "CorpWatch : Stolen for Steel: Tata Takes Tribal Lands in India". Corpwatch.org. Archived from the original on 1 June 2010. Retrieved 16 July 2010.
- ↑ "Myanmar Ties." 8 December 2006. The Telegraph, Calcutta, India Archived 24 October 2018 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ..
- ↑ Nityanand Jayaraman (24 May 2006). "CorpWatch : Stolen for Steel: Tata Takes Tribal Lands in India". Corpwatch.org. Archived from the original on 1 June 2010. Retrieved 16 July 2010.
- ↑ "Myanmar Ties." 8 December 2006. The Telegraph, Calcutta, India Archived 24 October 2018 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ..
- ↑ "Chopped palms of five tribals killed found scattered in Odisha club". 19 November 2018.
- ↑ "Our Timeline: The Complete Story | Tata group". www.tata.com. Archived from the original on 20 October 2021. Retrieved 20 October 2021.
- ↑ "Tata Group | History, Companies, Subsidiaries, & Facts". Encyclopedia Britannica (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Archived from the original on 7 October 2020. Retrieved 2020-03-20.
- ↑ "Our Timeline: The Complete Story | Tata group".
- ↑ "Register - Screener". www.screener.in. Archived from the original on 6 July 2022. Retrieved 2022-05-20.
- ↑ "Tatas' shopping spree: 27 in 6 years!". Rediff. 24 August 2006. Archived from the original on 1 May 2015. Retrieved 15 August 2015.
- ↑ "Tata Steel gives India a pound of UK". timesofindia-economictimes. Archived from the original on 5 March 2016. Retrieved 15 August 2015.
- ↑ Timmons, Heather (4 January 2008). "Tata Pulls Ford Units into Its Orbit". The New York Times. Archived from the original on 30 April 2013. Retrieved 21 June 2009.
- ↑ "The rainbow effect". 4 May 2008. Archived from the original on 8 May 2016. Retrieved 20 June 2015.
- ↑ "India's Tata Group: Empowering marginalized communities". 4 May 2008. Archived from the original on 14 May 2015. Retrieved 20 June 2015.
- ↑ "U.S. and Indian philanthropists recognized for conviction, courage and sustained efforts". 4 ಮೇ 2008. Archived from the original on 26 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2008.
- ↑ "MIT Tata Center: MIT Tata Center". tatacenter.mit.edu. Archived from the original on 6 September 2015. Retrieved 6 September 2015.
- ↑ "Tata Centre for Technology & Design at IIT Bombay". Archived from the original on 13 June 2016. Retrieved 6 September 2015.
- ↑ "Tata Medical Center". Retrieved 15 August 2015.[ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಮಡಿದ ಕೊಂಡಿ]
- ↑ "$50 million endowment from Tata trust bolsters Cornell ties to India, and to eminent alumnus". Cornell. USA. 17 October 2008. Archived from the original on 13 June 2018. Retrieved 11 June 2018.
- ↑ Singh, D. K. (2018-04-09). "Tata Trusts accused of favouring Harvard over 'under-privileged' Indian universities". ThePrint (in ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Archived from the original on 30 December 2019. Retrieved 2020-07-31.
- ↑ "Tatas gift Rs220 crore to Harvard Business School – Mumbai – DNA". Dnaindia.com. 16 October 2010. Archived from the original on 11 May 2011. Retrieved 2 February 2011.
- ↑ "UC San Diego names new science center after Indian philanthropists". San Diego Union-Tribune (in ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್). 2017-09-11. Archived from the original on 13 June 2021. Retrieved 2020-10-01.
- ↑ "Tata Institute for Genetics and Society Advances with Building Naming, Inaugural Chair Holders". ucsdnews.ucsd.edu. Archived from the original on 15 September 2020. Retrieved 2020-10-01.
- ↑ "Carnegie Mellon and Tata Consultancy Services Break Ground on Global Research Facility in the U.S." Carnegie Mellon University. Archived from the original on 30 November 2018. Retrieved 13 March 2020.
- ↑ "Why Indian Super League got the Tata Group to review its football investment". Hindustan Times (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). 2017-11-13. Archived from the original on 27 September 2021. Retrieved 2020-07-31.
- ↑ Pathak, Kalpana (2020-03-28). "Tata Group commits ₹1,500 crore to fight Covid-19". Livemint (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Archived from the original on 2 July 2020. Retrieved 2020-07-02.
- ↑ "Board of Trustees | Sir Dorabji Tata Trust and Allied Trusts". Tata Trusts (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Archived from the original on 26 January 2021. Retrieved 2021-03-04.
- ↑ "Board of Trustees | Sir Ratan Tata Trust and Allied Trusts". Tata Trusts (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Archived from the original on 26 January 2021. Retrieved 2021-03-04.
- CS1 ಇಂಗ್ಲಿಷ್-language sources (en)
- ವೆಬ್ ಆರ್ಕೈವ್ ಟೆಂಪ್ಲೇಟಿನ ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಕೊಂಡಿಗಳು
- ಮಡಿದ ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಲೇಖನಗಳು
- ಮಡಿದ ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಲೇಖನಗಳು from November 2023
- Articles with invalid date parameter in template
- ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಮಡಿದ ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಲೇಖನಗಳು
- CS1 ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್-language sources (en-us)
- ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಗುಣಮಟ್ಟ ಸುಧಾರಣೆ
- ಕಂಪನಿಗಳು