ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಹೋಗು

ಚಾಲಕುಡಿ ನದಿ

ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಿಂದ, ಇದು ಮುಕ್ತ ಹಾಗೂ ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಶ್ವಕೋಶ
ಚಾಲಕುಡಿ ನದಿ
ಬೇಸಿಗೆಯ ಸೂರ್ಯೋದಯದಲ್ಲಿ ಚಾಲಕುಡಿ ದಂಡೆ
ಚಾಲಕುಡಿ ನದಿ ಜಲಾನಯನ ನಕ್ಷೆ
ಸ್ಥಳೀಯ ಹೆಸರು ಚಾಲಕುಟಿ ನದಿ  (ಮಲಯಾಳಂ)
ಸ್ಥಳ
ದೇಶ ಭಾರತ
ರಾಜ್ಯ ಕೇರಳ, ತಮಿಳುನಾಡು
ನಗರ ಚಾಲಕುಡಿ ಪಟ್ಟಣ

ಚಾಲಕುಡಿ ನದಿ ಅಥವಾ ಚಾಲಕುಡಿ ಪೂಝಾ ಕೇರಳದ ಐದನೇ ಅತಿ ಉದ್ದದ ನದಿಯಾಗಿದೆ. ಈ ನದಿಯು ಕೇರಳದ ತ್ರಿಶೂರ್ ಜಿಲ್ಲೆ, ಪಾಲಕ್ಕಾಡ್ ಜಿಲ್ಲೆ ಮತ್ತು ಎರ್ನಾಕುಲಂ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮೂಲಕ ಹರಿಯುತ್ತದೆ. ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾದ ಭೌಗೋಳಿಕ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಚಾಲಕುಡಿ ನದಿಯು ಪೆರಿಯಾರ್ ನದಿಯ ಉಪನದಿಯಾಗಿದ್ದರೂ, ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಇದನ್ನು ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಇತರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ನದಿಯಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತವೆ. ನದಿಯ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರಮುಖ ವಸಾಹತುವಾದ ಚಾಲಕುಡಿ ಪಟ್ಟಣದ ದಡದಲ್ಲಿ ಹರಿಯುವುದರಿಂದ ನದಿಯು ಈ ಹೆಸರನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಸೀಮಿತ ಪ್ರಮಾಣದ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ತ್ಯಾಜ್ಯ ವಿಲೇವಾರಿಯಿಂದಾಗಿ ಇದು ಬಹುಶಃ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಭಾರತದಲ್ಲಿಯೇ ಅತ್ಯಂತ ಮಾಲಿನ್ಯರಹಿತ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಚೀನ ನದಿಯಾಗಿದೆ. ೨೦೧೮ ರ ಕೇರಳ ಪ್ರವಾಹದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಚಾಲಕುಡಿ ನದಿ ಮತ್ತು ಅದರ ಜಲಾನಯನ ಪ್ರದೇಶವು ಹೆಚ್ಚು ಹಾನಿಗೊಳಗಾದ ನದಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. []

ಈ ನದಿಯು ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಆನೈಮಲೈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಮೂಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೂ, ಇದು ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಕೇರಳದ ಪರಾಂಬಿಕುಲಂ, ಕುರಿಯಾರ್ಕುಟ್ಟಿ, ಶೋಲಾಯರ್, ಕರಪರ ಮತ್ತು ಅನಕಾಯಂನಿಂದ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡ ಕೆಲವು ಪ್ರಮುಖ ಉಪನದಿಗಳ ಸಂಗ್ರಹವಾಗಿದೆ.

ರಿಪಾರಿಯನ್ ಸಸ್ಯವರ್ಗ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಸನ್ ಕ್ಯಾಟ್‌ಫಿಶ್ ಅನ್ನು ಮಂಜಕೂರಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ( ಹೊರಬಗ್ರಸ್ ಬ್ರಾಚಿಸೋಮ ) ಚಾಲಕುಡಿ ನದಿಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.

ಚಾಲಕುಡಿ ನದಿಯು ಕೇರಳದ ಕೆಲವೇ ನದಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ, ಇದು ಗಣನೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ನದಿಯ ಸಸ್ಯವರ್ಗದ ಅವಶೇಷಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಜಲಾಶಯಗಳಿಂದ ಮುಳುಗುವಿಕೆ ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಅಪಾಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ . [] ನ್ಯಾಷನಲ್ ಬ್ಯೂರೋ ಆಫ್ ಫಿಶ್ ಜೆನೆಟಿಕ್ ರಿಸೋರ್ಸಸ್ ಲಕ್ನೋದ ವಾರ್ಷಿಕ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಚಾಲಕುಡಿ ನದಿಯು ಬಹುಶಃ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮೀನಿನ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯ ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರೀಮಂತ ನದಿಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದೆ. ಚಾಲಕುಡಿ ನದಿಯ ದಂಡೆಯ ಕಾಡುಗಳು ೫೮.೫ ಹೆಕ್ಟೇರ್ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಪೆರಿಂಗಲ್‌ಕುತ್‌ನಿಂದ ೧೦.೫ ಕಿಮೀ ಕೆಳಗೆ ೧೦ ಮೀಟರ್‌ಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಅಗಲದ ದಟ್ಟವಾದ ನದಿಯ ಸಸ್ಯವರ್ಗದ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿವೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ೨೬.೪ ಹೆಕ್ಟೇರ್ ಪ್ರದೇಶವು ವಜಾಚಲ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿದೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ಮೂರು ದೊಡ್ಡ ದ್ವೀಪಗಳು ದಟ್ಟವಾದ ನದಿಯ ಕಾಡುಗಳಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿವೆ. [] ಈ ಪ್ರದೇಶದ ನದಿ ತೀರದ ಕಾಡುಗಳು ನಿತ್ಯಹರಿದ್ವರ್ಣ ಮತ್ತು ಅರೆ ನಿತ್ಯಹರಿದ್ವರ್ಣ ಜಾತಿಗಳ ಜೊತೆಗೆ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ನದಿಯ ಜಾತಿಯ ಸಸ್ಯಗಳ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯಿಂದ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಅಧ್ಯಯನ ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಗುರುತಿಸಲಾದ ೩೧೯ ಜಾತಿಯ ಹೂಬಿಡುವ ಸಸ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ೨೪ ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳ ಸ್ಥಳೀಯ ಜಾತಿಗಳು ಮತ್ತು ೧೦ ಅಪರೂಪದ ಮತ್ತು ಅಳಿವಿನಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಸಸ್ಯಗಳಾಗಿವೆ. []

ಪ್ರಾಣಿಸಂಕುಲ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಮಳೆಗಾಲದ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಚಾಲಕುಡಿ ನದಿ

ಚಾಲಕುಡಿ ನದಿಯು ಕೇರಳದ ೧೫೨ ಜಾತಿಗಳಲ್ಲಿ ೯೮ ಜಾತಿಯ ಸಿಹಿನೀರಿನ ಮೀನುಗಳನ್ನು [] ಹೊಂದಿರುವುದರಿಂದ ತನ್ನ ವೈವಿಧ್ಯತೆಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. [] ಇವುಗಳಲ್ಲಿ, ೩೫ ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳ ಸ್ಥಳೀಯ ಜಾತಿಗಳು ಮತ್ತು ಅಳಿವಿನಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ೧೬ ಜಾತಿಗಳು, ಅಥವಾ ತೀವ್ರವಾಗಿ ಅಳಿವಿನಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ೪ ಜಾತಿಗಳು ಅಕ್ವೇರಿಯಂ ಮೀನು ವ್ಯಾಪಾರಕ್ಕಾಗಿ ವಿವೇಚನಾರಹಿತ ಸಂಗ್ರಹಣೆ, ಮಿತಿಮೀರಿದ ಮೀನುಗಾರಿಕೆ, ಮಾಲಿನ್ಯ, ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳು ಮತ್ತು ಪರಿಚಯಿಸಿದ ಜಾತಿಗಳು.[] ಲಕ್ನೋದಲ್ಲಿರುವ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಬ್ಯೂರೋ ಆಫ್ ಫಿಶ್ ಜೆನೆಟಿಕ್ ರಿಸೋರ್ಸಸ್‌ನ ವರದಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ಚಾಲಕುಡಿಯ ಎರಡೂ ಬದಿಗಳಲ್ಲಿ ದಟ್ಟವಾದ ಸಸ್ಯವರ್ಗವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಭಾರತದ ಮೀನು ವೈವಿಧ್ಯತೆಯ ಶ್ರೀಮಂತ ನದಿಯಾಗಿರಬಹುದು.[] ನದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಮೀನು ಜಾತಿಗಳಲ್ಲಿ, ಹೆಚ್ಚು ಜಾತಿಯ ಶ್ರೀಮಂತ ಕುಟುಂಬವೆಂದರೆ ಸೈಪ್ರಿನಿಡ್ಸ್, ನಂತರ ಬ್ಯಾಗ್ರಿಡ್ ಬೆಕ್ಕುಮೀನುಗಳು ಮತ್ತು ಗುಡ್ಡಗಾಡು ಲೋಚ್‌ಗಳು . [] ಇತರರಲ್ಲಿ, ಹೊರಬಗ್ರಸ್ ನಿಗ್ರಿಕೊಲ್ಲಾರಿಸ್ ಮತ್ತು ಸಹ್ಯಾದ್ರಿಯ ಚಾಲಕುಡಿಯನ್ಸಿಸ್ ಚಾಲಕುಡಿ ನದಿಗೆ ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿವೆ..

ಜಲಪಾತಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ವೆಟ್ಟಿಲಪಾರ ಸೇತುವೆಯಿಂದ ಚಾಲಕುಡಿ ನದಿಯ ಮೇಲೆ ಸೂರ್ಯೋದಯ

ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಜಲಪಾತಗಳಾದ ಅತಿರಪಿಲ್ಲಿ ಜಲಪಾತ ಮತ್ತು ವಜಚಲ್ ಜಲಪಾತಗಳು ಈ ನದಿಯ ಮೇಲೆ ನೆಲೆಗೊಂಡಿವೆ. ಚಾಲಕುಡಿ ನದಿಯ ಮೇಲಿನ ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಯೋಜನೆಗಳೆಂದರೆ ಶೋಲಾಯರ್ ಹೈಡ್ರೋ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ಮತ್ತು ಪೆರಿಂಗಲ್ಕುಟ್ಟು ಹೈಡ್ರೋ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ಗಳಾಗಿವೆ. ನೀರಾವರಿ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ತುಂಬೂರ್ಮೂಜಿ ಅಣೆಕಟ್ಟನ್ನು ಈ ನದಿಗೆ ಅಡ್ಡಲಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಎರ್ನಾಕುಲಂ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮಂಜಲಿ, ಉತ್ತರ ಪರವೂರ್‌ನ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿರುವ ಎಲೆಂತಿಕಾರದ ಬಳಿ ಪೆರಿಯಾರ್ ನದಿಯೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಕೊಡುಂಗಲ್ಲೂರ್ ಹಿನ್ನೀರನ್ನು ಸೇರುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಅಜೆಕೋಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಅರಬ್ಬಿ ಸಮುದ್ರವನ್ನು ಸೇರುತ್ತದೆ. ಪರಾಂಬಿಕುಲಂ ಅಣೆಕಟ್ಟನ್ನು ಅದರ ನಾಲ್ಕು ಉಪನದಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಪರಾಂಬಿಕುಲಂ ನದಿಯ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. []

೨೦೧೮ ಕೇರಳ ಪ್ರವಾಹ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ೧೬ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೧೮ ರಂದು ಪ್ರವಾಹವು ಅತ್ಯಂತ ತೀವ್ರವಾಗಿದ್ದರೂ, ಮಾನ್ಸೂನ್ ಋತುವಿನಲ್ಲಿ ಅಸಾಧಾರಣವಾದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಳೆಯಿಂದಾಗಿ ೧೫ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೧೮ ರ ಮುಂಜಾನೆಯಿಂದ ಚಾಲಕುಡಿ ನದಿಯ ದಡಕ್ಕೆ ಪ್ರವಾಹವು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ನದಿಯ ಸನಿಹದಲ್ಲಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ತೊರೆಗಳು, ತಗ್ಗು ಪ್ರದೇಶಗಳು ಮತ್ತು ಕೃಷಿ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು ಈಗಾಗಲೇ ಪ್ರವಾಹಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿವೆ ಮತ್ತು ನದಿಯು ತನ್ನ ಶತಮಾನಗಳ ಇತಿಹಾಸದ ಮೂಲಕ ರಚಿಸಲಾದ ವಕ್ರರೇಖೆಗಳನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸುತ್ತಿದೆ. ಸ್ವಲ್ಪ ಎತ್ತರದ ಬೆಟ್ಟದ ತುದಿಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ನದಿಯ ೫ಕಿಮೀ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಪಟ್ಟಣಗಳು ​​ಮತ್ತು ಹಳ್ಳಿಗಳು ಜಲಾವೃತಗೊಂಡವು. ಇದು ಚಾಲಕುಡಿಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ಒಂದು ಶತಮಾನದಲ್ಲೇ ಅತ್ಯಂತ ಭೀಕರ ಪ್ರವಾಹವಾಗಿತ್ತು. ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಇದನ್ನು ೩ನೇ ಹಂತದ ವಿಪತ್ತು ಅಥವಾ "ತೀವ್ರ ಸ್ವಭಾವದ ವಿಪತ್ತು" ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿತು. ೧೯೨೪ರಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಿದ ೯೯ ರ ಮಹಾ ಪ್ರವಾಹದ ನಂತರ ಕೇರಳದಲ್ಲಿ ಇದು ಅತ್ಯಂತ ಭೀಕರ ಪ್ರವಾಹವಾಗಿದೆ.

ಪ್ರವಾಹದ ನಂತರ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
೨೦೧೮ ರ ಪ್ರವಾಹದ ನಂತರ ನದಿ ದಂಡೆಗಳು

ಪ್ರವಾಹದ ನಂತರದ ಪರಿಣಾಮವು ತುಂಬಾ ತೀವ್ರವಾಗಿತ್ತು ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ಪರ್ವತಗಳಿಂದ ನದಿಯ ಮುಖಕ್ಕೆ ನದಿಮಾರ್ಗದ ಒಟ್ಟಾರೆ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿತು. ಪ್ರಬಲವಾದ ಪ್ರವಾಹದಿಂದಾಗಿ ನದಿ ದಡಗಳ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಕುಸಿದು ಬಿದ್ದವು ಮತ್ತು ಅದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಹೊಸ ದಂಡೆಗಳು ಸೃಷ್ಟಿಯಾದವು. ಮಾರ್ಗದ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಬೃಹತ್ ಮರಗಳನ್ನು ಕಿತ್ತು ಅದರ ಹರಿವಿನ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಸೇತುವೆಗಳ ಮೇಲೆ ಠೇವಣಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ವೆಟ್ಟಿಲಪಾರ ಸೇತುವೆಯಂತಹ ನೀರಿನ ಬಲದಿಂದಾಗಿ ಅನೇಕ ರಸ್ತೆ ಸೇತುವೆಗಳು ಕೆಲವು ಸೆಂಟಿಮೀಟರ್‌ಗಳಷ್ಟು ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡವು. ಸ್ಥಳೀಯ ಮೀನು ಪ್ರಭೇದಗಳು ತಮ್ಮ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಆವಾಸಸ್ಥಾನಗಳಿಂದ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡಿದ್ದರಿಂದ ನದಿಯಲ್ಲಿನ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿತು. ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಹದಗೆಡಿಸಲು, ಅರಾಪೈಮಾ, ಅರೋವಾನಾ, ಪಿರಾನ್ಹಾ, ಅಲಿಗೇಟರ್ ಗಾರ್ ಮತ್ತು ಫ್ಲವರ್‌ಹಾರ್ನ್ ಸಿಚ್ಲಿಡ್ ಮುಂತಾದ ನೂರಾರು ಬಗೆಯ ಅಕ್ವೇರಿಯಂ ಮೀನುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಹತ್ತಿರದ ಮೀನು ಸಾಕಣೆ ಕೇಂದ್ರಗಳಿಂದ ವಿದೇಶಿ ಜಾತಿಗಳನ್ನು ನದಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಪರಿಚಯಿಸಲಾಯಿತು. [] ಪ್ರವಾಹದ ನಂತರ, ಪ್ರವಾಸಿ ಆಕರ್ಷಣೆಯಾಗಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಜಮೀನಿನಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದ ೬೫ಕೆಜಿಯ ಅರಾಪೈಮಾ ವನ್ನು ಚಾಲಕುಡಿ ನದಿಯಿಂದ ಹಿಡಿಯಲಾಯಿತು. ಇದು ಕೇರಳದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಸಿಹಿನೀರಿನ ಆಕ್ರಮಣಕಾರಿ ಮೀನಾಗಿದೆ. [೧೦]

ದೃಶ್ಯ ಪರಂಪರೆ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಚಾಲಕುಡಿ ನದಿಯ ಮೇಲಿನ ಮಾನ್ಸೂನ್ ಮೋಡಗಳ ವಿಹಂಗಮ ನೋಟ

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
  1. "Studies on the nature and chemistry of sediments and water of Periyar and Chalakudy Rivers, Kerala, India by Maya K." (PDF). Archived from the original (PDF) on 5 July 2017. Retrieved 2005-03-01.
  2. Amitha Bachan K.H. and Devika M.A. 2020. Impact of Dams on Riparian Vegetation: A case study in the Chalakkudy River, Western Ghats, India. Journal of Aquatic Biology & Fisheries (8) 7-13. http://keralamarinelife.in/Journals/Vol8-S/2-Bachan&Devika.pdf Archived 2022-02-22 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.
  3. "Riparian vegetation under threat". The Hindu. 2004-09-07. Archived from the original on 2004-09-27. Retrieved 2012-08-02.
  4. Amitha Bachan K.H. riparian flora of the Chalakkudy River basin and Its Ecological Significance. PhD Thesis. University of Calicut, Kerala
  5. ೫.೦ ೫.೧ ೫.೨ Raghavan, R., G. Prasad, P. H. Anvar Ali, B. Pereira (2008). Fish fauna of Chalakudy River, part of Western Ghats biodiversity hotspot, Kerala, India: patterns of distribution, threats and conservation needs. Biodiversity and Conservation 17(13): 3119-3131
  6. Ajithkumar, C.R., K.R. Devi, and K.R. Thomas (1999). Fish fauna, abundance and distribution in Chalakudy river system, Kerala. Journal of the Bombay Natural.
  7. "The seven faces of a river". The Hindu. Archived from the original on 29 January 2012. Retrieved 2011-11-24.
  8. "About the Rivers of Kerala". Retrieved 2006-11-02.
  9. "Invasive Fishes in Kerala". Archived from the original on 2020-10-29. Retrieved 2020-03-07.
  10. "Arapaima Fish in Kerala". 16 August 2019. Retrieved 2020-03-07.

ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]