ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯ ಸಚಿವಾಲಯ

Ministry of Law & Justice

Agency overview
Formed	1833
Jurisdiction	ಭಾರತದ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ
Headquarters	ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಗಳು, ರೈಸೀನಾ ಹಿಲ್, ನವದೆಹಲಿ 28°36′50″N 17°12′32″E
Minister responsible	ಅರ್ಜುನ್ ರಾಮ್ ಮೇಘವಾಲ್, ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಾಂಗ ಇಲಾಖೆ ಸಚಿವರು
Agency executives	• ಡಾ. ನೀತೇನ್ ಚಂದ್ರ, ಐಎಎಸ್, ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಗಳು, ಕಾನೂನು ವ್ಯವಹಾರಗಳು • ರೀತಾ ವಶಿಷ್ಠ, ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಗಳು, ಶಾಸಕಾಂಗ ವಿಭಾಗ • ಎಸ್. ಕೆ. ಜಿ. ರಾಹತೆ, ಐಎಎಸ್, ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಗಳು, ನ್ಯಾಯಾಂಗ ವಿಭಾಗ
Child agencies	• ಕಾನೂನು ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಇಲಾಖೆ • ಶಾಸಕಾಂಗ ಇಲಾಖೆ • ನ್ಯಾಯಾಂಗ ಇಲಾಖೆ
Website	lawmin.gov.in

ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯ ಸಚಿವಾಲಯವು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಪ್ರಮುಖ ಸಚಿವಾಲಯವಾಗಿದೆ. ಅರ್ಜುನ್ ರಾಮ್ ಮೇಘವಾಲ್ ಅವರು ಪ್ರಸ್ತುತ ಈ ಇಲಾಖೆಯ ಸಚಿವರಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

ಇತಿಹಾಸ

ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯ ಸಚಿವಾಲಯವು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಅಂಗವಾಗಿದೆ. 1833 ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಚಾರ್ಟರ್ ಆಕ್ಟ್, 1833 ಅನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟ್ ಜಾರಿಗೆ ತಂದಾಗ ಇದನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಕಾಯಿದೆಯು ಮೊದಲು ಶಾಸಕಾಂಗ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಒಂದೇ ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿ, ಅಂದರೆ ಗವರ್ನರ್ ಜನರಲ್ನ ಆಯೋಗಕ್ಕೆ ನೀಡಿತು. ಈ ಅಧಿಕಾರ ಮತ್ತು 1861 ರ ಭಾರತೀಯ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಕಾಯ್ದೆಯ ಸೆಕ್ಷನ್ 22 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರಿಂದ, ಗವರ್ನರ್ ಜನರಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್ 1834 ರಿಂದ 1920 ರವರೆಗೆ ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಮಾಡಿತು. 1919 ರ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಕಾಯ್ದೆ ಜಾರಿಗೆ ಬಂದ ನಂತರ, ಅದರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾದ ಭಾರತದ ಶಾಸಕಾಂಗವು ಶಾಸಕಾಂಗ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಚಲಾಯಿಸಿತು. ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಕಾಯ್ದೆ, 1919 ನಂತರ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಕಾಯ್ದೆ, 1935. ಭಾರತೀಯ. 1947 ರ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಕಾಯ್ದೆ ಅಂಗೀಕಾರದೊಂದಿಗೆ, ಭಾರತವು ಡೊಮಿನಿಯನ್ ಆಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿತು ಮತ್ತು ಡೊಮಿನಿಯನ್ ಶಾಸಕಾಂಗವು 1947 ರಿಂದ 1949 ರವರೆಗೆ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ (ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಸಂವಿಧಾನ) ಆದೇಶ, 1947 ರಲ್ಲಿ ಅಂಗೀಕರಿಸಿದ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಕಾಯ್ದೆ 1935 ರ ಸೆಕ್ಷನ್ 100 ರ ನಿಬಂಧನೆಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತಂದಿತು. 1950 ರ ಜನವರಿ 26 ರಿಂದ ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನ ಜಾರಿಗೆ ಬಂದ ನಂತರ ಶಾಸಕಾಂಗ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ವಹಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಸಚಿವಾಲಯದ ಸಂರಚನೆ

ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯ ಸಚಿವಾಲಯವು ಶಾಸಕಾಂಗ ಇಲಾಖೆ, ಕಾನೂನು ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಇಲಾಖೆ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯ ಇಲಾಖೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಕಾನೂನು ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಇಲಾಖೆ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ವಿವಿಧ ಸಚಿವಾಲಯಗಳು / ಇಲಾಖೆಗಳಿಗೆ ಕಾನೂನು ಸಲಹೆ ನೀಡಿದರೆ, ಶಾಸಕಾಂಗ ಇಲಾಖೆಯು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಪ್ರಧಾನ ಶಾಸನದ ಕರಡು ರಚನೆಯನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ.

ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಸಮರ್ಥ ಮತ್ತು ಜವಾಬ್ದಾರಿಯುತ ದಾವೆ ಹೂಡುವವರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುವುದು ಈ ಸಚಿವಾಲಯದ ಗುರಿಯಾಗಿದೆ. ಭಾರತೀಯ ಕಾನೂನು ಸೇವೆ ಸೇರಿದಂತೆ ಕಾನೂನು ಶಿಕ್ಷಣ, ಕಾನೂನು ವೃತ್ತಿ ಮತ್ತು ಕಾನೂನು ಸೇವೆಗಳಲ್ಲಿ ವಿಸ್ತರಣೆ, ಸೇರ್ಪಡೆ ಮತ್ತು ಶ್ರೇಷ್ಠತೆಗಾಗಿ ಭಾರತೀಯ ಕಾನೂನು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವುದು. ಕಾನೂನು ವೃತ್ತಿಪರರನ್ನು ರಚಿಸುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿ ಇದರಿಂದ ಅವರು ಭವಿಷ್ಯದ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಭಾರತದಿಂದ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ವಿಶ್ವ ದಾವೆ ಮತ್ತು ದಾವೆ ರಹಿತ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲೂ ಎದುರಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಅವರ ಸಾಮಾಜಿಕ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಮತ್ತು ದೃಢವಾದ ವೃತ್ತಿಪರ ನೀತಿ ನೀತಿಯತ್ತ ಗಮನ ಹರಿಸಬಹುದು. 12 ನೇ ಪಂಚವಾರ್ಷಿಕ ಯೋಜನೆಯ ಆಕಾಂಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲು, ಅಪಾರ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು (3.3 ಕೋಟಿ) ನೀಡಿದರೆ, ಅದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಖಜಾನೆಯ ಮೇಲಿನ ನಿರ್ಬಂಧಗಳು ಮತ್ತು ಮಾನವಶಕ್ತಿ ಸೇರಿದಂತೆ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಹೊರೆ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ವ್ಯಾಪಕವಾದ ವಿವೇಚನಾ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಅರಿತುಕೊಳ್ಳುವುದು. ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಶಕ್ತಿಯ ಹರಿವನ್ನು ಸುಗಮಗೊಳಿಸಲು, ವಿರೋಧವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು, ಕಾನೂನಿನ ನಿಯಮವನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲು ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರದ ವಿವಿಧ ವಿಭಾಗಗಳು ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ ಉದ್ದೇಶಗಳನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ಸರಿಯಾದ ಕಾನೂನು ಚೌಕಟ್ಟನ್ನು ರಚಿಸುವುದು ಇದರ ಗುರಿಯಾಗಿದೆ.

ಉದ್ದೇಶ

• ಸಚಿವಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಇಲಾಖೆಗಳು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಕಾನೂನು ಸಲಹೆ / ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ಮತ್ತು ಅವರ ಶಾಸಕಾಂಗ ಪ್ರಸ್ತಾಪಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುವ ಮೂಲಕ ಅವರ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವುದು ಮತ್ತು ಉತ್ತಮ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು.
• ಭಾರತೀಯ ಕಾನೂನು ಸೇವೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ, ಸ್ಪಂದಿಸುವ ಮತ್ತು ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕವಾಗಿಸಲು ಸುಧಾರಿಸುವುದು.
• ಕೇಂದ್ರ ಏಜೆನ್ಸಿ ವಿಭಾಗಕ್ಕಾಗಿ ಸಮಗ್ರ ಇ-ಆಡಳಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿ ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಕಾನೂನು ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಇಲಾಖೆಯನ್ನು ಪುನರುಜ್ಜೀವನಗೊಳಿಸುವುದು.
• ಮೊಕದ್ದಮೆಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವುದು ಮತ್ತು ವಿವಾದ ಪರಿಹಾರದ ಪರ್ಯಾಯ ವಿಧಾನಗಳಿಂದ ವಿವಾದಗಳ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವುದು.
• ಕಾನೂನು ವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ಮತ್ತು ಕಾನೂನು ಶಿಕ್ಷಣ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಯುಗದ ಜಾರಿಗೊಳಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸುವುದು.
• ಕಾನೂನು ಸುಧಾರಣೆ.
• ಈ ಇಲಾಖೆಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಬರುವ ವಕೀಲರ ಕಾಯ್ದೆ, 1961, ನೋಟರಿ ಕಾಯ್ದೆ, 1952, ಕಾನೂನು ಸೇವೆಗಳ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಕಾಯ್ದೆ, 1987 ಮತ್ತು ವಕೀಲರ ಕಲ್ಯಾಣ ನಿಧಿ ಕಾಯ್ದೆ, 2001 ಕಾಯಿದೆಗಳನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.