ಸದಸ್ಯ:Jitheshjs 2504/ನನ್ನ ಪ್ರಯೋಗಪುಟ
ಕರಂಗೋಲು ಕುಣಿತ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಕರಂಗೋಲು ಕುಣಿತವನ್ನು ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಎಂದರೆ ಸುಗ್ಗಿ ಹುಣ್ಣಿಮೆಯ(ಮೀನ ಮಾಸದ ಹುಣ್ಣಿಮೆ) ಮೊದಲ ದಿವಸ ಅಂದರೆ ತುಳುವಿನ ಪೂವೆಯೆಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿ ಒಂದು ವಾರದ ತನಕ (ಎಪ್ರಿಲ್ ಮೊದಲ ವಾರ) ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಲ ಮಾತ್ರ ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ. ಮನ್ಸ ಜನಾಂಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಜನ ಈ ಕುಣಿತವನ್ನು ನಡೆಸಿಕೊಡುತ್ತಾರೆ. ಇವರು ತಮ್ಮನ್ನು 'ಮೂಲೊದಕುಲು'(ಮೂಲನಿವಾಸಿಗಳು) ಎಂದು ಕರೆದುಕೊಳುತ್ತಾರೆ. ಇವರಿಗೂ ಬೇಸಾಯಕ್ಕೂ ಗಾಢ ಸಂಬಂಧವಿದೆ. ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಇವರು ಕೃಷಿ ಕಾರ್ಮಿಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಕಂಬಳ,ಬೇಟೆ,ಆರಾಧನೆ,ಮದುವೆ,ಹಬ್ಬ್
ಕರಂಗೋಲು ನಲಿಕೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಪರಿಚಯ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಕರಂಗೋಲು ನಲಿಕೆನ್ ಸುಗ್ಗಿ ತಿಂಗೊಲ್ದ ಪುಣ್ಣಮೆಗ್ ಸುರುವಾದ್ ಒಂಜಿ ವಾರ ಮುಟ, ವರ್ಷಡ್ ಒರ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ತಿರ್ತಜಾತಿಗ್ ಸೇರ್ದಿನಕುಲು ಈ ನಲಿಕೆನ್ ನಡಪಾರ್ದ್ ಕೊರ್ಪೆರ್. ಮುಕ್ಲೆನ್ 'ಮೂಲೊದಕುಲು' ಪಂದ್ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್. ಬೆನ್ನಿ ಬೇಸಾಯದ ಕೆಲಸಡ್ ಮುಕ್ಲೆಗ್ ನಂಟ್ ಉಂಡು. ದುಂಬುದ ಕಾಲೊಡ್ದ್ ಮುಕುಲು ಬೆನ್ನಿ ಬೆಸಾಯದ ಬೇಲೆನೆ ಮಲ್ತೊಂದು ಇತ್ತೆರ್. ಮುಕುಲು ಕಂಬುಲ, ಬೊಂಟೆ, ಆರಾಧನೆ, ಮದಿಮೆ, ಪರ್ಬೊಲೆಡ್ ಸಾಂಸ್ಕ್ರಿತವಾದ್ ಮಿತ್ತಜಾತಿದೊಟ್ಟಿಗೆ ಪಾಲ್ದೆತೊನುವೆರ್ ಆಂಡಲ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡಡ್ ತಿರ್ತ್ತಜಾತಿಲೆಡ್ ಮುಕುಲು ಪ್ರಮುಕೆರ್.
ನಲಿಕೆದ ಪ್ರದೇಶಲು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ವೇಷಭೂಷಣ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ನಾಲ್ ಜನ ಆನುಲು ಮಾತ್ರ ಪಾಲ್ದೆತೊನುನ ಈ ನಲಿಕೆಡ್ ನಲಿಕೆದಕ್ಲೆನ ಸೊಂಟಗ್ ಬೊಲ್ದು ಮುಂಡು ತುತುದು, ತರೆಟ್ ಬೊಲ್ದುದ ಮುಂಡಾಸ್ ಉಪ್ಪುಂಡು ಅತ್ತ್ಂಡ ಬೊಲ್ದುದ ಲಾಡಿನ್ ತರೆತ ಸುತ್ತ ಬೈತಲೆದಲಕ್ಕ ಕಟ್ಟುವೆರ್. ಜೇಡಿಮನ್ ನ್ ಅರೆತ್ದ್ ಬಿದಿರ್ದ ಕೊಲ್ದ ವೋಟೆದ ಮೂಲಕ ಮೋನೆ, ತಿಗಲೆ, ಬೆರಿ, ಬಂಜಿಗ್ ಇಂಚ ಮೆಯಿಕ್ ಪೂರ ಉರುಂಟಾದ್ ಪಾಡೊನುವೆರ್. ತಿಗಲೆ, ಬೆರಿ ಬೊಕ್ಕ ಬಂಜಿಗ್ ಒಂಜೆ ರೀತಿಡ್ ಗೆರೆ ಪಾಡೊನುವೆರ್,ನೇನ್ 'ಗೇಂಟಿ ಕಟ್ಟುನು ಪಂದ್ ಪನ್ಪೆರ್. ನಲಿಪುನಕ್ಲೆನ ಕೈಟ್ ನೆಕ್ಕಿ ಸೊಪ್ಪುದ ಸೂಡಿ ಉಪ್ಪುಂಡು.
- ಪುತ್ತೂರ್ ದಂಚಿ ನಲಿಪುನ ಗುಂಪುದ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಒರಿ ಪರಬೆ ಉಪ್ಪುವೆ. ಆಯೆನ ಸೊಂಟಗ್ ಮುಂಡು ಬೊಕ್ಕ ತರೆಕ್ ಮುಂಡಾಸ್ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಪರ್ತಿನ್ ಮೀಸೆದಲಕ ಅಂಟಾವೆರ್. ಮೇನ ಮೆಯಿಟ್ ರಂಗ್ ಪಾಡ್ದ್ ಉಪ್ಪುಜಿ ಕಾಲಿ ಮೆಯಿಟೆ ಅತ್ತ್ಂಡ ಅಂಗಿ ಪಾಡ್ದ್ ಕೈಟ್ ಬಿದುರುದ ಕೋಲು ಪತ್ತೊಂದು ಉಪ್ಪುವೆ.
- ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ ದಂಚಿ ನಲಿಪುನ ಗುಂಪುದ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಒರಿ ಕೊರಗೆ ಉಪ್ಪುವೆ ಆಯೆನ ಮೆಯಿಕ್ ಪೂರ ಕರಿ ಪೂಜಿದ್ ಮೊನೆಗ್ ಜೇಡಿದ ಚುಕ್ಕಿ ದೀಪೆ, ತರೆಕ್ ಕಂಗ್ ದ ಮುಟ್ಟಾಲೆ ದೀದ್ ಕೈಟ್ ಕೋಲು ಉಪ್ಪುಂಡು. ಸೊಂಟಗ್ ಕಪ್ಪು ಕುಂಟು ಅಯಿತ ಮಿತ್ತ್ ಗೆಜ್ಜೆ ಬೊಕ್ಕ ಕೆಕಿಲ್ಡ್ ಒಂಜಿ ಪೂತ ಮಾಲೆ ಉಪ್ಪುಂಡು.
- ಸುಳ್ಯ ದಂಚಿ ನಲಿಪುನ ಗುಂಪುದ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಮದಿಮಾಯೆ ಮದಿಮಲ್ನ ವೇಷ ಉಪ್ಪುಂಡು. ತರೆಕ್ ಮುಂಡಾಸ್, ಮುಂಡು ಕಟ್ದ್ ಉದ್ದ ಕಯಿತ ಅಂಗಿ ಪಾಡ್ದಿನ ಮದಿಮಾಯೆನ ವೇಷ. ಸೀರೆ ರವಕೆ ಪಾಡ್ದ್ ಕುಜಲ್ ನೆಯಿದ್ ಪೂ ದೀದ್ ಬಂಗಾರ್ ಪಾಡ್ದಿನ ಮದಿಮಲೆನ ವೇಷ.[೧]
ನಲಿಕೆದ ಕ್ರಮ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಗ್ರಾಮ ಸಂಚಾರದ ಅವಧಿಡ್ ಸದಸ್ಯೆರ್ ಶುದ್ದೊಡು ಉಪ್ಪೊಡು. ಗುಂಪುದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥೆ ಇಲ್ಲದ ಜಾಲ್ಡ್ ಉಂತುದು 'ಪೊಲಿದೆತ್ತೊಂದು ಬತ್ತೋ' ಪಂದ್ ಪನ್ಪೆ, ಅಪಗ ಇಲ್ಲದಕುಲು ಅಕ್ಲೆಗ್ ಬೊಲ್ಪುದ ವ್ಯವಸ್ತೆ ಮಲ್ತ್ದ್ ನಲಿಪೆರೆ ಅನುಮತಿ ಕೊರ್ಪೆರ್. ಗಂಟೆಮನಿನ್ ಜೊರಾದ್ ಬೊಟುದು ಪದ್ಯದ ಒಟ್ಟಿಗೆ ನಲಿಕೆನ್ ಸುರು ಮಲ್ಪುವೆರ್. ನಲಿಪುನಕುಲು ರಡ್ದ್ ಸಾಲ್ಡ್ ಉಂತುದು ಒಂಜಿ ಪಜ್ಜೆ ಎದುರು ಒಂಜಿ ಪಜ್ಜೆ ಪಿರವು ಪಂದ್ ರಡ್ದ್ ಕೈತ ನೆಕ್ಕಿದ ಸೂಡಿನ್ ಎದುರು ಪಿರವು ಬೀಜಾವೊಂದು ನಡಪುವೆರ್ ಎದುರು ಪೋದು ದಿಕ್ಕ್ ಬದಲ್ ಮಲ್ಪುನಗಲ ಕ್ರಮ ಅವ್ವೆ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಒರಿಯೆ ಪದ್ಯ ಪನೊಂದು ಡೋಲು ಬೊಟೊಂದು ಉಪ್ಪುವೆ ಅತ್ತ್ಂಡ ಡೋಲು ಬೊಟ್ಟ್ಯರೆ ಬೇತೆ ಜನಲ ಉಪ್ಪುವೆರ್. ಪರಬೆನ ವೇಷ ದಾಯೆ ಕೋಲುನು ನೆಲಕ್ ಬೊಟೊಂದು ನಲಿಪುನಕ್ಲೆನ ಅನ್ಚಿಂಚಿ ಪೊವೊಂದು ಉಪ್ಪುವೆ. ಕೊರಗ ಬೊಕ್ಕ ಮದಿಮಾಯೆ ಮದಿಮಾಲೆನ ವೇಷ ದಕುಲು ಇಂಚೆನೆ ಸುತ್ತು ಬತ್ತ್ದ್ ನಲಿಪುವೆರ್.ಪದ್ಯ ಪನ್ಪಿನಾಯೆ ಒಂಜಿ ಸಾಲ್ನ್ ಪಂದ್ ಆಯಿಬೊಕ್ಕ ಒರಿದಿನಕುಲು ' ಪೊಲಿಯೋ ಪೊಲ್ಯರೆಪೋ ಪುವ್ವೆ ಪೋಂಡುಲ್ಲಯಾ 'ಪಂದ್ ಪನ್ಪೆರ್. ಇಂಚ ಇಲ್ಲ್ ಇಲ್ಲಡೆ ಪೋದು ನಲಿಪುವೆರ್, ಮುಕ್ಲೆಗ್ ಅರಿ, ಭಾರ್, ಪನವು ಸಂಭಾವನೆಲಾ ತಿಕ್ಕುಂಡು. ಇಲ್ಲ್ ಇಲ್ಲಡೆ ಪೊದು ನಲಿಪುನ ನಲಿಕೆ ಆಯಿನ ಕಾರಣ ಇಲ್ಲದಕುಲೇ ತೂಪುನ ಪ್ರೇಕ್ಷಕೆರ್. ಜಾಸ್ತಿಯಾದ್ ಈ ನಲಿಕೆ ಗ್ರಾಮ ಮಟ್ಟಡ್ ಮಾತ್ರ ನಡಪುಂಡು.
ವೇಷನ್ ದೆಪ್ಪುನ ಕ್ರಮ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಒಂಜಿ ರಾತ್ರೆದ ಸಂಚಾರ ಮುಗಿನ ಬೊಕ್ಕ ಕರಂಗೋಲುದ ಗುಂಪು ಒಂಜಿ ಕಾಯೆರ್ ಮರದ ಮುದೆಲ್ದಡೆ ಬರ್ಪೆರ್. ರಂಗ್ ದೆತ್ದ್, ವೇಷೊನು ದೆಪ್ಪುನ ವಿಧಿಲಾ ಈ ಮರತ ಮುದೆಲ್ಡೆ ಆಪುಂಡು. ರಂಗ್ ಬೊಕ್ಕ ವೇಷನ್ ದೆತ್ತ್ದ್ ಕಾಯೆರ್ ಮರತ ಏಳ್ ಇರೆನ್ ದೆತ್ತ್ದ್ ನೆಲತ್ತ ಮಿತ್ತ್ ಸಾಲಾದ್ ದೀದ್ ಒಂಜಿ ಪುಂಡಿ ಅರಿ ಪಾರ್ದ್ ಕೈ ಮುಗಿದ್ ನೆಕ್ಕಿದ ಸೊಪ್ಪುದ ಸೂಡಿನ್ ಅವುಲೆ ಬುಡ್ದು ಪೋಪೆರ್. ಉಂದು ಪೂರ ಆಯಿ ಬೊಕ್ಕ ಮೀದ್ ಉಪಹಾರ ದೆತೊನುವೆರ್. ಇಂಚೆನೆ ಒಂಜಿ ವಾರ ಈ ನಲಿಕೆ ಆಪುಂಡು.
ವೊನಸ್ ಬೊಕ್ಕ ಪ್ರಸಾದ ಪಟ್ಟುನ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಕಾನದ ಬೊಕ್ಕ ಕಾಟದ ಪನ್ಪಿನ ಕುಲದೈವೊಲೆಗ್ ಕರಂಗೋಲು ನಲಿಕೆದ ಕಡೆತ ದಿನ ಅಗೇಲ್ ಬಲಸ್ದ್ ಪ್ರಾರ್ಥನೆನ್ ಸಂದಾವೊನುನ ಕ್ರಮಲ ಉಂಡು. ಸಂಗ್ರಹ ಮಲ್ತ್ ತಿಕ್ಕಿನ ಅರಿ,ಭಾರ್,ಪನವುಡ್ದು ನುಪ್ಪು ರೊಟ್ಟಿ ಬೊಕ್ಕ ಕೋರಿದ ಅಟಿಲ್ ಮಲ್ತ್ದ್ ಒಂಜಿ ಪಜೆತ ಮಿತ್ತ್ ಒಂಜಿ ಅಂಗಲೊಡು ಬಲಸುವೆರ್ ಬೊಕ್ಕ ಕರಂಗೋಲು ನಲಿಕೆದ ಪ್ರದರ್ಶನ ಆಯಿ ಬೊಕ್ಕ ಕಡೆಕ್ ಮಾತ ಪಟ್ದ್ ವೊನಸ್ ಮಲ್ಪುವೆರ್.
ಉಲ್ಲೆಖೊ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ↑ ಹಿ. ಚಿ. ಬೋರಲಿಂಗಯ್ಯ, ೧೯೯೬, ಕರ್ನಾಟಕ ಜನಪದ ಕಲೆಗಳ ಕೋಶ. ಪ್ರಸಾರಾಂಗ:ಕನ್ನಡ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ,ಹಂಪಿ