ವಾಚಸ್ಪತಿ (ರಾಗ)

ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಿಂದ, ಇದು ಮುಕ್ತ ಹಾಗೂ ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಶ್ವಕೋಶ

 

ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ
ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳು

ಶ್ರುತಿಸ್ವರರಾಗತಾಳ ಮೇಳಕರ್ತಅಸಂಪೂರ್ಣ ಮೇಳಕರ್ತ

ಸಂಗೀತ ರಚನೆಗಳು

ವರ್ಣಮ್ಕೃತಿಗೀತಂಸ್ವರಜತಿರಾಗಂ ತಾನಂ ಪಲ್ಲವಿತಿಲ್ಲಾನ

ಸಂಗೀತೋಪಕರಣಗಳು

ಮಾಧುರ್ಯ: ಸರಸ್ವತಿ ವೀಣೆವೇಣು ಪಿಟೀಲುಚಿತ್ರ ವೀಣನಾದಸ್ವರಮ್ಯಾಂಡೊಲಿನ್

ತಾಳ: ಮೃದಂಗಘಟಂಮೋರ್ಸಿಂಗ್ಕಂಜೀರತವಿಲ್

ಝೇಂಕಾರ: ತಂಬೂರಶ್ರುತಿ ಪಟ್ಟಿಗೆ

ಸಂಗೀತಕಾರರು

ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ - ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸಂಗೀತಗಾರರು

ವಾಚಸ್ಪತಿ (ವಾಚಸ್ಪತಿ ಎಂದು ಉಚ್ಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಅಂದರೆ ಮಾತಿನ ಭಗವಂತ ) ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ ಪದ್ಧತಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ರಾಗವಾಗಿದೆ . ಇದು ೭೨ ಮೇಳಕರ್ತ ರಾಗ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ೬೪ ನೇ ಮೇಳಕರ್ತ ರಾಗವಾಗಿದೆ. ಮುತ್ತುಸ್ವಾಮಿ ದೀಕ್ಷಿತರ ಪದ್ಧತಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಇದನ್ನು ಭೂಶಾವತಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. [೧] [೨] ಇದು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದ ಇತರ ರಾಗಗಳಂತೆ ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಸಂಗೀತ ಪದ್ಧತಿಯಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. [೧] [೩]

ರಚನೆ ಮತ್ತು ಲಕ್ಷಣ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

C ನಲ್ಲಿ ಷಡ್ಜಮದೊಂದಿಗೆ ವಾಚಸ್ಪತಿ ಪ್ರಮಾಣ

ಇದು ೧೧ ನೇ ಚಕ್ರ ರುದ್ರದಲ್ಲಿ ೪ ನೇ ರಾಗವಾಗಿದೆ. ಜ್ಣಾಪಕದ ಹೆಸರು ರುದ್ರ-ಭೂ . ಸ ರಿ ಗು ಮಿ ಪ ಧಿ ನಿ ಎಂಬ ಸ್ಮೃತಿ ನುಡಿಗಟ್ಟು. [೨] ಅದರ ಆರೋಹಣ-ಅವರೋಹಣ ರಚನೆಯು (ಕೆಳಗಿನ ಸಂಕೇತಗಳು ಮತ್ತು ನಿಯಮಗಳ ವಿವರಗಳಿಗಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ <i id="mwMA">ಸ್ವರಗಳನ್ನು</i> ನೋಡಿ):

  • ಆರೋಹಣ : ‍‍ಸ ರಿ₂ ಗ₃ಮ₂ ಪ ದ₂ನಿ₂ಸ
  • ಅವರೋಹಣ : ಸ ನಿ₂ದ₂ ಪ ಮ₂ಗ₃ರಿ₂ಸ

ಈ ಸ್ವರಶ್ರೇಣಿ - ಚತುಶೃತಿ ರಿಷಭ, ಅಂತರ ಗಾಂಧಾರ,ಪ್ರತಿ ಮಧ್ಯಮ,ಚತುಶೃತಿ ದೈವತ,ಮತ್ತು ಕೈಶಿಕಿ ನಿಷಾಧ ಸ್ವರಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತವೆ. ಇದು <i id="mwQg">ಸಂಪೂರ್ಣ</i> ರಾಗಂ - ಎಲ್ಲಾ ಏಳು ಸ್ವರಗಳನ್ನು (ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು) ಹೊಂದಿರುವ ರಾಗ. ಇದರ ಪ್ರತಿ ಮಧ್ಯಮ ಹರಿಕಾಂಭೋಜಿಯ ಪ್ರತಿಮಧ್ಯಮಕ್ಕೆ ಸಮಾನವಾಗಿದೆ.

ಜನ್ಯ ರಾಗಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಅನೇಕ ಜನ್ಯ ರಾಗಗಳು(ಉತ್ಪನ್ನವಾದ ಮಾಪಕಗಳು) ಇದರೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಭೂಶಾವಲಿ ಮತ್ತು ಸರಸ್ವತಿ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿವೆ. ವಾಚಸ್ಪತಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಎಲ್ಲಾ ಸ್ವರಶ್ರೇಣಿಗಳಿಗೆ ಜನ್ಯ ರಾಗಂಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ನೋಡಿ.

ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಯೋಜನೆಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ವಾಚಸ್ಪತಿಯು ಕಲ್ಯಾಣಿಗೆ (ಇದು ೬೫ ನೇ ಮೇಳಕರ್ತ ) ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ನಿಷಾದದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ. ಇನ್ನೂ, ಈ ರಾಗ ಹೆಚ್ಚು ಸಂಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಸಂಯೋಜಕರು ಈ ರಾಗವನ್ನು ತಲಾ ಒಂದು ಹಾಡನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸಲು ಬಳಸಿದ್ದಾರೆ.

ಈ ರಾಗದಲ್ಲಿನ ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಯೋಜನೆಗಳು

ಚಲನಚಿತ್ರ ಹಾಡುಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಭಾಷೆ: ತಮಿಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಹಾಡು ಚಲನಚಿತ್ರ ಸಂಯೋಜಕ ಗಾಯಕ
ನಿಕ್ಕಟ್ಟುಮಾ ಪೊಗಟ್ಟುಮಾ ಪೆರಿಯ ವೀಟು ಪನ್ನಕ್ಕರನ್ ಇಳಯರಾಜ ಮನೋ, ಕೆ ಎಸ್ ಚಿತ್ರಾ

ಜನ್ಯ ರಾಗಂ: ಸರಸ್ವತಿ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಹಾಡು ಚಲನಚಿತ್ರ ಸಂಯೋಜಕ ಗಾಯಕ
ಆಹಾ ಇವರ ಯಾರದಿ ಮೋಹಿನಿ ಸಿಆರ್ ಸುಬ್ಬುರಾಮನ್ ಪಿ. ಲೀಲಾ, ಕೆವಿ ಜಾನಕಿ
ಶ್ರೀ ಸರಸ್ವತಿ ದೇವಿಮಠ

(ರಾಗಮಾಲಿಕಾ:ಸರಸ್ವತಿ,ಶ್ರೀರಂಜನಿ,ಲಲಿತ)

ರಾಣಿ ಲಲಿತಾಂಗಿ ಜಿ. ರಾಮನಾಥನ್ ಪಿ. ಲೀಲಾ, ಡಿಬಿ ರಾಮಚಂದ್ರ
ವೀಣಾ ವಾಣಿ ಪೊನ್ಮೇಗಲೈ ಇಳಯರಾಜ ಕಲ್ಪನಾ, ವಿವಿ ಪ್ರಸನ್ನ
ಮಲರ್ಗಲೆ (ಮಧ್ಯಂತರಗಳು ಮಾತ್ರ) ಪ್ರೀತಿ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಎಆರ್ ರೆಹಮಾನ್ ಕೆ ಎಸ್ ಚಿತ್ರಾ, ಹರಿಹರನ್
ಕಣವ ಇಲ್ಲೈ ಕಾತ್ರ(ಚರಣಂನಲ್ಲಿ) ರಾಚಗನ್ ಶ್ರೀನಿವಾಸ್
ಮೇಧು ಮೆಧುವಾಯಿ ಜೈ ಮಣಿ ಶರ್ಮಾ ಎಸ್ಪಿ ಬಾಲಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯಂ, ಕೆಎಸ್ ಚಿತ್ರಾ

ಸಂಬಂಧಿತ ರಾಗಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಈ ವಿಭಾಗವು ಈ ರಾಗದ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಮತ್ತು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಅಂಶವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.

ಗ್ರಹ ಭೇದಂ ಬಳಸಿ ವಾಚಸ್ಪತಿಯ ಸ್ವರಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿದಾಗ, ಮೂರು ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ಮೇಳಕರ್ತ ರಾಗಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ, ಅವುಗಳೆಂದರೆ, ಚಾರುಕೇಸಿ, ಗೌರಿಮನೋಹರಿ ಮತ್ತು ನಾಟಕಪ್ರಿಯ . ಗ್ರಹ ಭೇದವು ರಾಗದಲ್ಲಿ ಷಡ್ಜಮವನ್ನು ಮುಂದಿನ ಸ್ವರಕ್ಕೆ ಬದಲಾಯಿಸುವಾಗ, ಸಂಬಂಧಿತ ಸ್ವರ ಆವರ್ತನಗಳನ್ನು ಒಂದೇ ರೀತಿ ಇರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ಹೆಜ್ಜೆಯಾಗಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿವರಗಳಿಗಾಗಿ ಮತ್ತು ವಿವರಣೆಗಾಗಿ ವಾಚಸ್ಪತಿಯ ಗ್ರಹ ಭೇದವನ್ನು ನೋಡಿ.

ವಾಚಸ್ಪತಿ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಅಕೌಸ್ಟಿಕ್ ಸ್ಕೇಲ್‌ಗೆ ಅನುರೂಪವಾಗಿದೆ.

ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

  1. ೧.೦ ೧.೧ Raganidhi by P. Subba Rao, Pub. 1964, The Music Academy of Madras
  2. ೨.೦ ೨.೧ Ragas in Carnatic music by Dr. S. Bhagyalekshmy, Pub. 1990, CBH Publications
  3. Ravikiran, Chitravina N.; Ramanathan, Sharada (12 April 2002). "Carnatic music – a complete system". The Hindu. Retrieved 27 July 2020.