ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಹೋಗು

ಸೋಮನಾಥ್ ಚಟರ್ಜಿ

ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಿಂದ, ಇದು ಮುಕ್ತ ಹಾಗೂ ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಶ್ವಕೋಶ
The Right Honourable
Somnath Chatterjee

ಅಧಿಕಾರ ಅವಧಿ
4 June 2004 – 16 May 2009
ಪ್ರತಿನಿಧಿ Charanjit Singh Atwal
ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿ Manohar Joshi
ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ Meira Kumar

ಅಧಿಕಾರ ಅವಧಿ
1985 – 2009
ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿ Saradish Roy
ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ Dr Ram Chandra Dome

ಅಧಿಕಾರ ಅವಧಿ
1977 – 1984
ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿ Mohammad Elias
ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ Mamata Banerjee

ಅಧಿಕಾರ ಅವಧಿ
1971 – 1977
ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿ N.C.Chatterjee
ವೈಯಕ್ತಿಕ ಮಾಹಿತಿ
ಜನನ (೧೯೨೯-೦೭-೨೫)೨೫ ಜುಲೈ ೧೯೨೯
Tezpur, Assam, British India
ಮರಣ 13 August 2018(2018-08-13) (aged 89)
ಕೊಲ್ಕತ್ತ, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ, India
ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷ Independent (2008–2018)
ಇತರೆ ರಾಜಕೀಯ
ಸಂಲಗ್ನತೆಗಳು
CPI-M (1973–2008)
ಸಂಗಾತಿ(ಗಳು)
Renu Chatterjee
(m. ೧೯೫೦)
ಮಕ್ಕಳು 3
ವಾಸಸ್ಥಾನ ಕೊಲ್ಕತ್ತ
ಅಭ್ಯಸಿಸಿದ ವಿದ್ಯಾಪೀಠ Presidency College, Kolkata

University of Calcutta
University of Cambridge

ಉದ್ಯೋಗ Lawyer
ಧರ್ಮ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮ
ಸಹಿ
ಜಾಲತಾಣ Biography

ಸೋಮನಾಥ ಚಟರ್ಜಿ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಸೋಮನಾಥ್ ಚಟರ್ಜಿ (ಬೆಂಗಾಳಿ: সোমনাথ চট্টোপাধ্যায়) (ಹುಟ್ಟು: ಜುಲೈ ೨೫, ೧೯೨೯ - ತೇಜ್‌ಪುರ್,ಅಸ್ಸಾಂ), ಮರಣ: ಆಗಸ್ಟ್ ೧೩,೨೦೧೮, ಕೋಲ್ಕಟ್ಟಾ) ಭಾರತದ ಒಬ್ಬ ಸಮತಾವಾದಿ ರಾಜಕಾರಣಿ. ಇವರು ೧೪ನೇ ಲೋಕ ಸಭೆಯ ಸಭಾಧ್ಯಕ್ಷರು.(೨೦೦೪-೨೦೦೯) ಸೋಮನಾಥ ಚಟರ್ಜಿಯವರು, ೧೦ ಬಾರಿ ಲೋಕಸಭೆ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಸಿ.ಪಿ.ಐ(ಎಮ್) ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ೧೯೬೮ ರಲ್ಲಿ ಸೇರಿದರು. ಅವರು ತಮ್ಮ ಜೀವನದ ಕೊನೆಯ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಸ್ವತಂತ್ರರಾಗಿದ್ದರೂ, ಅವರ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲು ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (ಮಾರ್ಕ್ಸ್‍ವಾದಿ) ಪಕ್ಷದೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಅವರು 2004 ರಿಂದ 2009 ರ ವರೆಗೆ ಲೋಕಸಭೆಯ ಸ್ಪೀಕರ್ ಆಗಿದ್ದರು.

ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬದ ಹಿನ್ನೆಲೆ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
  • ಅವರ ತಂದೆ, ನಿರ್ಮಲ್ ಚಂದ್ರ ಚಟರ್ಜಿ, ಒಬ್ಬ ಪ್ರಮುಖ ವಕೀಲರು, ಬುದ್ಧಿಜೀವಿ ಮತ್ತು ಹಿಂದೂ ಪುನರುಜ್ಜೀವನ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತಾವಾದಿಯಾಗಿದ್ದರು, ಮತ್ತು ಅವರ ತಾಯಿ ಬೀನಾಪಾನಿ ದೇವಿ ಗೃಹಣಿ, ಮನೆವಾರ್ತೆಯನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದ್ದರು. ಅಖಿಲ ಭಾರತೀಯ ಹಿಂದೂ ಮಹಾಸಭಾದ ಸಂಸ್ಥಾಪಕರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು. ನಿರ್ಮಲ್ ಚಂದ್ರ ಚಟರ್ಜಿ ಅವರು ಒಮ್ಮೆ ಅದರ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದರು. 1948 ರಲ್ಲಿ, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ನೇತೃತ್ವದ ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸರ್ಕಾರವು, ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾವನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅದರ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕರನ್ನು ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು, ಆಗ ನಿರ್ಮಲ್ ಚಂದ್ರ ಚಟರ್ಜಿಯವರು ಆಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ಸಿವಿಲ್ ಲಿಬರ್ಟೀಸ್ ಯೂನಿಯನ್ ಅನ್ನು ರಚಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಬಂಧಿತರ ಬಿಡುಗಡೆಗಾಗಿ ಚಳುವಳಿನಡೆಸಿದರು. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಮತ್ತು ಜ್ಯೋತಿ ಬಸು ಇಬ್ಬರ ನಡುವಿನ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ರಾಜಕೀಯ ಭಿನ್ನತೆಗಳ ನಡುವೆಯೂ ಜ್ಯೋತಿ ಬಸುಗೆ ಹತ್ತಿರ ಬಂದರು. []

ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
  • ಚಟರ್ಜಿ ಅವರು 7 ಫೆಬ್ರವರಿ 1950 ರಂದು ಲಾಲ್ಗೋಲಾದಲ್ಲಿ ಜಮೀನ್ದಾರ ಕುಟುಂಬದಿಂದ ಬಂದ ರೇಣು ಚಟರ್ಜಿಯನ್ನು ಮದುವೆಯಾದರು. ಈ ದಂಪತಿಗಳಿಗೆ ಒಬ್ಬ ಮಗ, ಪ್ರತಾಪ್ ಮತ್ತು ಇಬ್ಬರು ಪುತ್ರಿಯರಾದ ಅನುರಾಧ ಮತ್ತು ಅನುಶಿಲಾ ಇದ್ದಾರೆ. ಪ್ರತಾಪ ಚಟರ್ಜಿ ಅವರು ಕಲ್ಕತ್ತಾ ಹೈಕೋರ್ಟ್ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.
  • ಸೋಮನಾಥ್ ಚಟರ್ಜಿ ಅವರ ಹಣಕಾಸಿನ ವ್ಯವಹಾರದ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. 2004 ರಲ್ಲಿ, ಸ್ಪೀಕರ್ ಆಗಿ, ಅವರು 20 ಅಕ್ಬರ್ ರಸ್ತೆಯ ಅಧಿಕೃತ ನಿವಾಸಕ್ಕೆ ತೆರಳಿದರು, ಅವರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಖಜಾನೆಗಳಿಂದ ಟಾಯ್ಲೆಟ್ ಮತ್ತು ಚಹಾಕ್ಕಾಗಿ ಪಾವತಿಸುವ ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಿದರು. [12] ವಿದೇಶದಲ್ಲಿ ಪ್ರವಾಸದಲ್ಲಿ, ಅವರು ಯಾವುದೇ ಕುಟುಂಬ ಸದಸ್ಯರ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಸ್ವತಃ ಭರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.

ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
  • ಸೋಮನಾಥ್ ಅವರು ಮಿತ್ರ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಶನ್ ಸ್ಕೂಲ್, ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿ ಕಾಲೇಜ್ ಮತ್ತು ಕಲ್ಕತ್ತಾದ ಕಲ್ಕತ್ತಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದರು. ಅವರು ನಂತರ ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್ ಜೀಸಸ್ ಕಾಲೇಜ್ ಗೆ ಸೇರಿದರು ಮತ್ತು ಬಿ.ಎ. 1952 ರಲ್ಲಿ ಪದವಿ ಪಡೆದರು.1957 ರಲ್ಲಿ ಎಮ್ ಎ ಮತ್ತು ಕಾನೂನು ಪದವಿಯನ್ನು 2007 ರಲ್ಲಿ ಪಡೆದರು. ಅವರು ಕಾಲೇಜಿನ ಗೌರವಾನ್ವಿತ ಫೆಲೋಷಿಪ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದರು. ಲಂಡನ್ನಲ್ಲಿರುವ ಮಿಡ್ಲ್ ಟೆಂಪಲ್ ದಿಂದ ಅವರಿಗೆ ಬಾರ್ ಪದವಿಗೆ ಕರೆ ಪಡೆದರು. ಅವರು ಮೊದಲು ಕಲ್ಕತ್ತಾ ಹೈಕೋರ್ಟ್ನ ವಕೀಲರಾಗಿ ಉದ್ಯೋಗ ಕೈಗೊಂಡರು. ನಂತರ ಸಕ್ರಿಯ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದರು.

ರಾಜಕೀಯ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
  • ಲೋಕಸಭೆಯ 10-ಅವಧಿಗೆದ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದ ಚಟರ್ಜಿಯವರು ದೇಶದ ಗೌರವಾನ್ವಿತ ಸಂಸತ್ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದರು. ಮೊದಲು ಹಿಂದೂ ಮಹಾಸಭಾದ ಪ್ರಮುಖ ಸಂಸದ, ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿರುವ ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಾರ್ಟಿಯ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ನಿರ್ಮಲ್ ಚಂದ್ರ ಚಟರ್ಜಿಯವರ ಮಗನಾಗಿದ್ದ, ಸೋಮನಾಥ ಚಟರ್ಜಿ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (ಮಾರ್ಕ್ಸಿಸ್ಟ್) ಗೆ ಸೇರಿದರು, ಅದರಲ್ಲಿ ಅವರು 1968 ರಿಂದ 2008 ರವರೆಗೆ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದರು.
  • ಚಟರ್ಜಿಯವರು ಅವರ ತಂದೆ ಆ ವರ್ಷ ಮರಣಿಸಿದ ನಂತರ ಖಾಲಿಯಾದ ಸ್ಥಾನ, ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಲೋಕಸಭೆಗೆ 1971 ರಲ್ಲಿ ಬರ್ದ್ವಾನ್ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದರು, . ಲೋಕಸಭೆಗೆ ಅವರು ಒಂಬತ್ತು ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಜಯಗಳಿಸಿದರು.
  • ಅವರು 1977 ರಲ್ಲಿ ಲೋಕಸಭೆಗೆ ಮೊದಲು ಸಂಸತ್ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು ಮತ್ತು 1980 ರಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. 1984 ರಲ್ಲಿ 29 ವರ್ಷದ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಕಾರ್ಯಕರ್ತೆ ಮಮತಾ ಬ್ಯಾನರ್ಜಿಯವರು ಅವರನ್ನು ಲೋಕಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸೋಲಿಸಿದರು.
  • 1985 ರಿಂದ 2005 ರವರೆಗೆ ನಡೆದ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಅವರು ಬಿರ್ಬಮ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬೊಲ್ಪುರ್ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಏಳು ಸತತ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಜಯಗಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು 1994 ರಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಂಸತ್ ಸದಸ್ಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಗಳಿಸಿದರು.
  • ಭಾರತ-ಯುಎಸ್‍ಎ ಪರಮಾಣು ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದ ಮೇಲೆ ಮನಮೋಹನ್ ಸಿಂಗ್ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ಪ್ರೊಗ್ರೆಸ್ಸಿವ್ ಅಲೈಯನ್ಸ್ I ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ತನ್ನ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಹಿಂಪಡೆಯಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು.
  • ಸಿಂಗ್ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ಪ್ರೊಗ್ರೆಸ್ಸಿವ್ ಅಲೈಯನ್ಸ್ I ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಸಿಪಿಐ (ಎಂ) ತನ್ನ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಪರಮಾಣು ಒಪ್ಪಂದವಿಚಾರವಾಗಿ ಹಿಂಪಡೆಯಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು. ಆಗ ಚಟರ್ಜಿ ಸ್ಪೀಕರ್ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ಕೊಡದೆ ಇದ್ದುದರಿಂದ "ಪಕ್ಷದ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಗಂಭೀರವಾಗಿ ರಾಜಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ" ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಪಕ್ಷದ ವರದಿಯನ್ನು ಹೊರಡಿಸಿದ ಸಿಪಿಐ (ಎಂ) ಯೊಂದಿಗೆ ಚಟರ್ಜಿಯವರ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಜುಲೈ 23, 2008 ರಂದು ನಾಟಕೀಯವಾಗಿ ಕಡಿತ ಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಚಟರ್ಜಿಯವರು ಕೇಂದ್ರ ಸಮಿತಿಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದರು.
  • ಬಹಿಷ್ಕಾರ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸಿದ ಪಾಲಿಟ್ಬ್ಯೂರೋ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ, ಸೀತಾರಾಮ್ ಯೆಚೂರಿ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಎಲ್ಲರೂ ಇವರ ನಿರ್ಗಮನಕ್ಕೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದ ಬುಡದೇವ್ ಭಟ್ಟಾಚಾರ್ಜಿ ಮತ್ತು ಬಿಮಾನ್ ಬೋಸ್ ಅವರಂಥ ಯಾವುದೇ ಪಾಲಿಟ್ಬ್ಯೂರೋ ಸದಸ್ಯರು ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಉಪಸ್ಥಿತರಿದ್ದರು.
  • ಲೋಕಸಭೆಯ ಸ್ಪೀಕರ ಯಾವುದೇ ಪಕ್ಷದ ಸದಸ್ಯರಲ್ಲವೆಂದುದಪಕ್ಷದ ಆದೇಶವನ್ನು ಪಾಲಿಸಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದ್ದ ಅವರು, ಲೋಕಸಭೆಯ ಸ್ಪೀಕರ್ ಆಗಿ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದ ಬಳಿಕವೂ, ಎಡಪಕ್ಷವು ಅವರನ್ನು ಪುನಃ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ.
  • 14 ನೇ ಲೋಕಸಭೆಯ ಸ್ಪೀಕರ್ (2004-2009) ಅವರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅವರು 'ಡಿಡಿ ಲೋಕಸಭೆ'ಯನ್ನು 'ಲೋಕಸಭೆ ಟಿವಿ' ಎಂದು ಬದಲಿಸಿದರು, ಈ ಹಂತವು ಸಂಸತ್ತಿನ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪಾರದರ್ಶಕತೆಗೆ ಹೆಜ್ಜೆ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು.
  • 23 ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ನವೆಂಬರ್ 2000 ರಲ್ಲಿ ಜ್ಯೋತಿ ಬಸು ಕೆಳಗಿಳಿದ ನಂತರ ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಲು ಚಟರ್ಜಿಯವರು ಗಂಭೀರ ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಸಿಪಿಐ (ಎಮ್) ಯ ಒಂದು ವಿಭಾಗವೂ ಭಾವಿಸಿತ್ತು.
  • ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದ ರಾಜ್ಯದಿಂದ ಪ್ರತಿಬಂಧಕ ನೀತಿಗಳ ಹಿಡಿತದಲ್ಲಿ ಚಟರ್ಜಿಯವರು ಸಹ ಉದ್ಯೋಗಾವಕಾಶ ಮತ್ತು ಒಟ್ಟಾರೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಖಾಸಗಿ ಹೂಡಿಕೆಯನ್ನು ಕೋರಿದ್ದರು.
  • ಲೋಕಸಭೆಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ, ಅವರು ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ನಿಗಮವನ್ನು 1994 ರಿಂದ 10 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಪೈಲಟ್ ಮಾಡಿದರು [] []

ಚಟರ್ಜಿಯನ್ನು ಜೂನ್ 28 ರಂದು ಬೆಲ್ಲೆ ವೂ ಕ್ಲಿನಿಕ್ಗೆ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಆಗಸ್ಟ್ 5 ರಂದು ಅವರನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು ಆದರೆ ಆಗಸ್ಟ್ 9 ರಂದು ಮತ್ತೆ ಡಯಾಲಿಸಿಸ್ ನಡೆಸಿದಾಗ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗೆ ಕರೆದೊಯ್ಯಲಾಯಿತು. ಅವರು ಶುಕ್ರವಾರ ಗಾಳಿ ಹಾಕಿದರು. ಸೋಮನಾಥ್ ಚಟರ್ಜಿಯವರು, ತಮ್ಮ ೮೯ ನೆಯ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ೧೩, ಆಗಸ್ಟ್, ೨೦೧೮ ರಂದು ಕೊಲ್ಕಟ್ಟಾದಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದರು. []

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
  1. https://web.archive.org/web/20080824213152/http://www.indianexpress.com/sunday/story/340802.html ಜ್ಯೋತಿ ಬಸುಗೆ ಹತ್ತಿರ
  2. http://www.calcuttayellowpages.com/somnathch.html
  3. http://www.calcuttayellowpages.com/somnathch.html
  4. , Somanath chatterjee, Lok sabha speaker, dies at 89, in Kolkatta, News 18, Aug, 13,2018

ಹೊರ ಕೊಂಡಿಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]