ಸವದತ್ತಿ ಕೋಟೆ
ಸವದತ್ತಿ ಕೋಟೆಯು, [೧] ಸವದತ್ತಿ ಪಟ್ಟಣದ ಪಶ್ಚಿಮ ಭಾಗದಲ್ಲಿದ್ದು (ಇದನ್ನು ಸೌಂದತ್ತಿ ಅಥವಾ ಸುಘಂದವರ್ತಿ, ಸವಂದವತ್ತಿ, ಸವದವತ್ತಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ[೧]) ಭಾರತದ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿದೆ. ಸಣ್ಣ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ೧೮ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಆಕಾರದ ಮಿಲಿಟರಿ ರಚನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಮುಖ್ಯ ಕೋಟೆಯೊಳಗೆ ಚಿಕ್ಕ ಕೋಟೆಯಿದ್ದು, ಕಾಡಸಿದ್ಧೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. [೧] [೨]
ಭೂಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಕೋಟೆಯು ಸವದತ್ತಿ ಪಟ್ಟಣದ ಪಶ್ಚಿಮ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಇದೆ.[೧] ಈ ಕೋಟೆಯನ್ನು ಸಣ್ಣ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ ಹಾಗೂ ಇದು ಬಹಿರಂಗವಾದ ಬಂಡೆಗಳ ಪಾರ್ಶ್ವಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಬೆಟ್ಟವು ದಟ್ಟವಾದ ಪಾಪಾಸುಕಳ್ಳಿಯಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿದೆ. [೧] ಸವದತ್ತಿಯಿಂದ ಕೋಟೆಯ ಮುಖ್ಯ ದ್ವಾರದವರೆಗೆ ರಸ್ತೆಯ ಮೂಲಕ ತಲುಪಬಹುದು. ಇದು ಕರ್ನಾಟಕದ ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಬೆಳಗಾವಿಯಿಂದ ೮೩ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. [೩]
ಇತಿಹಾಸ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ರಾಜಧಾನಿಯನ್ನು ಬೆಳಗಾವಿಗೆ ಬದಲಾಯಿಸುವ ಮೊದಲು ೯ ರಿಂದ ೧೩ ನೇ ಶತಮಾನದವರೆಗೆ ರಟ್ಟ ರಾಜವಂಶದಿಂದ ಈ ಕೋಟೆಯ ಪಟ್ಟಣವು ಆಳಲ್ಪಟ್ಟಿತು. [೪] ೧೭೩೦ ರಲ್ಲಿ, ಸವಣೂರು ನವಾಬರು ೧೭೩೪ ರಲ್ಲಿ ಕೋಟೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ನರಲಗುಂದ ದೇಸಾಯಿಯವರಿಗೆ ಧಾರವಾಡ ಗ್ರಾಮದೊಂದಿಗೆ ಸವದತ್ತಿಯನ್ನು ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿ ನೀಡಿದರು. [೫] ೧೭೪೩ ಮತ್ತು ೧೭೫೧ ರ ನಡುವೆ ನವಲಗುಂದ ಸಿರಸಂಗಿ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಜಯಪ್ಪ ದೇಸಾಯಿ ಅವರು ಈ ಕೋಟೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. [೬] ಕೋಟೆಯು ಮೈಸೂರಿನ ಹೈದರ್ ಅಲಿಯ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ, ದೇಸಾಯಿ ಅವರು ರಾಜನಿಷ್ಠೆಯನ್ನು ತೋರಿದರು.
ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಎತ್ತರದ ನೆಲದ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಕೋಟೆಯು ಒಂಬತ್ತು ಬದಿಗಳ ಬಹುಭುಜಾಕೃತಿಯ ಆಕಾರದಲ್ಲಿದೆ. ಪೂರ್ವಾಭಿಮುಖವಾಗಿರುವ ಮುಖ್ಯ ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರವು ರಸ್ತೆಯ ಮೂಲಕ ತಲುಪಬಹುದು. ರಸ್ತೆಯಿಂದ, ಮುಖ್ಯ ಗೇಟ್‌ಗೆ ಪ್ರವೇಶವು ಕಡಿದಾದದ್ದಾಗಿದೆ. ಈ ದ್ವಾರದಿಂದ, ಇನ್ನೊಂದು ಗೇಟ್‌ಗೆ ಮತ್ತಷ್ಟು ಒಳಮುಖವಾಗಿ, ಸುಮಾರು ೩೦ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳ ಮೇಲೆ ಕಡಿದಾದ ಏರಿಳಿತವಿದೆ. ಕೋಟೆಯ ಗೋಡೆಗಳ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಭಾಗವು ೧೨೦ ಅಡಿ ಉದ್ದ, ೨೪ ರಿಂದ ೬೦ ಅಡಿಯವರೆಗೆ ಎತ್ತರ), ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ, ಕತ್ತರಿಸಿದ ಕಲ್ಲುಗಳಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಕೋಟೆಯು ಎಂಟು ಬುರುಜುಗಳಿಂದ ಭದ್ರವಾಗಿದೆ. ಕೋಟೆಯ ಉತ್ತರ-ದಕ್ಷಿಣ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ೩೫ ಅಡಿ ಆಳ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ-ಪಶ್ಚಿಮ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ೪೫೦ ಅಡಿ ಆಳದ ಕಂದಕದಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿದೆ . ಕೋಟೆಯ ಮುಖ್ಯ ದ್ವಾರವು ಅದರ ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣದ ಪಾರ್ಶ್ವಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡು ಪೋಸ್ಟರ್‌ಗಳು ಅಥವಾ ಸ್ಯಾಲಿ ಬಂದರುಗಳಿಂದ ಮತ್ತಷ್ಟು ಭದ್ರವಾಗಿದೆ. ಕೋಟೆಯ ಕವಚಗಳು ಲೂಪ್ ರಂಧ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕಲ್ಲಿನ ಕಿರಿದಾದ ಪ್ಯಾರಪೆಟ್ಗಳಾಗಿವೆ; ಇವುಗಳನ್ನು ರಿವಿಟ್‌ಮೆಂಟ್‌ಗಳಿಂದ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಸಂರಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕೋಟೆಯ ಒಳಭಾಗದಲ್ಲಿ, ಎತ್ತರದ ತುದಿಯಲ್ಲಿ, ಹನುಮಂತನಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ಹೊಸ ದೇವಾಲಯವಿದೆ ಮತ್ತು ಈ ದೇವಾಲಯದ ಕೆಳಗೆ ದೀಪದ ದೀಪವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ. [೧]
ಕೋಟೆಯೊಳಗೆ ಒಂದು ಚಿಕ್ಕ ಕೋಟೆ, ಚೌಕಾಕಾರದ ಆಕಾರದಲ್ಲಿ, ಮೂಲೆಯ ಗೋಪುರಗಳು ಅಥವಾ ಬುರುಜುಗಳಿಂದ ಭದ್ರವಾಗಿದೆ. ಈ ಕೋಟೆಯ ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರವನ್ನು ಉತ್ತಮವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳ ಹಾರಾಟದ ಮೂಲಕ ಪ್ರವೇಶಿಸಬಹುದು. ಈ ಕೋಟೆಯ ಕೋಟೆಗಳನ್ನು ಕಲ್ಲಿನ ಕಂಬಗಳಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದ್ದು ಅದು ಮಾರ್ಗವನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಕೋಟೆಯ ಸುತ್ತಲೂ ಕಂದಕವಿದ್ದು, ದುರಸ್ತಿಯ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಕೋಟೆಯೊಳಗೆ ಎತ್ತರದ ಪ್ಯಾರಪೆಟ್ ಗೋಡೆಗಳಿಂದ ಸುತ್ತುವರೆದಿರುವ ದೊಡ್ಡ ಕೊಳವಿದೆ ಮತ್ತು ಉತ್ತಮ ಗುಣಮಟ್ಟದ ನೀರಿನ ಮೂಲವಾಗಿದೆ. [೧] ಕಾಡಸಿದ್ದೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವು ಈ ಕೋಟೆಯ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ. ಪ್ರಾಕಾರದ ಒಳಗಿನ ಛಾವಣಿಯ ಸೂರುಗಳು (ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಸುತ್ತುವರೆದಿರುವ ಗೋಡೆಗಳು) ಜ್ಯಾಮಿತೀಯ ವಿನ್ಯಾಸಗಳಲ್ಲಿ ೨೦೦ ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಅಲಂಕಾರಿಕ ಕೆತ್ತನೆಗಳ ಸಾಲನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. [೨]
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ↑ ೧.೦ ೧.೧ ೧.೨ ೧.೩ ೧.೪ ೧.೫ ೧.೬ California 1884.
- ↑ ೨.೦ ೨.೧ "Pilgrimage Center". The Karabasappa Mallikarjunappa Mamani Government First Grade College. Archived from the original on 11 ಜೂನ್ 2016. Retrieved 21 May 2016.
- ↑ "Saundatti Taluk Tourism" (PDF). Saundattitown Municipal Administration. Retrieved 21 May 2016.
- ↑ http://www.saundattitown.mrc.gov.in/sites/saundattitown.mrc.gov.in/files/SAUNDATTI%20TALUK%20TOURISM%2005-10-2013.pdf
- ↑ http://www.saundattitown.mrc.gov.in/sites/saundattitown.mrc.gov.in/files/SAUNDATTI%20TALUK%20TOURISM%2005-10-2013.pdf
- ↑ http://www.saundattitown.mrc.gov.in/sites/saundattitown.mrc.gov.in/files/SAUNDATTI%20TALUK%20TOURISM%2005-10-2013.pdf
ಗ್ರಂಥಸೂಚಿ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- California, University of (1884). Gazetteer of the Bombay Presidency:Belgaum. Government Central Press.
- Vijaisri, Priyadarshini (1 January 2004). Recasting the Devadasi: Patterns of Sacred Prostitution in Colonial South India. Kanishka Publishers, Distributors. ISBN 978-81-7391-644-1.