ಸದಸ್ಯ:Kavya.S.M/ಚತುರ್ಭುಜ ದೇವಾಲಯ (ಖಜುರಾಹೋ)

 

ಚತುರ್ಭುಜ ದೇವಾಲಯ (ದೇವನಾಗರಿ: चतुर्भुज मंदिर) ಭಾರತದ ಖಜುರಾಹೋದಲ್ಲಿರುವ ವಿಷ್ಣು ದೇವರಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ . ಈ ದೇವಾಲಯವು ಜಟಕರಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿರುವುದರಿಂದ ಇದನ್ನು ಜಟಕರಿ ದೇವಾಲಯ (ದೇವನಾಗರಿ:जटकारी) ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಚತುರ್ಭುಜ ಎಂಬ ಹೆಸರು (ಲಿಟ್. "ನಾಲ್ಕು ತೋಳುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವವನು ") ವಿಷ್ಣುವಿನ ವಿಶೇಷಣವಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಚಂಡೇಲ ರಾಜವಂಶದ ಯಶೋವರ್ಮನ್ ನಿರ್ಮಿಸಿದನು. 1100 CE. ಇದು ಖಜುರಾಹೋದಲ್ಲಿ ಕಾಮಪ್ರಚೋದಕ ಶಿಲ್ಪಗಳ ಕೊರತೆಯಿರುವ ಏಕೈಕ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ.

ಸ್ಥಳ

ಈ ದೇವಾಲಯವು ಖಜುರಾಹೊದ ಜಟಕರ ಗ್ರಾಮದ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಗ್ರಾಮದ ಹೆಸರಿನ ಮೇಲೆ ಜಟಕರಿ ದೇವಾಲಯ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.

ಇದು ಖಜುರಾಹೊದ ದಕ್ಷಿಣ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿರುವ ಕಾರಣದಿಂದ ಇದು ದೇವಾಲಯಗಳ ದಕ್ಷಿಣದ ಗುಂಪಿನ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.

ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ

ದೇವಾಲಯವು ಅಂಬ್ಯುಲೇಟರಿ ಇಲ್ಲದ ಗರ್ಭಗುಡಿ, ಮುಖಮಂಟಪ, ಮಂಟಪ ಮತ್ತು ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ದೇವಾಲಯವು ಸಾಧಾರಣ (ಚಬುತಾರಾ) ಮೇಲೆ ನಿಂತಿದೆ.

ಗೋಡೆಯ ಸುತ್ತಲೂ ಮೂರು ಬ್ಯಾಂಡ್‌ಗಳ ಶಿಲ್ಪಗಳಿವೆ (ಹೊರಗೋಡೆಯ ಚಿತ್ರವನ್ನೂ ನೋಡಿ).

ಮುಖ್ಯ ವಿಗ್ರಹ

ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಮುಖ್ಯ ವಿಗ್ರಹವು ನಾಲ್ಕು ತೋಳುಗಳ ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವಿನದ್ದಾಗಿದೆ (ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ). ಇದು ೨.೭ ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ವಿಗ್ರಹವು ವಿಷ್ಣುವಿನ ನೆಚ್ಚಿನ ಸ್ಥಳವಾಗಿ ದಕ್ಷಿಣಾಭಿಮುಖವಾಗಿದೆ. ಅದೇ ದಕ್ಷಿಣಾಭಿಮುಖ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಕಾಂಬೋಡಿಯಾದ ಅಂಕೋರ್ ವಾಟ್ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಸಂಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಗ್ಯಾಲರಿ

• 
  ಚತುರ್ಭುಜ ದೇವಾಲಯ, ಖಜುರಾಹೊ ಭಾರತ
• 
  ಮುಖ್ಯ ವಿಗ್ರಹ (ವಿಷ್ಣು), ಚತುರ್ಭುಜ ದೇವಾಲಯ, ಖಜುರಾಹೊ ಭಾರತ
• 
  ಛಾವಣಿ, ಚತುರ್ಭುಜ ದೇವಾಲಯ, ಖಜುರಾಹೊ ಭಾರತ
• 
  ಗಂಗಾ-ಯಮುನಾ ಶಿಲ್ಪ ಚತುರ್ಭುಜ ದೇವಾಲಯ, ಖಜುರಾಹೊ ಭಾರತ
• 
  ಗಂಗಾ-ಯಮುನಾ ಶಿಲ್ಪ ಚತುರ್ಭುಜ ದೇವಾಲಯ, ಖಜುರಾಹೊ ಭಾರತ
• 
  ಹೊರಗಿನ ಗೋಡೆ, ಚತುರ್ಭುಜ ದೇವಾಲಯ, ಖಜುರಾಹೊ ಭಾರತ
• 
  ಹೊರಗಿನ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲಿನ ಶಿವನ ಶಿಲ್ಪ, ಚತುರ್ಭುಜ ದೇವಾಲಯ, ಖಜುರಾಹೊ ಭಾರತ

ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು

• MP ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್, ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ ರಾಜ್ಯ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ನಿಗಮದ ಅಧಿಕೃತ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್, ಖಜುರಾಹೊ
• ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಸಮೀಕ್ಷೆ, ಭೋಪಾಲ್ ವಿಭಾಗ, ಖಜುರಾಹೊಗೆ ಸೂಚ್ಯಂಕ ಪುಟ - ಛತ್ತರ್‌ಪುರ
• ಆರ್ಕಿಯಲಾಜಿಕಲ್ ಸರ್ವೆ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ, ಭೋಪಾಲ್ ವಿಭಾಗ, ಚತುರ್ಭುಜ ದೇವಾಲಯ, ಖಜುರಾಹೊ