ಸದಸ್ಯ:Chandra Mutalik/ಭೋಜ್ ಜೌಗು ಪ್ರದೇಶ

Designations
Ramsar Wetland
Designated	19 August 2002
Reference no.	1206

ಭೋಪಾಲ್‌ನ ಭೋಜ್ತಾಲ್

ಭೋಜ್ ಜೌಗು ಪ್ರದೇಶವು ಎರಡು ಸರೋವರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡು ಭೋಪಾಲ್ ನಗರದಲ್ಲಿದೆ. ಭೋಪಾಲ್ ಇದು ಮಧ್ಯ ಭಾರತೀಯ ರಾಜ್ಯವಾದ ಮಧ್ಯ ಪ್ರದೇಶದ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿದೆ..ಎರಡು ಸರೋವರಗಳು ಭೋಜ್ತಾಲ್ ( ಮೇಲಿನ ಸರೋವರ ) ಮತ್ತು ಕೆಳಭಾಗದ ಸರೋವರ, ಇವು ನಗರದ ಮಧ್ಯಭಾಗದಿಂದ ಪಶ್ಚಿಮ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿವೆ. ಭೋಜ್ತಾಲ್ ೩೧ ಕಿಲೋ ಮೀಟರಗಳಷ್ಟು ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. , ಮತ್ತು ೩೬೧ ಕಿಮೀ ರಷ್ಟು ಜಲಾನಯನ ಅಥವಾ ಜಲಾನಯನ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಹರಿಸುತ್ತದೆ . ಭೋಜ್ತಾಲ್ ನ ಜಲಾನಯನ ಪ್ರದೇಶವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದ್ದು, ಅದರ ಪೂರ್ವದ ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ನಗರೀಕೃತ ಪ್ರದೇಶಗಳಿವೆ. ಕೆಳಗಿನ ಸರೋವರದ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ೧.೨೯ ಕಿಮೀ². ಇದರ ಸಂಗ್ರಹ ೯.೬ ಕಿಮೀ² ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ನಗರೀಕರಣಗೊಂಡಿದೆ; ಕೆಳ ಸರೋವರವು ಭೋಜ್ತಾಲ್ ನಿಂದ ಭೂಗತ ಸೋರಿಕೆಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತದೆ.

ಭೋಜ್ತಾಲ್ ಸರೋವರವನ್ನು ಮಾಳ್ವಾ ರಾಜ್ಯದ ಆಡಳಿತಗಾರ ಪರಮಾರ ರಾಜ ಭೋಜ್ (೧೦೦೫-೧೦೫೫) ಕಟ್ಟಿಸಿರುವನು. ಅವನು ತನ್ನ ರಾಜ್ಯದ ಪೂರ್ವದ ಗಡಿಯನ್ನು ಭದ್ರಪಡಿಸಲು ಭೋಪಾಲ್ ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದನು (ಅವನ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಪ್ರಖ್ಯಾತಿ ಪಡೆದಿದೆ ). ಕೋಲನ್ಸ್ ನದಿಗೆ ಅಡ್ಡಲಾಗಿ ಮಣ್ಣಿನ ಅಣೆಕಟ್ಟನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಮೂಲಕ ಸರೋವರವನ್ನು ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕೋಲನ್ ನದಿಯು ಭೋಜ್ತಾಲ್ ಮತ್ತು ಒಂದು ತಿರುವು ಕಾಲುವೆಯ ಜೊತೆಗೂಡಿ ಹಾಲಾಲಿ ನದಿಯ ಉಪನದಿಯಾಗಿತ್ತು, ಕೋಲನ್ಸ್ ನದಿಯ ಮೇಲ್ಭಾಗ ಮತ್ತು ಭೋಜ್ತಾಲ್ ಈಗ ಕಾಲಿಯಾಸೋಟ್ ನದಿಗೆ ಹರಿಯುತ್ತವೆ. ಭದ್ಭದಾ ಅಣೆಕಟ್ಟನ್ನು ೧೯೬೫ ರಲ್ಲಿ ಭೋಜ್ತಾಲ್‌ನ ಆಗ್ನೇಯ ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು; ಇದು ಈಗ ಕಲಿಯಾಸೋಟ್ ನದಿಯ ಹೊರಹರಿವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತದೆ.

ನಗರವನ್ನು ಸುಂದರಗೊಳಿಸಲು ನವಾಬ್ ಛೋಟೆ ಖಾನ್, ನವಾಬ್ ಹಯಾತ್ ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಖಾನ್ ರವರು ೧೭೯೪ ರಲ್ಲಿ ಕೆಳ ಸರೋವರವನ್ನು ರಚಿಸಿದರು. ಇದು ಮಣ್ಣಿನ ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ಹಿಂದಿನ ಭಾಗದಲ್ಲಿದ್ದು, ಮತ್ತು ಕೋಲಾನ್ಸ್ ನದಿಯ ಕೆಳಭಾಗದ ಮೂಲಕ ಹಾಲಾಲಿ ನದಿಗೆ ಹರಿಯುತ್ತದೆ, ಇದನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತ ಪಾತ್ರಾ ಡ್ರೈನ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕಾಳಿಯಾಸೋಟ್ ಮತ್ತು ಹಾಲಾಲಿ ನದಿಗಳು ಬೇಟ್ವಾ ನದಿಯ ಉಪನದಿಗಳಾಗಿವೆ.

ಸರೋವರಗಳು ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಸಸ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಜಲ ಪಕ್ಷಿಗಳಿವೆ . ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೦೨ ರಿಂದ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರಾಮ್‌ಸರ್ ಸಮಾವೇಶದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ ಜೌಗು ಪ್ರದೇಶವೆಂದು ಗೊತ್ತುಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು

• ಭೋಜ್ ವೆಟ್ಲ್ಯಾಂಡ್ ಫೋಟೋ ಪ್ರಬಂಧ
• https://web.archive.org/web/20070303162320/http://www.wwfindia.org/about_wwf/what_we_do/freshwater_wetlands/our_work/ramsar_sites/bhoj_wetland_.cfm ಭೋಜ್ ವೆಟ್ಲ್ಯಾಂಡ್) (WWF)
• [೧]