ಸದಸ್ಯ:2230513BindushreeR/ನನ್ನ ಪ್ರಯೋಗಪುಟ
ಹರ್ಬರ್ಟ್ ಸ್ಪೆನ್ಸರ್
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಹರ್ಬರ್ಟ್ ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ (27 ಏಪ್ರಿಲ್ 1820 - 8 ಡಿಸೆಂಬರ್ 1903) ಒಬ್ಬ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಮನಶ್ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ, ಜೀವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ, ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಮತ್ತು ಮಾನವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞನಾಗಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿರುವ ಒಬ್ಬ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಬಹುಶ್ರುತ. ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ "ಸರ್ವೈವಲ್ ಆಫ್ ದಿ ಫಿಟೆಸ್ಟ್" ಎಂಬ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದರು, ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಡಾರ್ವಿನ್[೧] ಅವರ 1859 ರ ಪುಸ್ತಕ ಆನ್ ದಿ ಆರಿಜಿನ್ ಆಫ್ ಸ್ಪೀಸೀಸ್ ಅನ್ನು ಓದಿದ ನಂತರ ಅವರು ಪ್ರಿನ್ಸಿಪಲ್ಸ್ ಆಫ್ ಬಯಾಲಜಿ (1864) ನಲ್ಲಿ ರಚಿಸಿದರು. ಈ ಪದವು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಆಯ್ಕೆಯನ್ನು ಬಲವಾಗಿ ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ, ಆದರೂ ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ ವಿಕಸನವನ್ನು ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ನೀತಿಶಾಸ್ತ್ರದ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಿಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸುವುದನ್ನು ನೋಡಿದರು, ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರು ಲಾಮಾರ್ಕಿಸಂ ಅನ್ನು ಸಹ ಬೆಂಬಲಿಸಿದರು.
ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ ಭೌತಿಕ ಪ್ರಪಂಚ, ಜೈವಿಕ ಜೀವಿಗಳು, ಮಾನವ ಮನಸ್ಸು ಮತ್ತು ಮಾನವ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಸಮಾಜಗಳ ಪ್ರಗತಿಶೀಲ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಾಗಿ ವಿಕಾಸದ ಎಲ್ಲಾ-ಅಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುವ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರು. ಬಹುಮುಖಿಯಾಗಿ, ಅವರು ನೀತಿಶಾಸ್ತ್ರ, ಧರ್ಮ, ಮಾನವಶಾಸ್ತ್ರ, ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ, ರಾಜಕೀಯ ಸಿದ್ಧಾಂತ, ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ, ಸಾಹಿತ್ಯ, ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರ[೨], ಜೀವಶಾಸ್ತ್ರ, ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಮನೋವಿಜ್ಞಾನ ಸೇರಿದಂತೆ ವ್ಯಾಪಕ ಶ್ರೇಣಿಯ ವಿಷಯಗಳಿಗೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಜೀವಿತಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಪ್ರಚಂಡ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದರು, ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್-ಮಾತನಾಡುವ ಶಿಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ. ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ "ಹತ್ತೊಂಬತ್ತನೇ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯ ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ ಏಕೈಕ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಬುದ್ಧಿಜೀವಿ" ಆದರೆ 1900 ರ ನಂತರ ಅವರ ಪ್ರಭಾವವು ತೀವ್ರವಾಗಿ ಕುಸಿಯಿತು: "ಈಗ ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ ಅನ್ನು ಯಾರು ಓದುತ್ತಾರೆ?" 1937 ರಲ್ಲಿ ಟಾಲ್ಕಾಟ್ ಪಾರ್ಸನ್ಸ್ ಕೇಳಿದರು.
ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಏಪ್ರಿಲ್ 27, 1820 ರಂದು ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಡರ್ಬಿಯಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಸ್ಪೆನ್ಸರ್, ವಿಲಿಯಂ ಜಾರ್ಜ್ ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ ಅವರ ಮಗ, ಇದನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಜಾರ್ಜ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವರ ತಂದೆ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯ, ಮೆಥಡಿಸಮ್‌(ನಿಯಮ ನಿಷ್ಠುರತೆ)ನಿಂದ ಕ್ವೇಕರಿಸಂಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡರು ಮತ್ತು ಅವರ ಮಗನಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಾರದ ಕಡೆಗೆ ಸಂದೇಹವನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದರು. ಜಾರ್ಜ್ ಅವರು ಜೋಹಾನ್ ಹೆನ್ರಿಕ್ ಪೆಸ್ಟಲೊಜ್ಜಿಯ ಪ್ರಗತಿಪರ ಬೋಧನೆಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಶಾಲೆಯನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಡಾರ್ವಿನ್ ಅವರ ಅಜ್ಜ ಎರಾಸ್ಮಸ್ ಡಾರ್ವಿನ್ ಅವರು 1783 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಯಾದ ಡರ್ಬಿ ಫಿಲಾಸಫಿಕಲ್ ಸೊಸೈಟಿಯೊಂದಿಗೆ ಸಹ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು.
ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ ತನ್ನ ತಂದೆಯಿಂದ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಪಡೆದರು ಮತ್ತು ಡರ್ಬಿ ಫಿಲಾಸಫಿಕಲ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ಸದಸ್ಯರು ಅವರಿಗೆ ಜೈವಿಕ ವಿಕಾಸದ ಪೂರ್ವ-ಡಾರ್ವಿನಿಯನ್ ಕಲ್ಪನೆಗಳನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಎರಾಸ್ಮಸ್ ಡಾರ್ವಿನ್ ಮತ್ತು ಜೀನ್-ಬ್ಯಾಪ್ಟಿಸ್ಟ್ ಲಾಮಾರ್ಕ್. ಬಾತ್ ಬಳಿಯ ಹಿಂಟನ್ ಚಾರ್ಟರ್‌ಹೌಸ್‌ನ ವಿಕಾರ್ ಆಗಿದ್ದ ಅವರ ಚಿಕ್ಕಪ್ಪ, ರೆವರೆಂಡ್ ಥಾಮಸ್ ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ ಅವರು ಸ್ಪೆನ್ಸರ್‌ಗೆ ಗಣಿತ, ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಕಲಿಸುವ ಮೂಲಕ ಔಪಚಾರಿಕ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಪೂರೈಸಿದರು, ಇದು ಅವರಿಗೆ ಮೂಲಭೂತ ಪಠ್ಯಗಳನ್ನು ಭಾಷಾಂತರಿಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಥಾಮಸ್ ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ ಮೇಲೆ ತನ್ನ ಬಲವಾದ ನಂಬಿಕೆಗಳಿಂದ ಮುಕ್ತ ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ವಿರೋಧಿ ಸ್ಟ್ಯಾಟಿಸ್ಟ್ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದನು. ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ ತನ್ನನ್ನು ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ವಾಚನಗೋಷ್ಠಿಗಳು ಮತ್ತು ಗೆಳೆಯರೊಂದಿಗೆ ಚರ್ಚೆಗಳ ಮೂಲಕ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದನು, ತನ್ನ ಸೀಮಿತ ಔಪಚಾರಿಕ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಮೀರಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಸ್ವಯಂ-ಕಲಿಸಿದನು.
ವೃತ್ತಿ ಜೀವನ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಯುವಕನಾಗಿದ್ದಾಗ, ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ ಯಾವುದೇ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಬೌದ್ಧಿಕ ಅಥವಾ ವೃತ್ತಿಪರ ಅನ್ವೇಷಣೆಯಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಳ್ಳಲು ಕಷ್ಟಪಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರು 1830 ರ ದಶಕದ ಉತ್ತರಾರ್ಧದ ರೈಲ್ವೇ ಉತ್ಕರ್ಷದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಿವಿಲ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ ಆಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಂತೀಯ ನಿಯತಕಾಲಿಕಗಳಿಗೆ ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು, ಅದು ಧರ್ಮ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯದ ಬಗ್ಗೆ ಅಸಮಂಜಸ ಮತ್ತು ಮೂಲಭೂತ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು.
1848 ರಿಂದ 1853 ರವರೆಗೆ ದಿ ಎಕನಾಮಿಸ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಉಪಸಂಪಾದಕರಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವಾಗ 1851 ರಲ್ಲಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ಮೊದಲ ಪುಸ್ತಕ "ಸಾಮಾಜಿಕ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು" ಅನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದಾಗ ಅವರ ಬರವಣಿಗೆಯ ವೃತ್ತಿಜೀವನವು ರೂಪುಗೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಈ ಪುಸ್ತಕವು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಸಮಾಜದ ಬೇಡಿಕೆಗಳಿಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಎಂದು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿತು. , ಅಂತಿಮವಾಗಿ ರಾಜ್ಯದ ವಿಸರ್ಜನೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಅವರ ಪ್ರಕಾಶಕ ಜಾನ್ ಚಾಪ್‌ಮನ್ ಮೂಲಕ, ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ ಪ್ರಮುಖ ಚಿಂತಕರಾದ ಜಾನ್ ಸ್ಟುವರ್ಟ್ ಮಿಲ್, ಹ್ಯಾರಿಯೆಟ್ ಮಾರ್ಟಿನೋ ಮತ್ತು ಜಾರ್ಜ್ ಹೆನ್ರಿ ಲೆವೆಸ್‌ರೊಂದಿಗೆ ಪರಿಚಯವಾದರು. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವರು ಮೇರಿ ಆನ್ ಇವಾನ್ಸ್ (ಜಾರ್ಜ್ ಎಲಿಯಟ್) ಅವರನ್ನು ಭೇಟಿಯಾದರು, ಅವರೊಂದಿಗೆ ಅವರು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಪ್ರಣಯ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ ಜೀವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಥಾಮಸ್ ಹೆನ್ರಿ ಹಕ್ಸ್ಲಿಯನ್ನು ಈ ವಲಯಕ್ಕೆ ಪರಿಚಯಿಸಿದರು, ಆಜೀವ ಸ್ನೇಹವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು.
1855 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ ಅವರ ಎರಡನೇ ಪುಸ್ತಕ, "ಪ್ರಿನ್ಸಿಪಲ್ಸ್ ಆಫ್ ಸೈಕಾಲಜಿ", ಇವಾನ್ಸ್ ಮತ್ತು ಲೆವಿಸ್ ಅವರ ಸ್ನೇಹದಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತವಾದ ಮನೋವಿಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ಶಾರೀರಿಕ ಆಧಾರವನ್ನು ಅನ್ವೇಷಿಸಿತು. ಮಾನವನ ಮನಸ್ಸು ನೈಸರ್ಗಿಕ ನಿಯಮಗಳಿಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯ ಜೀವಶಾಸ್ತ್ರದ ಚೌಕಟ್ಟಿನೊಳಗೆ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು ಎಂದು ಅವರು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದರು, ವೈಯಕ್ತಿಕ ಮತ್ತು ಜಾತಿಗಳ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸಿದರು.
ಮನೋವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ ಅವರ ಆಸಕ್ತಿಯು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಕಾನೂನಿನ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕತೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಅವರ ವಿಶಾಲ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿತು. ಮಾನವ ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ನೈತಿಕತೆ ಸೇರಿದಂತೆ ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಅಂತಹ ಕಾನೂನುಗಳಿಂದ ವಿವರಿಸಬಹುದು ಎಂದು ಅವರು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು. ಮಾನವ ಆತ್ಮದಂತಹ ಕೆಲವು ಅಂಶಗಳನ್ನು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ತನಿಖೆಗೆ ಮೀರಿ ಎಂದು ನಂಬಿದ ಸಮಕಾಲೀನರಿಂದ ಅವರು ಭಿನ್ನರಾಗಿದ್ದರು.
1858 ರಲ್ಲಿ, ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ ತನ್ನ ಸ್ಮಾರಕವಾದ "ಸಿಸ್ಟಮ್ ಆಫ್ ಸಿಂಥೆಟಿಕ್ ಫಿಲಾಸಫಿ" ಆಗುವುದನ್ನು ವಿವರಿಸಿದರು, ಜೀವಶಾಸ್ತ್ರ, ಮನೋವಿಜ್ಞಾನ, ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರ (ಕಾಮ್ಟೆಯಿಂದ ಅವರು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ಪದ) ಮತ್ತು ನೈತಿಕತೆಯಾದ್ಯಂತ ವಿಕಾಸದ ತತ್ವವನ್ನು ಅನ್ವಯಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಆರಂಭಿಕ ಹೋರಾಟಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ 1870 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಅವರ ಸಮಯದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾದರು. ಅವರ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಓದಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಹಲವಾರು ಭಾಷೆಗಳಿಗೆ ಅನುವಾದಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅವರು ಯುರೋಪ್ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕಾದಾದ್ಯಂತ ಗೌರವಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿದರು.
ನಂತರದ ಜೀವನ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಸ್ಪೆನ್ಸರ್‌ನ ಪ್ರಭಾವವು ಬೌದ್ಧಿಕ ವಲಯಗಳಿಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಿತು, ಏಕೆಂದರೆ ಅವರು ಅಥೇನಿಯಮ್ ಮತ್ತು ಎಕ್ಸ್ ಕ್ಲಬ್‌ನಂತಹ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಕ್ಲಬ್‌ಗಳ ಸದಸ್ಯರಾದರು, ಇದರಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ವಿಕ್ಟೋರಿಯನ್ ಚಿಂತಕರು ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಸಂಘಗಳ ಮೂಲಕ, ಅವರು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಮುದಾಯದಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಅವರ ಆಲೋಚನೆಗಳಿಗೆ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರನ್ನು ಗಳಿಸಿದರು.
ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ ಅವರ ಜೀವನದ ಕೊನೆಯ ದಶಕಗಳು ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಭ್ರಮನಿರಸನ ಮತ್ತು ಒಂಟಿತನದಿಂದ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು. ಅವರು ಎಂದಿಗೂ ಮದುವೆಯಾಗಲಿಲ್ಲ, ಮತ್ತು 1855 ರ ನಂತರ ಜೀವನಪೂರ್ತಿ ಹೈಪೋಕಾಂಡ್ರಿಯಾಕ್ ಆಗಿದ್ದರು, ಅವರು ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ವೈದ್ಯರು ರೋಗನಿರ್ಣಯ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದ ನೋವುಗಳು ಮತ್ತು ಕಾಯಿಲೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅನಂತವಾಗಿ ದೂರಿದರು. ಅವರ ಉತ್ಸಾಹ ಮತ್ತು ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯದ ಸೂಕ್ಷ್ಮತೆಯು ಅವರ ಸಾಮಾಜಿಕ ಜೀವನವನ್ನು ಅಂಗವಿಕಲಗೊಳಿಸಿತು:
ಅವರ ನರ ಸಂವೇದನೆ ವಿಪರೀತವಾಗಿತ್ತು. ಬಿಲಿಯರ್ಡ್ಸ್ ಆಟವು ಅವನ ರಾತ್ರಿಯ ವಿಶ್ರಾಂತಿಯನ್ನು ಕಸಿದುಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಕಾಗಿತ್ತು. ಅವರು ಹಕ್ಸ್ಲಿಯೊಂದಿಗೆ ಭೇಟಿಯಾಗುವುದನ್ನು ಸಂತೋಷದಿಂದ ಎದುರು ನೋಡುತ್ತಿದ್ದರು; ಆದರೆ ಅವರು ಅದನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟರು ಏಕೆಂದರೆ ಅವರ ನಡುವೆ ಕೆಲವು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಯಲ್ಲಿ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿತ್ತು, ಮತ್ತು ಇದು ವಾದವನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿರಬಹುದು, ಇದನ್ನು ಸ್ಪೆನ್ಸರ್‌ನ ನರಗಳು ಸಹಿಸಲಾಗಲಿಲ್ಲ.
1890 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಅವರ ಓದುಗರು ಅವನನ್ನು ತೊರೆದು ಹೋಗಲಾರಂಭಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅವರ ಅನೇಕ ಹತ್ತಿರದ ಸ್ನೇಹಿತರು ನಿಧನರಾದರು ಮತ್ತು ಅವರು ತಮ್ಮ ತಾತ್ವಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಕೇಂದ್ರ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಪ್ರಗತಿಯಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವಾಸ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಅವರು ಅನುಮಾನಿಸಿದರು. ಅವರ ನಂತರದ ವರ್ಷಗಳು ಅವರ ರಾಜಕೀಯ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಸಂಪ್ರದಾಯಶೀಲವಾದವು. ಸಾಮಾಜಿಕ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ (ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳಿಗೂ ಸಹ) ಮತಗಳನ್ನು ನಂಬುವ ಮತ್ತು ಶ್ರೀಮಂತರ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಮುರಿಯಲು ಭೂಮಿಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಕರಣದಲ್ಲಿ ನಂಬಿಕೆಯಿರುವ ಆಮೂಲಾಗ್ರ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವವಾದಿಯ ಕೆಲಸವಾಗಿದ್ದರೂ, 1880 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಅವರು ಸ್ತ್ರೀ ಮತದಾನದ ಪ್ರಬಲ ವಿರೋಧಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಮತ್ತು ಲಿಬರ್ಟಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪರ್ಟಿ ಡಿಫೆನ್ಸ್ ಲೀಗ್‌ನ ಭೂಮಾಲೀಕರೊಂದಿಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯ ಕಾರಣವನ್ನು ಅವರು ವಿಲಿಯಂ ಇವರ್ಟ್ ಗ್ಲಾಡ್‌ಸ್ಟೋನ್‌ನ ಆಡಳಿತದೊಳಗಿನ ಅಂಶಗಳ (ಸರ್ ವಿಲಿಯಂ ಹಾರ್ಕೋರ್ಟ್‌ನಂತಹ) 'ಸಮಾಜವಾದದ' ಕಡೆಗೆ ದಿಕ್ಚ್ಯುತಿಗೊಳಿಸುವಂತೆ ನೋಡಿದರು - ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಗ್ಲಾಡ್‌ಸ್ಟೋನ್‌ನ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳಿಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ. ಈ ಅವಧಿಯ ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ ಅವರ ರಾಜಕೀಯ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳು ಅವರ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕೃತಿಯಾದ ದಿ ಮ್ಯಾನ್ ವರ್ಸಸ್ ದಿ ಸ್ಟೇಟ್‌ನಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತವಾಗಿವೆ.
ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ ಅವರ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಸಂಪ್ರದಾಯವಾದಕ್ಕೆ ಒಂದು ಅಪವಾದವೆಂದರೆ ಅವರು ತಮ್ಮ ಜೀವನದುದ್ದಕ್ಕೂ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಶಾಹಿ ಮತ್ತು ಮಿಲಿಟರಿಸಂನ ತೀವ್ರ ವಿರೋಧಿಯಾಗಿ ಉಳಿದರು. ಬೋಯರ್ ಯುದ್ಧದ ಅವರ ಟೀಕೆ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕಟುವಾಗಿತ್ತು, ಮತ್ತು ಇದು ಬ್ರಿಟನ್‌ನಲ್ಲಿ ಅವನ ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಕುಸಿಯಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು.ಅವರು 1883 ರಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕನ್ ಫಿಲಾಸಫಿಕಲ್ ಸೊಸೈಟಿಗೆ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು.
ನಿಧನ ಮತ್ತು ಪರಂಪರೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]1902 ರಲ್ಲಿ, ಅವರ ಮರಣದ ಸ್ವಲ್ಪ ಮೊದಲು, ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ನಾಮನಿರ್ದೇಶನಗೊಂಡರು, ಇದನ್ನು ಜರ್ಮನ್ ಥಿಯೋಡರ್ ಮಾಮ್ಸೆನ್ಗೆ ನಿಯೋಜಿಸಲಾಯಿತು. ಅವರು 83 ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಕಳಪೆ ಆರೋಗ್ಯಕ್ಕೆ ತುತ್ತಾಗುವವರೆಗೂ ಅವರು ತಮ್ಮ ಜೀವನದುದ್ದಕ್ಕೂ, ನಂತರದ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಆಗಾಗ್ಗೆ ಆದೇಶದ ಮೂಲಕ ಬರೆಯುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದರು. ಅವರ ಚಿತಾಭಸ್ಮವನ್ನು ಲಂಡನ್‌ನ ಹೈಗೇಟ್ ಸ್ಮಶಾನದ ಪೂರ್ವ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಲ್ ಮಾರ್ಕ್ಸ್‌ನ ಸಮಾಧಿಗೆ ಎದುರಾಗಿ ಹೂಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ ಅವರ ಅಂತ್ಯಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ, ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತಾವಾದಿ ನಾಯಕ ಶ್ಯಾಮ್‌ಜಿ ಕೃಷ್ಣ ವರ್ಮಾ ಅವರು ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ ಮತ್ತು ಅವರ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಗೌರವಾರ್ಥವಾಗಿ ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಉಪನ್ಯಾಸಕ ಹುದ್ದೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು £1,000 ದೇಣಿಗೆಯನ್ನು ಘೋಷಿಸಿದರು.
ಸಂಶ್ಲೇಷಿತ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಹರ್ಬರ್ಟ್ ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ ಅವರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅನೇಕರಿಗೆ ವಿಜ್ಞಾನದ ಪ್ರಗತಿಯಿಂದ ಸವಾಲು ಹೊಂದಿದ್ದ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಧಾರ್ಮಿಕ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಬದಲಿಸುವ ಸಮಗ್ರ ನಂಬಿಕೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಅವರ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದ ಪ್ರಮುಖ ಮೂಲದ ಮೇಲೆ ಮಾನವೀಯತೆಯ ಅಂತಿಮ ಪರಿಪೂರ್ಣತೆಯನ್ನು ನಂಬಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವರ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ, ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸತ್ತ್ವಗಳು ಪ್ರಕೃತಿಯ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಹಿಡಿಯಲು ಸಾಧ್ಯ ಎಂದು ಅವರ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
ಅವರ ತತ್ವಿಕ ದೃಷ್ಟಿಯು ದೇವತಾವಾದ ಮತ್ತು ಧನಾತ್ಮಕತೆಯ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸಿತು. ಅವರು ಪ್ರಕೃತಿಯ ನಿಯಮಗಳ ಮೇಲೆ ಬಹುಭಾಷಿಯ ಪ್ರಯೋಗಾತ್ಮಕ ವಿವರಣೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿದರೂ, ಅವರು ಈ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ದಯೆಯ ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತರ ಆದರ್ಶದ ಪರಿಪೂರ್ಣತೆಯಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಬಯಸಿದರು.
ಅವರು ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ ಕಾಮ್ಟೆಗೆ ಒತ್ತು ನೀಡಿದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳು ಅವರ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ[೩]ದ ಅದ್ವಿತೀಯ ಭಾಗವಾಗಿದ.ಅವರ ಸಾಮಾಜಿಕ ನಿರ್ದೇಶನದ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ, ಅವರು ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ವಿಕಸನವಾಗಿದ್ದರೂ, ಅದು ಅನ್ಯಾಯಕರ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯವಾಗಿ ಸ್ವಾಗತಿಸಲು ಅಸಾಧ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಅವರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಭಿನ್ನ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿ, ಅವರು ವಿಜ್ಞಾನದ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಅವಿರತವಾಗಿ ಸಂಶೋಧನೆ ಮಾಡಿದ್ದು ಮತ್ತು ನಂತರದ ವಿಕಸನೀಯ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳನ್ನು ಆದ್ಯಂತಿಕವಾಗಿ ಆರಂಭಿಸಿದ್ದು ಎಂಬುದಾಗಿ ಹೇಳಬಹುದು.
ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ ಅವರ ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರ[೪]ದ ಕೆಲಸವು ಅದ್ಭುತ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ, ಆಧುನಿಕ ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರದ ಪ್ರಬಲ ಪ್ರಭಾವಗಳಿಗೆ ಪರಿಭ್ರಾಂತಿಯನ್ನು ಕೊಟ್ಟುದ್ದು. ಅವರು ತಮ್ಮ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆಯನ್ನು ಪಡೆದ ವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಮರುರೂಪಿಸಿದರು, ಜೈವಿಕ, ಮಾನಸಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಅಂಶಗಳಿಗೆ ಗಮನ ಹರಿಸಿದರು. ಅವರು ಉಗ್ರಗಾಮಿ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಸಮಾಜಗಳ ಪ್ರಾದರ್ಶನೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿ, ಸಮಾಜಗಳ ವಿಕಾಸದ ಮೂಲ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಿದರು. ಅವರ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳು ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿಯಾಗಿದ್ದು, ಸಾಮಾಜಿಕ ಪ್ರಗತಿಯ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ವಿಚಾರಮಾಡಿದ್ದಿತ್ತು. ಅವರ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರದ ನಿಕಟ ಮತ್ತು ವಿಭಿನ್ನ ಅಂಶಗಳ ಮೇಲೆ ಪ್ರಯೋಗಶೀಲವಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಅವರ ಅದ್ಭುತ ಕೊಡುಗೆಯಿಂದ ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರವು ಬೆಳೆಯಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿತ್ತು.
ಸಾಮಾಜಿಕ ಡಾರ್ವಿನಿಸಂ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಹರ್ಬರ್ಟ್ ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ಡಾರ್ವಿನಿಸಂನೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ್ದು, ಸಮಾಜಕ್ಕೆ "ಸರ್ವೈವಲ್ ಆಫ್ ದಿ ಫಿಟೆಸ್ಟ್[೫]" ಅನ್ನು ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತಾರೆ. "ಸಾಮಾಜಿಕ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು" (1850) ನಲ್ಲಿ, ಅವರು ಅನಾಗರಿಕ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸುವುದರ ವಿರುದ್ಧ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ನೀಡಿದರೂ, ನಾಗರಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಶಾಹಿಯ ಪಾತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ವಿವಾದಾತ್ಮಕವಾಗಿ ವಾದಿಸಿದರು. ಸ್ಪರ್ಧೆಗೆ ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ ಅವರ ಬೆಂಬಲವು ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಪರ್ಧೆಯ ಕಡೆಗೆ ವಾಲಿತು, ಅದು ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಪ್ರಯೋಜನಕಾರಿಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಅವರು ನೋಡಿದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಜಪಾನಿನ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಬರೆದ ಪತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದಂತೆ ಜನಾಂಗ ಮತ್ತು ವಲಸೆಯ ಕುರಿತಾದ ಅವರ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳು ಜನಾಂಗೀಯ ಮತ್ತು ಜನಾಂಗೀಯ ಮಿಶ್ರಣವನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದವು, ಸಾಮಾಜಿಕ ಅಸ್ತವ್ಯಸ್ತತೆಯ ಎಚ್ಚರಿಕೆ.