ಮಾರಾಟ ವ್ಯವಸ್ಥೆ
"ಮಾರ್ಕೆಟ್" ಎಂಬ ಶಬ್ದ "ಮಾರ್ಕಟಸ್" ಎಂಬ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಶಬ್ದದಿಂದ ಬಂದಿದೆ. ಅಂದರೆ "ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾಡು" ಎಂದು. ಈ "ಮಾರ್ಕೆಟ್" ಎಂಬ ಶಬ್ದವನ್ನು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಬೇರೆ ಬೇರೆಯಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ "ಮಾರ್ಕೆಟ್" ಅಥವಾ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯೆಂದರೆ ಮಾರುವವರು ಮತ್ತು ಕೊಳ್ಳವವರು ಪರಸ್ಪರ ಭೇಟಿಯಾಗಿ,ಮಾರುವುದು ಮತ್ತು ಕೊಳ್ಳವ ಸ್ಥಳ.
- ಪ್ರೊ.ಫಿಲಿಪ್ ಕೋಟ್ಲರ್:"ಒಂದು ಸಮರ್ಥ ವಿನಿಮಯಕ್ಕೆ ಒಂದು ಪ್ರದೇಶ ಅಥವಾ ವಾತಾವರಣವೇ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ."
- ಕ್ಲಾರ್ಕ್ ಮತ್ತು ಕ್ಲಾರ್ಕ್:"ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಉತ್ಪನ್ನದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗೆ ಹಕ್ಕನ್ನು ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಯಾವುದರಿಂದ ಯಾವುದರ ಕಡೆಗೆ ವಾಸ್ತವ ಸರಕುಗಳು ಸಾಗುವುದಕ್ಕೆ ದಾರಿ ಮಾಡುವುದೋ ಅಂಥ ಪ್ರದೇಶ."
ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳ ವರ್ಗೀಕರಣ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ವಿವಿಧ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯನ್ನು ಹಲವು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವನ್ನು ಕೆಳಗೆ ಕೊಟ್ಟಿದೆ.
ಭೌಗೋಳಿಕ ಪ್ರದೇಶದ ಅನುಸಾರ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಭೌಗೋಳಿಕ ಪ್ರದೇಶದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ನಾಲ್ಕು ಬಗೆಯಾಗಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಬಹುದು.ಅವು
- ಸ್ಥಳೀಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ
- ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ
- ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ
- ವಿಶ್ವ ಅಥವಾ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ
ಮಾರಾಟಗಾರರ ಸ್ಥಾನದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟಗಾರರ ಸ್ಥಾನದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ, ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಮೂರು ವಿಧಗಳಾಗಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವು
- ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ
- ದ್ವಿತೀಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ
- ಅಂತಿಮ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ
ಅವಧಿಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಅವಧಿಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ, ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಮೂರು ವಿಧಗಳಾಗಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವು
- ಅತ್ಯಲ್ಪ ಅವಧಿಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ
- ಅಲ್ಪಾವಧಿಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ
- ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ
ವ್ಯವಹಾರದ ಗಾತ್ರ ಅಥವಾ ಪ್ರಮಾಣದ ಮೇಲೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ವಹಿವಾಟಿನ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ, ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಎರಡು ವಿಧಗಳಾಗಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಬಹುದು. ಅವು
- ಸಗಟು ಮಾರುಕಟ್ಟೆ
- ಚಿಲ್ಲರೆ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ
ವಹಿವಾಟಿನ ಲಕ್ಷಣದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ವಹಿವಾಟಿನ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ, ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಎರಡು ವಿಧಗಳಾಗಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಬಹುದು. ಅವು
- ಸ್ಥಾನಿಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ
- ಭವಿಷ್ಯದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ
ವಹಿವಾಟು ನಡೆಸಿದ ಸರಕಿನ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ವಹಿವಾಟು ನಡೆಸಿದ ಸರಕಿನ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಎರಡು ವಿಧಗಳಾಗಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಬಹುದು. ಅವು
ನಿಯಂತ್ರಣದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ನಿಯಂತ್ರಣದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಎರಡು ವಿಧಗಳಾಗಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಬಹುದು. ಅವು
- ನಿಯಂತ್ರಿತ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ
- ಅನಿಯಂತ್ರಿತ ಅಥವಾ ಮುಕ್ತ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ
ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಮೂರು ವಿಧಗಳಾಗಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವು
- ಸಮರ್ಪಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ
- ಅಸಮರ್ಪಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ
- ಏಕಸ್ವಾಮ್ಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ