ನಾಯಿ

ನಾಯಿ ಕಾಲಮಾನ ವ್ಯಾಪ್ತಿ: 0.033–0Ma PreЄ Є O S D C P T J K Pg N ↓ Pleistocene – Recent
ಹಳದಿ ಲಾಬ್ರಡೊರ್ ರಿಟ್ರೀವರ್,ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚು ದಾಖಲಾತಿ ಇರುವ ತಳಿ
Conservation status
Domesticated
ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ವರ್ಗೀಕರಣ
ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ:	animalia
ವಂಶ:	ಕಾರ್ಡೇಟ
ವರ್ಗ:	ಸ್ತನಿ
ಗಣ:	ಕಾರ್ನಿವೋರ
ಕುಟುಂಬ:	ಕಾನಿಡೆ
ಕುಲ:	ಕಾನಿಸ್
ಪ್ರಭೇದ:	C. lupus
ಉಪಪ್ರಭೇದ:	C. l. familiaris
ತ್ರಿಪದ ಹೆಸರು
Canis lupus familiaris
ಸಮಾನಾರ್ಥಕಗಳು
Species synonymy aegyptius Linnaeus, 1758 alco C. E. H. Smith, 1839 americanus Gmelin, 1792 anglicus Gmelin, 1792 antarcticus Gmelin, 1792 aprinus Gmelin, 1792 aquaticus Linnaeus, 1758 aquatilis Gmelin, 1792 avicularis Gmelin, 1792 borealis C. E. H. Smith, 1839 brevipilis Gmelin, 1792 cursorius Gmelin, 1792 domesticus Linnaeus, 1758 extrarius Gmelin, 1792 ferus C. E. H. Smith, 1839 fricator Gmelin, 1792 fricatrix Linnaeus, 1758 fuillus Gmelin, 1792 gallicus Gmelin, 1792 glaucus C. E. H. Smith, 1839 graius Linnaeus, 1758 grajus Gmelin, 1792 hagenbecki Krumbiegel, 1950 haitensis C. E. H. Smith, 1839 hibernicus Gmelin, 1792 hirsutus Gmelin, 1792 hybridus Gmelin, 1792 islandicus Gmelin, 1792 italicus Gmelin, 1792 laniarius Gmelin, 1792 leoninus Gmelin, 1792 leporarius C. E. H. Smith, 1839 major Gmelin, 1792 mastinus Linnaeus, 1758 melitacus Gmelin, 1792 melitaeus Linnaeus, 1758 minor Gmelin, 1792 molossus Gmelin, 1792 mustelinus Linnaeus, 1758 obesus Gmelin, 1792 orientalis Gmelin, 1792 pacificus C. E. H. Smith, 1839 plancus Gmelin, 1792 pomeranus Gmelin, 1792 sagaces C. E. H. Smith, 1839 sanguinarius C. E. H. Smith, 1839 sagax Linnaeus, 1758 scoticus Gmelin, 1792 sibiricus Gmelin, 1792 suillus C. E. H. Smith, 1839 terraenovae C. E. H. Smith, 1839 terrarius C. E. H. Smith, 1839 turcicus Gmelin, 1792 urcani C. E. H. Smith, 1839 variegatus Gmelin, 1792 venaticus Gmelin, 1792 vertegus Gmelin, 1792

ನಿಯತ್ತಿನ ಬುದ್ಧಿಶಕ್ತಿಯುಳ್ಳ ಪ್ರಾಣಿ

ನಾಯಿ

ನಾಯಿಯು ತೋಳದ ಜಾತಿಗೆ ಸೇರಿದ ಒಂದು ಪ್ರಾಣಿ. ಆದರೆ ನಾಯಿಯು ತನ್ನ ಗೆಳೆಯ ಸಮಾನನಾದ ಮಾಲೀಕನ ಮಾತನ್ನು ಕೇಳುವ, ಆಜ್ಞೆಯನ್ನು ಪಾಲಿಸುವ ನಿಯತ್ತಿನ ಪ್ರಾಣಿ. ನಾಯಿ ಒಂದು ಸಾಕು ಪ್ರಾಣಿ. ಮನೆ ನಾಯಿಗೂ, ಬೀದಿ ನಾಯಿಗೂ ಅಜಗಜಾಂತರ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಇರುತ್ತದೆ. ಶಿಕಾರಿಗಾಗಿಯೂ, ಮನೆಯನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು, ಹೊಲ-ಗದ್ದೆಗಳನ್ನು ಕಾಯಲು ನಾಯಿಯನ್ನು ಸಾಕಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕುವೆಂಪು ಅವರ ಕಾದಂಬರಿಯೊಂದರ 'ಗುತ್ತಿ' ನಾಯಿ, ತೇಜಸ್ವೀಯವರ 'ಕಿವಿ' ನಾಯಿ ಬೇಟೆನಾಯಿಗಳಾ ಗಿದ್ದುವು. ನಾಯಿಯಲ್ಲೂ ಹಲವು ವಿಧಗಳಿವೆ. ಅವೆಂದರೆ-

1. ಮುಧೋಳ ನಾಯಿ
2. ಜರ್ಮ್ನನ್ ಶೆಫೆರ್ಡ್
3. ಅಕಿತಿ ಇನು
4. ಅಕ್ಬಾಶ್
5. ಆಲ್ಫಿನ್ ಸ್ಪಾನಿಯಳ್
6. ಅಮೇರಿಕನ್ ಅಕಿತ
7. ಭಾರ್ಬೆಟ್
8. ಬೀಗಲ್
9. ಪಮೇರಿಯನ್
10. ಅಮೆರಿಕದ ಡೆನಿಸಿ ಡೂರ್ಲಾಗ್

• ಅಮೆರಿಕದ ಡೆನಿಸಿ ಡೂರ್ಲಾಗ್‌ಳು ತನ್ನ ಸಾಕು ನಾಯಿಯೊಡನೆ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಹೋಗುವಾಗ ನಾಯಿಯನ್ನು ನೋಡಿದವರೆಲ್ಲರೂ ಮೊದಲು ಕೇಳುವ ಪ್ರಶ್ನೆ ಎಂದರೆ ‘ಇದು ನಾಯಿನಾ ಅಥವಾ ಕುದುರೆನಾ?’ ಎಂದು. ಯಾಕೆಂದರೆ ಗ್ರೇಟ್ ಡೆನ್ ತಳಿಯ ಈಕೆಯ ನಾಯಿ ಬರೋಬ್ಬರಿ ಸುಮಾರು ಮೂರು ಮುಕ್ಕಾಲು ಅಡಿ ಎತ್ತರವಿದೆ.ಮೂರು ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನ ಈ ನಾಯಿ, ತನ್ನ ಹಿಂಗಾಲುಗಳ ಮೇಲೆ ನಿಂತರೆ ಸಾಕು 7 ಅಡಿ 4 ಇಂಚಿನಷ್ಟು ಉದ್ದವಾಗಿ ತೋರುತ್ತದೆ.

• ಜೂಸ್ ಹೆಸರಿನ ಈ ನಾಯಿಗೆ ಇದೀಗ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲೇ ಅತಿ ಎತ್ತರದ ಶ್ವಾನವೆಂಬ ಗಿನ್ನಿಸ್ ವಿಶ್ವ ದಾಖಲೆಯ ಮನ್ನಣೆ ದೊರಕಿದೆ. ಇದರಿಂದ ಅಮೆರಿಕಾದ ಮಿಚಿಗನ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಶ್ವಾನದೊಡತಿ ಡೂರ್ಲಾಗ್‌ಳ ಮನೆಯವರ ಸಂಭ್ರಮ ಮುಗಿಲು ಮುಟ್ಟಿದೆ.

• 70.3 ಕೆ.ಜಿ. ತೂಕವಿರುವ ಜೂಸ್ ದಿನಾಲು ಸುಮಾರು 14 ಕೆ.ಜಿ. ಅಹಾರವನ್ನು ತಿನ್ನುತ್ತದೆಯಂತೆ. ಈ ನಾಯಿಯನ್ನು ಕರೆದುಕೊಂಡು ವಾಕಿಂಗ್ ಹೋಗುತ್ತಿರುವಾಗ ‘ನಿಮ್ಮ ಕುದುರೆಗೇಕೆ ಜೀನನ್ನು ಹಾಕಿಲ್ಲ?’ ಎಂದು ಹಲವರು ಪ್ರಶ್ನೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಮಕ್ಕಳಂತೂ ಜೂಸ್‌ನನ್ನು ಕುದುರೆ ಮರಿಯಂದೇ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.

• ‘ನಮ್ಮ ನಾಯಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಹೀಗೆಲ್ಲ ಜನರು ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಕೇಳುವುದು ನನಗೆ ತುಂಬಾ ತಮಾಷೆ ಎನ್ನಿಸುತ್ತದೆ’ ಎಂದು ಡೂರ್ಲಾಗ್ ಹೆಮ್ಮೆಯಿಂದ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಅಂದ ಹಾಗೆ ಇದುವರೆಗಿನ ಗಿನ್ನಿಸ್ ವಿಶ್ವ ದಾಖಲೆ ಜಯಿಂಟ್ ಜಾರ್ಜ್ ಹೆಸರಿನ ಗ್ರೇಟ್ ಡೆನ್ ತಳಿಯ ನಾಯಿಯದಾಗಿತ್ತು. ಇದಕ್ಕಿಂತ ಒಂದು ಇಂಚು ಉದ್ದವಾಗಿರುವ ಜೂಸ್, ಜಯಿಂಟ್ ಜಾರ್ಜ್ ನಾಯಿಯ ಎತ್ತರದ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ಮುರಿದು ಹೊಸ ದಾಖಲೆ ಮಾಡಿದೆ.

ಅನುಕೂಲಗಳು

• ೧. ಮನೆಯನ್ನು ಕಳ್ಳರಿಂದ ಕಾಪಾಡಲು , ಇತರೆ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಬರದಂತೆ ಎಚ್ಚರ ವಹಿಸುತ್ತವೆ.
• ೨. ಮನೆಯವರಿಗೆ ತನ್ನ ತುಂಟ-ತರಲೆ ಆಟಗಳಿಂದ ಮನಸನ್ನು ಆನಂದವಾಗಿಡುತ್ತದೆ.
• ೩. ಅಪರಿಚಿತರ ಆಗಮನವನ್ನು ಸಾರುತ್ತದೆ.
• ೪. ಪರಿಚಿತರಿಗೆ ಆತ್ಮೀಯ, ಅಪರಿಚಿತರಿಗೆ ಖಳನಾಗಿ ವರ್ತಿಸುತ್ತದೆ.

ಅನಾನುಕೂಲಗಳು

• ೧. ನಾಯಿ ಕಚ್ಚಿದರೆ ತಕ್ಷಣ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗೆ ತೋರಿಸಬೇಕು.
• ೨. ನಾಯಿ ತನ್ನ ಮಾಲೀಕನ ಮಾತನ್ನು ಮಾತ್ರ ಕೇಳುತ್ತವೆ,
• ೩. ಇತರರನ್ನು ಕಂಡರೆ ಬೊಗಳುವುದು, ಕಚ್ಚುವುದು ಮಾಡುತ್ತವೆ.
• ೪. ನಾಯಿಯಿಂದ ಕಚ್ಚಿಸಿ ಕೊಂಡವ ಸರ್ಕಾರಿ ಉದ್ಯೋಗಿಯಾಗಿದ್ದರೆ ಅಂತಹವರಿಗೆ ವಿಶೇಷ ರಜೆ ಸಿಗುತ್ತದೆ.

ಬಾರತದಲ್ಲಿ ಬೀದಿನಾಯಿಗಳು

• ೨೦೧೫-೧೬ರಲ್ಲಿ ಬೆಂಗಳೂರಲ್ಲಿ 3 ಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಕಡಿಮೆ ಇದ್ದ ನಾಯಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಈಗ 3.50 ಲಕ್ಷ ದಾಟಿದೆ. ಉಳಿದ ನಗರಗಳಲ್ಲೂ ನಾಯಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಏರಿದೆ.

ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಪ್ರಾಣಿ ಕಲ್ಯಾಣ ಮಂಡಳಿ(ಎ.ಡಬ್ಲ್ಯು.ಬಿ.ಐ) ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಸಂತಾನ ಶಕ್ತಿ ಹರಣ ಮಾಡಲು ಅನುಸರಿಸಬೇಕಾದ ಕ್ರಮಗಳ ಕುರಿತು ಹೊಸ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿ ರೂಪಿಸಿ, ಜಾರಿಗೆ ತಂದಿದೆ.

ಹಿಂದೆ ನಾಯಿಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದು ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆ ಮಾಡಿ ಅದೇ ದಿನ ಬಿಡಲಾಗುತಿತ್ತು. ಹೊಸ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿ ಪ್ರಕಾರ ಹಾಗೆ ಮಾಡುವಂತಿಲ್ಲ. ನಾಯಿಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದು ಆರೋಗ್ಯ ತಪಾಸಣೆ ನಡೆಸಿ ಒಂದು ದಿನ ವಿಶ್ರಾಂತಿಯಲ್ಲಿ ಇರಿಸಬೇಕು. ಮರುದಿನ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಬೇಕು. ಬಳಿಕ 48 ಗಂಟೆ ಕಾಲ ವೈದ್ಯರು ಆರೈಕೆ ಮಾಡುವುದು ಕಡ್ಡಾಯ.

ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿ ಅನುಸರಿಸಲು ಸ್ಥಳೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಇಲ್ಲದಿರುವುದರಿಂದ ಒಂದು ವರ್ಷದಿಂದ ಸಂತಾನ ಶಕ್ತಿಹರಣ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆ ನಿಲ್ಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರಿಂದ ನಾಯಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು.

ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಬೀದಿನಾಯಿ

• ಹೊಸ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿ ಪ್ರಕಾರವೇ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆ ನಡೆಸಲು ಬೃಹತ್ ಬೆಂಗಳೂರು ಮಹಾನಗರ ಪಾಲಿಕೆ (ಬಿಬಿಎಂಪಿ) ಈಗ ಸಿದ್ಧತೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ‘ಪ್ರಜಾವಾಣಿ’ಗೆ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಿದರು. ಹೊಸ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿ ಪ್ರಕಾರ, ಬೀದಿ ನಾಯಿಗಳ ಸಂತಾನಶಕ್ತಿಹರಣ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಇಲ್ಲದ ಕಾರಣ ಒಂದು ವರ್ಷದಿಂದ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆ ನಡೆದಿಲ್ಲ.
• ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರವೊಂದರಲ್ಲೇ ಒಂದು ವರ್ಷದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಬೀದಿ ನಾಯಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಸುಮಾರು 50 ಸಾವಿರ ಹೆಚ್ಚಿದೆ. ನಾಯಿಗಳಿಗೆ ಸಂತಾನಶಕ್ತಿ ಹರಣ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ಮಹಾನಗರಪಾಲಿಕೆ ಒಂದು ವರ್ಷದಿಂದ ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಿರುವುದು ಸಂಖ್ಯೆ ಹೆಚ್ಚಳಕ್ಕೆ ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣ. ಕಳೆದ ವರ್ಷ 3 ಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಕಡಿಮೆ ಇದ್ದ ನಾಯಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಈಗ 3.50 ಲಕ್ಷ ದಾಟಿದೆ. ಉಳಿದ ನಗರಗಳಲ್ಲೂ ನಾಯಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಏರಿದೆ.
• ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಬೀದಿನಾಯಿಗಳ ಉಪಟಳ ವರ್ಷದಿಂದ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿದೆ. 2016ರಲ್ಲಿ 2.34 ಲಕ್ಷ ಜನರ ಮೇಲೆ ಬೀದಿ ನಾಯಿಗಳು ದಾಳಿ ನಡೆಸಿವೆ. ಆರೋಗ್ಯ ಇಲಾಖೆ ಮಾಹಿತಿ ಪ್ರಕಾರ, ಕಳೆದ ವರ್ಷ ನಾಯಿ ದಾಳಿಗೆ ಒಳಗಾದವರ ಪೈಕಿ ಒಬ್ಬರು ಮೃತಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಆರು ವರ್ಷಗಳ ಅಂಕಿ ಸಂಖ್ಯೆಗೆ ಹೋಲಿಕೆ ಮಾಡಿದರೆ ನಾಯಿ ಕಡಿದು ಸತ್ತವರ ಸಂಖ್ಯೆ ಕ್ರಮೇಣ ಕಡಿಮೆ ಆಗಿದೆ.

ಅಂಕೆ ಸಂಖ್ಯೆ

ಕನಾಟಕದಲ್ಲಿ ನಾಯಿ ಕಡಿತ
ವರ್ಷ	ಕನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕರಣ		ಸಾವು
2011	2,04,163		15
2012	2,13,066		12
2013	2,19,927		5
2014	2,27,949		9
2015	2,39,168		8
2016	2,34,928		1
ನವಂಬರ್ ಅಂತ್ಯಕ್ಕೆ

ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು

• Biodiversity Heritage Library bibliography for Canis lupus familiaris
• Fédération Cynologique Internationale (FCI) – World Canine Organisation
• Dogs in the Ancient World, an article on the history of dogs
• View the dog genome on Ensembl