ಕ್ಯಾಥರಾಥಸ್
ಕ್ಯಾಥರಾಥಸ್ | |
---|---|
Catharanthus roseus | |
Scientific classification | |
Unrecognized taxon (fix): | Catharanthus |
Type species | |
Catharanthus roseus (L.) G.Don.[೧]
| |
Synonyms[೨] | |
|
ಕ್ಯಾಥರಾಂತಸ್ ಎಂಬುದು ಅಪೊಸೈನೇಸಿ ಕುಟುಂಬದ ಹೂಬಿಡುವ ಸಸ್ಯಗಳ ಗುಂಪಿಗೆ ಸೇರಿದೆ. ವಿಂಕಾ ಕುಟುಂಬದ ಪ್ರಕಾರ, ಇವುಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪೆರಿವಿಂಕಲ್ಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟಾಗಿ ಎಂಟು ಪರಿಚಿತ ಪ್ರಭೇದಗಳಿವೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಏಳು ಸಸ್ಯಗಳು ಮಡಗಾಸ್ಕರ್ ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿದ್ದರೂ ಸಿ. ರೋಸಸ್, ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ನೈಸರ್ಗಿಕವಾಗಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಎಂಟನೇ ಪ್ರಭೇದವಾದ ಸಿ. ಪುಸಿಲಸ್, ಭಾರತ ಹಾಗೂ ಶ್ರೀಲಂಕಾದ ಸ್ಥಳೀಯ ಪ್ರಭೇದವಾಗಿದೆ. ಕ್ಯಾಥರಾಥಸ್ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಗ್ರೀಕ್ ಪದದಿಂದ ಬಂದಿದೆ.[೩] "ಶುದ್ಧ ಹೂವು" ಎಂಬುದು ಇದರ್ಥ.
ಇವುಗಳ ಎಲೆಗಳು ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ದೀರ್ಘಕಾಲಿಕ ಗಿಡಮೂಲಿಕೆಗಳಾಗಿವೆ. ಹೂವುಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಎಲೆಯ ಅಕ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಏಕಾಂಗಿಯಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಐದು ಉದ್ದವಾದ, ಕಿರಿದಾದ ಹಾಲೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕ್ಯಾಲಿಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಕೊಳವೆಯಾಕಾರ ಮತ್ತು ಐದು ಹಾಲೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕೊರೊಲ್ಲಾವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ.[೩]
ಹಿಂದೆ ವಿಂಕಾ ರೋಸಾ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಕ್ಯಾಥರಾಂಥಸ್ ರೋಸಸ್, ವಿಂಕಾ ಆಲ್ಕಲಾಯ್ಡ್ ಗಳ ಮುಖ್ಯ ಮೂಲವಾಗಿದೆ, ಇದನ್ನು ಕ್ಯಾಥರಾಂಥಿಸ್ ಅಲ್ಕಲಾಯ್ಡ್ಸ್ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸಸ್ಯವು ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ಗೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಲು ಬಳಸಲಾಗುವ ಎರಡು ಔಷಧಿಗಳಾದ ವಿನ್ಬ್ಲಾಸ್ಟಿನ್ ಮತ್ತು ವಿನ್ಕ್ರಿಸ್ಟೈನ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಸುಮಾರು 130 ಸಂಯುಕ್ತಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ.[೪]
ಕ್ಯಾಥರಾಂತಸ್ ರೋಸಸ್ ಅನ್ನು ಅಲಂಕಾರಿಕ ಸಸ್ಯ ಗಳಾಗಿ ಬೆಳೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಗುಲಾಬಿ, ಕೆಂಪು, ನೇರಳೆ ಮತ್ತು ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣದ ಅನೇಕ ಛಾಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ತಿಳಿ ಛಾಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಹೂವುಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ಹಲವಾರು ತಳಿಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಸಲಾಗಿದೆ.[೫]
- ಕ್ಯಾಥರಾಥಸ್ ಕೊರಿಯಾಸಿಯಸ್ ಮಾರ್ಕ್ಗ್ರ್. - ಮಡಗಾಸ್ಕರ್
- ಕ್ಯಾಥರಾಥಸ್ ಲ್ಯಾನ್ಸಸ್ (ಬೊಜೆರ್ ಮಾಜಿ ಎ. ಡಿ. ಸಿ.) ಪಿಚೋನ್-ಮಡಗಾಸ್ಕರ್
- ಕ್ಯಾಥರಂಥಸ್ ಲಾಂಗಿಫೋಲಿಯಸ್ (ಪಿಚೊನ್) ಪಿಚೋನ್-ಮಡಗಾಸ್ಕರ್
- ಕ್ಯಾಥರಾಂಥಸ್ ಓವಲಿಸ್ ಮಾರ್ಕ್ಗ್ರ್. - ಮಡಗಾಸ್ಕರ್
- ಕ್ಯಾಥರಾಥಸ್ ಪುಸಿಲಸ್ (ಮುರ್ರೇ ಜಿ. ಡೊನ್) - ಭಾರತ, ಶ್ರೀಲಂಕಾ, ಪಶ್ಚಿಮ ಹಿಮಾಲಯ
- ಕ್ಯಾಥರಂಥಸ್ ರೋಸಸ್ (ಎಲ್.) ಜಿ. ಡೊನ್. - ಮಡಗಾಸ್ಕರ್ ಪೆರಿವಿಂಕಲ್, ಓಲ್ಡ್-ಮೇಡ್, ರೋಸಿ ಪೆರಿವಿಂಕಿಲ್, ಪಿಂಕ್ ಪೆರಿವಿಂಕೆಲ್-ಮಡಗಸ್ಕರ್ ಇಟಲಿ, ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾ, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ, ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೆರಿಕಾ, ಮಧ್ಯ ಅಮೆರಿಕಾ, ಭಾರತ ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಸಾಗರ ದ್ವೀಪಗಳಲ್ಲಿ ನೈಸರ್ಗಿಕವಾಗಿದೆ
- ಕ್ಯಾಥರಾಥಸ್ ಸ್ಕಿಟುಲಸ್ (ಪಿಚೊನ್) ಪಿಚೋನ್-ಮಡಗಾಸ್ಕರ್)
- ಕ್ಯಾಥರಾಥಸ್ ಟ್ರೈಕೊಫಿಲ್ಲಸ್ (ಬೇಕರ್ ಪಿಚೋನ್-ಮಡಗಾಸ್ಕರ್. ಇದನ್ನು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸದಾಬಹಾರ್ ಅಥವಾ ಬಾರಾಮಾಸಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ↑ lectotype designated by Pfeiffer, Nom. 1: 627 (1873)
- ↑ "World Checklist of Selected Plant Families". Retrieved May 21, 2014.
- ↑ ೩.೦ ೩.೧ Catharanthus.
- ↑ Raviña, Enrique (2011). "Vinca alkaloids". The evolution of drug discovery: From traditional medicines to modern drugs. John Wiley & Sons. pp. 157–159. ISBN 9783527326693.
- ↑ Catharanthus roseus.