ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಹೋಗು

ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಉಜ್ವಲ ಯೋಜನೆ

ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಿಂದ, ಇದು ಮುಕ್ತ ಹಾಗೂ ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಶ್ವಕೋಶ
ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ಉಜ್ವಲ ಯೋಜನೆ (ಉಜ್ವಲ ಯೋಜನೆ)
ಘೋಷವಾಕ್ಯಪ್ರತೀ ಮನೆಯೂ ಸಶಕ್ತ, ಪ್ರತೀ ಮನೆಯಲ್ಲೂ ಬೆಳಕು
ದೇಶಭಾರತ
ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ
ಮಂತ್ರಾಲಯಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಮತ್ತು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅನಿಲಗಳ ಸಚಿವಾಲಯ
ಜಾರಿಯಗಿದ್ದು೧ನೇ ಮೇ ೨೦೧೬
ಬಲ್ಲಿಯಾ, ಉತ್ತರಪ್ರದೇಶ
ಸಧ್ಯದ ಸ್ಥಿತಿಜಾರಿಯಲ್ಲಿದೆ
ಅಧೀಕೃತ ಜಾಲತಾಣhttps://www.pmujjwalayojana.com

ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಉಜ್ವಲಾ ಯೋಜನೆ (PMUY) ಇದು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಒಂದು ಯೋಜನೆ. ಬಡತನ ರೇಖೆಗಿಂತ ಕೆಳಗಿರುವ (ಬಿಪಿಎಲ್) ಕುಟುಂಬಗಳಿಗೆ, ಅತ್ಯಂತ ಕಡಿಮೆ ಬೆಲೆಗೆ ಅಡುಗೆ ಅನಿಲವನ್ನು ಪೂರೈಸುವುದು ಈ ಯೋಜನೆಯ ಗುರಿಯಾಗಿದೆ. ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನಿಗಳಾದ ಶ್ರೀ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿಯವರು ೧ನೇ ಮೇ ೨೦೧೬ರಂದು ಈ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಉದ್ಘಾಟಿಸಿದರು.

ಮೊದಲ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಈ ಯೋಜನೆಗಾಗಿ ₹  ೮೦ ಶತಕೋಟಿ (ಯುಎಸ್$೧.೭೮ ಶತಕೋಟಿ) ಮೊತ್ತವನ್ನು ಮೀಸಲಿರಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ೨೦೨೧ರಲ್ಲಿ ದ್ವಿತೀಯ ಆವೃತ್ತಿಯ ಉಜ್ವಲ ಯೋಜನೆ ೨.೦ಯನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. [೧]

ಅವಲೋಕನ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಯೋಜನೆಯು ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಮೊದಲ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ, ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ ಗುರಿಯ ಎರಡರಷ್ಟು ಅಡುಗೆ ಅನಿಲದ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸಲಾಯಿತು. ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ೧.೫ ಕೋಟಿ ಕುಟುಂಬಗಳಿಗೆ ಅನಿಲ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ನೀಡುವ ಗುರಿ ನಿಗದಿಪಡಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ನಿಗದಿತ ಗುರಿಯನ್ನು ದಾಟಿ ಒಟ್ಟು ೨.೨ ಕೋಟಿ ಕುಟುಂಬಗಳಿಗೆ ಅಡುಗೆ ಅನಿಲ ಸಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು ವಿತರಿಸಲಾಯಿತು. ಅದರಲ್ಲಿ ೪೪%ರಷ್ಟು ಅನಿಲ ಸಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿ ಮತ್ತು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದ ಕುಟುಂಬಗಳಿಗೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. [೨] ೩೧ ಮೇ ೨೦೨೩ರವರೆಗೆ ದೇಶದಾದ್ಯಂತ ಒಟ್ಟು ೯೫,೮೫೯,೪೧೮ ಅಡುಗೆ ಅನಿಲ ಸಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ[೩].

೨೦೧೮ರ ಸಾಲಿನ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮುಂಗಡಪತ್ರದಲ್ಲಿ, ದೇಶದಾದ್ಯಂತ ೮ ಕೋಟಿ ಬಡ ಕುಟುಂಬಗಳನ್ನು ಅನಿಲ ಸಂಪರ್ಕದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯೊಳಗೆ ತರಲು ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಯಿತು.[೪] ಭಾರತೀಯ ತೈಲ ವ್ಯಾಪಾರಿ ಕಂಪನಿಗಳು (OMC) ೨೧,೦೦೦ದಷ್ಟು ಜಾಗೃತಿ ಶಿಬಿರಗಳನ್ನು ದೇಶದಾದ್ಯಂತ ನಡೆಸಿದವು. [೫] ೨೦೧೪ ಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ೨೦೧೯ರಲ್ಲಿ ಅಡುಗೆ ಅನಿಲದ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ ೫೬%ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಳ ಕಂಡುಬಂತು. [೬]

ಹೆಚ್ಚು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿರುವ ಯೋಜನೆಯು ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ 14.6 ಮಿಲಿಯನ್, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದಲ್ಲಿ 8.8 ಮಿಲಿಯನ್, ಬಿಹಾರದಲ್ಲಿ 8.5 ಮಿಲಿಯನ್, ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ 7.1 ಮಿಲಿಯನ್, ರಾಜಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ 6.3 ಮಿಲಿಯನ್ ಮತ್ತು ತಮಿಳುನಾಡಿನಲ್ಲಿ 3.24 ಮಿಲಿಯನ್ ಬಿಪಿಎಲ್ ಕುಟುಂಬಗಳಿಗೆ ಪ್ರಯೋಜನವಾಗಿದೆ. [೭] [೮]

7 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2019 ರಂದು, ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಅವರು ಈ ಯೋಜನೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ೮ನೇ ಕೋಟಿ ಫಲಾನುಭವಿಗೆ ಇಂಧನ ಸಿಲಿಂಡರ್ ಅನ್ನು ವಿತರಿಸಿದರು. [೯]

೨೦೨೧-೨೨ಕೇಂದ್ರ ಬಜೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ, ಈ ಯೋಜನೆಯಡಿ 1 ಕೋಟಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಲಾಗುವುದು ಎಂದು ಸರ್ಕಾರ ಘೋಷಿಸಿತು. ಮೊದಲ ಯೋಜನೆಯಿಂದ ಹೊರಗುಳಿದ 1 ಕೋಟಿ ಕುಟುಂಬಗಳಿಗೆ ಇಂಧನ ಒದಗಿಸಲು ಉಜ್ವಲ ಯೋಜನೆ II ಅನ್ನು 10 ಆಗಸ್ಟ್ 2021 ರಂದು ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿಯವರು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. [೧೦]

2020 ರ ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ನಡೆದ 107 ನೇ ಭಾರತೀಯ ವಿಜ್ಞಾನ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನಲ್ಲಿ, ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಅವರು "ಇನ್ನೂ ಅಡುಗೆಗೆ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಅಥವಾ ಮರವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿರುವ 8 ಕೋಟಿ ಮಹಿಳೆಯರನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು" ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದೆ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದರು. ವಿತರಣಾ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಸಹಾಯದಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಬೇಕು. [೧೧]

ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕುಟುಂಬ ಆರೋಗ್ಯ ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳು PMUY ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಶುದ್ಧವಾದ ಅಡುಗೆ ಇಂಧನಗಳ ಪ್ರವೇಶದಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಸುಧಾರಣೆಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತವೆ. 2015 ರ ಸುಮಾರಿಗೆ ಶುದ್ಧ ಇಂಧನದ ಪ್ರವೇಶದ ವಾರ್ಷಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ಸುಮಾರು ಏಳು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ, 2015 ರ ಮೊದಲು ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ 0.8% ರಿಂದ 5.6% ಕ್ಕೆ ಏರಿತು. [೧೨]

ಉಜ್ವಲ ಯೋಜನೆಯಡಿ ಫಲಾನುಭವಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು, ಕಟ್ಟಡವನ್ನು ನವೀಕರಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಕೊನೆಯ ಫಲಾನುಭವಿಗಳನ್ನು ಯೋಜನೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ತರುವುದು ಸುಲಭ, ಆದ್ದರಿಂದ ಸರ್ಕಾರವು ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ನವೀಕರಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿತು. ಅದರ ಮೂಲಕ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಮತ್ತು ಪರೋಕ್ಷ ಉದ್ಯೋಗಗಳೂ ಹೆಚ್ಚಾದವು. [೧೩]

ಐಟಂ 1 ಏಪ್ರಿಲ್ 2014 1 ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 ಬೆಳವಣಿಗೆ %
ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿರುವ ಬಾಟ್ಲಿಂಗ್ ಪ್ಲಾಂಟ್‌ಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ. 186 202 9%
ಟಿಎಂಪಿಟಿಎಯಲ್ಲಿ ಬಾಟಲಿಂಗ್ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ 13535 21573 59%
ಐಟಂ 1 ಏಪ್ರಿಲ್ 2014 1 ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 ಬೆಳವಣಿಗೆ %
ಒಟ್ಟು ವಿತರಕರು 13896 25269 82%
ವಿತರಕರು ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ 6724 17375 158%
ಐಟಂ 1 ಏಪ್ರಿಲ್ 2014 1 ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 ಬೆಳವಣಿಗೆ %
ದೇಶೀಯ ಗ್ರಾಹಕರು 14.52 30.53 110%
PMUY ಗ್ರಾಹಕರು 0 9
ಐಟಂ FY 2014-15 FY 2021-22 ಬೆಳವಣಿಗೆ %
TMT ನಲ್ಲಿ ದೇಶೀಯ LPG ಮಾರಾಟ 16041 25502 59%
TMT ಯಲ್ಲಿ ವಾಣಿಜ್ಯ ಸೇರಿದಂತೆ ಒಟ್ಟು LPG ಮಾರಾಟ 17639 28577 62%

ಉಜ್ವಲ ಯೋಜನೆ 1.0 ರಾಜ್ಯವಾರು ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

7 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2019 ರಂದು, ಉಜ್ವಲ ಯೋಜನೆಯ ಮೊದಲ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಫಲಾನುಭವಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ 8 ಕೋಟಿಯನ್ನು ಮುಟ್ಟಿದೆ. ರಾಜ್ಯವಾರು ಫಲಾನುಭವಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಹೀಗಿದೆ: [೧೪] [೧೫]

ಕ್ರ.ಸಂ. ರಾಜ್ಯ/ಕೇಂ.ಪ್ರ. ೩೧-೦೩-೨೦೧೭ವರೆಗೆ ನೀಡಲಾದ ಅನಿಲ ಸಂಪರ್ಕಗಳು ೨೨-೦೫-೨೦೧೯ವರೆಗೆ ನೀಡಲಾದ ಅನಿಲ ಸಂಪರ್ಕಗಳು ಒಟ್ಟು ಸಂಪರ್ಕಗಳು
೧ ಅಂಡಮಾನ್ ಮತ್ತು ನಿಕೋಬಾರ್ ೧೧೮೯ ೭೮೭೮ ೯೦೬೭
2 Andhra Pradesh 63,428 3,43,221 4,06,649
3 Arunachal Pradesh 39,565 39,565
4 Assam 2 28,37,505 28,37,507
5 Bihar 24,76,953 78,98,945 10,375,898
6 Chandigarh 88 88
7 Chhattisgarh 11,05,441 26,92,109 37,97,550
8 Dadra and Nagar Haveli 3,211 14,106 17,317
9 Daman and Diu 73 423 496
10 Delhi 516 73,555 74,071
11 Goa 954 1,070 2,024
12 Gujarat 7,52,354 25,22,246 32,74,600
13 Haryana 2,78,751 6,79,727 9,58,478
14 Himachal Pradesh 1,601 1,12,889 1,14,490
15 Jammu and Kashmir 2,65,787 10,65,226 13,31,013
16 Jharkhand 5,36,912 28,92,151 34,29,063
17 Karnataka 15,840 28,20,262 28,36,102
18 Kerala 11,241 2,09,826 2,21,067
19 Lakshadweep - 289 289
20 Madhya Pradesh 22,39,821 64,43,604 86,83,425
21 Maharashtra 8,58,808 40,70,602 49,29,410
22 Manipur 25 1,30,922 1,30,947
23 Meghalaya 1,40,252 1,40,252
24 Mizoram 25,722 25,722
25 Nagaland 49,462 49,462
26 Odisha 10,11,955 42,29,797 52,41,752
27 Puducherry 760 13,388 14,148
28 Punjab 2,45,008 12,08,880 14,53,888
29 Rajasthan 17,22,694 56,97,192 74,19,886
30 Sikkim 7,782 7,782
31 Tamil Nadu 2,72,749 31,47,742 34,20,491
32 Telangana 41 9,23,911 9,23,952
33 Tripura 2,38,221 2,38,221
34 Uttar Pradesh 55,31,159 1,29,59,693 1,84,90,852
35 Uttarakhand 1,13,866 3,52,768 4,66,634
36 West Bengal 25,20,479 80,61,694 1,05,82,173
India 2,00,31,618 6,40,13,768 9,19,44,331

ಉಜ್ವಲ ಯೋಜನೆ ಸಬ್ಸಿಡಿ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

14.5 ಕೆಜಿ ತೂಕದ 12 ಇಂಧನ ಸಿಲಿಂಡರ್‌ಗಳಿಗೆ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ರೂ.200 ಸಬ್ಸಿಡಿ ನೀಡಲು ಸಚಿವ ಸಂಪುಟ ಅನುಮೋದನೆ ನೀಡಿದೆ. ಒಟ್ಟು ವೆಚ್ಚವು 2022-23 ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷಕ್ಕೆ ರೂ.6,100 ಕೋಟಿ ಮತ್ತು 2023-24ಕ್ಕೆ ರೂ.7,680 ಕೋಟಿಗಳಾಗಿರುತ್ತದೆ. PMUY ಗ್ರಾಹಕರ ಸರಾಸರಿ LPG ಬಳಕೆ 2019-20 ರಲ್ಲಿ 3.01 ರೀಫಿಲ್‌ಗಳಿಂದ 2021-22 ರಲ್ಲಿ 3.68 ಕ್ಕೆ 20 ಶೇಕಡಾ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. [೧೬] [೧೭]

ಇತಿಹಾಸ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
  • 16 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2009 ರಂದು, ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು RGGLV (ರಾಜೀವ್ ಗಾಂಧಿ ಗ್ರಾಮ LPG ವಿದಾರಕ್ ಯೋಜನೆ) ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು, ಇದು LPG ನುಗ್ಗುವಿಕೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಮತ್ತು ದೂರದ ಮತ್ತು ಪ್ರವೇಶಿಸಲಾಗದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ LPG ವಿತರಕರನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
  • 2009 ರಲ್ಲಿ, ಸರ್ಕಾರವು ಬಡತನ ರೇಖೆಗಿಂತ ಕೆಳಗಿರುವ (BPL) ಕುಟುಂಬಗಳಿಗೆ LPG ಸಂಪರ್ಕಗಳಿಗೆ ಒಂದು ಬಾರಿ ಹಣಕಾಸಿನ ನೆರವು ನೀಡುವ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಸರ್ಕಾರದ ತೈಲ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಕಂಪನಿಗಳ (OMCs) ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ಸಾಮಾಜಿಕ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ (CSR) ನಿಧಿಯ ಮೂಲಕ ಸಹಾಯವನ್ನು ಒದಗಿಸಲಾಗಿದೆ.
  • 2015 ರಲ್ಲಿ, ರಾಜೀವ್ ಗಾಂಧಿ ಗ್ರಾಮ್ ಎಲ್ಪಿಜಿ ವಿದಾರಕ್ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. [೧೮]
  • 2009 ರಿಂದ 2016 ರವರೆಗೆ, ಉಜ್ವಲಾ ಯೋಜನೆಗೆ ಮೊದಲು 1.62 ಕೋಟಿ ಕುಟುಂಬಗಳಿಗೆ ಎಲ್‌ಪಿಜಿ ಒದಗಿಸಲಾಗಿದೆ.
  • 31 ಮಾರ್ಚ್ 2016 ರಂದು, ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ಸಾಮಾಜಿಕ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ ನಿಧಿಯ ಮೂಲಕ ಬಡತನ ರೇಖೆಗಿಂತ ಕೆಳಗಿರುವ ಕುಟುಂಬಗಳಿಗೆ ನೀಡಲಾದ ಇಂಧನ ಖರೀದಿಗೆ ಸಬ್ಸಿಡಿಯನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಲಾಯಿತು. [೧೯]

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
  1. ↑ "PM to launch Ujjwala 2.0 on 10th August". pib.gov.in. Retrieved 2023-03-23.
  2. ↑ "Pradhan Mantri Ujjwala Yojana: 3 cr LPG connections already issued, Oil Min seeks to serve another 3 cr beneficiaries", Financial Express, 1 November 2017
  3. ↑ https://ppac.gov.in/uploads/page-images/1686886570_ddd72dfeb376a7530027.xlsx
  4. ↑ "Budget 2018: Ujjwala scheme to cover 80 million families, says Arun Jaitley", Live Mint, 1 February 2018
  5. ↑ Sharma, Anshu (19 December 2018), "Government expands eligibility criteria to meet Pradhan Mantri Ujjwala Yojana target", CNBC TV18
  6. ↑ "Ujjwala scheme boosts India's LPG consumption to a record high in FY19", Business Standard, 3 May 2019[ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಮಡಿದ ಕೊಂಡಿ]
  7. ↑ "PMUY: How to avail full benefits of Ujjwala Yojana", Live Mint, 14 September 2019
  8. ↑ "Factsheet Details".
  9. ↑ "Eight croreth beneficiary of Ujjwala scheme plans biryani on new connection!". 8 September 2019.
  10. ↑ "PM to launch Ujjwala 2.0 on 10th August".
  11. ↑ "Rural India's economic strength linked to young scientists: PM in Bengaluru". Hindustan Times. Bengaluru. January 3, 2020. Archived from the original on January 3, 2020.
  12. ↑ "New Welfarism of Modi govt represents distinctive approach to redistribution and inclusion". The Indian Express (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). 2020-12-22. Retrieved 2020-12-26.
  13. ↑ "PMUY : Home".[ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಮಡಿದ ಕೊಂಡಿ]
  14. ↑ "Factsheet Details".
  15. ↑ "State-wise PMUY Connections Released". Archived from the original on 2023-06-09. Retrieved 2023-10-20.
  16. ↑ "Cabinet approves targeted subsidy to Pradhan Mantri Ujjwala Yojana Consumers".
  17. ↑ "Govt extends ₹200 subsidy on LPG cylinder under Ujjwala scheme by 1 year". 24 March 2023.
  18. ↑ "Narendra Modi govt halts Rajiv Gandhi Gramin LPG Vitaran scheme".
  19. ↑ "Modi's Gas for the Poor Scheme Marred by Data Inflation, Poor Implementation".
"https://kn.wikipedia.org/w/index.php?title=ಪ್ರಧಾನ_ಮಂತ್ರಿ_ಉಜ್ವಲ_ಯೋಜನೆ&oldid=1254896" ಇಂದ ಪಡೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ