ಮಂಟಪ (ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ)
ಭಾರತೀಯ ವಾಸ್ತುಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದಲ್ಲಿ ಮಂಟಪ (ಮಂಡಪ ಅಥವಾ ಮಂಟಪ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ) ದೊಡ್ಡ ದೇಗುಲಗಳಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆಚರಣೆಗಳಿಗಾಗಿ ಈ ಮಂಟಪಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. [೧]
ಮಂಟಪಗಳು ಗೋಡೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆಯೇ ಎಂಬುದರ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ತೆರೆದ ಮಂಟಪ ಅಥವಾ ಮುಚ್ಚಿದ ಮಂಟಪ ಎಂದು ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಂಟಪಗಳು ಅಭಯಾರಣ್ಯ ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರದ ನಡುವೆ ಒಂದೇ ಅಕ್ಷದ ಮೇಲೆ ಇರುತ್ತವೆ. ದೊಡ್ಡ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಮಂಟಪಗಳನ್ನು ಬದಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು ಅಥವಾ ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಿಂದ ಬೇರ್ಪಟ್ಟಿರಬಹುದು.
ದೇವಾಲಯದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಮಂಟಪವು ( ಗೋಪುರ )ಅಲಂಕಾರಿಕ ಮುಖ ರಚನೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ದೇವಸ್ಥಾನದ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಧಾರ್ಮಿಕ ನೃತ್ಯ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಮೂಲ ದೇವಾಲಯದ ಸಂಯುಕ್ತದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. [೨] ಪ್ರಾರ್ಥನಾ ಮಂದಿರವನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ದೇವಾಲಯದ ಗರ್ಭಗುಡಿಯ ( ಗರ್ಭಗೃಹ ) ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ದೊಡ್ಡ ದೇವಾಲಯವು ಅನೇಕ ಮಂಟಪಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. [೩]
ಒಂದು ದೇವಾಲಯವು ಒಂದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮಂಟಪಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೆ, ಪ್ರತಿಯೊಂದಕ್ಕೂ ವಿಭಿನ್ನ ಕಾರ್ಯಗಳಿಗಾಗಿ ಹಂಚಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸಲು ಅವುಗಳಿಗೆ ಹೆಸರನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ವಿವಾಹಕ್ಕೆ ಮೀಸಲಾದ ಮಂಟಪವನ್ನು ಕಲ್ಯಾಣ ಮಂಟಪ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. [೪] ಆಗಾಗ್ಗೆ ಸಭಾಂಗಣವು ಕಂಬಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದು ಮತ್ತು ಕಂಬಗಳು ಸಂಕೀರ್ಣವಾದ ಕೆತ್ತನೆಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತವೆ. [೫] ಸಮಕಾಲೀನ ಪರಿಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ, ಇದು ಹಿಂದೂ ವಿವಾಹವನ್ನು ನಡೆಸುವ ರಚನೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ವಧು ಮತ್ತು ವರರು ಮಂಟಪದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಪುರೋಹಿತರು ಹೊತ್ತಿಸಿದ ಪವಿತ್ರ ಬೆಂಕಿಯನ್ನು ಸುತ್ತುತ್ತಾರೆ.
ಹೆಸರು ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ದೇವಾಲಯವು ಒಂದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮಂಟಪಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೆ, ಅವುಗಳಿಗೆ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಇಡಲಾಗುತ್ತದೆ. [೬] [೭]
- ಅರ್ಧಮಂಡಪ (ಅರ್ಥ ಮಂಟಪ ಅಥವಾ ಅರ್ಧ ಮಂಟಪ ) - ದೇವಾಲಯದ ಹೊರಭಾಗ ಮತ್ತು ಗರ್ಭಗೃಹ ( ಗರ್ಭಗೃಹ ) ಅಥವಾ ದೇವಾಲಯದ ಇತರ ಮಂಟಪಗಳ ನಡುವಿನ ಮಧ್ಯವರ್ತಿ ಸ್ಥಳ
- ಆಸ್ಥಾನ ಮಂಟಪ - ಸಭಾ ಸ್ಥಾನ
- ಕಲ್ಯಾಣ ಮಂಟಪ - ದೇವಿಯ ಜೊತೆಗೆ ಭಗವಂತನ ಧಾರ್ಮಿಕ ವಿವಾಹ ಆಚರಣೆಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ
- ಮಹಾ ಮಂಟಪ - (ಮಹಾ=ದೊಡ್ಡದು) ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಮಂಟಪಗಳಿರುವಾಗ, ಅದು ಅತಿ ದೊಡ್ಡದು ಮತ್ತು ಎತ್ತರವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಧಾರ್ಮಿಕ ಪ್ರವಚನಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲು ಇದನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ, ಮಹಾ ಮಂಟಪವನ್ನು ಒಂದು ಅಡ್ಡ ಅಕ್ಷದ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ (ಈ ಅಡ್ಡ ಅಕ್ಷದ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಉಬ್ಬಿದ ಭಾಗಗಳು ಇರುತ್ತದೆ). ಹೊರಭಾಗದಲ್ಲಿ, ದೊಡ್ಡ ಕಿಟಕಿಯಿಂದ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇದು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಬೆಳಕು ಮತ್ತು ತಾಜಾತನವನ್ನು ತರುತ್ತದೆ.
- ನಂದಿ ಮಂಟಪ (ಅಥವಾ ನಂದಿ ಮಂದಿರ) - ಶಿವ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ, ನಂದಿಯ ಪ್ರತಿಮೆಯೊಂದಿಗಿನ ಮಂಟಪ, ಇದು ಶಿವನ ಪ್ರತಿಮೆ ಅಥವಾ ಲಿಂಗವನ್ನು ನೋಡುತ್ತಿರುತ್ತದೆ.
- ರಂಗ ಮಂಟಪ ಅಥವಾ ರಂಗಮಂಟಪ - ಸಂಗೀತದೊಂದಿಗೆ ನೃತ್ಯ ಅಥವಾ ನಾಟಕಕ್ಕೆ ಬಳಸಬಹುದಾದ ದೊಡ್ಡ ಮಂಟಪ
- ಮೇಘನಾಥ ಮಂಟಪ
- ನಮಸ್ಕಾರ ಮಂಟಪ
- ತೆರೆದ ಮಂಟಪ
ಇತರ ಭಾಷೆಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಬರ್ಮೀಸ್‌ನಲ್ಲಿ, ಮಂಡತ್ ( မဏ္ဍပ် ), ಇದು ಪಾಲಿ ಮಂಡಪಾದಲ್ಲಿ ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿಯ ಮೂಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ತೆರೆದ ವೇದಿಕೆ ಅಥವಾ ಮಂಟಪವಾಗಿದ್ದು, ಬೌದ್ಧರ ಹಬ್ಬವಾದ ಥಿಂಗ್ಯಾನ್ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಜನರು ದಾರಿಹೋಕರಿಗೆ ನೀರನ್ನು ಸಿಂಪಡಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಇಂಡೋನೇಷಿಯನ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ, ಮಂಟಪವನ್ನು ꦥꦼꦤ꧀ꦝꦥ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ( ꦥꦼꦤ꧀ꦝꦥ ).ಅಸಾಧಾರಣವಾಗಿ, ಇಂಡೋನೇಷಿಯನ್ ಪೆಂಡೋಪೋಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಮುಸ್ಲಿಂ ಸಮುದಾಯಗಳಿಗೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅನೇಕ ಮಸೀದಿಗಳು ಪೆಂಡೋಪೋ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಮೇರು ಪರ್ವತವನ್ನು ಹೋಲುವ ಲೇಯರ್ಡ್ ಛಾವಣಿಯೊಂದಿಗೆ ಅನುಸರಿಸುತ್ತವೆ.
ಖಮೇರ್‌ನಲ್ಲಿ, ಮಂಡಪವನ್ನು ಮೊಂಡುಪ್ (មណ្ឌប) ಎಂದು ಉಚ್ಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂದರೆ ಪೆವಿಲಿಯನ್. ಖಮೇರ್ ಜನರು ಇದನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಎತ್ತರದ ಕಿರೀಟದ ಆಕಾರದ ಗೋಪುರವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸಣ್ಣ ದೇವಾಲಯ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ವಿವಿಧ ಶೈಲಿಗಳಲ್ಲಿ ಸೊಗಸಾದ ಆಭರಣಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. [೮] ಅಂಕೋರ್ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಖಮೇರ್ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ, ಮಂಟಪವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ದೇವಾಲಯದ ಕೇಂದ್ರ ಗೋಪುರಕ್ಕೆ ಲಗತ್ತಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿ ಮುಖ್ಯ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಒಂದಕ್ಕೆ ಉದ್ದವಾಗಿ ಇರುತ್ತದೆ.
ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ, ಈ ವೇದಿಕೆಯು ಆಯಿರಂ ಕಾಲ್ ಮಂಡಪಮ್ ಆಗಿದೆ - ಇದು ಕೋಯಿಲ್‌ನ ವಿಮಾನಕ್ಕೆ ಸಮೀಪವಿರುವ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಸಾವಿರ ಕಂಬಗಳ ಸಭಾಂಗಣವಾಗಿದೆ. ಇದು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ದ್ರಾವಿಡ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಸೈಟ್ ಯೋಜನೆಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಭಾಗವಾಗಿದೆ.
ಥಾಯ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಮೊಂಡೊಪ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ( มณฑป ). ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಥಾಯ್ ದೇವಾಲಯದ ಕಲೆ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದಲ್ಲಿ, ಹೋರ್ ಟ್ರಾಯ್ (ದೇವಾಲಯದ ಗ್ರಂಥಾಲಯ) ರೂಪದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಚಿಯಾಂಗ್ ಮಾಯ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ವಾಟ್ ಚಿಯಾಂಗ್ ಮ್ಯಾನ್‌ನಲ್ಲಿರುವಂತಹ ಬಲಿಪೀಠದ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ.
ಗ್ಯಾಲರಿ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
-
ಮಂಟಪ ಮುಖಮಂಟಪ, ಶಿವಮೊಗ್ಗ -
-
ತೊಮ್ಮನಾನ್ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಮದಪಾ ತನ್ನ ಮುಖ್ಯ ಗೋಪುರವನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಿದೆ, ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಎದುರಾಗಿ, ಕಾಂಬೋಡಿಯಾ -
-
ಫಾನಮ್ ರಂಗ್ ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಾಂಗ್ ಮತ್ತು ಅದರ ಮಂಟಪ, ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್ -
ಥಾಯ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಫಾನೊಮ್ ವಾನ್ ದೇವಾಲಯದ ಮಂಟಪ -
ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್‌ನ ಫಿಮೈ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಮಂಟಪ ಮತ್ತು ಗೋಪುರ -
ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾದ ಜಾವಾದಲ್ಲಿ ರಾಯಲ್ ಪೆಂಡೋಪೋ, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸುಲ್ತಾನರ ಅರಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ -
ನೇಪಾಳದ ಭಕ್ತಪುರದಲ್ಲಿರುವ ಚ್ಯಾಸಿಲಿನ್ ಮಂಡಪ್ -
ನೇಪಾಳದ ಕಠ್ಮಂಡುವಿನಲ್ಲಿ ಕಾಷ್ಠಮಂಡಪ
_in_Panchakuta_Basadi_at_Kambadahalli.jpg)
.jpg)
.jpg)
ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
- ↑ Thapar, Binda (2004). Introduction to Indian Architecture. Singapore: Periplus Editions. p. 143. ISBN 0-7946-0011-5.
- ↑ Ching, Francis D.K. (1995). A Visual Dictionary of Architecture. New York: John Wiley and Sons. p. 253. ISBN 0-471-28451-3.
- ↑ "Architecture of the Indian Subcontinent - Glossary". Archived from the original on 2012-03-06. Retrieved 2007-01-08.
- ↑ Thapar, Binda (2004). Introduction to Indian Architecture. Singapore: Periplus Editions. p. 43. ISBN 0-7946-0011-5.
- ↑ "Glossary of Indian Art". art-and-archaeology.com. Archived from the original on 2007-04-05. Retrieved 2007-01-08.
- ↑ "Architecture of the Indian Subcontinent - Glossary". Archived from the original on 2012-03-06. Retrieved 2007-01-08."Architecture of the Indian Subcontinent - Glossary" Archived 2012-03-06 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.. Retrieved 2007-01-08.
- ↑ "Khajuraho Architecture". Archived from the original on 2016-03-02. Retrieved 2022-09-25.
- ↑ Khmer dictionary, word មណ្ឌប (Mondup), p.767, published in 2007, adapted from Khmer dictionary that was published by Buddhist institute of Cambodia in 1967.