ಮಾನವನ ಪಚನ ವ್ಯವಸ್ಥೆ

Digestive system
ಲ್ಯಾಟಿನ್	systema digestorium

sabanna meti MPEd 1 year v s k u ballari

PPT presentation yogic science

Topic Digestive system

ಪೀಠಿಕೆ

೫೫೫೫೫೫೫೫೫೫೫೫೫೫೫೫೫೫೫೫೫೫೫೫೫೫೫೫೫೫

ಮಾನವ ದೇಹದಲ್ಲಿರುವ ಪಚನಾಂಗಗಳನ್ನು ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಿದೆ.
ಎಡದಲ್ಲಿ:(ಮೇಲಿನಿಂದ-ಕೆಳಕ್ಕೆ)ಜೊಲ್ಲು ಗ್ರಂಥಿ;ಬಾಯಿ, ಅನ್ನನಾಳ, ಜಠರ,ಮೇದೋಜೀರಕ,ಗುದ ಇವುಗಳನ್ನುಸೂಚಿಸಿದೆ
ಬಲಗಡೆ: ಗಂಟಲು(ಫ್ಯಾರಿಂಕ್ಸ್), ಪಿತ್ತಜನಕಾಂಗ, ಪಿತ್ತಕೋಶ, ಸಣ್ಣ ಕರುಳು,ದೊಡ್ಡಕರುಳು ಗುರುತಿಸಿದೆ.
ಜೀರ್ಣ ಕ್ರಿಯೆಯ ವೀಡಿಯೊ:ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿರುವ 'Digestive System' ಮೇಲೆ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿದರೆ ಚಿತ್ರ ದೊಡ್ಡದಾಗುವುದು,ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿ ಕೆಳಗಿರುವ ನೀಲಿ ಅಕ್ಷರದ,'full animation' ಮೇಲೆ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿದರೆ ಜೀರ್ಣ ಕ್ರಿಯೆಯ ವೀಡಿಯೊ ತೆರೆಯುವುದು.

.

ಮಾನವನ ಪಚನಾಂಗಗಳು ಮತ್ತು ಪಚನ ವ್ಯವಸ್ಥೆ:
ದೇಹವು ಜೀವಂತವಾಗಿರಲು ಆಹಾರ ಬೇಕು. ಅದು ಬೆಳೆಯಲು, ನಷ್ಟವಾಗುವ ಜೀವಕಣಗಳು ಪುನರುಜ್ಜೀವನಗೊಳ್ಳಲು ಸೂಕ್ತ ಆಹಾರ ಸೇವನೆ ಮೂಲಕ ಅವಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದ ಅಂಶಗಳನ್ನು ದೇಹದ ವಿವಿಧ ಭಾಗಗಳಿಗೆ ಕೊಡಬೇಕಾಗುವುದು. ಈ ಆಹಾರವನ್ನು ಬೇಕಾದ ರೂಪಕ್ಕೆ ಪರಿವರ್ತಿಸಿ ಕೊಡುವ ಅಂಗಗಳ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಪಚನಾಂಗ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಎಂದು ಹೆಸರು. ಬೇಕಾದ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿಕೊಂಡು ಬೇಡವಾದ ಕಶ್ಮಲಗಳನ್ನು ಹರಹಾಕುವುದೂ ಕೂಡ ಈವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಸೇರಿದೆ. ಈಎಲ್ಲಾ ಕೆಲಸಗಳು ,ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ರೂಪತಾಳಿ ನಾನಾಬಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ದೀರ್ಘ ನಳಿಕೆಯ ಮೂಲಕ ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ಇದರ ಆರಂಭ ನಮ್ಮ ಬಾಯಿ. ಅದರ ಕೊನೆ ಯೇ ಗುದದ್ವಾರ ಆಗಿರುತ್ತದೆ.

ಪಚನಾಂಗಗಳ ವಿಕಾಸ

ಆದಿ ಜೀವ ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ಆಹಾರ ನಾಳವೆಂಬುದು(alimentary canal), ಬುಡದಿಂದ ತುದಿಯ ತನಕ ಒಂದೇ ಆಕಾರದ್ದಾಗಿದ್ದು ಒಂದೇ ಬಗೆಯ ತೆರನ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದು. ಮನುಷ್ಯ ಭ್ರೂಣದ ಪ್ರಾರಂಭ ಅವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಮೂರು ಮುಖ್ಯ ಅವಯುವಗಳ ವಿಕಾಸ ಆರಂಭವಾಗುವುದು. ಆ ಮೂರರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪಚನಾಂಗ ವ್ಯವಸ್ಥೆ. ಮನುಷ್ಯನಂಥ ಪ್ರಾಣಿಯ ಶರೀರದಲ್ಲಿ ಪಚನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅನೇಕ ಕ್ರಿಯೆಗಳುಂಟಾಗಿ ಒಂದೊಂದು ಕೆಲಸಕ್ಕೂ ಬೇಕಾಗುವ ಮಾರ್ಪಾಟು ಕಾಲಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಈ ಆಹಾರನಾಳದಲ್ಲಿಯೇ ರೂಪುಗೊಂಡಿರುವುದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು.
ಹೀಗಾಗಿ ಆದಿಜೀವಿಗಳಲ್ಲಿ ಏಕ ರೂಪವಾಗಿ ಕಾಣುವ ಈ ಪಚನಾಂಗ-ಆಹಾರ ನಾಳವು, ಬಾಯಿ, ಗಂಟಲು,(ಅನ್ನನಾಳ-esophagus:ಮುಂದೆ ತಳ್ಳುವ ಕೆಲಸ), ಜಠರ, ಸಣ್ನಕರುಳು, ದೊಡ್ಡ ಕರುಳು, ಗುದ ಎಂಬ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಶ್ರಮವಿಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಪ್ರತ್ಯೇಕವೆನಿಸುವ ಅಂಗಗಳಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟವು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಆಹಾರವನ್ನು ಒಡೆಯುವುದಕ್ಕೆ,ಅದನ್ನು ಬೇಕಾದ ರೂಪಕ್ಕೆ ಪರಿವರ್ತಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸಹಾಯಕವಾದ ಹಲವು ಅಂಗಗಳು, ಉಪ ಅಂಗಗಳು ಉಂಟಾದವು . ಅವು ಪಿತ್ತಜನಕಾಂಗ ಅಥವಾ ಯಕೃತ್ತು (liver), ಪಿತ್ತಕೋಶ (Gall bladder), ಮೇದೋಜೀರಕ (Pancreas),ಮೊದಲಾದ ಅವಯುವಗಳು ಈ ಪಚನ ನಾಳಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟವು.

ಈ ಗ್ರಂಥಿಗಳು (hormones) ಹಲವಾರು ಬಗೆಯ ಪ್ರೇರಕದ್ರವ್ಯಗಳನ್ನು ರಸಾಯನಿಕ ವಸ್ತುಗಳನ್ನೂ, ಹುಳಿಯಿಸುವ (Ferment) ಎಂಜೈಮುಗಲನ್ನೂ ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಆಹಾರವನ್ನು ಯಾಂತ್ರಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಿಂದ ಮುಂದಕ್ಕೆ ತಳ್ಳಲು, ಪಚನಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು, ಆ ಕ್ರಿಯೆ ನಡೆದ ಬಳಿಕ ಮುಂದೆ ತಳ್ಳಲು ವಿವಧ ರೀತಿಯ ಸ್ನಾಯುಗಳು ಆ ಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಯಾಂತ್ರಿಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದಿವೆ.

ಪಚನವಾಗುವ ಆಹಾರ ವಸ್ತುಗಳು

ಮನುಷ್ಯನು ಬಳಸುವ ಆಹಾರವು ನೇರವಾಗಿ ದೇಹ ಬಳಸುವ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿಲ್ಲ. ಪಚನವಾದಾಗ ಮಾತ್ರ ದೇಹಕ್ಕೆ ಸೇರುತ್ತದೆ.ಮನುಷ್ಯನು ಬಳಸುವ ಆಹಾರದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಮೂರುಬಗೆಯ ವಸ್ತುಗಳಿವೆ. ಅವು: ಪಿಷ್ಟಗಳು((ಕಾರ್ಬೊಹೈಡ್ರೇಟ್-Carbohydrates), ಪ್ರೋಟೀನುಗಳು(protein), ಕೊಬ್ಬು(fats)ಗಳು. ಈ ಮೂರೂಬಗೆಯ ವಸ್ತುಗಳು ಪಚನವಾಗಲು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಬಗೆಯ ರಸಾಯನಿಕ ದ್ರವ್ಯಗಳು ಅವುಗಳಿಗೆ ಬೆರೆಯಬೇಕು. ಅವುಗಳ ಸಹಾಯದಿಂದ ಪಚನವಾದ ನಂತರ ಅದು ರಕ್ತದ ಮೂಲಕ ದೇಹದ ವಿವಿಧ ಭಾಗಗಳಿಗೆ ಅಗತ್ಯಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ದೊರೆಯುವುದು.

ಇದರಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷವೆಂದರೆ ಈ ಪಚನಾಂಗಗಳು ಪಚನಮಾಡಿದ ಯಾವ ವಸ್ತುವನ್ನೂ ತಾನೇ ನೇರವಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳವುದಿಲ್ಲ. ಈ ಅಂಗಗಳು ಒಂದಿಷ್ಟನ್ನೂ ಬಳಸದೆ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ರಕ್ತನಾಳಗಳಿಗೆ ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ. ಆ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ನಾಳಗಳಿಂದ ರಕ್ತದ ಮೂಲಕ ಪುನಃ ತನಗೆ ಒದಗಿಸಿದ ಪೋಷಕದ್ರವ್ಯವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಪಡೆಯುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಪಚನಾಂಗಗಳು ಆಹಾರದ ಕೊರತೆಯಿಂದ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ರೋಗಗ್ರಸ್ತವಾಗುತ್ತವೆ. ಈ ಪಚನಾಂಗಗಳು ಪಚನಕ್ರಿಯೆಯೊಂದನ್ನೇ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಜೊತೆಜೊತೆಗೆ ಎರಡು,ಮೂರು, ನಾಲ್ಕು ತೆರನ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತವೆ.

ಜಠರಗರುಳಿನ (ಜಿಐ) ಹರಹು

ಈ ಜೀರ್ಣಾಂಗ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ‘ಜಠರಗರುಳಿನ (ಜಿಐ) ಹರಹು’ ಅಥವಾ ಅನ್ನನಾಳವು(the gastrointestinal (GI) tract ಅಥವಾ alimentary canal) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಜೀರ್ಣಾಂಗ ವ್ಯವಸ್ಥೆ, ಬಾಯಿಯಿಂದ ಆರಂಭಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ; (ಅನ್ನನಾಳ}, ಹೊಟ್ಟೆ, ಸಣ್ಣ ಕರುಳು, ದೊಡ್ಡ ಕರುಳು (colon and rectum-ಕೊಲೊನ್ ಎಂದು ಸಹ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ) ಮತ್ತು ಗುದನಾಳ(the anus)ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ, ಮತ್ತು ಗುದದಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇಡೀ ವ್ಯವಸ್ಥೆ - ಬಾಯಿಯಿಂದ ಗುದದ ವರಗೆ- ಅಮೆರಿಕನ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ಕರುಳಿನ ಎಂಡೋಸ್ಕೋಪಿನ (ASGE) ಪ್ರಕಾರ, ಸುಮಾರು 30 ಅಡಿ (9 ಮೀಟರ್) ಉದ್ದವಾಗಿರುತ್ತದೆ.^[೧]

ವಿಭಾಗಗಳು ಮತ್ತು ಲಕ್ಷಣಗಳು

೧.ಹೀಗೆ ಹಲವಾರು ಅಂಗಗಳು ಮತ್ತು ಆಹಾರ ಜೀರ್ಣ ಮಾಡುವ ಅಂಶಗಳಿವೆ. ಜೀರ್ಣ ಗ್ರಂಥಿಗಳನ್ನು ಉಪಾಂಗಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಉಪಾಂಗಗಳು- ಯಕೃತ್ತು, ಪಿತ್ತಕೋಶ ಮತ್ತು ಮೇದೋಜ್ಜೀರಕ ಗ್ರಂಥಿಗಳು. ಇತರ ಘಟಕಗಳು- ಬಾಯಿ, ಹಲ್ಲು ಮತ್ತು ಶ್ವಾಸನಾಳರಕ್ಷಕ (epiglottis).
೨.ಜೀರ್ಣಾಂಗ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ದೊಡ್ಡ ರಚನೆ ಜೀರ್ಣಾಂಗವ್ಯೂಹವೇ (ಜಿಐ ಹರವಿನ) ಆಗಿದೆ. ಇದು ಬಾಯಿ ಇಂದ ಆರಂಭವಾಗಿ ಒಂಬತ್ತು (9) ಮೀಟರ್ ಉದ್ದದ ನಾಳ ಗುದದಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.
೩.ಈ ಜೀರ್ಣಾಂಗ ಹರವಿನ ದೊಡ್ಡ ಭಾಗವು ದೊಡ್ಡಕರುಳು ಅಥವಾ ಕೊಲನ್. ಇಲ್ಲಿ ನೀರು ಹೀರಲ್ಪಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮಲವಿಸರ್ಜನೆಯ ಮೊದಲು ಉಳಿದ ತ್ಯಾಜ್ಯ ವಸ್ತು ಇದರಲ್ಲಿ ಶೇಖರವಾಗುತ್ತದೆ.
೪.ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆಹಾರ ಜೀರ್ಣವಾಗಿ ರಕ್ತಗತವಾಗುವ ಕ್ರಿಯೆ ಸಣ್ಣ ಕರುಳಿನಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ.
೫.ಆದರೂ ಪ್ರಮುಖ ಜೀರ್ಣಕಾರಿ ಅಂಗ ಹೊಟ್ಟೆಯೇ ಆಗಿದೆ. ಅದರ ಲೋಳೆಪೊರೆಯೊಳಗೆ ಆವರಿಸಿರುವ ಗ್ಯಾಸ್ಟ್ರಿಕ್ ಗ್ರಂಥಿಗಳು ಲಕ್ಷಾಂತರ ಇವೆ. ಆ ಅಂಗವು ಸ್ರವಿಸುವ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಯು ಮುಂದಿನ ಜೀರ್ಣಕ್ರಿಯೆಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯವಾದುದು.^[೨]

ಬಾಯಿ

ಹಲ್ಲುಗಳು
ಜೀರ್ಣಕ್ರಿಯೆ ಬಾಯಿಯಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಬಾಯಿಯಲ್ಲಿ ಜೊಲ್ಲು ಸ್ರವಿಸುವ ಗ್ರಂಥಿಗಳು ಲಾಲಾರಸವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತವೆ. ವಾಸನೆ ಕೂಡ ಇದಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಜೊಲ್ಲು ಎಮಿಲೇಸ್ ಕಿಣ್ವವೊಂದನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಆಹಾರದಲ್ಲಿರುವ ಪಿಷ್ಟ ಪದಾರ್ಥವನ್ನು ಒಡೆಯುತ್ತವೆ. ಅಸ್ಥಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಭಾಗವಾಗಿರುವ ಹಲ್ಲುಗಳು, ಜೀರ್ಣಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಮಾಂಸಾಹಾರಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳಲ್ಲಿ, ಹಲ್ಲು ಕೊಂದು ಮಾಂಸವನ್ನು ಕಿತ್ತು ತೆಗೆಯುವ ರೀತಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸಸ್ಯಹಾರಿಗಳ ಹಲ್ಲುಗಳು ಜೀರ್ಣಕ್ರಿಯೆ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೆ ಅನುಕೂಲ ವಾಗುವಂತೆ, ಸಸ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಆಹಾರ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ರುಬ್ಬುವ, ಅರೆಯುವ, ಪುಡಿಮಾಡುವ ಅಥವಾ ಕತ್ತರಿಸುವ ಕ್ರಿಯೆಗೆ ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ರಚನೆಹೊಂದಿದೆ. ಮಾನವನ ಹಲ್ಲು ಈರೀತಿ ರಚನೆ ಹೊಂದಿದೆ.

ಜೀರ್ಣಾಂಗ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಹೆಬ್ಬಾಗಿಲಾದ ಬಾಯಿಯ (ಬಾಯಿಯ ಕುಹರ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ), ಮೂಲಕ ಆಹಾರದ ತನ್ನ ಪ್ರಯಾಣ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಬಾಯಿಯ ಒಳಗೆ ಆಹಾರದ ಜೀರ್ಣಕ್ರಿಯೆಗೆ ಸಹಾಯಕವಾದ ಅನೇಕ ಪರಿಕರ ಅಂಗಗಳಿವೆ ನಾಲಿಗೆ, ಹಲ್ಲುಗಳು, ಜೊಲ್ಲು ಗ್ರಂಥಿಗಳು, ಜೀರ್ಣಕ್ರಿಯೆಗೆ ಸಹಾಯವಾಗುತ್ತವೆ. ಹಲ್ಲುಗಳು ಆಹಾರವನ್ನು ನುರಿದ ನಂತರ ಗಂಟಲಿಗೆ ತಳ್ಳುವ ಮೊದಲು ಲಾಲಾರಸ ಮೂಲಕ ತೇವಗೊಳಿಸಲಾದ ಸಣ್ಣ ಚೂರುಗಳುನ್ನು ಸ್ನಾಯುಗಳು ಮುದ್ದೆ ಮಾಡಿ ಆಹಾರವನ್ನು ಗಂಟಲ (pharynx:Oral cavity) ಕುಳಿಗೆ ತಳ್ಳುವುವು.

ಮೊದಲು ಹೇಳಿದಂತೆ ನಮ್ಮ ಹಲ್ಲುಗಳಿಗೂ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಹಲ್ಲುಗಳಿಗೂ ತುಂಬಾ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿದೆ. ನಮಗೆ ಮೊದಲು ಬರುವ 20 ಹಾಲು ಹಲ್ಲುಗಳು ಕಳಚಿಹೋದ ಬಳಿಕ ತಿರುಗಿ 32 ಶಾಶ್ವತ ಹಲ್ಲುಗಳು ಬರುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ತೀರಾ ಪುರಾತನ ಯುಗದಲ್ಲಿದ್ದ ಮಾನವನ ದವಡೆ ಹಲ್ಲುಗಳಿಗೂ ಮತ್ತು ನಮ್ಮ ದವಡೆ ಹಲ್ಲುಗಳಿಗೂ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿದೆ. ಇಂದಿನ ನಮ್ಮ ಬಾಯಲ್ಲಿ ಕಡಿಯುವ, ಕತ್ತರಿಸುವ, ಕಡೆಯುವ-ಹೀಗೆ ಮೂರು ವಿಧದ ಹಲ್ಲುಗಳಿವೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಕತ್ತರಿಸಲು ಬಳಸುವ ಉಳಿಹಲ್ಲು (ಎದುರಿನ ಬಾಚಿಹಲ್ಲು) ಆಹಾರ ಕತ್ತರಿಸುವುದಕ್ಕಲ್ಲದೆ ‘ದಂತ್ವವ್ಯ’ಅಕ್ಷರಗಳಾದ ತ,ಥ,ದ,ಧ ವ್ಯಂಜನಗಳ ಉಚ್ಚಾರಕ್ಕೆ ಸಹಾಯಕವಾಗಿದೆ. ಹೀಗೆ ಪಚನಕ್ರಿಯೆಗೆ ಸಂಬಂಧಪಡದ ಕೆಲಸವನ್ನೂ ಅವು ಮಾಡುವುವು.

ಬಾಯಿಯ ಮುಂಭಾಗದ ಮತ್ತು ಪಕ್ಕದ ಅಂಚುಗಳ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಇರುವ 32 ಹಲ್ಲುಗಳು ನಮ್ಮ ದೇಹದಲ್ಲೇ ಅತ್ಯಂತ ಗಟ್ಟಿಯಾದ ಅಂಗಗಳಾಗಿವೆ. ಪ್ರತಿ ಹಲ್ಲೂ ಮೂಳೆ ತರಹದ ವಸ್ತು ಮತ್ತು ದಂತದ್ರವ್ಯದಿಂದ (ಡೆಂಟಿನ್) ಮಾಡಿದ್ದು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ದಂತಕವಚ(ಎನಾಮಿಲ್)ವೆಂಬ-ಅತ್ಯಂತ ಕಠಿಣ ವಸ್ತುವಿನ ಪದರದಲ್ಲಿ ಮುಚ್ಚಲಾಗಿದೆ. ಹಲ್ಲುಗಳು ಜೀವವಿರುವ ಅಂಗಗಳು. ಅದರ ತಿರುಳು ಎಂಬ ಮೃದು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ದಂತದ್ರವ್ಯವನ್ನೂ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ರಕ್ತನಾಳ ಹಾಗೂ ನರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಹಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಆಹಾರ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಸಣ್ಣ ತುಂಡುಗಳಾಗಿ ಆಹಾರ ಕತ್ತರಿಸುವ ಮತ್ತು ರುಬ್ಬುವ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಸರಿಯಾಗಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ.^೧

ನಾಲಿಗೆ

ನಾಲಿಗೆಯು ಬಾಯಿಯ ಸ್ವಲ್ಪ ಹಿಂಭಾಗದ ಹಲ್ಲುಗಳ ಮಧ್ಯದ ಕೆಳಮಟ್ಟದ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಇರುತ್ತದೆ. ಇದು ಒಂದು ತೆಳುವಾದ, ನೆಗೆಯುವ, ಹಲವಾರು ಜೋಡಿ ಚರ್ಮದಂಥ ಸ್ನಾಯುಗಳಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಅಂಗವಾಗಿದೆ. ನಾಲಿಗೆಯ ಹೊರಗೆ/ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಆಹಾರ ಹಿಡಿಯುವ ಅನೇಕ ತರಿತರಿಯಾದ ತಂತುಗಳನ್ನು (ಪಾಪಿಲ್ಲೆ -ಮೊಳಕೆಗಳು) ಹೊಂದಿದೆ. ಅವು ಆಹಾರವನ್ನು ನಾಲಿಗೆ ಸ್ನಾಯುಗಳು ಹೊರಳಿಸುವಾಗ ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲು ಅನುಕೂಲವಾಗಿದೆ. ಕರಗುತ್ತದೆ ಆವೃತಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ನಾಲಿಗೆ ಮೇಲೆ ಇರುವ ರುಚಿ ಮೊಗ್ಗುಗಳು ಆಹಾರದ ರುಚಿಯ ಅಣುಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆ ಮಾಡಿ ನರಗಳ ಸಂಪರ್ಕದಿಂದ ಮೆದುಳಿಗೆ ರುಚಿ ಮಾಹಿತಿ ಕಳುಹಿಸುತ್ತದೆ. ನಾಲಿಗೆಯು ಬಾಯಿಯ ಹಿಂಭಾಗದ ಭಾಗ ಕಡೆಗೆ ಆಹಾರವನ್ನು ತಳ್ಳಿ ನುಂಗಲು ಸಹಾಯಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಜೊಲ್ಲು ಗ್ರಂಥಿಗಳು

ಬಾಯಿಯ ಒಳಗಡೆ ಸುತ್ತಲೂ ಮೂರು ಜೊತೆ ಜೊಲ್ಲು ಗ್ರಂಥಿಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಈ ಮುಖ್ಯ ಮೂರು ಜೋಡಿ ಜೊಲ್ಲು ಗ್ರಂಥಿಗಳ ಜೊತೆ 800 ಮತ್ತು 1,000 ಚಿಕ್ಕ ಪುಟ್ಟ ಲಾಲಾರಸ ಗ್ರಂಥಿಗಳು, ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಪಚನ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಸೇವೆ, ಮತ್ತು ಹಲ್ಲಿನ ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯ ಬಾಯಿ ನಯಗೊಳಿಸುವ ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವಹಿಸುವುದಲ್ಲದೆ, ಜೊಲ್ಲು ಇಲ್ಲದೆ ಮಾತನಾಡುವುದು ಅಸಾಧ್ಯ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡದು ಪ್ಯರೊಟಿಡ್ (parotid) ಗ್ರಂಥಿ; ಇವುಗಳ ಸ್ರವಿಸುವಿಕೆಯು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಸೀರಮ್ (serous). ಮುಂದಿನ ಜೋಡಿ ದವಡೆ ಕೆಳಗೆ, ಸಬ್ಮಾಂಡಿಬುಲರ್ (submandibular) ಗ್ರಂಥಿಗಳು, ಈ ಸೀರಮ್‍ನಲ್ಲಿ ದ್ರವ ಮತ್ತು ಲೋಳೆ ಎರಡೂ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು. ಸೀರಮ್‍ನ ದ್ರವ ಸಹ ಶಾಬ್ದಿಕ ಲಿಪೇಸ್ ಉತ್ಪಾದಿಸುವುದು, ಈ ಸೀರಮ್‍ ಗ್ರಂಥಿಗಳಲ್ಲಿ ಜೊಲ್ಲು ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಅವು ಬಾಯಿಯ ಲಾಲಾರಸದ 70% ನಷ್ಟು ಭಾಗವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. ಮೂರನೇ ಜೋಡಿ ನಾಲಿಗೆ ಕೆಳಗಿರುವ ನಾಲಿಗೆಯ ಕೆಳಗಣ ಗ್ರಂಥಿಗಳ (the sublingual glands) ಸ್ರವಿಸುವಿಕೆಯು ಲಾಲಾರಸದ (ಶೇಕಡಾ ಅಲ್ಪ ಭಾಗ) ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಲೋಳೆ. ಜೊಲ್ಲು ಗ್ರಂಥಿಗಳು ಲಾಲಾರಸ ಎಂಬ ನೀರಿನಂಶದ ಸ್ರವಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ಸಹಕಾರಿ ಅಂಗಗಳಾಗಿವೆ ಸಣ್ಣ ಗಾತ್ರದ ಲಾಲಾ ಗ್ರಂಥಿಗಳು; ತಮ್ಮ ಲೋಳೆಯನು ಸ್ರವಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಮುಖದ ನರ (ತಲೆಬುರುಡೆಯ ಏಳನೇ ನರ) ನರೋದ್ದೀಪನಗೊಳ್ಳುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಲಾಲಾರಸ ಆಹಾರವನ್ನು ನೆನೆಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಬೋಹೈಡ್ರೇಟ್ಗಳನ್ನು ಅಥವಾ ಪಿಷ್ಟಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಸಕ್ಕರೆ (ಮಾಲ್ಟೋಸ್‍) ಯಾಗಿ ಮಾರ್ಪಡಿಸುವ ಜೀರ್ಣಕ್ರಿಯೆಯ ಕೆಲಸ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಬಾಯಿಯಿಂದ ಗಂಟಲಕುಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಅನ್ನನಾಳದ ಮೂಲಕ ಹಾದು ಆಹಾರವು ಜಠರ ಸೇರುವುದಕ್ಕೆ ಜಾರುವಂತಾಗಿಸಲು ಲಾಲಾರಸವು ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಲಾಲಾರಸವು ಕ್ಷಾರಗುಣವುಳ್ಳ ಪದಾರ್ಥ. ಅದು ಆಮ್ಲ (ದ್ರಾವಕ) ಪದಾರ್ಥಗಳಿದ್ದರೆ ಅದನ್ನು ಜಡಗೊಳಿಸಬಲ್ಲದು.

ನಾಲಿಗೆ ಮೇಲೆ ಭಾಷಾ-ಲಿಪೇಸ್‍ನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ಇತರ ಗ್ರಂಥಿಗಳು ಸಹ ಇವೆ. ಲಿಪೇಸ್ ಮೇದಸ್ಸಿನ (ಕೊಬ್ಬು) ವಿಭಜನೆಮಾಡುವಲ್ಲಿ ವೇಗವರ್ಧನೆಗೆ ಸಹಕಾರಿ ಜೀರ್ಣಕಾರಿ ಕಿಣ್ವ ಆಗಿದೆ. ಈ ಗ್ರಂಥಿಗಳು ನಾಲಿಗೆ ಅಂಗಾಂಶ. ಈ ಗ್ರಂಥಿಗಳು ಸಂಪರ್ಕ ಮಾಡಿದಾಗಲೆಲ್ಲ ಆಹಾರ ಸೂಕ್ಷ್ಮಜೀವಿಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಆರಂಭಿಕ ರಕ್ಷಣೆ (ಪ್ರತಿರಕ್ಷಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆ) ನೀಡುವ ಹಿಸಟಮಿನ್(histatins) ಸ್ರವಿಸುವಿಕೆಯ ಮತ್ತೊಂದು ಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ವಾನ್ ಎಬನರ್ (Ebner) ಗ್ರಂಥಿಗಳು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ನಾಲಿಗೆಗೆ ಅಗತ್ಯವಾದ ಲಾಲಾರಸ ದ್ರವ ಒದಗಿಸುವ ಸ್ರವಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸುತ್ತದೆ.

ಬಾಯಿಯ ಛಾವಣಿಯನ್ನು ಅಂಗುಳಿನ (ಅಂಕಲು) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅದು ಉಸಿರಾಡುವ ಮೂಗಿನ ಕುಳಿಯಿಂದ ಬಾಯಿಯ ಕುಹರವನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸುತ್ತದೆ. ಅಂಗುಳಿನ ಹರಡಿಕೊಂಡಿರುವ ಲೋಳೆಪೊರೆಯು ಬಾಯಿಯ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಗಟ್ಟಿಯಿದ್ದು ಮೂಳೆಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿದೆ. ಹಿಂಭಾಗ ಮೃದುವಾಗಿದ್ದು ಮೃದು ಅಂಕಲನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ; ಇದು ಮೃದುವಾದ ಮತ್ತು ಮತ್ತೆ-ಸ್ನಾಯು ಮತ್ತು ಸಂಯೋಜಕ ಅಂಗಾಂಶದಿಂದ ಮಾಡಿದ ಹೆಚ್ಚು ವಿಧೇಯಕ ಅಂಗ, ಇದು ಆಹಾರ ಮತ್ತು ದ್ರವ ನುಂಗಲು ಅನುಕೂಲಕರವಾಗಿ ಚಲಿಸಬಲ್ಲದು. ಈ ಮೃದು ಅಂಗವಾದ ಅಂಗುಳಿನವು ಕಿರುನಾಲಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.^೧

ಗಂಟಲುಕುಳಿ ಮತ್ತು ಧ್ವನಿಪೆಟ್ಟಿಗೆ

ಗಂಟಲಕುಳಿ ಹಾಗೂ ಧ್ವನಿಪೆಟ್ಟಿಗೆ:pharynx and the larynx
ಗಂಟಲಕುಳಿಯು ಉಸಿರಾಟದ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ನಡೆಸುವ ವಲಯವೂ ಮತ್ತು ಜೀರ್ಣಾಂಗ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಭಾಗವೂ ಆಗಿದೆ. ಬಾಯಿಯ ಹತ್ತಿರವೇ ಮೂಗಿನ ಹಿಂಬದಿಯ ಕುಳಿಯ ಹಿಂದೆ ಮತ್ತು ಅನ್ನನಾಳ ಹಾಗೂ ಧ್ವನಿಪೆಟ್ಟಿಗೆಯ ಮೇಲುಭಾಗಗಳು ಗಂಟಲಿನ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಗಂಟಲಕುಳಿ ಮೂರು ಭಾಗಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
ಅವು ಆ ಕುಳಿಯ ಕೆಳಗಿನ ಎರಡು ಭಾಗಗಳು ‘ಓರೊಫಿರಾಂಕ್ಸ್ (oropharynx ) ಮತ್ತು ಲರಿಗೊಫಿರಾಂಕ್ಸ್(laryngopharynx )ಗಳು ಜೀರ್ಣಾಂಗ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಸೇರಿವೆ. ಲರಿಗೊಫಿರಾಂಕ್ಸ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಅನ್ನನಾಳವನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ; ಮತ್ತು ಉಸಿರಾಡುವ ಗಾಳಿಗೆ ದಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಗಾಳಿ ಮತ್ತು ಆಹಾರ ಎರಡಕ್ಕೂ ಇದು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ ಒಂದು ಮಾರ್ಗವಾಗಿದೆ.
ಗಾಳಿಯು ಧ್ವನಿಪೆಟ್ಟಿಗೆಯ ಮುಖಭಾಗವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದಾಗ ತೆರೆದಿರುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಆಹಾರ ನುಂಗಿದಾಗ ಮುಚ್ಚುತ್ತದೆ. ಆಹಾರ ದಾಟಲು ಮೊದಲ ಆದ್ಯತೆ. ಮತ್ತು ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗಾಳಿಯಚಲನೆ ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ನಿರ್ಬಂಧಿಸಲಾಗಿರತ್ತದೆ. ಧ್ವನಿಪೆಟ್ಟಿಗೆಯು ಗಂಟಲಕುಳಿಯ ಮಾಸಪೊರೆಯ (ಪ್ಲೆಕ್ಸಸ್) ಮೂಲಕ ವೇಗಸ್ ನರದ ಸಂಪರ್ಕಹೊಂದಿದೆ. ಕ್ರಿಕೊಯಿಡ್ ಕಾರ್ಟಿಲೆಜ್ ಹಿಂದೆ ಇರುವ ಗಂಟಲಕುಳಿಯು ಅನ್ನನಾಳದ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರಕ್ಕೆ ಇಲ್ಲಿ ಸೇರುತ್ತದೆ.ಗಂಟಲುಕುಳಿಯ ಸ್ನಾಯುಗಳು ಅನ್ನನಾಳಕ್ಕೆ ಆಹಾರವನ್ನು ತಳ್ಳುತ್ತದೆ.

ಅನ್ನನಾಳ

Esophagus
ಅನ್ನನಾಳವನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಗಂಟಲು ನಾಳ (gullet) ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.ಅನ್ನನಾಳದ ಮೂಲಕ ಆಹಾರ ಹೊಟ್ಟೆಗೆ ಅಥವಾ ಜಠರಕ್ಕೆ ಪ್ರವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಒಂದು ಉಂಗು-ಸ್ನಾಯುಗಳ ಕೊಳವೆಯಂತಿರುವ ಅಂಗವಾಗಿದೆ. ಗಂಟಲುಕುಳಿಯ ನಂತರದ ಭಾಗ ಅನ್ನನಾಳವಾಗಿ ಮುಂದುವರೆಯುತ್ತದೆ. ಇದು ಎದೆಗೂಡಿನಲ್ಲಿ ಹಿಂಭಾಗದ ಮೀಡಿಯಾಸ್ಟಿನಮ್ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುತ್ತದೆ. (ವರ್ಟೆಬ್ರಾದ ಹತ್ತನೇ ಎದೆಗೂಡಿನ ಎಲುಬು-ಈಗ ಖಿ10). ವಪೆಯ (ಎದೆಗೂಡಿನ ಪೊರೆ) ಒಂದು ರಂಧ್ರದ ಮೂಲಕ ಅನ್ನನಾಳವು ಜಠರ ಅಥವಾ ಹೊಟ್ಟೆಯನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಎದೆಗೂಡಿನ (ಎದುರು ಭಾಗದ ಪಕ್ಕೆಲುಬುಗಳ) ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮೀಡಿಯಾಸ್ಟಿನಮ್ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುತ್ತದೆ. ಇದರ ಉದ್ದ ಸರಾಸರಿ 25 ಸೆಂ.;ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಎತ್ತರವನ್ನು ಅನ್ವಯಿಸಿ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಗರ್ಭಕಂಠ, ಎದೆಗೂಡಿನ ಭಾಗ ಮತ್ತು ಕಿಬ್ಬೊಟ್ಟೆಯ ಭಾಗಗಳೆಂದು ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಅನ್ನನಾಳವು s ಉಂಗುರಾಕೃತಿಯ ಸ್ನಾಯುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಆಹಾರ ಸಾಗಣೆಯ ಸಮಯ ಬಿಟ್ಟು ಉಳಿದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮೇಲಿನ ಮತ್ತು ಕೆಳಗಿನ ಅನ್ನನಾಳದ ರಂದ್ರಗಳು ಎರಡೂ ತುದಿಗಳಲ್ಲಿ ಉಂಗುರ-ಸ್ನಾಯುಗಳು ಮುಚ್ಚಿರುತ್ತವೆ. ಮೇಲಿನ ಉಂಗುರ ಸ್ನಾಯು (ಸ್ಪಿನ್ಸ್ಟರ್) ಆರಂಭಿಕ ಆಹಾರ ಸ್ವೀಕಾರ ಮಾಡಿದಾಗ ಸ್ವಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ (ಪ್ರತಿಫಲಿತ) ಮೂಲಕ ತರೆದುಕೊಂಡು ನುಂಗಿದ ಆಹಾರವನ್ನು ಮುಂದೆ ತಳ್ಳಲು ಪ್ರಚೋದಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಈ ಗಂಟಲಕುಳಿ ಅನ್ನನಾಳದ ಉಂಗುರ ಸ್ನಾಯುಗಳು(ಸ್ಪಿನ್ಸ್ಟರ್-sphincters) ಮತ್ತೆ ಆಹಾರ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಬರದಂತೆ ತಡೆಗಟ್ಟುವ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಸಹ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಅನ್ನನಾಳ ಲೋಳೆಯಂತ ಪೊರೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಸಾಗುವ ಆಹಾರ ಪರಿಮಾಣ ಬದಲಿಸಿದಾಗ (ಹೆಚ್ಚಾದಾಗ) ಒಂದು ರಕ್ಷಣಾತ್ಮಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಅಗತ್ಯಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಹೊರಪದರ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಬದಲಿಸುತ್ತಿರುತ್ತದೆ.ಬಾಯಿ ಇಂದ ಆಹಾರ ನುಂಗುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಶ್ವಾಸನಾಳ-ಕವಾಟ (ಕಿರು ನಾಲಗೆ- The epiglottis ) ಮುಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ; ಗಂಟಲಕುಳಿ ಮೂಲಕ ಅನ್ನನಾಳದ ಒಳಗೆ ಆಹಾರ ಹಾದುಹೋಗುತ್ತದೆ. ಶ್ವಾಸನಾಳ-ಕವಾಟ (The epiglottis ) ಸಮಾಂತರ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದು ಕೆಳಗೆ ಮಡಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಆಹಾರ ಶ್ವಾಸನಾಳದಲ್ಲಿ ಹೋಗದೆ, ನೇರವಾಗಿ ಅನ್ನನಾಳದಲ್ಲಿ ಆಹಾರ ತಡೆಯಿಲ್ಲದೆ ಸಾಗುತ್ತದೆ.(ಅಕಸ್ಮಾತ್ ಆಹಾರ ಶ್ವಾಸನಾಳದೊಳಕ್ಕೆ ಹೋದರೆ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಜೀವಕ್ಕೇ ಅಪಾಯ). ಒಮ್ಮೆ ಅನ್ನನಾಳದಲ್ಲಿ ಮುದ್ದೆಯಾಗಿ ಲಯಬದ್ಧ ಸಂಕೋಚನದ ಮತ್ತು ವಿಕೋಚನದಿಂದ (ಪೆರಿಸ್ಟಾಲ್ಸಿಸ್-peristalsis ಕ್ರಿಯೆ) ಉಂಗುರ ಸ್ನಾಯುಗಳ ಸಡಿಲಿಕೆ ಮೂಲಕ ಕೆಳಗೆ ಹೊಟ್ಟೆಗೆ ಚಲಿಸುತ್ತದೆ. ಅನ್ನನಾಳದ ಕೆಳ ಭಾಗದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಒಂದು ಸ್ನಾಯುವಿನ ಸ್ಫಿಂಕ್ಟೆರ್ ಅನ್ನನಾಳದ ಸಂಗಮ(ಓಸೊಫಗಲ ಸ್ಫಿಂಕ್ಟೆರ್-oesophageal sphincter ) ಎಂಬ ನಿಲುಗಡೆಸ್ಥಾನ ಇದೆ. ಹೊಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ವಸ್ತುಗಳುಗಳನ್ನು ಪುನಃ ಅನ್ನನಾಳದೊಳಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸದಂತೆ ತಡೆಯಲು ಅನ್ನನಾಳ ಮತ್ತು ಹೊಟ್ಟೆಯ ನಡುವಿನ (ಜಠರ ಜಂಕ್ಷನ್) ಸಂಕೋಚನ-ಸ್ನಾಯು ಇದೆ. ವಾಂತಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರಾ ಅದು ತೆರೆಯುವುದು; ಇತರೆ ಎಲ್ಲಾ ಸಮಯದಲ್ಲೂ ಸಂಕುಚಿತಗೊಂಡು ಆಹಾರ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಹೋಗದಂತೆ ಅನ್ನನಾಳದ ಸ್ಪಿನ್ಸ್ಟರ್, ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತದೆ. ಮುಂದೆ ಅನ್ನ ನಾಳವೇ ಮುಂದುವರಿದು ಹಿಗ್ಗಿ ದೊಡ್ಡದಾದ ಜಠರವಾಗಿರುವುದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು.^೧

ವಪೆ :ವಪೆ ಜೀರ್ಣಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ನೇರವಾಗಿ ಭಾಗವಹಿಸದಿದ್ದರೂ, ದೇಹದ ಜೀರ್ಣಾಂಗ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಜೀರ್ಣಕಾರಿ ಅಂಗಗಳು ವಪೆಯ ಕೆಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಇವೆ. ಇದು ಕಿಬ್ಬೊಟ್ಟೆಯ ಕುಹರದಿಂದ ಎದೆಗೂಡಿನ ಕುಳಿಯನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸುತ್ತದೆ. ಡಿಯೋಡಿನಂನ್ನು (ಜಠರ ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಕರುಳು ಸೇರುವ ಭಾಗ) ನಿಲಂಬಕ-ಸ್ನಾಯು ಯಾ ವಪೆಯು ಮೇಲೆತ್ತಿ ಹಿಡಿಯುವ ಒಂದು ಸ್ನಾಯುವಿಗೆ ಅಂಟಿಕೊಂಡಿದೆ. ಈ ವಪೆಯ ಜೋಡಣೆಯಿಂದ (ವಪಾ-ಸ್ನಾಯು ಬಾಗಿರುವುದು) ಜೀರ್ಣಾಂಗಗಳಿಗೆ ವ್ಯಾಪಕ ಕೋನದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಥಳಾವಕಾಶ ಒದಗಿಸುವುದರಿಂದ, ಜೀರ್ಣಾಂಗ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಇದೂ ಸಹಾಯಕ ಎಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ. ವಪೆಯು ಪಿತ್ತಜನಕಾಗಕ್ಕೂ ಅಂಡಟಿಕೊಂಡು ಅದನ್ನು ಹಿಡಿದಿದೆ.

ಜಠರ

ಹೊಟ್ಟೆಯು ಜೀರ್ಣಾಂಗವ್ಯೂಹದ ಮತ್ತು ಜೀರ್ಣಾಂಗ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಗ. ಇದು 'ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಜೆ ಅಕ್ಷರದ' ಆಕಾರದ ಅಂಗ. ಅದರ ಮೇಲಿನ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಅನ್ನನಾಳ ಮತ್ತು ಅದರ ಕೆಳ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಡಿಯೋಡಿನಂ ಸೇರಿದೆ. ಜಠರ ನಾಳವೇ ಮುಂದೆ ಒಂದು ಕೋಶವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಚೀಲವನ್ನೇ ಜಠರ (stomach) ಎನ್ನುವುದು. ಇಲ್ಲಿಂದ ಮುಂದೆ ಅದು ಪುನಃ ಕಿರಿದಾದ ನಾಳವಾಗುವುದು. ಆ ಭಾಗವೇ ಕಿಬ್ಬೊಟ್ಟೆ(duodenum). ಜಠರಕ್ಕೆ ಆಹಾರ ಬಂದು ಬಿದ್ದ ತಕ್ಷಣ ಆ ತುದಿ ಈ ತುದಿ ಎರಡೂ ಮುಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ, ಜಠರವು ಬಲಿಷ್ಠ ಮತ್ತು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಸ್ನಾಯುಗಳಿಂದ ಆಗಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಗ್ಯಾಸ್ಟ್ರಿಕ್ ಆಮ್ಲ (ಅನೌಪಚಾರಿಕವಾಗಿ ಗ್ಯಾಸ್ಟ್ರಿಕ್ ರಸ) ವನ್ನು ಉದರ ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ ಈ ಆಮ್ಲ ಪಚನ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಹೈಡ್ರೋಕ್ಲೋರಿಕ್ ಆಸಿಡ್ ಮತ್ತು ಸೋಡಿಯಂ ಕ್ಲೋರೈಡ್ ಹೊಂದಿದೆ.

ಗ್ಯಾಸ್ಟ್ರಿಕ್ ಗ್ರಂಥಿಗಳಲ್ಲಿ ಜಿ ಜೀವಕೋಶಗಳಿಂದ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾದ ಒಂದು ಪೆಪ್ಟೈಡ್ ಹಾರ್ಮೋನ್ ಗ್ಯಾಸ್ಟ್ರಿನ್ ಜೀರ್ಣಕಾರಿ ಕಿಣ್ವಗಳನ್ನು ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ ಇದು ಗ್ಯಾಸ್ಟ್ರಿಕ್ ರಸ ಉತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸುತ್ತದೆ.

ಪೆಪ್ಸಿನೊಜೆನ್ (Pepsinogen) ಪೂರ್ವಗಾಮಿ ಕಿಣ್ವ, ಜೈಮೊಜೆನ್ (zymogen) ಗ್ಯಾಸ್ಟ್ರಿಕ್ ಮುಖ್ಯ ಜೀವಕೋಶಗಳಿಂದ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾದದ್ದು, ಮತ್ತು ಗ್ಯಾಸ್ಟ್ರಿಕ್ ಆಮ್ಲವು ಪ್ರೋಟೀನ್’ನ್ನು ಜೀರ್ಣ ಮಾಡಲು ಆರಂಭಮಾಡುವ ಕಿಣ್ವ ಪೆಪ್ಸಿನ್ ಜೀರ್ಣಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಎರಡು ರಾಸಾಯನಿಕಗಳು ಹೊಟ್ಟೆಯ ಗೋಡೆಗೆ ಹಾನಿ ಕಾರಕ ಎಂದು, ಹೊಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಲೆಕ್ಕವಿಲ್ಲದಷ್ಟು ಗ್ಯಾಸ್ಟ್ರಿಕ್ ಗ್ರಂಥಿಗಳು ಸ್ರವಿಸುವ ಲೋಳೆಯ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳು ಹಾನಿಕಾರಕ ಪರಿಣಾಮಗಳ ವಿರುದ್ಧ ರಕ್ಷಣಾತ್ಮಕ ಪದರು ಒದಗಿಸಯತ್ತವೆ,

ಜೀರ್ಣಕ್ರಿಯೆಯ ಪರೀಕ್ಷೆ

ಡಾ.ವಿಲಿಯಮ್ ಬ್ಲೂಮೌಟ್ ಎಂಬ ವಿಜ್ಞಾನಿಯು ಹೊಟ್ಟೆಯ ತೂತಿನೊಳಕ್ಕೆ ಒಂದು ನಳಿಕೆಯನ್ನಿಳಿಸಿ ಒಳಗಿನ ಆಹಾರ ಏನಾಗುವುದೆಂದು ಪರಿಶೀಲಿಸಿದ್ದಾನೆ. *ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನಿಗೆ ಹೊಟ್ಟೆಗೆ ಗುಂಡೇಟು ಬಿದ್ದು ಆಳ ಗಾಯವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಢಾಕ್ಟರ್ ಅವನಿಗೆ ಶಸ್ತ್ರಕ್ರಿಯೆ ಮಾಡಿ ಹೊಲಿಗೆ ಹಾಕಿದ. ಒಂದು ತೂತು ಉಳಿದುಹೋಯಿತು. ಒಂದು ದಾರದ ತುದಿಗೆ ಮಾಂಸದ ತುಂಡು ಬಿಗಿದು ಆ ತೂತಿನೊಳಗೆ ತೂರಿಸಿ ಆಗಾಗ ಏನಾಗುವಿದೆಂದು ಪರಿಶೀಲಿಸಿದ. ಹೊಟ್ಟೆಯೊಳಗೆ ಜಠರ ರಸ ವಸರಿ ಮಾಂಸವನ್ನು ಕರಗಿಸುವುದು ಕಂಡುಬಂತು. ಮೂರು ಗಂಟೆಗಳಷ್ಟು ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಆ ಮಾಂಸದ ತುಂಡು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಕರಗಿಹೋಯಿತು.^ಅ-೧.

ಪ್ರೋಟೀನ್ ಜೀರ್ಣವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಯಾಂತ್ರಿಕ ಮಥನ (peristalsis), ಹೊಟ್ಟೆ ಗೋಡೆಯ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಚಲಿಸುವ ಸ್ನಾಯುಸಂಕೋಚನೆಯನ್ನು ಅಲೆಗಳ ಕ್ರಿಯೆಯ ಮೂಲಕ (ನವಿಲೆಕ್ರಿಯೆ) ನಡೆಸುತ್ದೆಸುತ್ತದೆ; ಮಗಚುವುದು, ತಿರುಗಿಸುವುದು.
ಜಠರದ ಗೋಡೆಗಳು ಎಷ್ಟು ಬಲಿಷ್ಟವೊ ಅದು ಸುರಿಸುವ ರಸಗಳೂ ಅಷ್ಟೇ ತೀಕ್ಷ್ಣವಾದವು. ಕೆಲವೊಂದು ಲೋಹಗಳನ್ನು ಕರಗಿಸಬಲ್ಲ 2% ನಷ್ಟು ತೀಕ್ಷಣವಾದ ಹೈಡ್ರೋಕ್ಲೋರಿಕ್ ಆಮ್ಲ, ಜಠರದಲ್ಲಿರುವ ಲೆಕ್ಕವಿಲ್ಲದಷ್ಟು ಗ್ಯಾಸ್ಟ್ರಿಕ್ ಗ್ರಂಥಿಗಳು ಪೆಪ್ಸಿನ್ ಮತ್ತು ರೇನಿನ್ ಎಂಬ ಹುಳಿಯಿಸುವ ದ್ರವಗಳನ್ನೂಸುರಿಸುತ್ತವೆ. ಮೊದಲೇ ಜೊಲ್ಲಿನಲ್ಲಿ ಸೇರಿದ ಥಾಯಲಿನ್ ಎಂಬ ಎಂಜೈಮು/ಕಿಣ್ವ ಮತ್ತು ಸೇರಿದ್ದ ಜೊಲ್ಲು ಪಿಷ್ಟಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಸಕ್ಕರೆಯಾಗಿ ಮಾರ್ಪಡಿಸುವ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಹೈಡ್ರೋಕ್ಲೋರಿಕ್ ಆಮ್ಲ ಆಹಾರಕ್ಕೆ ಸೇರಿದೊಡನೆ ಅದರ ಕ್ಷಾರಗುಣ ಹೋಗಿ ಅದಕ್ಕೆ ಆಮ್ಲತ್ವ ಗುಣ ಬರುವುದು. ಆಗ ಪಿಷ್ಟ ಪರಿವರ್ತನೆಕೆಲಸ ನಿಲ್ಲುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿರುವ ಪೆಪ್ಸೀನ್ ಪ್ರೊಟೀನ್‍ಗಳನ್ನು ಒಡೆಯತೊಡಗುತ್ತದೆ. ರೆನಿನ್ ಎಂಬ ವಸ್ತುವೂ ಇಂಥದೇ ಇನ್ನಂದು ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ.

ವಿಶೇಷವೆಂದರೆ ಜಠರದ ನರಗಳಿಗೂ ಮೆದುಳಿಗೂ ಸಂಬಂಧವಿರುವುದರಿಂದ ಕೋಪ ತಾಪಗಳು ಜಠರದ ಒಸರುವಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವುದು. ಅದರಿಂದ ಆಹಾರ ಪಚನವಾಗದಿರಬಹುದು. ಅತಿಸೃವಿಸುವಿಕೆಯಿಂದ ಹೊಟ್ಟೆ ಉರಿ ಆರಂಭವಾಗಬಹುದು. (ಹುಣ್ಣೂ ಅಗಬಹುದು)
ಜಠರ ರಸದ ತೀಕ್ಷ್ಣ ಆಮ್ಲ ಗುಣದಿಂದಾಗಿ ಆಹಾದೊಡನೆ ಬಂದಿರುವ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಕ್ರಿಮಿಗಳು ನಾಶವಾಗುವುವು. ಜಠರದ ಒಳಗೆ ಬಲಿಷ್ಟ ಸ್ನಾಯುಗಳಿದ್ದರೆ ಅದರ ಹೊರಗೆ ನಯವೂ ಮೃದುವೂ ಆದ ಚರ್ಮವಿದೆ. ನಡುವೆ ಆಹಾರ ಮರ್ದನಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದ ಬಲಿಕ್ಠ ಸ್ನಾಯುಗಳ ಗೋಡೆ ಇದೆ. ಒಳಮಗ್ಗುಲಲ್ಲಿ ‘ಮ್ಯೂಕಸ್ ಮೆಂಬ್ರೇನ್’ ಎಂಬ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಪೊರೆ ಇದೆ. ಈ ಪರೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಅಸಂಖ್ಯ ಜಠರ ರಸ ಗ್ರಂಥಿಗಳಿರುವುದು. ಈ ರಸದ ಸಹಾಯದಿಂದ ಒಳಬಂದ ಪ್ರೋಟೀನ್ ಪೂರ್ತಿ ಪರಿವರ್ತನೆಗಳ್ಳುತ್ತದೆ.

ಜಠರದಲ್ಲಿ ಸಕ್ಕರೆ, ತೈಲ, ಕೊಬ್ಬು ಜೀರ್ಣವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಅದ್ದರಿಂದ ಅವು ಹೆಚ್ಚಿರುವ ಆಹಾರವನ್ನು ತಿಂದರೆ ಅಜೀರ್ಣದಿಂದ ಹೊಟ್ಟೆ ನೋವು ಬರಬಹುದು. ಆಹಾರವು ಪಚನಗೊಂಡ ನಂತರ ಅದನ್ನು ಹೊಟ್ಟೆ ಮುಂದೆ ತಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಹಾಗೆ ತಳ್ಳಿದ ಬಳಿಕ ಕೋಶದ ನಾಳದ ಬಾಗಿಲು ಮುಚ್ಚುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಜಠರದಲ್ಲಿ ಜೀರ್ಣಕ್ರಿಯೆ 3 ರಿಂದ 4 ಗಂಟೆಗಳ ಕಾಲ ನಡೆದು ಆಹಾರ ಮುಂದೆ ತಳ್ಳಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ‘ರೊಂಟಜನ್ ಕಿರಣಗಳ ಮೂಲಕ ಪರೀಕ್ಷಿಸಿದ್ದಾರೆ. ^ಅ೧

ಜಠರ ಮತ್ತು ಮಿದುಳು

ಜಠರ ಮತ್ತು ಕರುಳಿಗೂ ಮಿದುಳಿಗೂ ನೇರ ಸಂಬಂದವಿದೆ. ಅದ್ದರಿಂದ ಕೋಪ ತಾಪ ಮೊದಲಾದ ತೀವ್ರ ಭಾವನೆಗಳು ಜಠರ ರಸದ ಒಸರರುವಿಕೆಯನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿಯಬಹುದು, ಅದರಿಂದ ಆಹಾರ ಪಚನವಾಗದೆ ವಾಯುಪ್ರಕೋಪವಾಗಬಹುದು. ಅತಿ ಸಿಟ್ಟು ಕೋಪ ದುಃಕದಿಂದ ಅತಯಾಗಿ ರಸ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗಿ ಅಲ್ಲಿ ಉತ್ಪತ್ತಿಆದ ಹೈಡ್ರೋಕ್ಲೋರಿಕ್ ಆಮ್ಲದಿಂದ ಹೊಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಹುಣ್ಣಾಗಬಹುದು. ಆದ್ದರಿಂದ ಆಹಾರವನ್ನು ಶಾಂತಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ಸೇವಿಸಬೇಕೆಂದು ಹೇಳುವರು. ಚಿಕ್ಕ ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಂತೂ ಶಾಂತವಾಗಿ ಉಣಿಸುವುದು ಬಹಳ ಮುಖ್ಯ.^ಅ-೧
ಮೆದುಳು ಹೊಟ್ಟೆಯಮೇಲೆ ನೇರ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವುದು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ತಿನ್ನುವ ಯೋಚನೆಯೇ ಹೊಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿನ ರಸವನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಬಹುದು. ಈ ಸಂಪರ್ಕವು ಎರಡೂ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಹೋಗುತ್ತದೆ. ಒಂದು ತೊಂದರೆಗೊಳಗಾದ ಹೊಟ್ಟೆ, ಕರುಳು, ಮೆದುಳಿಗೆ ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು ಕಳುಹಿಸಬಹುದು. ಅಂತೆಯೇ ಒಂದು ತೊಂದರೆಗೊಳಗಾದ ಮೆದುಳು ಹೊಟ್ಟೆ ಕರುಳುಗಳಿಗೆ ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು ಕಳುಹಿಸಬಹುದು. “ಆದ್ದರಿಂದ, ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಹೊಟ್ಟೆ ಅಥವಾ ಕರುಳಿನ ಯಾತನೆಯು ಆತಂಕ, ಒತ್ತಡ, ಅಥವಾ ಖಿನ್ನತೆಯ ಕಾರಣ ಅಥವಾ ಉತ್ಪನ್ನ ವಾಗಿರಬಹುದು. ಏಕೆಂದರೆ ಮೆದುಳು ಮತ್ತು ಜಠರಗರುಳಿನ (ಜಿಐ) ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ನಿಕಟವಾಗಿ ಸಂಪರ್ಕಹೊಂದಿದೆ.

ಉದಾಹರಣೆಗೆ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಯಾವುದೇ ಸ್ಪಷ್ಟ ದೈಹಿಕ ಕಾರಣವಾಗಿ ಜೀರ್ಣಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ತೊಂದರೆ ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿರುವ ನಿದರ್ಶನಗಳಲ್ಲಿ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕಾರ್ಯಸಂಬಂಧಿತ, ನಿಜ ಕಾರಣವಾದ ಒತ್ತಡ ಮತ್ತು ಭಾವನೆಯ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸದೆಯೇ ತೊಂದರೆಗೀಡಾದ ಜೀರ್ಣಾಗ ಕರುಳಿನ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಗಳನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸುವುದು ಕಷ್ಟ”.^[೩]
ವೇಗಸ್ ನರವು ಸಣ್ಣ ಕರುಳಿನ ಆಹಾರ ತಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ಹೊಟ್ಟೆಯ ಸ್ನಾಯುಗಳ ಸಂಕೇತ ಸೇರಿದಂತೆ ಜೀರ್ಣಾಂಗದ ಸಂಕೀರ್ಣ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.^[೪]

ಕಿಬ್ಬೊಟ್ಟೆ

duodenum

ಮೇದೋಜೀರಕ

ಮೇದೋಜೀರಕ ಪಚನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಸಾಧನವಾಗಿ ಕೆಲಸಮಾಡುವ ಒಂದು ಆನುಷಂಗಿಕ (ಉಪಅಂಗ) ಜೀರ್ಣಕಾರಿ ಗ್ರಂಥಿ. ಇದು ಆಂತಶ್ರಾವ (ಎಂಡೊಕ್ರೈನ್ -ರಕ್ತಕ್ಕೆ ನೇರವಾಗಿ ಶ್ರವಿಸುವುದು) ಗ್ರಂಥಿ ಮತ್ತು ಬಹಿಸ್ಸ್ರಾವ ಎರಡೂ ಬಗೆಯ ಗ್ರಂಥಿ. ರಕ್ತದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಕ್ಕರೆ ಅಂಶ ಬಂದಾಗ ಅಂತಃಸ್ರಾವಕ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಇನ್ಸುಲಿನ್ ಸ್ರವಿಸುತ್ತದೆ; ಆಗ ಇನ್ಸುಲಿನ್ ರಕ್ತದಿಂದ ಗ್ಲುಕೋಸ್’ನ್ನು ಸ್ನಾಯುಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಅಂಗಾಂಶಗಳಿಗೆ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಕೊಡಲು ಚಲಿಸುತ್ತದೆ. 2 ನೇ ಬಗೆ ಅಂತಃಸ್ರಾವಕ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ರಕ್ತದ ಸಕ್ಕರೆ ಕಡಿಮೆ ಇದ್ದಾಗ ಗ್ಲುಕಗನ್ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಂಡು ಸಕ್ಕರೆಯನ್ನು ಸಹಜ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ತರುವುದು.; ಗ್ಲುಕಗನ್ ಗ್ಲುಕೋಸ್’ನ್ನು ಸಕ್ಕರೆ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಪಿತ್ತಜನಕಾಂಗದ ಸಹಾಯದಿಂದ ಮರು ಸಮತೋಲನ ಮಾಢವ ಸಲುವಾಗಿ ವಿಭಜಿಸುವುದು. ಆಗ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲಾಗಿರುವ ಸಕ್ಕರೆಯನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಲು ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ.

ಮೇದೋಜೀರಕ ಪ್ಯಾಂಕ್ರಿಯಾಟಿಕ್ ರಸ ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಡಿಯೋಡಿನಂಗೆ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಉವುದು. ಇದರಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರಮುಖ ಜೀರ್ಣಕಾರಿ ಕಿಣ್ವಗಳನ್ನು ಕಿಬ್ಬೊಟ್ಟೆಗೆ ರವಾನಿಸುತ್ತದೆ. ಮೇದೋಜೀರಕವು ಕೆಳ-ಹೊಟ್ಟೆಯ ಹಿಂದೆ ಅಡಗಿದೆ. ಇದು ಸುಮಾರು 15ಸೆ.ಮೀ. ಅಥವಾ 6 ಅಂಗುಲ ಉದ್ದವಿದೆ, ಅಗಲ ಸುಮಾರ 2 ಅಂಗುಲ.

ಪಿತ್ತರಸ, ಮೇದೋಜೀರಕ ಗ್ರಂಥಿ ರಸ ಎರಡೂ ಡಿಯೋಡಿನಂ ಒಳಗೆ ಕಿಬ್ಬೊಟ್ಟೆಯೊಳಗೆ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಎಂದು ಆಮ್ಲಪಿಷ್ಟ ಮೇಲೆ ವರ್ತಿಸುತ್ತವೆ ಅಲ್ಲಿ ಪಿತ್ತರಸ ನಾಳದ ಸಂಪರ್ಕದ ಬಳಿ ಸೇರುತ್ತದೆ. ಇದು ಮೇದೊಜೀರಕ (ಪ್ಯಾಂಕ್ರಿಯಾಟಿಕ್) ನಾಳದ ಮೂಲಕ ಡಿಯೋಡಿನಂ ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ. ಮೇದೊಜೀರಕ ನಾಳವು ಜೀವಕೋಶಗಳ ಪ್ಯಾಂಕ್ರಿಯಾಟಿಕ್ ಸ್ರವಿಸುವ ಜಲೀಯ ಕ್ಷಾರೀಯ ರಸ ಮತ್ತು ಕೊಬ್ಬು ಮತ್ತು ಪ್ರೋಟೀನ್’ಕಿಣ್ವಗಳ ಜೀರ್ಣಕ್ರಿಯೆಗೆ ಮುಖ್ಯ ಮೂಲವಾಗಿದೆ. ಇದರ ರಸ ಪ್ರೊಟೀನಗಳ ಮೇಲೆ ಮತ್ತು ಟ್ರಿಪ್ಸಿನೊಜೆನ್ ಮತ್ತು ಚೈಮೊಟ್ರಿಪ್ಸಿನೊಜೆನ್ ಮೇಲೆ (ಜೀರ್ಣಿಸಲು) ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಎಲೇಸ್ಟಾಸ್ ಕೂಡಾ ಉತ್ತಿಯಾಗುವುದು. ಮೇದೋಜೀರಕ ಗ್ರಂಥಿಯ ಪ್ರತ್ಯಾಮ್ಲೀಯ (alkaline ಕ್ಷಾರ)ಮೇದೋಜೀರಕ ರಸವು ಆಮ್ಲಪಿಷ್ಟವನ್ನು ತಟಸ್ಥಗೊಳಿಸಲು ಪಿತ್ತರಸಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವುದು. ಇದು ಬೈಕಾರ್ಬನೇಟ್ ಅಯಾನುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಈ ಕೆಲವು ಸಿಕೆಕೆ (to the production of CKK in the duodenum) ಉತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ಚಿಕ್ಕ ಕರುಳಿನ ಕಿಬ್ಬೊಟ್ಟೆಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗುತ್ತವೆ.

ಕಿಬ್ಬೊಟ್ಟೆಯೊಳಗಿನ ಜೀವಕೋಶಗಳು ಸ್ರವಿಸುವ ಪೂರ್ವಗಾಮಿ ಜೀರ್ಣಕಾರಿ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರೋಟಿಯೇಸ್‍ಸ್ .ಹೊಂದಿರುವ ಸ್ರಾವಕ ಹರಳುಗಳಿಂದ (secretory granules containing the precursor digestive enzymes) ತುಂಬಿದೆ, ಪ್ರೋಟೀನ್ ಮೇಲೆ ಇದು ಕೆಲಸಮಾಡುವ,ಪ್ಯಾಂಕ್ರಿಯಾಟಿಕ್ ಕಿಣ್ವಗಳು ಟ್ರಿಪ್ಸಿನೊಜಿನ್ ಮತ್ತು ಚೈಮೊಟ್ರಿಪ್ಸಿನೊಜಿನ್. ಇಲ್ಯಾಸ್ಟೇಸ್ ಎಂಬ ರಸ ಕೂಡಾ ಬಿಡುಗಡೆ ಆಗುತ್ತದೆ. ಮೇದೋಜೀರಕ ಸಹ ಫಾಸ್ಪೊಲಿಪೇಜ್ ಎ 2, ಲೈಸೋಫಾಸ್ಪೊಲಿಪೇಜ್ , ಮತ್ತು ಕೊಲೆಸ್ಟರಾಲ್ ಎಸ್ಟೆರಾಜ್ ಸ್ರವಿಸುತ್ತದೆ. ಪೂರ್ವಗಾಮಿ ಜೈಮೊಜೆನಗಳು ಕಿಣ್ವಗಳಲ್ಲಿ ಭಿನ್ನನಿಷ್ಕ್ರಿಯತೆಗಳಿವೆ; ಇದರಿಂದಾಗುವ ಅಡತಡೆ ಗಳನ್ನುನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುತ್ತದೆ.

ಪಿತ್ತಜನಕಾಂಗ

ಪಿತ್ತಜನಕಾಂಗಅಥವಾ ಯಕೃತ್ತು(liver):ಕಿಬ್ಬೊಟ್ಟಯ ಒಂದು ಉಪನಾಳದ ಮೂಲಕ ಮೇದೋಜೀರಕ ರಸ ಬಂದು ಸೇರುವಂತೆ, ಯಕೃತ್ತಿನಿಂದ (ಪಿತ್ತಜನಕಾಂಗ) ಪಿತ್ತರಸವೂ ಆಹಾರದೊಡನೆ ಸೇರುತ್ತದೆ. ಕಿಬ್ಬೊಟ್ಟಯಲ್ಲಿ ಆಹಾರವಿಲ್ಲದಿರುವಾಗ ಪಿತ್ತಕೋಶ (ಪಿತ್ತರಸವಿರುವ ಸಣ್ಣ ಚೀಲ-ಗಾಲ್ ಬ್ಲ್ಯಾಡರ್) ಎಂಬ ಚೀಲವು ಉಳಿದುದನ್ನು ಹೀರಿ ತನ್ನಲ್ಲಿರಿಸಿಕೊಳ್ಳತ್ತದೆ.

ಪಿತ್ತರಸದ ಮುಖ್ಯ ಕೆಲಸವೆಂದರೆ -ಕೊಬ್ಬು ಮತ್ತು ತೈಲವನ್ನು ಬೇಕಾದರೂಪಕ್ಕೆ ಪರಿವರ್ತಿಸುವುದು. ಪಿತ್ತರಸವು ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಕರಗದ ಕೊಬ್ಬು-ತೈಲವನ್ನು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾದ ಕಣಗಳಾಗಿ ಒಡೆದು ಅದನ್ನುನೀರಿನೊಡನೆ (ಗಂಜಿಯಂತಿರುವ ಅಹಾರದೊಡನೆ) ಬೆರಸುವ ವಿಶೇಷ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಮೇದೋಜೀರಕ ಒದಗಿಸುವ ಸ್ಟೀಪ್ಸೀನ್ ಎಂಜೈಮು ಈಕೊಬ್ಬಿನ ತುಂತುರುಗಳನ್ನು ಗ್ಲಿಸರೀನ್ ಮತ್ತು ಕೊಬ್ಬಿನ ದ್ರಾವಕಗಳನ್ನಾಗಿ (ಫ್ಯಾಟೀ ಆಸಿಡ್ಸ್) ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತದೆ.

ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪಿತ್ತರಸ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಸುರಿಸುವ ಕೆಲಸಗಳು ಬಹಳ ವಿಶೇಷವಾದವು. ಪಿತ್ತರಸ ಜೀರ್ಣಕ್ಕೆ ಸಹಕಾರಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ. ಶರೀರದಲ್ಲಿ ನಾಶಗೊಂಡ ಕೆಂಪು ರಕ್ತ ಕಣಗಳು ಅದರ ಮೂಲಕ ನಿವಾರಣೆಗೊಳ್ಳುವುದು. ಪಿತ್ತಕೋಶದಿಂದ ಕರುಳಿಗೆ ಬುರುವ ಪಿತ್ತರಸದಲ್ಲಿ ಈ ಸತ್ತ ರಕ್ತಕಣಗಳು ಇರುವುದರಿಂದ ಅದಕ್ಕೆ ಹಳದಿ ಬಣ್ಣ ಬಂದಿದೆ. ಅದು ಮಲವಿಸರ್ಜನೆಯ ಮೂಲಕ ಹೊರ ಹೋಗುವುದು. ಯಕೃತ್ತಿನಿಂದ ದಿನ ಒಂದಕ್ಕೆ 500 ಘನ ಸೆಂಟಿಮೀಟರಿನಷ್ಟು (ಅರ್ಧ ಲೀಟರ್) ಹಳದಿ ಅಥವಾ ಕಂದುಬಣ್ಣದ ಪಿತ್ತರಸ ಒಸರುತ್ತದೆ.

ಯಕೃತ್ತು (liver) ಎರಡನೇ ದೊಡ್ಡ ಅಂಗವಾಗಿದೆ (ಚರ್ಮದ ನಂತರದ ಶುದ್ಧೀಕರಣಾಂಗ) ಮತ್ತು ದೇಹದ ಚಯಾಪಚಯದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರವಹಿಸಿರುವ ಆನುಷಂಗಿಕ ಜೀರ್ಣಕಾರಿ ಗ್ರಂಥಿ. ಯಕೃತ್ತು ಅನೇಕ ಮುಖ್ಯ ಜೀರ್ಣಕ್ರಿಯೆ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಯಕೃತ್ತಿನ ವಿಭಿನ್ನ ಚಯಾಪಚಯ ಕ್ರಿಯೆಯ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು ನಿರ್ವೀಷೀಕರಣ (ವಿಷ ವಾಗದಂತೆ) ಮಾಡಬಹುದು; ಪ್ರೋಟೀನ್ನ್ನು ಸಂಶ್ಲೇಷಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಜೀರ್ಣಕ್ರಿಯೆಗೆ ಅಗತ್ಯವಾದ ಜೀವರಾಸಾಯನಿಕ ಉತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದು ಗ್ಲುಕೋಸ್ (ಗ್ಲೈಕೊಜನ್’ನಿಂದ ) ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತವೆ. ಇದು ಗ್ಲೈಕೋಜನ್ ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತದೆ.. ಯಕೃತ್ತು ಕೆಲವು ಅಮೈನೊ ಆಮ್ಲ ಮತ್ತು ಗ್ಲೂಕೋಸ್‍ನ್ನು ಸಂಯೋಜನೆ ಮಾಡುವುದು. ಅದರ ಜೀರ್ಣಕಾರಿ ಕಾರ್ಯಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಾರ್ಬೋಹೈಡ್ರೇಟ್ಗಳು ಒಡೆಯುವ ಕ್ರಿಯೆ. ಇದು ತನ್ನ ಸಂಶ್ಲೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಪ್ರೋಟೀನ್’ಒಡೆದು ಚಯಾಪಚಯ ಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಲಿಪಿಡ್ ಚಯಾಪಚಯ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಇದು ಕೊಲೆಸ್ಟರಾಲ್ ಕೊಬ್ಬುಗಳನ್ನು ಸಹ ಸಂಯೋಗ ಮಾಡುವುದು. ಲಿಪೊಜೆನಿಸಿಸ್ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. ಯಕೃತ್ತು ಲಿಪೋಪ್ರೊಟೀನ್ಗಳನ್ನು ಸಹ ಬೃಹತ್ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಜೀರ್ಣಕಿಯ್ರೆಗೆ ಸಂಯೋಗ ಗೊಳಿಸುವುಸದು. ಯಕೃತ್ತು ಹೊಟ್ಟೆಯ ಮೇಲಿನ ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿ ವಪೆಯ ಕೆಳಗೆ ಇದೆ. ಪಿತ್ತರಸವನ್ನು ಸ್ರವಿಸುವ ಪಿತ್ತಕೋಶವು (gall bladder) ಯಕೃತ್ತಿನಲ್ಲಿದೆ. ಪಿತ್ತರಸ, ಜೀರ್ಣಕ್ರಿಯೆಲ್ಲಿ ನೆರವಾಗುವ ಪ್ರಮುಖ ಕ್ಷಾರೀಯ ಸಂಯುಕ್ತವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದ ಜಠರದಿಂದ ಬಂದ ಆಹಾರದಲ್ಲಿರುವ ಆಮ್ಲತೆಯು ಸಮಸ್ಥಿತಿಗೆ ಬರುವುದು.^೧

ಸಣ್ಣ ಕರುಳು

ಆಹಾರ ಜಠರದಿಂದ ಸಣ್ಣ ಕರುಳಿಗೆ ಒಂದು ಗಂಟೆಯ ನಂತರ ಬರುಲು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಎರಡು ಗಂಟೆಗಳ ನಂತರ ಹೊಟ್ಟೆ ಖಾಲಿಯಾಗುವುದು (ಸಮಯ ಆಹಾರ ವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ). ಆ ಆಹಾರ ಮುದ್ದೆಯಾಗಿರುವ ಆಮ್ಲಪಿಷ್ಟದ ಗಂಜಿ (chyme); ಭಾಗಶಃ ಜೀರ್ಣವಾಗಿರುವ ಅರೆ ದ್ರವ ಆಮ್ಲರಸದಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದು ತೀಕ್ಷಣವಾದುದು. ಸಣ್ಣ ಕರುಳಿನ ಪಿಎಚ್ (ಆಮ್ಲತೆಯ ಪ್ರಮಾಣ)ಮುಂದಿನ ಜೀರ್ಣಕ್ರಿಯೆಗೆ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಆಗುತ್ತದೆ; ಜೀರ್ಣಕಾರಿ ಕಿಣ್ವಗಳನ್ನು ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಆಮ್ಲದ್ರವವನ್ನು ಸಮತೋಲಿತ (ಆಮ್ಲತೆಯನ್ನು ಪೂರ್ಣ ಕಡಿಮೆಮಾಡುವುದು) ಸ್ಥಿತಿಗೆ ತರುವ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಹೊಟ್ಟೆ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದ ಆಹಾರದಲ್ಲಿ ಆಮ್ಲರಸ ಇರುವದರಿಂದ ಅದನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಪಿಎಚ್, ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಕ್ಷಾರೀಯ ಮಾಡಲು ಆಹಾರಕ್ಕೆ ಪ್ಯಾಂಕ್ರಿಯಾಟಿಕ್ ನಾಳದಿಂದ ಬ್ರೂನರ್ಳ ಗ್ರಂಥಿಗಳು ಬೈಕಾರ್ಬನೇಟ್ ಸ್ರವಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಡ್ಯುವೋಡೆನಮ್ನ ಗ್ರಂಥಿಗಳು ಸ್ರವಿಸಿದ ಬೈಕಾರ್ಬನೇಟ್ ಭರಿತ ಲೋಳೆಯ ಸ್ರಾವದಲ್ಲಿ ಸಂಯೋಜಿತ ಪಿತ್ತರಸ ಸೇರ್ಪಡೆಯೊಂದಿಗೆ ಚಿಕ್ಕ ಕರುಳಿನಲ್ಲಿರುವ ರಸಭರಿತ ಆಹಾರವನ್ನು ಆಮ್ಲ ಕಡಿಮೆಮಾಡಿ ಗ್ಯಾಸ್ಟ್ರಿಕ್ ಆಮ್ಲದಿಂದ ಕರುಳಿಗೆ ಹಾನಿಆಗದಂತೆ ಮಾಡುವುದು. ಕರುಳಿನ ಒಳಪದರಕ್ಕೆ ಲೋಳೆಯ ಘಟಕವು ಲೋಳೆಯನ್ನು ಸ್ರವಿಸಿ ಕರುಳಿನ ಗೋಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಆಹಾರ ಜಾರುಂವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತವೆ.

ಸಣ್ಣಕರುಳಿನ ಮೂರು ವಿಭಾಗಗಳು

ಸಣ್ಣ ಕರುಳಿನಲ್ಲಿ ಮೂರು ವಿಭಾಗಗಳು ಇವೆ,ಆಮ್ಲರಸಭರಿತ ಆಹಾರವು ಮೊದಲ ‘ರೆಸೆಪ್ಟಾಕಲ್ ಡ್ಯುವೋಡೆನಮ್ನ ಬಲ್ಬ್’ಗೆ ಬರುತ್ತದೆ.ಸಣ್ಣ ಕರುಳಿನ ಈ ಮೊದಲ ಭಾಗದಿಂದ ಆಹಾರ ಹಾದುಹೋಗುತ್ತದೆ. ಮುಂದಿನ ವಿಭಾಗವನ್ನು ‘ಜೆಜುನಂ’ ಮತ್ತು ಮೂರನೇ ಭಾಗವನ್ನು 'ಈಲಿಯಮ್' ಎಂದು ಕರೆಯುವರು. ಮೊದಲ ಭಾಗವಾದ ಡಿಯೋಡಿನಂ ಸಣ್ಣಕರುಳಿನ ಕಡಿಮೆ ಭಾಗವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು 'ಜೆಜುನಂ'ನ್ನು (jejunum) ಹೊಟ್ಟೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ಟೊಳ್ಳಾದ ಸಂಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ‘C’ ಆಕಾರದ ಕೊಳವೆ. ಇದು ಡ್ಯುವೋಡೆನಮ್‍ನ ಬಲ್ಬ್‍ನಲ್ಲಿ ಆರಂಭಗೊಂಡು ಡಿಯೋಡಿನಂ ಜೋತುಬಿದ್ದ ಸ್ನಾಯುವಿನಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಈ ಸ್ನಾಯುವಿನ ಸಹಕಾರದಿಂದ ವಿಶಾಲ ಕೋನದಕೊಳವೆ ಆಹಾರದ ಸುಲಭ ಹರಿವಿಗೆ ಸಹಾಯಕವೆಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಸಣ್ಣಕರುಳಿನ ಗಾತ್ರ

Small intestine
ವಯಸ್ಕ ಪುರುಷನ ಸಣ್ಣ ಕರುಳಿನ ಸರಾಸರಿ ಉದ್ದ 6.9 ಮೀ (22 ಅಡಿ 8), ಮತ್ತು ವಯಸ್ಕ ಹೆ7.1 ಮೀ (23 ಅಡಿ 4 ಇಂಚು) ಆಗಿದೆ. ಇದು 4.6 ಮೀಟರ್ (15 ಅಡಿ) ಯಿಂದ 9.8 ಮೀಟರ್ (32 ಅಡಿ) ಯವರೆಗೆ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ. ಇತ್ತೀಚಿನ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಸಣ್ಣ ಕರುಳು ಸುಮಾರು 3.5 ಮೀ (11 ಅಡಿ 6, ರಷ್ಟು ಕಡಿಮೆ ಇರಬಹುದು ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ ) ಬಾಲ್ಯದ ನಂತರವೂ ವಯಸ್ಸು ಹೆಚ್ಚಿದಂತೆ ಉದ್ದ ಹೆಚಾಗುವುದೆಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗದು. ಮಾನವನ ಸಣ್ಣ ಕರುಳು ಸುಮಾರು 2.5 ಯಿಂದ 3 ಸೆಂ. ದಪ್ಪ (ವ್ಯಾಸ) ಇದ್ದು ಕರುಳಿನ ಒಳ ಲೋಳೆಯ ಮೇಲ್ಮೈ ಪ್ರದೇಶದ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ (ಬಿಚ್ಚಿ ಅಳೆದರೆ) ಸರಾಸರಿ 30 ಚದರ ಮೀಟರ್ (ಸುಮಾರು 322.92 ಚದರ ಅಡಿ ಇದೆ; ಇದು ಸುಮಾರು 18X18ಅಡಿ ಸ್ಥಳವಾಗುವುದು.)^[೫]^[೬]

ಸಣ್ಣಕರುಳಿನಲ್ಲಿ ಜೀರ್ಣಕ್ರಿಯೆ

ಪಚನಕ್ರಿಯೆಯ ಹೆಚ್ಚಿನ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ನೀಳವಾದ ಸಣ್ಣಕರುಳಿನ ಗೋಡೆಗಳಿಂದ ಒಸರುವ ಗ್ರಂಥಿದ್ರವಗಳಿಂದ ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ಆಹಾರದಲ್ಲಿರುವ ಟ್ರಿಪ್ಸೀನ್ ಪ್ರೊಟೀನ್ ಗಳನ್ನು ಒಡೆಯುವ ಕೆಲಸವನ್ನು ಅರ್ಧಮಾಡಿದ್ದು, ಕರುಳಿನ ರಸದಲ್ಲಿರುವ ಎರಿಪ್ಸಿನ್ ಎಂಬ ಎಂಜೈಮು (ಕಿಣ್ವ) ಅದನ್ನು ಪೂರ್ಣಮಾಡುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೆ ನಾವು ಸೇವಿಸುವ ಹತ್ತಾರು ರೂಪದ ಸಕ್ಕರೆಗಳನ್ನು ಶರೀರವು ಹೀರಬಲ್ಲ ರೂಪಕ್ಕೆ ಅಂದರೆ ಗ್ಲೂಕೊಸ್ ನಂಥ ಸುಲಭವಾಗಿ ಜೀರ್ಣಕಾರಿ ರೂಪಕ್ಕೆ ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತದೆ. ಸಣ್ಣಕರುಳಿನಲ್ಲಿ ಆಹಾರವೆಂಬುದು ಸುಮಾರು ಎರಡು ಗಂಟೆಗಳ ಕಾಲ ಇರಬಹುದು.

ಸಣ್ಣಕರುಳು ಆಹಾರವನ್ನು ಕೇವಲ ಪಚನ ಮಾಡುವ ಕೆಲಸ ಒಂದನ್ನೇ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಅದನ್ನು ರಕ್ತಗತ ಮಾಡುವ 90ರಷ್ಷು ಹೊಣೆಯನ್ನು ಹೊತ್ತಿದೆ. ಅದರ ಒಳಮೈಯಲ್ಲಿ ಅಸಂಖ್ಯ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಮೊಗ್ಗುಗಳಂತಿರುವ ಲೋಮಕುಡಿಗಳಿವೆ. ಅವುಗಳೊಳಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾದ ರಕ್ತನಾಳಗಳು ಪಸರಿಸಿವೆ. ಈ ರಕ್ತನಾಳಗಳ ನಡುನಡುವೆ ‘ಲೆಕ್ಟೀಲು’ಗಳೆಂಬ ಬೇರೆ ಆಹಾರನಾಳಗಳಿವೆ. ಮತ್ತೆ ಅಲ್ಲಿ ನರಗಳ ಕುಡಿಗಳೂ ಇವೆ. ಅವು ಲೋಮದೊಳಗೆ ಹಬ್ಬಿಕೋಡಿಎಉತ್ತವೆ. ಈ ಬಗೆ ಅದ್ಭುತ ಏರ್ಪಾಟಿನಿಂದ ಆಹಾರವನ್ನು ರಕ್ತಕ್ಕೆ ಒದಗಿಸುವ ಬಹು ದೊಡ್ಡ ಕೆಲಸ ಇಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ರಕ್ತನಾಳಗಳೂ ಲೆಕ್ಟೀಲುಗಳೂ ಜೊತೆಗೂಡಿ ಕೆಲಸಮಾಡುತ್ತವೆ. ಕರುಳಿನ ಒಳಗಡೆ ಇರುವ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಲೋಮನಾಳಗಳ ಮೈತುಂಬ ಸಣ್ಣಸಣ್ಣ ಕಣಗಳಿವೆ. ಅಲ್ಲಿ ಪಚನಗೊಂಡ ಗ್ಲಿಜರೀನ,ಕೊಬ್ಬಿನಂತಹ ವಸ್ತುಗಳು ಬೆರೆತು ಹಾಲಿನಂಥ ದ್ರವವಾಗುತ್ತದೆ. ಅದನ್ನು ‘ಲೆಕ್ಟೀಲ್’ (ಲೆಕ್ಟೊ=ಹಾಲು) ಎಂಬ ದುಗ್ಧನಾಳ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ರಕ್ತನಾಳಗಳಿಗೆ ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ.

ಇಲ್ಲಿನ ಲೋಮ (ಲೋಮಕುಡಿ)ಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರೊಟೀನುಗಳಿಂದ ಎಮಿನೊ ದ್ರಾವಕಗಳು ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತವೆ. ಹೀಗೆ ಸಣ್ಣಕರುಳಿನಲ್ಲಿ ಬಹುಮುಖವಾದ ಕಾರ್ಯಗಳು ನಡೆಯುತ್ತವೆ.

ಸಣ್ಣಕರುಳಿನ ಗೋಡೆಗಳು ಉಂಗುರಾಕೃತಿಯ ಸ್ನಾಯುಗಳಿಂದ ರಚನೆಗೊಂಡಿದ್ದು ಪಚನಗೊಂಡ ಆಹಾರವನ್ನು ‘ಕ್ರಮಾಗತ ಸಂಕೋಚನ’ದಿಂದ ಮುಂದೆಮುಂದಕ್ಕೆ ತಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಮುಂದುವರಿದ ಆಹಾರವು ಮುಂದಿನ ಭಾಗ ದೊಡ್ಡ ಕರುಳಿಗೆ ಸೇರುತ್ತದೆ.^ಅ

ಇಲಿಯಮ್

ಸಣ್ಣ ಕರುಳಿನ ಕೊನೆಯ ಭಾಗವನ್ನು ಇಲಿಯಮ್ ಎನ್ನುವರು ಇದು ವಿಲ್ಲೈ ಮತ್ತು ವಿಟಮಿನ್ ಬಿ12 ನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ; ಪಿತ್ತರಸದ ಆಮ್ಲಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಶೇಷ ಪೋಷಕಾಂಶಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಹೀರಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಅದರ ಪೋಷಕಾಂಶಗಳು ಖಾಲಿಯಾದಾಗ, ಉಳಿದ ತ್ಯಾಜ್ಯ ವಸ್ತುಗಳು ಬದಲಾವಣೆಹೊಂದಿ ಅರೆ-ಘನ ಎಂಬ ಮಲದ ರೂಪ ಹೊಂದುತ್ತದೆ. ಅದು ದೊಡ್ಡಕರುಳನ್ನು ಪ್ರವೇಋಶಿಸುತ್ತದೆ. ಆ ಗಟ್ ನಲ್ಲಿರುವ ಸಸ್ಯಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾ ಯಾವುದೇ ಉಳಿದ ಆಮ್ಲರಸ, ಉಳಿದ ಪ್ರೋಟೀನ್ ಮತ್ತು ಪಿಷ್ಟಗಳನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಒಡೆಯುತ್ತದೆ.

ಸೀಕಮ್(Cecum)
ಮೇಲಿನ ಕೊಲೊನ್‍ನ (ಮೇಲುಭಾಗದ ದೊಡ್ಡ ಕರುಳು) ಆರಂಭದ ಭಾಗಕ್ಕೆ ಸೀಕಮ್’ ಎನ್ನುವರು. ಸೀಕಮ್ ಸಣ್ಣ ಕರುಳು ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಕರುಳುಗಳ ನಡುವೆ ಇರುವ ವಿಭಜನೆಯ ಗುರುತಿನ ಚೀಲ. ಸೀಕಮ್ ಸಣ್ಣ ಕರುಳಿನ ಕೊನೆಯ ಈಲಿಯಮ್ ಭಾಗದಿಂದ ಆಮ್ಲರಸಗಂಜಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತದೆ, ಇದು ದೊಡ್ಡ ಕರುಳಿನ (ಆರೋಹಣ)ಮೇಲಿನ ಭಾಗವನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸೀಕಮ್ ಒಂದು ಜಂಕ್ಷನ್ ಅಥವಾ ಸ್ಪಿನ್ಸ್ಟರ್ (ತಾನಾಗಿ ಮುಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳುವ ಉಂಗುರಾಕೃತಿಯ ಸ್ನಾಯು) ಅಥವಾ ಕವಾಟ ಹೊಂದಿದೆ, ಈಲಿಯಮ್ ನಿಂದ ಬಂದ ಆಮ್ಲರಸವನ್ನು ಪಡೆದ ನಂತರ ಇಲಿಯೊಸಿಕಲ್ ಕವಾಟ(ileocecal valve )ಆಹಾರ ಚಲನೆಯನ್ನ ನಿಧಾನಗೊಳಿಸಿ ಮತ್ತಷ್ಟು ಜೀರ್ಣಕ್ರಿಯೆಗೆ ಅವಕಾಶಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಇದು ಅಪೆಂಡಿಕ್ಸ್ ಇರುವ ತಾಣವಾಗಿದೆ.

ವೇಗಸ್ ನರ ಮತ್ತು ಕರುಳು

ಜೀರ್ಣಾಂನಾಳ ಬಾಯಿಯಿಂದ ದೊಡ್ಡ ಕರುಳಿನ ವರೆಗೆ ಆಹಾರ ಜೀರ್ಣಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಸತತತೊಡಗಿದ್ದರೂ ಆ ಅಂಗಗಳು ಯಾವುವೂ ಜೀರ್ನಿಸಿದ ಆಹಾರವನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪವೂ ಸ್ವಂತಕ್ಕೆ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾರವು (ನಿಸ್ವಾರ್ಥ ಸೇವೆ). ರಕ್ತಪರಿಚಲನೆಯಲ್ಲಿ ಅಯೋರ್ಟಾದಿಂದ ಕವಲೊಡೆದ ರಕ್ತನಾಳಗಳು ಸೂಕ್ಷ್ಮ , ಮತ್ತೂ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ನಾಳಗಳಾಗಿ ಕರುಳಿನಲ್ಲಿ ಪಸರಿಸಿ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಜೀರ್ಣಾಮಗದ ಯಾವತ್ತೂ ಅಂಗಗಳಿಗೆಅಥವಾ ಆ ಅಂಗಗಳ ಜೀವಕೋಶಗಳಿಗೆ ಉಣಬಡಿಸುವುದು. ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹಿಮ್ಮದುಳಿಂದ ಬಂದ ವೇಗಸ್ ನರವು ಮೆದುಳಿನ ಉದ್ರೇಕ ಸಾಂತ ಬಾಔನೆಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ರಕ್ತದ ಚಲನ ವೇಗವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವುದು.
ವೇಗಸ್ ನರವು ಮೆಡ್ಯುಲಾದಿಂದ ಹೊರಹೊಮ್ಮುತ್ತವೆ.ನಾಲ್ಕು (ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯಸ್ಗಳು) ಒಮ್ಮುಖವಾದ ನರತಂತುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ವೇಗಸ್ ನರದ ಬೆನ್ನಿನ ಒಳಾಂಗಗಳ ನರತಂತುಗಳು (ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯಸ್) ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕರುಳಿಗೆ ಕ್ರಮಾಗತ ಚಲನೆಗೆ ಪ್ರಚೊದಕ ಸಂದೇಶಗಳನ್ನ (parasympathetic output) ಕಳುಹಿಸುವುದು, ಈ ನರವು ಸಣ್ಣ ಕರುಳಿನ ಸ್ರವಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವುದು.

ಕರುಳಿನ ಸ್ರಾವಕವಾದ ಮುಖ್ಯ ಶಾರೀರಿಕ ಕೆಲಸವನ್ನು ಅಪಾಯಕಾರಿ ರೋಗಕಾರಕಗಳು ಅಥವಾ ಎನ್ಟರೊಟಾಕ್ಸಿನ್ (enterotoxins. ವಿರುದ್ಧ ರಕ್ಷಣೆ ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸೂಕ್ತ ರಸ ಮಿಶ್ರಣಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಪೌಷ್ಟಿಕಾಂಶಗಳ ಹೀರುವಿಕೆಗೆ ಮತ್ತು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ರಕ್ಷಷಣಾಕ್ರಮ ಕೈಗಳ್ಳಲು ಉತ್ತೇಜಿಸುವುದು. ಕರುಳಿನ ಒಳಗೆ ಸಂಯೋಜಿತಗೊಂಡ ಜೀವಕೋಶಗಳು ಲುಮೆನ್ ಒಳಗೆ ಕ್ಲೋರೈಡ್ ಹೆಚ್ಚು ದ್ರವವನ್ನುಂಟುಮಾಡಲು ಸ್ರವಿಸುವುದು. ದ್ರವದ ಶೇಖರಣೆ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ. ಈ ಬಗೆಯ ಪ್ರತಿಫಲಿತ ಕ್ರಿಯೆ ನರವ್ಯೂಹದ . (ಇ.ಎನ್.ಎಸ್=ಎಂಟರಿಕ್ ನರ್ವಸ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಒಳಗೆ) ನರಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ ಕ್ಲೋರೈಡ್ ಸ್ರಾವಕ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಬರುವುದು ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ.^[೭]

ದೊಡ್ಡಕರುಳು

ಪ್ರಾಯ ಪ್ರಬುದ್ಧರಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ್ಪಕರುಳು 4-5 ಅಡಿಗಳಷ್ಟು ಉದ್ದವೂ ಎರಡೂವರೆ ಅಂಗುಲ ದಪ್ಪವೂ ಇರುತ್ತದೆ. ಸಣ್ಣಕರುಳಿನಲ್ಲಿರುವಂತೆ ಇದರ ಮೈಯಲ್ಲೂ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಮಡಿಕೆಗಳಿವೆ. ಇದರ ಒಳಮೈಯಲ್ಲಿಯೂ ಅಸಂಖ್ಯ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಗ್ರಂಥಿಗಳಿವೆ. ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದ ಆಹಾರಕ್ಕೆ ಇವೂ ಕೆಲವು ದ್ರವಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸುತ್ತವೆ. ಸಣ್ಣಕರುಳಿನಲ್ಲಿ ನೆಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಕೆಲಸ ಇಲ್ಲಿಯೂ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ. ಈ ದೊಡ್ಡಕರುಳು, ಸಣ್ಣಕರುಳು ಅದಕ್ಕೆ ಸೇರುವಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಮೇಲಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ, ಆ ಬಳಿಕ ಅಡ್ಡ ಹಾದು, ಅಲ್ಲಿಂದ ಕೆಳಕ್ಕಿಳಿಯುತ್ತದೆ. ಅದರ ತುತ್ತುದಿಯೇ ಕಶ್ಮಲ ವಿಸರ್ಜನೆಯ ಗುದ (ರೆಕ್ಟಮ್-Rectum) ಅಥವಾ ಗುದದ್ವಾರ. ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬರುವಾಗಲೇ ಸೇರಿಕೊಂಡಿರುವ ಎಂಜೈಮುಗಳ ದೆಸೆಯಿಂದ ದೊಡ್ಡಕರುಳಿನಲ್ಲಿಯೂ ಪಚನಕ್ರಿಯೆ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಅಸಂಖ್ಯ ಬೆಕ್ಟೀರಿಯಾಗಳಂತಹ ಅನ್ಯ ಜೀವಿಗಳಿದ್ದು, ಅವೂ ಆಹಾರದಲ್ಲಿನ ಸೆಲ್ಯೂಲೊಸ್ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಒಡೆದು ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತವೆ. ಕಟ್ಟ ಕಡೆಗೆ ವಿಸರ್ಜನೆಗೊಳ್ಳವ ಮಲದಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಬೆಕ್ಟೀರಿಯಾಗಳಿರುತ್ತವೆ.

ಸಣ್ಣಕರುಳಿನಲ್ಲಿ ಹರಿಯುವ ಆಹಾರದಲ್ಲಿ ನೀರು ಕೂಡಿಕೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಆ ನೀರಿನ ಬಹುಭಾಗ ದೊಡ್ಡ ಕರುಳಿನಿಂದ ಹೀರಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಈ ನೀರು ಹೀರುವಿಕೆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಆಹಾರದಲ್ಲಿರುವ ವಿಷವಸ್ತುಗಳು ದೇಹವನ್ನು ಸೇರಬಹುದೆಂಬುದು ಕೆಲವು ವೈದ್ಯರ ಅಭಿಪ್ರಾಯ; ಆದರೆ ಕೆಲವರು ಸಹಜವಾಗಿ ಪ್ರತಿ ದಿನ ಸರಿಯಾಗಿ ಮಲವಿಸರ್ಜನೆಯಾದರೆ ಹಾಗೆ ಆಗಲಾರದೆಂದು ಕೆಲವು ವೈದ್ಯರ ಅಭಿಪ್ರಾಯ. ಆದ್ದರಿಂದ ಮಲವಿಸರ್ಜನೆಯನ್ನು ತಡೆಯುವುದು ಅಥವಾ ಮಲಬದ್ಧತೆಯಿಂದ ಸಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮಲವಿಸರ್ಜನೆಯಾಗದಿದ್ದಲಿ ಆರೋಗ್ಯಕ್ಕೆ ಸಹಜವಾಗಿ ಹಾನಿಯಾಗುವುದು. ತೌಡು (ಬ್ರಾನ್), ಸೆಲುಲೊಸ್ ಭರಿತ ತರಕಾರಿಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಒಪಯೋಗಿಸಿದರೆ ಅವು ಜೀರ್ಣವಾಗದೆ ಮಲವಿಸರ್ಜನೆಗೆ ಸಹಕಾರಿಯಾಗುವುದೆಂದು ತಜ್ಞರ ಮತ. ಜೊತೆಗೆ ಹಣ್ಣು ಹಂಪಲು ಮತ್ತು ಸಾಕಷ್ಟು ನೀರು ಕುಡಿಯುವುದರಿಂದ ಪಚನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಬೇಕಾದ ಆಮ್ಲ, ದ್ರವಸ್ರಾವ , ಕರುಳಿನಲ್ಲಿ ಕ್ರಮಾಗತ ಸಂಕೋಚನದಿಂದ ಆಹಾರ ಚಲನೆಗೆ ಸಹಾಯವಾಗುವುದು. ಹೀಗೆ ದೊಡ್ಡಕರುಳು ಪಚನಮಾಡಿ ನೀರನ್ನು ಹೀರಿದ ಬಳಿಕ ತ್ಯಾಜ್ಯವು ಮಲ ರೂಪದಲ್ಲಿ ವಿಸರ್ಜನೆಗೊಳ್ಳುವುದು.^ಅ೧

ದೊಡ್ಡ ಕರುಳಿನಲ್ಲಿ (ಕೊಲೊನ್) ಆಹಾರ ಜೀರ್ಣಿಸುವ ಹರಿವಿನಲ್ಲಿ ಮಲವಿಸರ್ಜನೆಯ ವರೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಕಾಲ ಸುಮಾರು ,12 ರಿಂದ 50 ಗಂಟೆಗಳು. ಇದರಲ್ಲಿ ಆಹಾರದ ಹರಿವು ಬಹಳ ನಿಧಾನವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ದೊಡ್ಡ ಕರುಳಿನಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಅರಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ವಸ್ತುವನ್ನು ಹುದುಗುವಿಕೆಗೆ ಓಳಪಡಿಸುವ ಒಂದು ಸ್ಥಾನವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ ಮಲ ತಯಾರಾಗುವ ಸಮಯ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ನಡುವೆ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ.

ದೊಡ್ಡ ಕರುಳಿನ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ವಿವಿಧರೀತಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸಲು 700 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜಾತಿಗಳ ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾ, ಹಾಗೂ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು, ಪ್ರೋಟೋಸೋವ ಮತ್ತು ಆರ್ಕಿಯಾಗಳ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ಜಾತಿಗಳ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯು 100 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ಸಮೀಪವಿದೆ. ಮಾನವನ ಭೌಗೋಳಿಕ ಮತ್ತು ಆಹಾರದ ವ್ಯತ್ಯಾಸದಿಂದ ಕೊನೆಯ ಕರುಳಿನಲ್ಲಿರುವ ಸೂಕ್ಷ್ಮಜೀವಿಗಳ ಪ್ರಮಾಣ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸೂಕ್ಷ್ಮಜೀವಿಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸುಮಾರು 200 ಗ್ರಾಂ (0.44 ಪೌಂಡ್) ನಷ್ಟು ತೂಕವಿರುತ್ತದೆ. ಸಹಜೀವನದ ಸೂಕ್ಷ್ಮಜೀವಿಗಳ ಈ ಸಮೂಹ ಮಾನವ ಅಂಗದಲ್ಲಿ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ "ಆವಿಷ್ಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು". . ಅಥವಾ ಬೇರೆ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, "ಮರೆತ ಅಂಗ" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಸೂಕ್ಷ್ಮಜೀವಿಗಳು ಮತ್ತು ಅಗತ್ಯ ಜೀವಸತ್ವಗಳ ಪೂರೈಕೆ

ದೊಡ್ಡ ಕರುಳಿನ ಒಳಪದರದ ಚದರ ಮಿಲಿಮೀಟರ್ ಅಂಗಾಂಶದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 100 ದೊಡ್ಡಕರುಳಿನ ಕೂದಲಿನಂಥ ಕೊಳವೆಯ ಲೋಮಗಳಿವೆ. ಮಾನವನ ದೊಡ್ಡ ಕರುಳಿನ (ಕೊಲೊನ್) ಸರಾಸರಿ ಉದ್ದ 160,5 ಸೆಂ [10] ಮತ್ತು ಕರುಳಿನ ಸರಾಸರಿ ಒಳ ಸುತ್ತಳತೆ 6.2 ಸೆಂ. ಆಗಿದೆ ಮಾನವನ ಕೊಲೊನ್ ಒಳಭಾಗ ಎಪಿತೀಲಿಯಲ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ 9.950.000 ಒಳಗೊಂಡ 995 ಚದರ ಸೆಂ (ನಿಕಟ 10 ದಶಲಕ್ಷ) ಸರಾಸರಿ ವಿಸ್ತೀರ್ಣದ ಲೋಮಗಳಿವೆ. ದೊಡ್ಡ ಕರುಳಿನಲ್ಲಿ ಆಹಾರ ಜೀರ್ಣಕ್ರಿಯೆ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು ಸುಮಾರು 16 ಗಂಟೆಗಳು ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ನೀರು ಮತ್ತು ಗುದನಾಳದಕ್ಕೆ ಕಳುಹಿಸುವ ಮೊದಲು ಜೀರ್ಣವಾಗದೆ ಅಥವಾ ಹೀರಿಕೊಳ್ಳದೆ ಉಳಿದ ಆಹಾರದ ಪೋಷಕಾಂಶಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು. ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಗುದನಾಳದಕ್ಕೆ ಕಳಿಸುತ್ತದೆ.

ದೊಡ್ಡ ಕರುಳಿನಲ್ಲಿ (ಕೊಲೊನ್) ವಿಟಮಿರ್ನ್ ಬಿ12 ವಿಟಮಿನ್ ಕೆ, ಗಳನ್ನು ಕರುಳಿನ ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾಗಳು(ಸೂಕ್ಷ್ಮಜೀವಿಗಳು) ತಯಾರಿಸುವುವು. ಈ ಜೀವಸತ್ವಗಳು ('ವಿಟಮಿನ್ ಕೆ' ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ರಕ್ತ ಹೆಪ್ಪುಗಟ್ಟುವಿಕೆ ಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸುವುದು. ದೈನಂದಿನ ಸಾಕಷ್ಟು ಸೇವನೆಯಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ರಕ್ತ ಹೆಪ್ಪುಗಟ್ಟುವಿಕೆ ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅಲ್ಪ ಪ್ರಮಾಣ ಸಾಕಾಗುವುದಿಲ್ಲ), ವಿಟಮಿರ್ನ್ ಬಿ12 , ತೈಅಮಿನ್, (thiamine) ಮತ್ತು ರಿಬೊಫ್ಕೊವಿನ್ (riboflavin) ಒದಗಣೆ ಮತ್ತು ಸಮತೋಲನಕ್ಕೆ ದೊಡ್ಡ ಕರುಳು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಹೊಣೆ ಹೊಂದಿದೆ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಏ ಜೀವಸತ್ವ ಹಾಗೂ ಬಯೋಟಿನ್ (ಬಿ ಜೀವಸತ್ವ) ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾಗಳು ತ್ಯಾಜ್ಯದ ಕೊಳೆಯುವಿಕೆಯಿಂದ ಜೈವಿಕಸಹಯೋಗದಲ್ಲಿ ರಕ್ತಕ್ಕೆ ಹೀರಿಕೊಳ್ಳುವ ಜೀವಸತ್ವಗಳನ್ನು ಉತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುವುವು; ದೊಡ್ಡಕರುಳು ಅವುಗಳನ್ನೆಲ್ಲಾ ಹೀರಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ ಕೆಲವು ಜೀವಸತ್ವಗಳನ್ನು ಹೀರಿಕೊಳ್ಳುವ, ಮತ್ತು ನೀರಿನ ಸಮತೋಲನ ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳುವ ಮತ್ತು ತ್ಯಾಜ್ಯ ಸಂಗ್ರಹಣೆ ಇವು ಅದರ ಕೆಲಸ. ಅದೂ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಜೀವಸತ್ವಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಕೆಲಸ, ^[೮] ^[೯]

ಗುಲ್ಮ ಅಥವಾ ಪ್ಲೀಹ

spleen

ಗುಲ್ಮವು ನೇರವಾಗಿ ಜೀರ್ಣಾಂಗ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಸೇರದಿದ್ದರೂ ಅದು ಪಚನ ಕ್ರಿಯೆಗೆ ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಸಹಾಯಕವೆಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ. ಗುಲ್ಮವು ಜಠರದ ಎಡಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಮೇಲೆ ಇದೆ.ಇದು (ಗುಲ್ಮವು) ನಾಶವಾದ ಕೆಂಪು ಮತ್ತು ಬಿಳಿ ಎರಡೂ ರಕ್ತ ಕಣಗಳನ್ನು ಒಡೆಯುತ್ತವೆ. ಇದನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ 'ಕೆಂಪು ರಕ್ತ ಕಣಗಳ ಸ್ಮಶಾನ' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಾಸವಾದ ರಕ್ತಕಣಗಳ ಅವಶೇಷ ಜೀರ್ಣಗೊಳಿಸುವಿಕೆಯ ಒಂದು ಉತ್ಪನ್ನ. ಅದನ್ನು ಯಕೃತ್ತಿಗೆ ಕಳುಹಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪಿತ್ತರಸದಲ್ಲಿ ಸೇರಿ ಪಿತ್ತಕೋಶದಿಂದ ಸ್ರವಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಹಳದಿ ಬಣ್ಣದ ಬಿಲಿರುಬಿನ್. ಇದರ ಇನ್ನೊಂದು ಉತ್ಪನ್ನ ಕಬ್ಬಿಣ, ಮೂಳೆಯ ಮಜ್ಜೆಯಲ್ಲಿ ಹೊಸ ರಕ್ತ ಕಣಗಳ ರಚನೆಗೆ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ವೈದ್ಯಕೀಯಲ್ಲಿ ಗುಲ್ಮ ಕೇವಲ ದುಗ್ಧನಾಳ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಸೇರಿದೆ. ಅದರ ಸಂಪೂರ್ಣ ಶ್ರೇಣಿಯ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರ್ಯಗಳು ಇನ್ನೂ ತಿಳಿದುಬಂದಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.

ಈ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಚೀನೀ ಔಷಧದಲ್ಲಿ ಈ ಗುಲ್ಮವನ್ನು ಪಚನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿರುವ ಅಂಗ ಎಂದು ನೋಡುತ್ತಾರೆ. ಗುಲ್ಮದ ಪಾತ್ರ, ಪೋಷಕಾಂಶಗಳು ಮತ್ತು ಹೊಟ್ಟೆಯಿಂದ ಜೀರ್ಣವಾಗುವ ಸಾಮಗ್ರಿಯಿಂದ (ಆದ ಶಕ್ತಿ), ಮಹತ್ವದ ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ದೇಹದ ಹುರುಪು ಈ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವುದು. ಗುಲ್ಮದ ಅಸಮತೋಲನದ ಸೂಚನೆಗಳಿಂದ, ಬಾಯಿರುಚಿ ಕೆಡುವುದು, ಅಜೀರ್ಣ, ಹೊಟ್ಟೆಉಬ್ಬರ ಮತ್ತು ಕಾಮಾಲೆ ಮೊದಲಾದ ಚಿಹ್ನೆಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳುವರು. ದೇಹದಲ್ಲಿ ದ್ರವಗಳನ್ನು ಗುಲ್ಮ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮಾಡವುದು ಎಂದು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಚೀನೀ ಔಷಧ ಪದ್ದತಿಯಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದ. ದ್ರವಗಳು ಜೀರ್ಣಕಾರಿ ಕಿಣ್ವಗಳು, ಜೊಲ್ಲು, ಲೋಳೆಯ, ದ್ರವ ಕೀಲುಗಳು, ಕಣ್ಣೀರು, ಬೆವರು ಮತ್ತು ಮೂತ್ರ ಇವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಲಲ್ಲಿ ಸೇರಿವೆ. ಅಕ್ಯುಪಂಕ್ಚರ್ ಪಾಯಿಂಟ್ಸ್ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ ಎರಡು ಸೂಜಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. - ಹೊಟ್ಟೆ, (ಮೊಣಕಾಲು ಹತ್ತಿರ-ಮೊಣಕಾಲು ಅರ್ಧದಲ್ಲೇ ಕೆಳಗೆ)^[೧೦]

ಉಪಸಂಹಾರ

ಮಾನವನ ಪಚನಾಂಗವು ಆಹಾರವನ್ನು ದೇಹದ ವಿವಿಧ ಭಾಗಗಳಿಗೆ ಬೇಕಾದರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿ ಕೊಡುವ ಕೆಲಸಮಾಡುವ ಒಂದು ಸಂಕೀರ್ಣ ಅದ್ಭುತ ವ್ಯವಸ್ಥೆ. ಜಠರದಿಂದ ಮುಂದಕ್ಕಿರುವ ಸಣ್ಣ ಕರುಳು ದೊಡ್ಡಕರುಳುಗಳು ಈ ಆಹಾರ ಸ್ವೀಕಾರದ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಆಹಾರ ಹೀರುವಿಕೆ (absorption) ಕೆಲಸ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಸಣ್ಣಕರುಳಿನಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಸರಾಯಿಯಂಥ ಪದಾರ್ಥ ಮಾತ್ರಾ ಜರದಲ್ಲಿ ನೇರವಾಗಿ ರಕ್ತನಾಳ ಸೇರುತ್ತದೆ. ಇತರ ವಸ್ತುಗಳು ಸೂಕ್ತಬದಲಾವಣೆ ಹೊಂದಿಯೇ ರಕ್ತಕ್ಕೆ ಸೇರಬೇಕು. ಆ ಕೆಲಸ ಸಣ್ಣಕರುಳಿನಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವುದು. 22ಅಡಿ ಉದ್ದವೂ ಒಂದುವರೆ ಇಂಚು ದಪ್ಪವೂ ಆದ ಅಂಗ. ಸನ್ನಕರುಳಿನ ಒಳಮೈಯಲ್ಲಿರುವ ಅಸಂಖ್ಯ ಲೋಮ (ಕುಡಿ)ಗಳಿಂದ ಅದರ ವಿಸ್ತಾರವು ಸುಮಾರು ನೂರು ಚದರ ಅಡಿಗಳಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು (ಬೇರೆ ಕಡೆ ೩೦೦ಚ,ಅ.ಗೂಹೆಚ್ಚೆಂದು ಇದೆ). ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬರುವ ಆಹಾರವು ದ್ರವರೂಪದಲ್ಲಿರುವುದರಿಂದ ಈ ವಿಸ್ತಾರ ಅದನ್ನು ಹೀರಲು ಅನುಕೂಲವಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲಿರುವ ಲಿಂಫ್ (Lymph) ನಾಳಗಳು ದುಗ್ಧನಾಳಗಳು (Lactiles) ಹೀರುವ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಲೆಕ್ಟೀಲುಗಳು ಜೀರ್ಣಗೊಂಡ ಕೊಬ್ಬನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತವೆ.

ಲಿಂಫ್ ನಾಳಗಳದ್ದು ವಿಶೇಷ ಬಗೆಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆ. ಲೆಕ್ಟೀಲುಗಲು ಸಪುರ ನಾಳಗಳು. ಅವೇ ಮುಂದುವರಿದು ಲಿಂಫೆಟಿಕ್ ನಾಳಗಳನ್ನು ಕೂಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಅವು ಪುನಃ ಒಂದುಗೂಡಿ ಥೊರೇಸಿಕ್ ನಾಳವೆಂಬ ಒಂದೇ ಸ್ವಲ್ಪ ದಪ್ಪ ನಾಳವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಕಲಿಜಗಳಿರುವಲ್ಲಿಂದ ಹೊರಟು ಮೇಲಕ್ಕೇರಿ ಎಡತೋಳಿನ ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಮಖ್ಯ ರಕ್ತ ನಾಳಕ್ಕೆ ತಾನು ತಂದ ಆಹಾರವನ್ನು ಸೇರಿಸುತ್ತದೆ.

ಇದರಂತೆ ಕರುಳಿನಿಂದ ಆಹಾರವನ್ನು ಹೀರಿ ಸಾಗಿದುವ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ನಾಳಗಳು ಒಂದುಗೂಡಿ ಪೊರ್ಟಲ್ ವ್ಯೈನ್ (Portal vein) ರಕ್ತನಾಳದ ಮೂಲಕ ಯಕೃತ್ತನ್ನು ಸೇರುತ್ತವೆ. ಅವು ತರುವ ಎಮಿನೋದ್ರಾವಕಗಳು ಅಲ್ಲಿ ಶೇಖರಗೊಳ್ಳಬಹುದು.; ಅಥವಾ ಮುಂದುವರಿದು ಮುಂದಣ ಅವಯುವಗಳಿಗೆ ಹೋಗಿ ಅಲ್ಲಿ ಹೀರಲ್ಪಡಬಹುದು. ರಕ್ತ ತರುವ ಸಕ್ಕರೆಯ ಅಂಶವು ಗ್ಲೈಕೊಜನ್ ಎಂಬ ರೂಪಕ್ಕೆ ಮಾರ್ಪಟ್ಟು ಯಕೃತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಶೇಖರಗೊಳ್ಳಬಹುದು. ಅದೇ ಗ್ಲೈಕೊಜೆನ್ ಕೊಬ್ಬಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟೋ ಅಥವಾ ಇದ್ದ ಹಾಗೆಯೇ ದೇಹದ ಇನ್ನಿತರ ಕಡೆಗಳಿಗೆ ಸಾಗಿ ಅಲ್ಲಿಯೂ ಸಂಗ್ರಹಗೊಳ್ಳಬಹುದು.^ಅ೧

ಜೀರ್ಣಾಂಗವ್ಯೂಹದ ಸೋಂಕುಗಳು

ಜೀರ್ಣಾಂಗ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಭಾಗವೂ ಅನೇಕ ಜನ್ಮಜಾತ ವ್ಯಾಪಕ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಗಳ ನಿಯಮಕ್ಕೆ ಒಳಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ. ಬಾಯಿಯ ಕಾಯಿಲೆಗಳು ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾ, ವೈರಸ್‍ಗಳು ಹಾಗು ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳಿಂದ ಉಂಟಾಗಬಹುದು. ಬಾಯಿಯ ರೋಗಗಳು ನಾಲಿಗೆ ರೋಗಗಳು ಮತ್ತು ಲಾಲಾ ಗ್ರಂಥಿಯ ಕಾಯಿಲೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಬಾಯಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಒಸಡಿನ ರೋಗ (ಊತ) ಬರಬಹುದು ಇವು ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾಗಳಿಂದ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಒಸಡಿನ ಉರಿಯೂತ. ಬಾಯಿಯ ಅತ್ಯಂತ ಸಾಮಾನ್ಯ ವೈರಸ್ ಸೋಂಕು ಹರ್ಪಿಸ್ ಸಿಂಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ನಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಒಸಡು ಹುಣ್ಣು. ಮತ್ತೊಂದು ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸೋಂಕು; ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಾಯಿಯ (ಮ್ಯೂಕಸ್ ಮೆಂಬ್ರೇನ್) ಒಳಪದರದ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಮಾಡುವುದು, ಅದು ಕ್ಯಾಂಡಿಡಿಯಾಸಿಸ್: ‘ತ್ರಶ್’ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಕರುಳಿನ ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ ಉರಿಯೂತ. ಡೈವರ್ಟಿಕುಲ (Diverticula) ಕರುಳಿನಲ್ಲಿ ಗಾಯ ; ದೊಡ್ಡ ಕರುಳಿನ ಉರಿಯೂತ (diverticulitis) ಆಗಬಹುದು. ಇದು ಕರುಳಿನ ಗೋಡೆಯ ಒಳಗೆ ಸಣ್ಣ ತೂತ ಅಥವಾ ಅಗಲದ ಗಾಯಗಳು. ಕ್ರೋನ್ಸ್ ರೋಗ ಜೀರ್ಣಾಗ ಹರವಿನ ಯಾವುದೇ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಇಕೊಳ್ಳಬಹುದು (inflammatory bowel disease (IBD). ಪರಿಣಾಮ ಇದು ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಉರಿಯೂತದ ಕರುಳಿನ ರೋಗ. ಆದರೆ ಇದು ಬಹುತೇಕವಾಗಿದೊಡ್ಡ ಕರುಳಿನ ತುದಿ ಈಲಿಯಮ್’ನಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಸರೇಟಿವ್ ಕೊಲೈಟಿಸ್ ಒಂದು ದೊಡ್ಡಕರುಳಿನ ಉರಿಯೂತ, ಕರುಳಿನ ಮತ್ತು ಗುದನಾಳಗಳಿಗೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿದೆ. ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಚೋದಕ ಕರುಳಿನ ರೋಗ. ಈ ಗುದ್ವಾರದ ಎರಡೂ ರೋಗಗಳು ಕೊಲೊರೆಕ್ಟಲ್ ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ಆಗಿ ಅಪಾಯ ನೀಡಬಹುದು. ಅಲ್ಸರೇಟಿವ್ ಐಬಿಡಿಎಸ್ ಅತ್ಯಂತ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ.
ಗುದನಾಳದ ಕೆರಳಿಸುವ ಕರುಳಿನ ಸಹಲಕ್ಷಣಗಳು (inflammatory bowel disease (IBD)) ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ಜಠರಗರುಳಿನ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ ಅತ್ಯಂತ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಜೀರ್ಣಾಂಗ ಹರವಿನ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯ ತಪಾಸಣೆಗೆ ಬೇರಿಯಂ ಸಲ್ಫೇಟ್ ಸೇವನೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಪ್ರಯೋಗಗಳ ಉಪಕರಣಗಳು ಇವೆ. ಈ ಗಂಟಲಕುಳಿ, ಧ್ವನಿಪೆಟ್ಟಿಗೆ, ಅನ್ನನಾಳ, ಹೊಟ್ಟೆ ಮೇಲಿನ ಜಠರಗರುಳಿನ ಸರಣಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಕರುಳು ಮತ್ತು ಕೊಲೊನ್ ಇವುಗಳ ಇಮೇಜಿಂಗ್ ಅಥವಾ ಜಠರಗರುಳಿನ ಸರಣಿಯ ಚಿತ್ರಣ ಮಾಡುವುದನ್ನು ಕೆಳಗಿನ ಜಠರಗರುಳಿನ ಸರಣಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ^[೧೧]^[೧೨]

ಮಿದುಳು ಜಠರಗಳ ಸಂಬಂಧ

ಶರೀರದ ಎಲ್ಲ ಅವಯವಗಳೂ ಮಿದುಳಿನ ಜೊತೆ ನರಗಳ ಮೂಲಕ, ವಿವಿಧ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳ ಮೂಲಕ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದೆ. ಇಂತಹ ಸಂಬಂಧದಿಂದ ಮಿದುಳು ಶರೀರದ ವಿವಿಧ ಭಾಗಗಳಿಂದ ಬೇಕಾದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ, ಸರಿಯಾಗಿ ಯೋಜಿಸಿ, ಶರೀರಸ್ಥಿತಿಗೆ ಯುಕ್ತವಾದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಎಲ್ಲ ಅವಯವಗಳೊಂದಿಗೆ ಮಿದುಳಿಗೆ ಇಂಥ ಸಂಬಂಧವಿದೆಯಾದರೂ ಜೀರ್ಣಾಂಗಗಳ ಜೊತೆ ಅದಕ್ಕಿರುವ ನಿಕಟತೆ ವಿಶೇಷವಾದದ್ದು.
ಈ ನಿಕಟತೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ ವೈದ್ಯಶಾಸ್ತ್ರ ಮಿದುಳು-ಜಠರಗಳ ನಡುವೆ ಒಂದು ಮಾಹಿತಿ ವಿನಿಮಯದ ಹೆದ್ದಾರಿಯೇ ಇದೆ ಎಂದು ಕಲ್ಪಿಸಿದೆ. ಈ ಹೆದ್ದಾರಿಯನ್ನು ಬ್ರೇನ್-ಗಟ್ ಏಕ್ಸಿಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಈ ಹೆದ್ದಾರಿಯ ಮೂಲಕ ಮನಸ್ಸು ಜೀರ್ಣಕ್ರಿಯೆಗಳ ಮೇಲೆ, ಜೀರ್ಣಕ್ರಿಯೆಗಳು ಮನಸ್ಸಿನ ಮೇಲೆ ಶೀಘ್ರಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಬೀರುತ್ತಿರುತ್ತವೆ. ಎಷ್ಟರಮಟ್ಟಿಗೆ ಎಂದರೆ, ಜೀರ್ಣಾಂಗಗಳ ಸಮಸ್ಯೆಯಿರುವ ಸುಮಾರು ಐವತ್ತು ಪ್ರತಿಶತ ರೋಗಿಗಳಲ್ಲಿ ಮಾನಸಿಕ ಅನಾರೋಗ್ಯವೇ ಜೀರ್ಣಕ್ರಿಯೆ ಬಿಗಡಾಯಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಮೂಲಕಾರಣ ಎಂಬುದನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಆದುದರಿಂದ ಊಟಮಾಡುವಾಗ ಆಹಾರ ಸೇವಿಸುವಾಗ ಉದ್ರೇಕದ- ಸಿಟ್ಟಿನ, ದುಃಖದ ವಿಷಯಗಲನ್ನು ದೂರವಿಡಬೇಕು, ಮಕ್ಕಳು ಊಟಮಾಡುವಾಗ ಅವರ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ನೋವಾಗುವ ವಿಷಯ, ವರ್ತನೆ ಉಚಿತವಲ್ಲ.

ಮಾತ್ರಯಾsಪ್ಯಭ್ಯವಹೃತಂ ಪಥ್ಯಂ ಚಾನ್ನಂ ನ ಜೀರ್ಯತಿ |

ಚಿಂತಾ-ಶೋಕ-ಭಯ-ಕ್ರೋಧ-ದುಃಖಶಯ್ಯಾ- ಪ್ರಜಾಗರೈಃ||

‘ಸರಿಯಾದ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲೇ ಆಹಾರವನ್ನು ಸೇವಿಸಿರಬಹುದು. ಒಳ್ಳೆಯ ಪಥ್ಯವಾದ ಅನ್ನವನ್ನೇ ಭುಂಜಿಸಿರಬಹುದು. ಆದರೂ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ತಿಂದ ಅನ್ನ ಮೈಸೇರದು. ಕಾರಣ: ಚಿಂತೆ, ಶೋಕ, ಭಯ, ಕ್ರೋಧಾದಿಗಳಿಂದ ಬೆಂದ (ಉಪತಪ್ತವಾದ) ಮನಸ್ಸು!’^[೧೩]

ನೋಡಿ

ಹೆಚ್ಚಿನ ಓದಿಗೆ

ಸ್ವಯಂಭಕ್ಷಣ/ಆಟೋಫಗಿ > ಜೀವಕೋಶಗಳು ತಮ್ಮಲ್ಲಿನ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಮರುಬಳಕೆ ಮಾಡುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ:[[೧]]

ಆಧಾರ

ಅ-೧.ಜೀವ ಜೀವನ ಪುಟ ೧೪೫,೧೪೬,೧೪೭; ಡಾ. ಶಿವರಾಮ ಕಾರಂತ

ಉಲ್ಲೇಖ

↑ Digestive System: Facts, Function & Diseases
↑ Kong F, Singh RP (June 2008). "Disintegration of solid foods in human stomach". J. Food Sci. 73
↑ The gut-brain connection;Anthony L.Komaroff Editor in Chief, Harvard Health Letter Updated: December 9, 2015
↑ Function of the Vagus Nerve
↑ Henry Gray (1821–1865). Anatomy of the Human Body. 1918.
↑ Helander, Herbert F; Fändriks, Lars (2015). "Surface area of the digestive tract – revisited". Scandinavian Journal of Gastroenterology. 49 (6): 681–689.
↑ Enteric Nervous System in the Small Intestine
↑ O'Hara, Ann M., and Fergus Shanahan. "The gut flora as a forgotten organ." EMBO reports 7.7 (2006)
↑ Nguyen H, Loustaunau C, Facista A, Ramsey L, Hassounah N, Taylor H, Krouse R, Payne CM, Tsikitis VL, Goldschmid S, Banerjee B, Perini RF, Bernstein C (2010).
↑ Black's Medical Dictionary 1999
↑ "Crohn's Disease". National Digestive Diseases Information Clearinghouse (NDDIC). July 10, 2013.
↑ The Functional Gastrointestinal Disorders. Diagnosis, Pathophysiology and Treatment. A Multinational Consensus. Lawrence, KS: Allen Press.
↑ ಮಿದುಳು ಜಠರಗಳ ನಡುವೆ ಒಂದು ಹೆದ್ದಾರಿ..;;ಡಾ. ಜಿ. ಎಲ್‌. ಕೃಷ್ಣ Updated: 16 ಮಾರ್ಚ್ 2021,

[1] Digestive System: Facts, Function & Diseases

[2] Kong F, Singh RP (June 2008). "Disintegration of solid foods in human stomach". J. Food Sci. 73

[3] The gut-brain connection;Anthony L.Komaroff Editor in Chief, Harvard Health Letter Updated: December 9, 2015

[4] Function of the Vagus Nerve

[5] Henry Gray (1821–1865). Anatomy of the Human Body. 1918.

[6] Helander, Herbert F; Fändriks, Lars (2015). "Surface area of the digestive tract – revisited". Scandinavian Journal of Gastroenterology. 49 (6): 681–689.

[7] Enteric Nervous System in the Small Intestine

[8] O'Hara, Ann M., and Fergus Shanahan. "The gut flora as a forgotten organ." EMBO reports 7.7 (2006)

[9] Nguyen H, Loustaunau C, Facista A, Ramsey L, Hassounah N, Taylor H, Krouse R, Payne CM, Tsikitis VL, Goldschmid S, Banerjee B, Perini RF, Bernstein C (2010).

[10] Black's Medical Dictionary 1999

[11] "Crohn's Disease". National Digestive Diseases Information Clearinghouse (NDDIC). July 10, 2013.

[12] The Functional Gastrointestinal Disorders. Diagnosis, Pathophysiology and Treatment. A Multinational Consensus. Lawrence, KS: Allen Press.

[13] ಮಿದುಳು ಜಠರಗಳ ನಡುವೆ ಒಂದು ಹೆದ್ದಾರಿ..;;ಡಾ. ಜಿ. ಎಲ್‌. ಕೃಷ್ಣ Updated: 16 ಮಾರ್ಚ್ 2021,

[೧]

[೨]

[೩]

[೪]

[೫]

[೬]

[೭]

[೮]

[೯]

[೧೦]

[೧೧]

[೧೨]

[೧೩]

Digestive system

ಲ್ಯಾಟಿನ್	systema digestorium