ಪುರಿ

ಪುರಿ ಪೂರ್ವ ಭಾರತದ ಒಡಿಶಾ ರಾಜ್ಯದ ಒಂದು ನಗರ. ಹನ್ನೊಂದನೆ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಲಾದ ಜಗನ್ನಾಥ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಹೆಸರು ಪಡೆದು ಹಲವರಿಗೆ ಇದು ಜಗನ್ನಾಥ ಪುರಿ ಎಂದೂ ಪರಿಚಿತವಾಗಿದೆ.

ಪುರಿ ದೇಶದ ಪೂರ್ವಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಾಚೀನ ನಗರಗಳ ಪೈಕಿ ಒಂದು. ಇದು ಬಂಗಾಳ ಕೊಲ್ಲಿಯ ಸಮುದ್ರ ತೀರದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿತವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಪುರಿಯ ಸಮುದ್ರತೀರದಿಂದ ಸೂರ್ಯೋದಯ ಹಾಗೂ ಸೂರ್ಯಾಸ್ತ ಎರಡನ್ನೂ ವೀಕ್ಷಿಸಬಹುದಾದಂಥ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿತವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಒಂದು ಜನಪ್ರಿಯ ಸಮುದ್ರತೀರದ ವಿಹಾರ ಧಾಮವೆನಿಸಿದೆ.

ಇತಿಹಾಸ

ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಹೆಸರು

ಪುರಿ ಪವಿತ್ರ ಭೂಮಿ ಜಗನ್ನಾಥನ, ಸಹ ಜನಪ್ರಿಯತೆ ದೇಶೀಯ ಹೆಸರನ್ನು ಶ್ರೀಕೇತ್ರ ಮೂಲಕ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಹಿಂದೂ ಗ್ರಂಥಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಪ್ರಾಚೀನ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಋಗ್ವೇದ, ಮತ್ಸ್ಯ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ, ಬ್ರಹ್ಮ ಪುರಾಣದ, ನಾರದ ಪುರಾಣ, ಪದ್ಮ ಪುರಾಣ, ಸ್ಕಂದ ಪುರಾಣ, ಕಪಿಲ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ, ಇದನ್ನು ಪುರುಷಮಂಡಾಮ-ಗ್ರಾಮ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಅಂದರೆ ವಿಶ್ವದ ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತ ದೇವತೆ

ಭೌಗೋಳಿಕತೆ ಮತ್ತು ಹವಾಮಾನ

ಭಾರತದ ಪೂರ್ವ ಕರಾವಳಿಯಲ್ಲಿ ಬಂಗಾಳಕೊಲ್ಲಿಯಲ್ಲಿರುವ ಪುರಿ, ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿದೆ. ಇದನ್ನು ಆಗ್ನೇಯ ಬಂಗಾಳಕೊಲ್ಲಿಯಿಂದ, ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿ ಮೌಜಾ ಸಿಪೌರುಬಿಲ್ಲಾ, ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಮೌಜಾ ಗೋಪಿನಾಥಪುರ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಮೌಜಾ ಬಲೂಖಂಡ್ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ೬೭ ಕಿ.ಮೀ ಚಿಲಿಕಾ ಸರೋವರ ಮತ್ತು ಪುರಿ ನಗರದ ದಕ್ಷಿಣದ ನಡುವೆ ವ್ಯಾಪಿಸಿರುವ ಮರಳಿನ ಕಡಲತೀರದಲ್ಲಿದೆ .

ಜನಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರ

೨೦೧೧ ರ ಭಾರತದ ಜನಗಣತಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ಪುರಿ ಎಂಬುದು ಒಡಿಶಾ ರಾಜ್ಯದ ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಕಾರ್ಪೋರೇಶನ್ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿರುವ ನಗರ ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸುವಿಕೆಯಾಗಿದ್ದು, ೨೦೧,೦೨೬ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಇದು ೨೦೧೧ ರಲ್ಲಿ ೨೦೦,೫೬೪ ಕ್ಕೆ ಏರಿತು - ಇದರಲ್ಲಿ ೧೦೪,೦೮೬ ಪುರುಷರು, ೯೬,೪೭೮ ಮಹಿಳೆಯರು ಮತ್ತು ೧೮,೪೭೧ ಮಕ್ಕಳು (ಆರು ವರ್ಷದೊಳಗಿನವರು) . ನಗರದಲ್ಲಿ ಸರಾಸರಿ ಸಾಕ್ಷರತೆಯ ಪ್ರಮಾಣ 88.03 (ಪುರುಷರಿಗೆ 91.38 ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ 84.43 ಪ್ರತಿಶತ)

ಆರ್ಥಿಕತೆ

ಪುರಿಯ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮದ ಮೇಲೆ ಶೇಕಡಾ 80 ರಷ್ಟು ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ನಗರದ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದುವಾಗಿದ್ದು ಪಟ್ಟಣದ ಜನರಿಗೆ ಉದ್ಯೋಗವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಅಕ್ಕಿ, ತುಪ್ಪ, ತರಕಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಕೃಷಿ ಉತ್ಪಾದನೆಯು ದೇವಾಲಯದ ದೊಡ್ಡ ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುತ್ತದೆ. ಪಟ್ಟಣದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಅನೇಕ ವಸಾಹತುಗಳು ದೇವಾಲಯದ ಇತರ ಧಾರ್ಮಿಕ ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಪೂರೈಸುತ್ತವೆ. ದೇವಾಲಯದ ಆಡಳಿತವು ೬೦೦೦ ಪುರುಷರನ್ನು ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.

ಹೆಗ್ಗುರುತುಗಳು

ಪುರಿಯಲ್ಲಿರುವ ಜಗನ್ನಾಥ ದೇವಸ್ಥಾನ
ಪುರಿಯ ಪಂಚ ತೀರ್ಥ
ಗುಂಡಿಚಾ ದೇವಸ್ಥಾನ
ಬೀಚ್
ಜಿಲ್ಲಾ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ
ರಘುನಂದನ ಗ್ರಂಥಾಲಯ

ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು

• www.puri.nic.in – Official website of Puri District (Government website)