2231143tanviwodeyar/ನನ್ನ ಪ್ರಯೋಗಪುಟ3

ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಿಂದ, ಇದು ಮುಕ್ತ ಹಾಗೂ ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಶ್ವಕೋಶ

ಸ್ಟ್ಯಾನ್‌ಫೋರ್ಡ್ ಜೈಲು ಪ್ರಯೋಗ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಸ್ಟ್ಯಾನ್‌ಫೋರ್ಡ್ ಜೈಲು ಪ್ರಯೋಗ ಆಗಸ್ಟ್ ೧೯೭೧ರಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು. ಇದು ಎರಡು ವಾರಗಳ ಅನುಕರಣೆ ಆಗಿದ್ದು, ಭಾಗವಹಿಸುವವರು ನಿಜವಾದ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿರುವಂತೆ ವರ್ತಿಸಿದರು. ಅಂತಹ ಪರಿಸರವು ಭಾಗವಹಿಸುವವರ ನಡವಳಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ಹೇಗೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಈ ಅಧ್ಯಯನದ ಗುರಿಯಾಗಿತ್ತು.. ಸ್ಟ್ಯಾನ್‌ಫೋರ್ಡ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಮನೋವಿಜ್ಞಾನ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕ ಫಿಲಿಪ್ ಜಿಂಬಾರ್ಡೊ ಅವರು ಪ್ರಯೋಗವನ್ನು ನಡೆಸುವ ಸಂಶೋಧನಾ ತಂಡವನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದರು.

ಸ್ಟ್ಯಾನ್‌ಫೋರ್ಡ್ ಜೈಲು ಪ್ರಯೋಗದ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಮೀಸಲಾದ ಸ್ಮಾರಕ ಶಾಸನ

ಪತ್ರಿಕೆಯ ಜಾಹೀರಾತುಗಳ ಮೂಲಕ ಹತ್ತಿರದ ಸಮುದಾಯದಿಂದ ಭಾಗವಹಿಸುವವರನ್ನುಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಜಾಹೀರಾತುಗಳು "ಜೈಲು ಜೀವನದ ಮಾನಸಿಕ ಅಧ್ಯಯನದಲ್ಲಿ" ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳಲು ಆಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಿರುವ ಪುರುಷ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ದಿನಕ್ಕೆ $೧೫ (೨೦೨೪ ರಲ್ಲಿ $೧೧೪ಗೆ ಸಮಾನ) ನೀಡಿತು. ಭಾಗವಹಿಸುವವರನ್ನು ಮಾನಸಿಕ ಸ್ಥಿರತೆಯ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನದ ನಂತರ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ನಂತರ ಯಾದೃಚ್ಛಿಕವಾಗಿ ಕೈದಿಗಳು ಅಥವಾ ಕಾವಲುಗಾರರು ಎಂದು ನಿಯೋಜಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ವಿಧಾನಗಳ ಸಿಂಧುತ್ವವನ್ನು ವಿಮರ್ಶಕರು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದ್ದಾರೆ.

“ಕಾವಲುಗಾರರಾಗಿ" ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ ಆಯ್ಕೆಮಾಡಿದ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗೆ, ಅವರ ಪ್ರತ್ಯೇಕತೆಯ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಕಾವಲುಗಾರರ ಸಮವಸ್ತ್ರವನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. ಕೈದಿಗಳು ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸುವಂತೆ ಅವರಿಗೆ ತಿಳಿಸಲಾಯಿತು. ನಿಜವಾದ ಪಾಲೋ ಆಲ್ಟೋ ಪೋಲೀಸರಿಂದ "ಕೈದಿಗಳನ್ನು" ಬಂಧಿಸಿದಾಗ ಪ್ರಯೋಗವು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಮುಂದಿನ ಐದು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ, "ಕಾವಲುಗಾರರಿಂದ" ಕೈದಿಗಳ ಮಾನಸಿಕ ನಿಂದನೆಯು ಕ್ರೂರವಾಗುತ್ತಲೇ ಹೋಯಿತು. ಮನಶ್ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಕ್ರಿಸ್ಟಿನಾ ಮಸ್ಲಾಚ್ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳನ್ನು ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮಾಡಲು ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ ನಂತರ, ಅಧ್ಯಯನದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವವರು ಹೇಗೆ ವರ್ತಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬುದನ್ನು ನೋಡಿ  ಅಸಮಾಧಾನಗೊಂಡು ಜಿಂಬಾರ್ಡೊ ಅವರನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದರು. ಜಿಂಬಾರ್ಡೊ ಆರನೇ ದಿನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಯೋಗವನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸಿದರು.

ಸ್ಟ್ಯಾನ್‌ಫೋರ್ಡ್ ಜೈಲು ಪ್ರಯೋಗವನ್ನು ಅನೈತಿಕ ಮನೋವಿಜ್ಞಾನ ಪ್ರಯೋಗದ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿ ಟೀಕಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಇತರ ಎರಡನೆಯ ಮಹಾಯುದ್ಧದ ನಂತರದ ಪ್ರಯೋಗಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವವರ ಮೇಲೆ ಉಂಟಾಗುವ ಹಾನಿಗಳು , ಅಮೆರಿಕಾದ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಗಳ  ನೈತಿಕ ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಮತ್ತು ಮಾನವ ವಿಷಯದ ಪ್ರಯೋಗಗಳಿಗೆ ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ವಿಮರ್ಶೆಯು ಅದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಹಾನಿಯಾಗದಂತೆ ತಡೆಯಲು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿತು.

ನಿರ್ಬಂಧಗಳ ಕಾರಣ, ಇತರ ಸಂಶೋಧಕರು ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ಪುನರುತ್ಪಾದಿಸಲು ಕಷ್ಟಕರವೆಂದು ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.

ವಿಮರ್ಶಕರು ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ಅವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಎಂದು ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಜಿಂಬಾರ್ಡೊ ಪ್ರಯೋಗದ ಮೊದಲು ಬರೆದ ತನ್ನ ತೀರ್ಮಾನವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲು ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ವರ್ತಿಸುವಂತೆ ಕಾವಲುಗಾರರನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಕೇಳಿಕೊಂಡರೆಂದು ಥಿಬಾಲ್ಟ್ ಲೆ ಟೆಕ್ಸಿಯರ್ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ, ಜಿಂಬಾರ್ಡೊ ಲೇ ಟೆಕ್ಸಿಯರ್ ಅವರು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ವೈಯಕ್ತಿಕ ದಾಳಿಗಳ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿ ಅವರ ಪ್ರತಿವಾದಗಳಿಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಟೀಕಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಧನಸಹಾಯ ಮತ್ತು ವಿಧಾನ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಸ್ಟ್ಯಾನ್‌ಫೋರ್ಡ್ ಜೈಲು ಪ್ರಯೋಗದ ಅಧಿಕೃತ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್ ಪ್ರಯೋಗದ ಗುರಿಯನ್ನು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ:

“ಖೈದಿ ಅಥವಾ ಕಾವಲುಗಾರನಾಗುವುದರ ಮಾನಸಿಕ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಏನೆಂದು ನಾವು ನೋಡಲು ಬಯಸಿದ್ದೇವೆ. ಇದನ್ನು ಮಾಡಲು, ನಾವು ನಕಲಿ ಜೈಲು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದೇವೆ. ಗೋಡೆಗಳೊಳಗಿನ ಎಲ್ಲರ ನಡವಳಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಎಚ್ಚರಿಕೆಯಿಂದ ಗಮನಿಸುವುದೇ ನಮ್ಮ ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ.”

ಸ್ಟ್ಯಾನ್‌ಫೋರ್ಡ್ ನ್ಯೂಸ್ ಸರ್ವೀಸ್‌ನ 1996 ರ ಲೇಖನವು ಪ್ರಯೋಗದ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ವಿವರವಾದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಿದೆ:

"ಸಾಮಾನ್ಯ ನೆಡುವಳಿಕೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಹೋದರೂ, ಪಾತ್ರಗಳು, ನಿಯಮಗಳು, ಚಿಹ್ನೆಗಳು, ಗುಂಪು ಗುರುತು ಮತ್ತು ಸನ್ನಿವೇಶಗಳು ಜನರ ನಡವಳಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ಹೇಗೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲು ಪ್ರಯೋಗವನ್ನು ಜಿಂಬಾರ್ಡೊರವರು ಮಾಡಿದರು. “ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ, ಪ್ರತ್ಯೇಕತೆ, ವಿಧ್ವಂಸಕತೆ ಮತ್ತು ಅಮಾನವೀಯೀಕರಣದ ಕುರಿತು ನನ್ನಿಂದ ಸಂಶೋಧನೆ ನಡೆಸಲಾಗಿದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರು ಅನಾಮಧೇಯರು ಅಥವಾ ಇತರರನ್ನು ಮನುಷ್ಯರಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಿದಾಗ ಕೆಟ್ಟ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಎಷ್ಟು ಸುಲಭವಾಗಿ ಪ್ರಭಾವಿತರಾಗಬಹುದು ಎಂಬುದನ್ನು ಈ ಸಂಶೋಧನೆ  ತೋರಿಸಿದೆ” ಎಂದು ಜಿಂಬಾರ್ಡೊ 1996 ರಲ್ಲಿ ಟೊರೊಂಟೊ ಸಿಂಪೋಸಿಯಂನಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದರು."

ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ನೇವಿ ಮತ್ತು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಮೆರೈನ್ ಕಾರ್ಪ್ಸ್ ಮಿಲಿಟರಿ ಗಾರ್ಡ್ ಮತ್ತು ಕೈದಿಗಳ ನಡುವಿನ ಸಂಘರ್ಷವನ್ನು ತನಿಖೆ ಮಾಡಲು ಬಯಸಿ, ಸಮಾಜ-ವಿರೋಧಿ ನಡವಳಿಕೆಯನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಯುಎಸ್  ಆಫೀಸ್ ಆಫ್ ನೇವಲ್ ರಿಸರ್ಚ್‌ನಿಂದ ಈ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ಧನಸಹಾಯ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಪ್ರಯೋಗವು ಕೊನೆಗೊಂಡ ನಂತರವೂ ಈ ಪ್ರಯೋಗದ ಟೀಕೆಗಳು ಮುಂದುವರೆದಿದೆ. ಅನೇಕ ಸಂಶೋಧಕರು ಫಿಲಿಪ್ ಜಿಂಬಾರ್ಡೊ ಅವರ ಸ್ಟ್ಯಾನ್‌ಫೋರ್ಡ್ ಪ್ರಿಸನ್ ಪ್ರಯೋಗವನ್ನು ಅದರ ವಿಧಾನಕ್ಕಾಗಿ  ಟೀಕಿಸಿ, ಅದು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಪ್ರಯೋಗವಾಗಲು ಮಾನದಂಡಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುತ್ತದೆಯೇ ಎಂದು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ತಯಾರಿ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ನೇಮಕಾತಿ ಮತ್ತು ಆಯ್ಕೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಭಾಗವಹಿಸುವವರನ್ನು ನೇಮಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪತ್ರಿಕೆ ಜಾಹೀರಾತು

ಪ್ರಯೋಗವನ್ನು ನಡೆಸಲು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದಿಂದ ಅನುಮೋದನೆಯನ್ನು ಪಡೆದ ನಂತರ, ಆಗಸ್ಟ್ ೧೯೭೧ರಲ್ಲಿ ಪಾಲೊ ಆಲ್ಟೊ ಟೈಮ್ಸ್ ಮತ್ತು ದಿ ಸ್ಟ್ಯಾನ್‌ಫೋರ್ಡ್ ಡೈಲಿ ಪತ್ರಿಕೆಗಳ "ಸಹಾಯ ಬೇಕು" ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಜಾಹೀರಾತನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಅಧ್ಯಯನದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವವರನ್ನು ನೇಮಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು:

“ಜೈಲು ಜೀವನದ ಮಾನಸಿಕ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ಪುರುಷ ಕಾಲೇಜು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಆಗಸ್ಟ್ ೧೪ರಿಂದ ೧-೨ ವಾರಗಳವರೆಗೆ ದಿನಕ್ಕೆ $೧೫ ಕೊಡಲಾಗುವುದು. ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿಗಾಗಿ ಮತ್ತು ಅರ್ಜಿಗಳಿಗಾಗಿ, ಕೊಠಡಿ ೨೪೮, ಜೋರ್ಡಾನ್ ಹಾಲ್, ಸ್ಟ್ಯಾನ್‌ಫೋರ್ಡ್ ಯುಗೆ ಬರಬಹುದು.”

ಅರ್ಜಿದಾರರ ಸಂದರ್ಶನ

ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಎಪ್ಪತ್ತೈದು ಪುರುಷರಲ್ಲಿ ಸ್ಕ್ರೀನಿಂಗ್ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನಗಳು ಮತ್ತು ಸಂದರ್ಶನಗಳ ನಂತರ, ೨೪ ಜನರನ್ನು ಎರಡು ವಾರಗಳ ಜೈಲು ಸಿಮ್ಯುಲೇಶನ್‌ನಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಅರ್ಜಿದಾರರು ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ಬಿಳಿಯರು, ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗದವರು ಮತ್ತು ಮಾನಸಿಕವಾಗಿ ಸ್ಥಿರ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯವಂತರಾಗಿದ್ದರು. ಅಪರಾಧ ಹಿನ್ನೆಲೆ, ಮಾನಸಿಕ ದೌರ್ಬಲ್ಯಗಳು ಅಥವಾ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವವರನ್ನು ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಹೊರಗಿಡಲು ಗುಂಪನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು.

ಸಾಮಾಜಿಕ ಮನೋವಿಜ್ಞಾನದ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಖೈದಿಗಳು ಮತ್ತು ಕಾವಲುಗಾರರ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ವಿವರಿಸುವ ಜಾಹೀರಾತಿನ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಫಲಿತಾಂಶಗಳಲ್ಲಿ ಆಯ್ಕೆ ಪಕ್ಷಪಾತವು ಒಂದು ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸಿದೆ ಎಂದು ಅಧ್ಯಯನದ ವಿಮರ್ಶಕರು ವಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ. ೨೦೦೮ ರಲ್ಲಿ, ಥಾಮಸ್ ಕಾರ್ನಾಹನ್ ಮತ್ತು ಸ್ಯಾಮ್ ಮ್ಯಾಕ್‌ಫರ್ಲ್ಯಾಂಡ್ ಅವರು ಪ್ರಯೋಗದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದವರು ಮುಂಚೆಯೇ ನಿಂದನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು  ಎಂದು ವಾದಿಸಿದರು. ಆಕ್ರಮಣಶೀಲತೆ, ಬಲಪಂಥೀಯ ನಿರಂಕುಶವಾದ, ಮ್ಯಾಕಿಯಾವೆಲಿಯನಿಸಂ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಪ್ರಾಬಲ್ಯದ ದೃಷ್ಟಿಕೋನ ಮತ್ತು ಸ್ವಯಂಆರಾಧತೆ  ಜೈಲು ಪ್ರಯೋಗಕ್ಕೆ ಸ್ವಯಂಪ್ರೇರಿತರಾದವರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿತ್ತು. ಇದಲ್ಲದೆ, ಕಡಿಮೆ ಇತ್ಯರ್ಥದ ಸಹಾನುಭೂತಿ ಮತ್ತು ಪರಹಿತಚಿಂತನೆಯು ಭಾಗವಹಿಸುವವರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿತ್ತು. ಯಾದೃಚ್ಛಿಕ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ, ಭಾಗವಹಿಸುವವರಲ್ಲಿ ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಜನರಿಗೆ ಕಾವಲುಗಾರನ ಪಾತ್ರವನ್ನು (ಒಂಬತ್ತು ಜೊತೆಗೆ ಮೂರು ಸಂಭಾವ್ಯ ಬದಲಿಗಳು), ಮತ್ತು ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಖೈದಿಗಳ ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ ನಿಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ (ಒಂಬತ್ತು ಮತ್ತು ಮೂರು ಸಂಭಾವ್ಯ ಬದಲಿಗಳು)

ಜೈಲು ವಾತಾವರಣ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಪ್ರಯೋಗ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುವ ಹಿಂದಿನ ದಿನ, ತಲಾ ಮೂವರು ಖೈದಿಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದಿಡಲು ಸಣ್ಣ ಅಣಕು ಜೈಲು ಕೋಶಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಕಾರಾಗೃಹದ ಅಂಗಳಕ್ಕೆ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಆವರಣ, ಏಕಾಂತ ಬಂಧನಕ್ಕೆ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಕೋಣೆ ಮತ್ತು ಕಾವಲುಗಾರರು ಮತ್ತು ವಾರ್ಡನ್‌ಗಳಿಗೆ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಕೋಣೆ ಸೃಷಿಸಲಾಗಿತ್ತು.

ಅವರ ಕೋಶಗಳಲ್ಲಿ ಕೈದಿಗಳು

ಸ್ಟ್ಯಾನ್‌ಫೋರ್ಡ್‌ನ ಮನೋವಿಜ್ಞಾನ ಕಟ್ಟಡವಾದ ಜೋರ್ಡಾನ್ ಹಾಲ್‌ನ ನೆಲಮಾಳಿಗೆಯ ೩೫ ಅಡಿ (೧೧ ಮೀ) ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರಯೋಗವನ್ನು ನಡೆಸಲಾಯಿತು. ಕಾರಾಗೃಹವು ಎರಡು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಗೋಡೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು: ಒಂದು ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಒಂದು ಜೈಲಿನ ಗೋಡೆಯಲ್ಲಿ ವೀಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸಲು. ಪ್ರತಿ ಕೋಶವು (೭ ಅಡಿ × ೧೦ ಅಡಿ ಅಥವಾ ೨.೧ ಮೀ  × ೩.೦ ಮೀ) ಬೆಳಕಿಲ್ಲದ ಕೋಣೆಯಲ್ಲಿ ೩  ಕೈದಿಗಳನ್ನು ಇರಿಸಲು ಉದ್ದೇಶಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಪ್ರತಿ ಖೈದಿಗಳಿಗೆ ಹಾಸಿಗೆ (ಹಾಸಿಗೆ, ಚಾದರ ಮತ್ತು ದಿಂಬು) ಕೊಡಲಾಗಿತ್ತು. ಖೈದಿಗಳನ್ನು ಬಂಧಿಸಿದ ನಂತರ, ಅಧ್ಯಯನವು ಮುಗಿಯುವವರೆಗೆ ಹಗಲು ರಾತ್ರಿ ಅವರ ಕೋಶಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಅಂಗಳದಲ್ಲಿ ಇರಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ಇದಕ್ಕೆ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತವಾಗಿ, ಕಾವಲುಗಾರರು ಖೈದಿಗಳಿಂದ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಬೇರೆ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ಉಳಿಯಬೇಕಾಗಿತ್ತು.ವಿಶ್ರಾಂತಿಗಾಗಿ ವಿಶೇಷ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. ಎಂಟು-ಗಂಟೆಗಳ ಪಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಮೂರು ತಂಡಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ತಿಳಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅವರ ಪಾಳಿಯ ನಂತರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಉಳಿಯುವ ಅಗತ್ಯವೂ ಇರಲಿಲ್ಲ.

ಪಾತ್ರಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಜಿಂಬಾರ್ಡೊ ಸೂಪರಿಂಟೆಂಡೆಂಟ್ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ಪದವಿಪೂರ್ವ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಹಾಯಕ ಡೇವಿಡ್ ಜಾಫೆ ಅವರು ವಾರ್ಡನ್ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು. ಅಧಿಕೃತ ಸ್ಟ್ಯಾನ್ಫೋರ್ಡ್ ಜೈಲು ಪ್ರಯೋಗಾದ ವೆಬ್ಸೈಟ್ ಅಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಡಿಜಿಟೈಸ್ಡ್ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು  ೨೦೧೭ರಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ವಾರ್ಡನ್ ಡೇವಿಡ್ ಜಾಫೆ ಅವರು ಪ್ರಯೋಗದ ಪ್ರಯೋಜನಕ್ಕಾಗಿ ಕಾವಲುಗಾರರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನ ನಡವಳಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರಭಾವಿಸಲು ಹೆಚ್ಚು"ಕಠಿಣ" ವಾಗಿ ನಟಿಸಲು ಹೇಳಿದ್ದರು.

ತರಬೇತಿ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಸಮವಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಕಾವಲುಗಾರ

ಪ್ರಯೋಗ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುವ ಹಿಂದಿನ ದಿನ ಸಂಶೋಧಕರು ಒಂದು ದೃಷ್ಟಿಕೋನ ಅಧಿವೇಶನವನ್ನು ನಡೆಸಿ, ಅದರಲ್ಲಿ ಕಾವಲುಗಾರರು ಖೈದಿಗಳಿಗೆ ದೈಹಿಕವಾಗಿ ಹಾನಿ ಮಾಡದಂತೆ ಅಥವಾ ಆಹಾರ ಅಥವಾ ಪಾನೀಯವನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿಯದೆ, ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ಸುವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸೂಚನೆಯನ್ನು ನೀಡಿದರು. ಸಂಶೋಧಕರು ಕಾವಲುಗಾರರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಮರದ ಲಾಠಿಗಳನ್ನು ನೀಡಿದರು, ನಿಜವಾದ ಜೈಲು ಸಿಬ್ಬಂದಿಯಂತೆಯೇ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಿದರು (ಸ್ಥಳೀಯ ಮಿಲಿಟರಿ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಅಂಗಡಿಯಿಂದ ಖಾಕಿ ಶರ್ಟ್ ಮತ್ತು ಪ್ಯಾಂಟ್), ಮತ್ತು ಕಣ್ಣಿನ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು ಮತ್ತು ಅನಾಮಧೇಯತೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಲು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿತ ಸನ್ಗ್ಲಾಸ್ಅನ್ನು ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳಲು ಆದೇಶಿಸಿದ್ದರು.[೧]

ಪ್ರಯೋಗದಿಂದ ರೆಕಾರ್ಡಿಂಗ್‌ಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿ, ಕಾವಲುಗಾರರು ಕೈದಿಗಳನ್ನು ಹೆಸರಿನ ಬದಲು ಸಂಖ್ಯೆಯ ಮೂಲಕ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲು ಸಂಶೋಧಕರು ಸೂಚಿಸಿದರು. ಇದು, ಜಿಂಬಾರ್ಡೊ ಪ್ರಕಾರ, ಕೈದಿಗಳ ಪ್ರತ್ಯೇಕತೆಯನ್ನು ಕುಗ್ಗಿಸುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಕೈದಿಗಳು ಅವರಿಗೆ ಏನಾಗುತ್ತದೆ  ಎಂಬುದನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಅರಿದುಕೊಂಡು, ಅವರ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿದರು.

ನೈತಿಕ ಕಾಳಜಿಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಕೆಲವು ಕಾವಲುಗಾರರ ವರ್ತನೆಯು ಅಪಾಯಕಾರಿ ಮತ್ತು ಮಾನಸಿಕವಾಗಿ ಹಾನಿಕರ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.

ಪ್ರಯೋಗದ ಸುತ್ತಲಿನ ನೈತಿಕ ಕಾಳಜಿಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮಿಲ್ಗ್ರಾಮ್ ಪ್ರಯೋಗಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಕೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತವೆ, ಇದನ್ನು ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ 1961 ರಲ್ಲಿ ಯೇಲ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಯಿತು, ಅಲ್ಲಿ ಸ್ಟಾನ್ಲಿ ಮಿಲ್ಗ್ರಾಮ್ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ವಿಧೇಯತೆಯನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದರು. ಕಾವಲುಗಾರರು ಕೈದಿಗಳ ಕಡೆಗೆ ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ನಡವಳಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ, ಕಾವಲುಗಾರರು ತಮ್ಮ ಕಾವಲುಗಾರನ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟು ಆಳವಾಗಿ ಲೀನವಾಗುತ್ತಾರೆಂದರೆ ಅವರು ಭಾವನಾತ್ಮಕವಾಗಿ, ದೈಹಿಕವಾಗಿ ಮತ್ತು ಮಾನಸಿಕವಾಗಿ ಕೈದಿಗಳನ್ನು ಅವಮಾನಿಸುತ್ತಾರೆ:

“ಪ್ರತಿ ಖೈದಿಯನ್ನು ವ್ಯವಸ್ಥಿತವಾಗಿ ಶೋಧಿಸಿ ಬೆತ್ತಲೆಯಾಗಿಸಿದರು. ಅವನಲ್ಲಿ ಸೂಕ್ಷ್ಮಾಣುಗಳು ಅಥವಾ ಪರೋಪಜೀವಿಗಳು ಇರಬಹುದು ಎಂಬ ನಮ್ಮ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ತಿಳಿಸಲು ಅವನನ್ನು ಸಿಂಪಡಿಸಿದರು... ನಿಜವಾದ ಪುರುಷ ಕೈದಿಗಳು ಉಡುಪುಗಳನ್ನು ಧರಿಸುವುದಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ನಿಜವಾದ ಪುರುಷ ಕೈದಿಗಳು ಅವಮಾನವನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾರೆ,  ಭ್ರಷ್ಟರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಯಾವುದೇ ಒಳ ಉಡುಪುಗಳಿಲ್ಲದೆ ಪುರುಷರನ್ನು ಜೈಲು ಉಡುಪು  ಹಾಕುವ ಮೂಲಕ ಅದೇ ರೀತಿಯ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ತ್ವರಿತವಾಗಿ ಉಂಟುಮಾಡುವುದು ನಮ್ಮ ಗುರಿಯಾಗಿತ್ತು. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, ನಮ್ಮ ಕೆಲವು ಕೈದಿಗಳನ್ನು ಈ ಸಮವಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಹಾಕಿದಾಗ ಅವರು  ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿ ನಡೆಯಲು ಮತ್ತು  ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು, ಮತ್ತು ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ಪುರುಷನಿಗಿಂತ ಮಹಿಳೆಯಂತೆ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿ ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.” [೨]

ಪ್ರಯೋಗವು ಪ್ರಶ್ನಾರ್ಹ ನೀತಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವಂತೆ ಅನೇಕರಿಂದ ಗ್ರಹಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಭಾಗವಹಿಸುವವರು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ತಮ್ಮ ಇಚ್ಛೆಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ ನಂತರವೂ ಅದನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಲಾಗಿದೆ ಎಂಬುದು ಅತ್ಯಂತ ಗಂಭೀರವಾದ ಕಾಳಜಿಯಾಗಿದೆ. ಭಾಗವಹಿಸುವವರು ಯಾವುದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹೊರಡುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದ್ದರೂ, ಸಂಶೋಧಕರು ಇದನ್ನು ಅನುಮತಿಸಲಿಲ್ಲ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಸೀಮಿತ ನೈತಿಕ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಇದ್ದರೂ, ಅಧ್ಯಯನದ ಕೆಲವು ಅಂಶಗಳು ಭಾಗವಹಿಸುವವರೊಂದಿಗೆ ಸಹಿ ಮಾಡಿದ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿದ್ದವು.

ಸ್ಟ್ಯಾನ್‌ಫೋರ್ಡ್ ಪಿಸನ್ ಪ್ರಯೋಗದ ನಂತರ, ಮಾನವ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಪ್ರಯೋಗಗಳಿಗೆ ನೈತಿಕ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾಗಿವೆ. ಸ್ಟ್ಯಾನ್‌ಫೋರ್ಡ್ ಜೈಲು ಪ್ರಯೋಗವು ಭಾಗವಹಿಸುವವರ ಯಾವುದೇ ಹಾನಿಕಾರಕ ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ತಡೆಯಲು ನಿಯಮಗಳ ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.[೩]

ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸುವ ಮೊದಲು, ಮಾನವ ಅಧ್ಯಯನಗಳನ್ನು ಈಗ ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ಪರಿಶೀಲನಾ ಮಂಡಳಿ (ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್) ಅಥವಾ ನೀತಿಶಾಸ್ತ್ರ ಸಮಿತಿ (ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್) ಪರಿಶೀಲಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ಅಮೇರಿಕನ್ ಸೈಕಲಾಜಿಕಲ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ ​​ಅಥವಾ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸೈಕಲಾಜಿಕಲ್ ಸೊಸೈಟಿಯು ಹೊಂದಿಸಿರುವ ನೈತಿಕ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿರಬೇಕು. ಈ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳು ವಿಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ಸಂಭಾವ್ಯ ಪ್ರಯೋಜನವು, ದೈಹಿಕ ಮತ್ತು ಮಾನಸಿಕ ಹಾನಿಯ ಸಂಭವನೀಯ ಅಪಾಯವನ್ನು ಮೀರಿಸುತ್ತದೆಯೇ ಎಂಬ ಪರಿಗಣನೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ.

ಪ್ರಯೋಗದಲ್ಲಿ ಅವರ ಅನುಭವದಿಂದ ಭಾಗವಹಿಸುವವರು ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಹಾನಿಯಾಗದಂತೆ ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ನಂತರದ ಚರ್ಚೆಯನ್ನು ಈಗ ಪ್ರಮುಖ ನೈತಿಕ ಪರಿಗಣನೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಂಶೋಧಕರು ಚರ್ಚೆಯ ಅವಧಿಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದ್ದರೂ, ಅವರು ನೆಡೆಸಿದ್ದು  ಸ್ಟ್ಯಾನ್‌ಫೋರ್ಡ್ ಜೈಲು ಪ್ರಯೋಗದ ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ. ಆ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಹಲವಾರು ವಿವರಗಳು ಮರೆತು ಹೋಗಿದ್ದವು ; ಅದೇನೇ ಇದ್ದರೂ, ಭಾಗವಹಿಸುವವರು ಯಾವುದೇ ಶಾಶ್ವತವಾದ ಋಣಾತ್ಮಕ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ಜಿಂಬಾರ್ಡೊ ತನ್ನ ಮುಂದಿನ ಸಂಶೋಧನೆಯಿಂದ ತೀರ್ಮಾನಿಸಿದ್ದರು. ಅಮೇರಿಕನ್ ಸೈಕಲಾಜಿಕಲ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ ​​​​ಚರ್ಚೆ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಯಾವುದೇ ಮಾನಸಿಕ ಹಾನಿಯನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸಲು ಮತ್ತು ಅಗತ್ಯವಿದ್ದರೆ ಭಾಗವಹಿಸುವವರನ್ನು ಪುನರ್ವಸತಿ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟು ಬೇಗ ಸಂಭವಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.ಚರ್ಚೆಯಲ್ಲಿ ಅನಿವಾರ್ಯ ವಿಳಂಬವಿದ್ದಲ್ಲಿ, ಸಂಶೋಧಕರು ಹಾನಿಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು.

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

  1. Haney, C.; Banks, W. C.; Zimbardo, P. G. (1973). "A study of prisoners and guards in a simulated prison". Naval Research Review. 30: 4–17.
  2. Haslam, S. A.; Reicher, S. D. (2012). "When prisoners take over the prison: A social psychology of resistance". Personality and Social Psychology Review. 16 (2): 154–179. doi:10.1177/1088868311419864. PMID 21885855. S2CID 30021002.
  3. Musen, K. & Zimbardo, P. G. (1991). Quiet rage: The Stanford prison study. Video recording. Stanford, CA: Psychology Dept., Stanford University.