ಸದಸ್ಯ:Vidyasagar984/ನನ್ನ ಪ್ರಯೋಗಪುಟ/Credit Creation
ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಕ್ರಿಯೇಷನ್
[ಬದಲಾಯಿಸಿ][೧]ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಕ್ರಿಯೇಶನ್ (Credit Creation).
ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಕ್ರಿಯೇಶನ್ ಒಂದು ದೇಶದ ಅಥವಾ ಒಂದು ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಹಣದ ಸರಬರಾಜನ್ನು ಹೆಚ್ಚುಗೊಳಿಸುವ ಪದ್ದತಿ. ಸಹಜನಾಗಿ ಹಣದ ಸರಬರಾಜು ಬ್ಯಾಂಕ್ ಠೇವಣಿಯ ರೀತಿಯಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ. ಬ್ಯಾಂಕ್ ಸಾಲವು ಕೇಂದ್ರಿಯ ಬ್ಯಾಂಕ್ ನೀಡಿರುವ ಬೇಸ್ ಮನಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಬ್ರಾಡ್ ಮನಿಯನ್ನಿ ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ಕೇಂದ್ರಿಯ ಬ್ಯಾಂಕ್ನ ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡು, ಉಳಿದ ಸರ್ಕಾರದ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಇತರೆ ಬ್ಯಾಂಕ್ ರೆಗುಲೇಟರ್ ಗಳು, ರಿಸರ್ವ್ ರಿಕ್ಟ್ವೆರಮೆಂಡ್ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾಪಿಟಲ್ ಅಡಿಕ್ವಸಿ ಎಂಬ ಎರಡು ಪ್ರಮಾಣ ಅನುಪಾತವನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿಕೊಂಡು ವ್ಯಾಪಾರದ ಬ್ಯಾಂಕ್ (ಕಮರ್ಶಿಯಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್)ಗಳು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ ಬ್ರಾಡ್ ಮನಿಯನ್ನು ಮಿತಗೊಳಿಸಬಹುದು.
ವಿವರಣೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಚಲಾವಣೆಯಲ್ಲಿರುವ ವಿಶಾಲ ಕರೆನ್ಸಿ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ವಿತ್ತೀಯ ನೀತ್ ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತದೆ, . ಬಹುಪಾಲು ಎಲ್ಲಾ ಆಧುನಿಕ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಹಣಕಾಸು ಬ್ಯಾಂಕುಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಫೆಡರಲ್ ರಿಸರ್ವ್ ಸಿಸ್ಟಮ್, ಯುರೋಪಿಯನ್ ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ (ಇಸಿಬಿ) ಮತ್ತು ಚೀನಾ ಪೀಪಲ್ಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ನಂಥ ಕೇಂದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕ್ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಹಣ ಪೂರೈಕೆ ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳ ಸುಗಮ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆಯೊಂದಿಗೆ ಚಾರ್ಜ್ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ, ಈ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸರ್ಕಾರಿ ಕಾರ್ಯಕಾರಿಗಳಿಂದ ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿವೆ.ವಿತ್ತೀಯ ನೀತಿಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಸಾಧನವೆಂದರೆ ಮುಕ್ತ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳು: ಕೇಂದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಖಜಾನೆ ಮಸೂದೆಗಳು, ಸರ್ಕಾರಿ ಬಾಂಡ್ಗಳು ಅಥವಾ ಖಾಸಗಿ ಪಕ್ಷಗಳಿಂದ ವಿದೇಶಿ ಕರೆನ್ಸಿಗಳಂತಹ ಹಣಕಾಸು ಸ್ವತ್ತುಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮಾರಾಟ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಈ ಆಸ್ತಿಗಳ ಖರೀದಿಗಳು ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಚಲಾವಣೆಯಲ್ಲಿರುವ ಕರೆನ್ಸಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತವೆ, ಈ ಆಸ್ತಿಗಳ ಮಾರಾಟವು ಕರೆನ್ಸಿಯನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಮುಕ್ತ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಅಲ್ಪಾವಧಿ ಬಡ್ಡಿ ದರವನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಯು.ಎಸ್. ಫೆಡರಲ್ ರಿಸರ್ವ್ ಫೆಡರಲ್ ಫಂಡ್ ದರವನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಬಹುದು, ಸದಸ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕ್ಗಳು ರಾತ್ರಿ ಒಂದಕ್ಕೊಂದು ಸಾಲವನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ. ಇತರ ನಿದರ್ಶನಗಳಲ್ಲಿ, ಅವರು ಕೆಲವು ವಿದೇಶಿ ಕರೆನ್ಸಿ, ಚಿನ್ನದ ಬೆಲೆ, ಅಥವಾ ಗ್ರಾಹಕ ಬೆಲೆ ಸೂಚ್ಯಂಕದಂತಹ ಸೂಚ್ಯಂಕಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ವಿನಿಮಯ ದರವನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು.[೨]
ಭಾಗಶಃ-ಮೀಸಲು ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ವಿಧದ ಹಣಗಳಿವೆ: ಕೇಂದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕ್ನಿಂದ ಮೂಲತಃ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಕರೆನ್ಸಿ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಠೇವಣಿಗಳು: ೧. ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಹಣ (ಅದರ ರೂಪದ ಲೆಕ್ಕವಿಲ್ಲದೆ ಕೇಂದ್ರೀಯ ಬ್ಯಾಂಕ್ ರಚಿಸಿದ ಎಲ್ಲಾ ಹಣ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಬ್ಯಾಂಕ್ನೋಟುಗಳ, ನಾಣ್ಯಗಳು, ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಹಣ) ೨. ವಾಣಿಜ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಹಣ (ಎರವಲು ಮತ್ತು ಸಾಲ ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾದ ಹಣ) - ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಚೆಕ್ಬುಕ್ ಹಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ವಾಣಿಜ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕಿನ ಸಾಲವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿದಾಗ, ಗ್ರಾಹಕರ ಬೇಡಿಕೆಯ ಠೇವಣಿ ಖಾತೆಯಲ್ಲಿ (ಅಂದರೆ ಗ್ರಾಹಕನ ಮೇರೆಗೆ ಬ್ಯಾಂಕಿನ ಬೇಡಿಕೆಯ ಠೇವಣಿ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಳ) ರೂಪದಲ್ಲಿ ಸಾಲದ ಹಣವನ್ನು ನೀಡಿದರೆ ಹೊಸ ವಾಣಿಜ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಹಣವನ್ನು ರಚಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬ್ಯಾಂಕ್ಗೆ ಬೇಡಿಕೆಯ ಠೇವಣಿ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಕಡಿತದ ಮೂಲಕ ಹಣವನ್ನು ಪಾವತಿಸಿದರೆ, ಬ್ಯಾಂಕ್ಗೆ ಗ್ರಾಹಕನಿಗೆ ನೀಡಬೇಕಾದರೆ, ವಾಣಿಜ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಹಣವು ಅಸ್ತಿತ್ವದಿಂದ ಕಣ್ಮರೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಲಗಳನ್ನು ನಿರಂತರವಾಗಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ, ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ವಿಶಾಲ ಹಣವು ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಸ್ಥಿರವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ವಾಣಿಜ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಿಂದ ಈ ಹಣ ರಚನೆಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ, ದೇಶದ ಹಣ ಪೂರೈಕೆಯು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕೇಂದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕ್ ನೀಡಿದ ಹಣಕ್ಕಿಂತ ಬಹು ದೊಡ್ಡದಾಗಿದೆ; ಬಹುಪಾಲು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಮೀಸಲು ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳಿಂದ ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಈಗ ಇತರ ಹಣಕಾಸಿನ ಅನುಪಾತಗಳು (ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕಿನ ಒಟ್ಟಾರೆ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಸೃಷ್ಟಿಗೆ ಸೀಮಿತವಾದ ಬಂಡವಾಳದ ಅರ್ಹತೆಯ ಅನುಪಾತವನ್ನು) ಅದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ನಿಯಂತ್ರಕರ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ
ಉಲ್ಲೇಖ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]https://www.slideshare.net/mobile/ramusakha/credit-creation-28701684 http://www.economicsdiscussion.net/banks/credit-creation-meaning-and-limitations-on-credit-creation/1871