ಸದಸ್ಯ:Nisha K 1810187/ನನ್ನ ಪ್ರಯೋಗಪುಟ
| ಪಂಡಿತ್ ರವಿ ಶಂಕರ್ | |
|---|---|
 Shankar in 1988 | |
| ಹಿನ್ನೆಲೆ ಮಾಹಿತಿ | |
| ಜನ್ಮನಾಮ | Rabindra Shankar choudhary |
| ಜನನ | ೭ ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೯೨೦ ಬನಾರಸ್, [[]], British Raj (now Varanasi, Uttar Pradesh, Republic of India) |
| ಮರಣ | 11 December 2012 (aged 92) San Diego, California, United States |
| ಸಂಗೀತ ಶೈಲಿ | Indian classical music |
ಆರಂಬಿಕ ಜೀವನ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ರವಿ ಶಂಕರ್ ಅವರು ೭-ಏಪ್ರಲ್-೧೯೨೦ ರಂದು ಜನಿಸಿದ್ದರು.https://www.biography.com/people/ravi-shankar-9480456 ಅವರ ಪೂರ್ಣ ಹೆಸರು ರವೀಂದ್ರ ಶಂಕರ್ ಚೌದರಿ. ಅವರ ಹೆಸರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಶೀರ್ಷೀಕೆ ಪಂಡಿತ್ ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಅವರು ಭಾರತ ಸಂಗೀತರಾಗಿದ್ದರು ಹಾಗೂ ಒಬ್ಬ ಹಿಂದುಸ್ಥಾನ್ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಯೋಜಕ. ಅವರು ೨೦ನೇ ಶತಮಾನದ ದ್ವಿತೀಯಾರ್ದದಲ್ಲಿ ಸಿತಾರ್ನ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪ್ರತಿಪರಕದಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ ಅನೇಕ ಇತರ ಸಂಗೀತಗಾರರನ್ನು ಪ್ರಭಾವಿಸಿದ್ದರು. ೧೯೯೯ರಲ್ಲಿ ಶಂಕರ್ ಅವರಿಗೆ ಭಾರತದ ಅತ್ಯುನ್ಮತ ನಾಗರೀಕ ಗೌರವವಾದ ಭಾರತ ರತ್ನ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀದಲಾಯಿತು.
ಶಂಕರ್ ಅವರು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬಂಗಾಳಿ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಜನಿಸಿದರು, ಮತ್ತು ಅವರ ಸಹೋದರ ಉದಯ್ ಶಂಕರ್ ಅವರ ನೃತ್ಯ ತಂಡದೊಂದಿಗೆ ಭಾರತ ಮತ್ತು ಯೂರೋಪ್ ಪ್ರವಾಸವನ್ನು ಯುವಕನ ಕಾಲ ಕಳೆದರು. ೧೯೩೮ ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಸಿಟಾರ್ ಕೋರ್ಟ್ ಸಂಗೀತಗಾರ ಅಲ್ಲಾವುದ್ದೀನ್ ಖಾನ್ನಡಿ ಆಡುವಿಕೆಯನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲು ನೃತ್ಯವನ್ನು ಕೈಬಿಟ್ಟರು. ೧೯೪೪ ರಲ್ಲಿ ಅವರ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ ನಂತರ, ಶಂಕರ್ ಅವರು ಸಂಯೋಜಕರಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು, ಸತ್ಯಜಿತ್ ರೇ ಅವರು ಅಪು ಟ್ರೈಲಜಿಗಾಗಿ ಸಂಗೀತವನ್ನು ರಚಿಸಿದರು ಮತ್ತು ೧೯೪೯ ರಿಂದ ೧೯೫೬ ರವರೆಗೂ ಆಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ರೇಡಿಯೊ, ನವದೆಹಲಿಯ ಸಂಗೀತ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿದ್ದರು.೧೯೫೬ ರಲ್ಲಿ, ಶಂಕರ್ ಯುರೋಪ್ ಮತ್ತು ಅಮೇರಿಕಾಗಳಿಗೆ ಭಾರತೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತವನ್ನು ನುಡಿಸಲು ಶುರುಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ೧೯೬೦ ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಬೋಧನೆ, ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆ ಮತ್ತು ಪಿಟೀಲು ವಾದಕ ಯೆಹೂದಿ ಮೆನ್ಯುಯಿನ್ ಮತ್ತು ಬೀಟಲ್ಸ್ ಗಿಟಾರಿಸ್ಟ್ ಜಾರ್ಜ್ ಹ್ಯಾರಿಸನ್ ಅವರೊಂದಿಗಿನ ಅವರ ಸಹಯೋಗದ ಮೂಲಕ ಅದರ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದರು. ಎರಡನೆಯದರ ಮೇಲೆ ಅವರ ಪ್ರಭಾವವು 1960 ರ ದಶಕದುದ್ದಕ್ಕೂ ಪಾಪ್ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ನುಡಿಸುವಿಕೆಗಳನ್ನು ಜನಪ್ರಿಯಗೊಳಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿತು. ಶಂಕರ್ ಸಿತಾರ್ ಮತ್ತು ಆರ್ಕೆಸ್ಟ್ರಾ ಗೀತೆಗಳನ್ನು ಬರೆದು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಸಂಗೀತವನ್ನು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡರು, ಮತ್ತು ೧೯೭೦ ಮತ್ತು ೧೯೮೦ ರ ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ ಜಗತ್ತನ್ನು ಪ್ರವಾಸ ಮಾಡಿದರು. ೧೯೮೬ ರಿಂದ ೧೯೯೨ ರ ವರೆಗೆ ಅವರು ಭಾರತದ ಸಂಸತ್ತಿನ ಮೇಲ್ಮನೆಯಾದ ರಾಜ್ಯಸಭೆಯ ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ತನ್ನ ಜೀವನದ ಕೊನೆಯವರೆಗೂ ಅವರು ಮುಂದುವರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು.
ವೃತ್ತಿ ಜೀವನ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಶಂಕರ್ ಸಿತಾರ್ ಮತ್ತು ಸುರ್ಬಹಾರ್, ಕಲಿತ ರಾಗಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಗೀತ ಶೈಲಿಗಳು ಧುರಪದ್, ಧಮಾರ್ ಮತ್ತು ಕಯಾಲ್ನಲ್ಲಿ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು, ಮತ್ತು ನುಡಿಸುವ ಉಪಕರಣಗಳಾದ ರುದ್ರ ವೀನಾ, ರುಬಬ್ ಮತ್ತು ಸುರ್ಸಿಂಗ್ರ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಕಲಿಸಿದರು. ಅವರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಖಾನ್ರ ಮಕ್ಕಳಾದ ಅಲಿ ಅಕ್ಬರ್ ಖಾನ್ ಮತ್ತು ಅನ್ನಪೂರ್ಣ ದೇವಿ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದರು. ಡಿಸೆಂಬರ್ ೧೯೩೯ ರಲ್ಲಿ ಶಂಕರ್ ಸಿತಾರ್ನಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡಲು ಶುರುಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಅವರ ಪ್ರಥಮ ಪ್ರದರ್ಶನವು ಜಗುಲ್ಬಂಡಿ (ಯುಗಳ) ಆಗಿತ್ತು, ಅಲಿ ಅಕ್ಬರ್ ಖಾನ್ ಅವರು ಸ್ಟ್ರಿಂಗ್ ವಾದ್ಯಸಂಗೀತವನ್ನು ನುಡಿಸಿದರು.
೧೯೪೪ ರಲ್ಲಿ ಶಂಕರ್ ತಮ್ಮ ತರಬೇತಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದರು. ಅವರು ಮುಂಬೈಗೆ ತೆರಳಿದರು ಮತ್ತು ಇಂಡಿಯನ್ ಪೀಪಲ್ಸ್ ಥಿಯೇಟರ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ಗೆ ಸೇರಿದರು, ಅವರಲ್ಲಿ ಅವರು ೧೯೪೫ ಮತ್ತು ೧೯೪೬ ರಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಲೆಗಳಿಗೆ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸಿದರು. ಶಂಕರ್ ಅವರು ೨೫ ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ "ಸಾರೆ ಜಹಾನ್ ಸೆ ಅಚಾ" ಎಂಬ ಜನಪ್ರಿಯ ಗೀತೆಗಾಗಿ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಪುನಃ ಸೇರಿಸಿದರು. ಅವರು ಹೆಚ್.ಎಮ್.ವಿ ಭಾರತಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣ ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಫೆಬ್ರವರಿ 1949 ರಿಂದ ಜನವರಿ ೧೯೫೬ ರವರೆಗೆ ಆಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ರೇಡಿಯೋ, ನವದೆಹಲಿಯ ಸಂಗೀತ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು. ಶಂಕರ್ ಎಐಆರ್ನಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆರ್ಕೆಸ್ಟ್ರಾವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೆ ಸಂಯೋಜಿಸಿದ್ದಾರೆ; ಅವರ ಸಂಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಮತ್ತು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಭಾರತೀಯ ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸಿದರು. 1950 ರ ದಶಕದ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅವರು ಅಟು ಟ್ರೈಲಜಿ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಸತ್ಯಜಿತ್ ರೇ ಅವರು ಸಂಗೀತ ಸಂಯೋಜಿಸಿದರು, ಅದು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಮೆಚ್ಚುಗೆ ಗಳಿಸಿತು. ಗೋದಾನ್ ಮತ್ತು ಅನುರಾಧಾ ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ಹಿಂದಿ ಚಿತ್ರಗಳಿಗೆ ಸಂಗೀತ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿದ್ದರು.
ಶೈಲಿ ಮತ್ತು ಕೊಡುಗೆಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]೨೦ ನೇ ಶತಮಾನದ ದ್ವಿತೀಯಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಶಂಕರ್ ಅಗ್ರ ಸಿತಾರ್ ಆಟಗಾರರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಆಪ್ ವಿಭಾಗಕ್ಕೆ ಸಿಟಾರ್ನ ಬಾಸ್ ಆಕ್ಟೇವ್ ನಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡಿದರು ಮತ್ತು ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಆಟದ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾದರು ಮತ್ತು ಆಡುವ ಸ್ಟ್ರಿಂಗ್ನ ತ್ವರಿತ ಮತ್ತು ಅಲ್ಪ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳು ಮತ್ತು ಅವನ ಧ್ವನಿ ರಚನೆಯು ಮುಖ್ಯ ಆಟದ ಮೇಲೆ ನಿಲ್ಲುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸ್ಟ್ರೈಕ್ಗಳ ಮೂಲಕ ಸ್ಟ್ರಿಂಗ್. ದಿ ನ್ಯೂ ಗ್ರೋವ್ ಡಿಕ್ಷನರಿ ನ ನಾರಾಯಣ ಮೆನನ್ ಲಯಬದ್ಧ ನವೀನತೆಗಾಗಿ ಶಂಕರ್ ಅವರ ಇಷ್ಟಪಡುವಿಕೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದರು, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಅಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಲಯಬದ್ಧ ಚಕ್ರಗಳ ಬಳಕೆ. ಗೆಸ್ಚಿಚ್ ಮತ್ತು ಮ್ಯುಜೆಕ್ನಲ್ಲಿರುವ ಮ್ಯೂಸಿಕ್ನ ಹಾನ್ಸ್ ನ್ಯೂಹಾಫ್ ಅವರು ಶಂಕರ್ ಅವರ ಆಟದ ಶೈಲಿಯನ್ನು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಅವರು ಸುದೀರ್ಘವಾದ ಹಾದಿಗಳ ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಇತರ ಸಿತಾರ್ ಆಟಗಾರರಿಂದ ಮೀರಿದ್ದರು ಎಂದು ವಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅಲ್ಲಾ ರಖಾ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಶಂಕರ್ ಅವರು ಹಿಂದೂಸ್ಥಾನಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ತಬಲಾ ನುಡಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಮೆಚ್ಚುಗೆ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು. ಶಂಕರ್ ಜುಗಲ್ಬಂಡಿ ಯುಗಳ ಕನ್ಸರ್ಟ್ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಹೊಸ ರಾಗಗಳು ತಿಲಕ್ ಶ್ಯಾಮ್, ನ್ಯಾತ್ ಬೈರವ್ ಮತ್ತು ಬೈರಗಿಗಳನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.
ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಶಂಕರ್ ೧೯೪೧ ರಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಾವುದ್ದೀನ್ ಖಾನ್ನ ಮಗಳು ಅನ್ನಪೂರ್ಣ ದೇವಿ (ರೋಶನ್ನ ಖಾನ್) ವನ್ನು ವಿವಾಹವಾದರು ಮತ್ತು ಅವರ ಪುತ್ರ ಶುಭೇಂದ್ರ ಶಂಕರ್ ೧೯೪೨ ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಅವರು ೧೯೬೨ ರ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ದೇವಿ ಯಿಂದ ಬೇರ್ಪಟ್ಟರು ಮತ್ತು ನಂತರದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಕಲಾ ಶಾಸ್ತ್ರಿ ಎಂಬ ನೃತ್ಯಗಾರರೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದರು.
ಶಂಕರ್ ಅವರ ಪುತ್ರ ಶುಭೇಂದ್ರ "ಶುಬ್ಬೋ" ಶಂಕರ್, ಆತನನ್ನು ಅನೇಕ ಬಾರಿ ಪ್ರವಾಸಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರವಾಸ ಮಾಡಿದರು. ಅವರು ಸಿತಾರ್ ಮತ್ತು ಸುರ್ಬಹಾರ್ ಅನ್ನು ಆಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು, ಆದರೆ ಏಕವ್ಯಕ್ತಿ ವೃತ್ತಿಜೀವನವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಲಿಲ್ಲ. ಶುಭೆಂದ್ರ ೧೯೯೨ ರಲ್ಲಿ ನ್ಯುಮೋನಿಯಾದಿಂದ ನಿಧನರಾದರು. ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಸಮ್ಮಿಳನ ಸಂಗೀತಗಾರ ಆನಂದ ಆನಂದ್ ಅವರ ಸೋದರಳಿಯ.
ಶಂಕರ್ ಹಿಂದೂ, ಮತ್ತು ಹಿಂದೂ ದೇವತೆಯಾದ ಹನುಮಾನ್ ಅವರ ಭಕ್ತರಾಗಿದ್ದರು. ಅಲ್ಲದೆ, ಪೂಜ್ಯ ಬಂಗಾಳಿ ಹಿಂದೂ ಸಂತರಾದ ಶ್ರೀ ಆನಂದಮಯಿ ಮಾ ಅವರ "ಉತ್ಕಟ" ಭಕ್ತನಾಗಿದ್ದನು. ಶಂಕರ್ ಅನಂತಮಯಿ ಮಾ ಅವರನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಹಲವಾರು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಅವಳಿಗೆ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡಿದರು. ಶಂಕರ್ ತಮ್ಮ ತವರೂರಾದ, ಬನಾರಸ್ (ವಾರಣಾಸಿ) ಮತ್ತು "ಮಾ" ಅವರೊಂದಿಗಿನ ಅವರ ಆರಂಭಿಕ ಎನ್ಕೌಂಟರ್ ಬಗ್ಗೆ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ: