ಶಿವಪ್ಪ ನಾಯಕ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಲೇಖನ ಮಾತು

ಭಾಷೆ
ವೀಕ್ಷಣೆ
ಇತಿಹಾಸ

ಇದು ಸಂಪಾದಿಸಿದಂತೆ ಈ ಪುಟದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಪರಿಷ್ಕರಣೆಯಾಗಿದೆ2409: 4073: 94: 4bc7: 2d0e: d832: 945b: ea2c ( ಚರ್ಚೆ ) ನಲ್ಲಿ 15:59, 29 ಜುಲೈ 2021 ( → ಕಾಂಕ್ವೆಸ್ಟ್ಸ್ ) . ಪ್ರಸ್ತುತ ವಿಳಾಸ (URL)ಈ ಆವೃತ್ತಿಗೆ ಶಾಶ್ವತ ಲಿಂಕ್ ಆಗಿದೆ.

( ವ್ಯತ್ಯಾಸ ) ← ಹಿಂದಿನ ಪರಿಷ್ಕರಣೆ | ಇತ್ತೀಚಿನ ಪರಿಷ್ಕರಣೆ (ವ್ಯತ್ಯಾಸ) | ಹೊಸ ಪರಿಷ್ಕರಣೆ → (ವ್ಯತ್ಯಾಸ)

ಶಿವಪ್ಪ ನಾಯಕ (ಶಿವಪ್ಪ ನಾಯಕ) (r.1645–1660), ಕೆಳದಿ ಶಿವಪ್ಪ ನಾಯಕ ಎಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧನಾದ , ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ರಾಜ ಮತ್ತು ಕೆಳದಿ ನಾಯಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಆಡಳಿತಗಾರ . ಕೆಳದಿ Nayakas ಆದವುಗಳಾಗಿವೆ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ರಲ್ಲಿ ಕರಾವಳಿ ಮತ್ತು ಮಲೆನಾಡು ಆಫ್ (ಬೆಟ್ಟ) ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕ 16 ನೇ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ಭಾರತ. ತಮ್ಮ ಉತ್ತುಂಗದಲ್ಲಿ, ನಾಯಕರು ಆಧುನಿಕ ಕರ್ನಾಟಕದ ಕರಾವಳಿ, ಬೆಟ್ಟ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಒಳ ಜಿಲ್ಲೆಗಳನ್ನು ( ಬಯಲುಸೀಮೆ ) ಒಳಗೊಂಡ ಒಂದು ಸ್ಥಾಪಿತ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು , 1763 ರಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಶರಣಾಗುವ ಮೊದಲು , ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹೈದರ್ ಅಲಿ ಆಳಿದರು . ಅವರನ್ನು ಸಿಸ್ಟಿನಾ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತುಶಿವಪ್ಪ ನಾಯಕ ಅವರು ಸಿಸ್ಟ್ ಎಂಬ ತೆರಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು .

ಶಿವಪ್ಪ ನಾಯಕ

ಶಿವಮೊಗ್ಗದಲ್ಲಿರುವ ಕೆಳದಿ ಶಿವಪ್ಪ ನಾಯಕನ ಪ್ರತಿಮೆ

ಆಳ್ವಿಕೆ

1645-1660 (15 ವರ್ಷಗಳು)

ಶಿವಪ್ಪ ನಾಯಕ
ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆ	ಭಾರತೀಯ

ಶಿವಪ್ಪ ನಾಯಕನ ಅರಮನೆ , ಶಿವಮೊಗ್ಗ, ಕರ್ನಾಟಕ

ಶಿವಪ್ಪ ನಾಯಕ ಅರಮನೆಯ ಮುಂಭಾಗದ ನೋಟ

ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಬೇಕಲ್ ಕೋಟೆಯ ನಲ್ಲಿ ಕಾಸರಗೋಡು ರಲ್ಲಿ ಮಲಬಾರ್ , ಶಿವಪ್ಪ ನಾಯಕ ನಿರ್ಮಿಸಿದರು

ವಿಜಯಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಶಿವಪ್ಪ ನಾಯಕ ಒಬ್ಬ ಸಮರ್ಥ ಆಡಳಿತಗಾರ ಮತ್ತು ಸೈನಿಕ ಎಂದು ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಅವರು 1645 ರಲ್ಲಿ ಸಿಂಹಾಸನವನ್ನು ಏರಿದರು. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಕ್ಷೀಣಿಸಿದ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಕೊನೆಯ ದೊರೆ ವೆಲ್ಲೂರಿನಿಂದ ಆಳುತ್ತಿದ್ದ ಶ್ರೀರಂಗ ರಾಯ III ಬಿಜಾಪುರ ಸುಲ್ತಾನರಿಂದ ಸೋಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟನು ಮತ್ತು ಶಿವಪ್ಪನನ್ನು ಆಶ್ರಯಿಸಿದನು. ಪೋರ್ಚುಗೀಸರ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಬೆದರಿಕೆಯನ್ನು 1653 ರ ವೇಳೆಗೆ ತೆಗೆದುಹಾಕಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಮಂಗಳೂರು , ಕುಂದಾಪುರ ಮತ್ತು ಹೊನ್ನಾವರ ಬಂದರುಗಳನ್ನು ಕೆಳದಿ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ತರಲಾಯಿತು. ಕನ್ನಡ ಕರಾವಳಿಯನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ನಂತರ , ಅವರು ಆಧುನಿಕ ಕೇರಳದ ಕಾಸರಗೋಡು ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ತೆರಳಿದರುಮತ್ತು ನೀಲೇಶ್ವರದಲ್ಲಿ ವಿಜಯದ ಸ್ತಂಭವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಚಂದ್ರಗಿರಿ, ಬೇಕಲ್ , ಅಡ್ಕ ಕೋಟೆ, ಆರಿಕ್ಕಡಿ ಮತ್ತು ಮಂಗಳೂರಿನ ಕೋಟೆಗಳನ್ನು ಶಿವಪ್ಪ ನಾಯಕ ನಿರ್ಮಿಸಿದ.

ನಂತರ ಅವರು ತುಂಗಭದ್ರಾ ನದಿಯ ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಆಧುನಿಕ ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಬಿಜಾಪುರ ಸುಲ್ತಾನರ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು . ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ, ಅವನು ಆಧುನಿಕ ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣವನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿದಾಗ ಮತ್ತು ಮುತ್ತಿಗೆ ಹಾಕಿದಾಗ , ಅವನ ಸೈನ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗವು ಅವನನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಿತು. ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ, ಅವರು ಕರಾವಳಿ ಪ್ರದೇಶದ ಎಲ್ಲಾ ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ಕೋಟೆಗಳನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಕನರಾ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ರಾಜಕೀಯ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸಿದರು .

ಆಡಳಿತಾಧಿಕಾರಿ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಶಿವಪ್ಪ ನಾಯಕ ಅವರು ಸಿಸ್ಟ್ ಎಂಬ ಕಂದಾಯ ವಸಾಹತು ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು , ಈ ನೀತಿಯನ್ನು ಮೊಗಲ್ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಅಕ್ಬರ್ ರೂಪಿಸಿದ ಕಂದಾಯ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ಅನುಕೂಲಕರ ಹೋಲಿಕೆ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ . ಈ ಯೋಜನೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಕೃಷಿ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಮಣ್ಣಿನ ಪ್ರಕಾರ ಮತ್ತು ಲಭ್ಯವಿರುವ ನೀರಾವರಿ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿ ಐದು ವಿಧಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಖಂಡುಗ ಎಂಬ ಬಿತ್ತನೆ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಒಂದು ಘಟಕವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಪ್ರತಿ ನೀರಾವರಿ ಭೂಮಿಗೆ ಈ ಘಟಕವನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ವಿವಿಧ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ತೆರಿಗೆ ವಿಧಿಸಲಾಯಿತು. ತೆರಿಗೆಯ ದರವು ಈ ಐದು ವಿಧದ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿನ ಇಳುವರಿಯ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ, ದರವು ಹಳ್ಳಿಯಿಂದ ಹಳ್ಳಿಗೆ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಒಟ್ಟು ಇಳುವರಿಯ ಮೂರನೇ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಶಿವಪ್ಪ ನಾಯ್ಕ ಕೃಷಿಗೆ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ನೀಡಿದ್ದು ಇದರಿಂದ ಕೃಷಿ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ವಿಸ್ತರಿಸುತ್ತಿದೆ. ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಸಹಿಷ್ಣು ವ್ಯಕ್ತಿ, ಶಿವಪ್ಪ ನಾಯಕ ವೈದಿಕ ತ್ಯಾಗ ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಶೃಂಗೇರಿಯ ಹಿಂದೂ ಅದ್ವೈತ ಕ್ರಮವನ್ನುಪೋಷಿಸಿದರು. ಅವರು ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ನರ ಬಗ್ಗೆ ಸಹಿಷ್ಣುರಾಗಿದ್ದರುಮತ್ತು ಅವರಿಗೆ ಕೃಷಿ ಮಾಡಲು ಭೂಮಿಯನ್ನು ನೀಡಿದರು. ಅವರುತಮ್ಮ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಲು ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರ ಸ್ಥಾಪಿಸಲುದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ವ್ಯಾಪಾರಿ ಸಮುದಾಯಗಳಾದ ಕೋಮತಿಗಳು ಮತ್ತು ಕೊಂಕಣಿಗಳನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಿದರು.

ಶಿವಪ್ಪ ನಾಯಕನ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಕಾಲದ ಒಂದು ಕುತೂಹಲಕಾರಿ ಪ್ರಸಂಗವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. ಗಣೇಶ್ ಮಲ್ಯ ಎಂಬ ಬಡ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ಕೆಲಸ ಹುಡುಕುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ರಾಜಧಾನಿಯಾದ ಕೆಳಡಿಗೆ ಬಂದನು. ಹಣವಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ, ಅವರು ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದ ತೆಂಗಿನಕಾಯಿ ತುಂಬಿದ ಚೀಲವನ್ನು ಹೊತ್ತೊಯ್ದರು. ನಗರವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುವ ಮೊದಲು, ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಪ್ರಯಾಣಿಕನು ಎಂಟು ಟೋಲ್ ಗೇಟ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗಬೇಕಾಗಿತ್ತು, ಪ್ರತಿಯೊಂದೂ ತೆರಿಗೆ ಸಂಗ್ರಹಿಸುತ್ತದೆ. ಅವರು ಯಾವುದೇ ನಗದನ್ನು ಹೊಂದಿರದ ಕಾರಣ, ಗಣೇಶ್ ಮಲ್ಯ ಪ್ರತಿ ಟೋಲ್ ಗೇಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಎರಡು ತೆಂಗಿನಕಾಯಿಗಳನ್ನು ಹಂಚಬೇಕಾಯಿತು, ಒಂದು ತೆರಿಗೆಯಂತೆ ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದು ಅಧಿಕಾರಿಗೆ ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿ. ಅವರು ನಗರದ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರದಲ್ಲಿ ಎರಡು ತೆಂಗಿನಕಾಯಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಪಾವತಿಸಿದರು. ಎಲ್ಲಾ ಸುಂಕಗಳಿಂದ ನಿರಾಶೆಗೊಂಡಿದ್ದ ಮಲ್ಯ ಧೈರ್ಯದಿಂದ ತನ್ನದೇ ಟೋಲ್ ಗೇಟ್ (ಒಂಬತ್ತನೇ ಟೋಲ್ ಗೇಟ್) ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು ಮತ್ತು ನಗರಕ್ಕೆ ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ರಿಜಿಸ್ಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ನೋಂದಾಯಿಸಿದ ನಂತರ ಟೋಲ್ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದರು. ಟೋಲ್ ಗೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ, ಗಣೇಶ್ ಮಲ್ಯ ಅವರು ನೋಟು ಸಹಿತ ರಶೀದಿಯನ್ನು ನೀಡಿದರುಹದಿನೆಂಟು ತೆಂಗಿನಕಾಯಿಗಳಿಗೆ ಹೊಸ ಕಸ್ಟಮ್ ನಿಲ್ದಾಣ, ಕುಮಟಾದ ಗಣೇಶಯ್ಯ ರಾಜಾ ಅವರ ಸಹಿ . ಇದು ರಾಜ ಶಿವಪ್ಪ ನಾಯ್ಕ ಕೇಳುವ ಮುನ್ನ ಹದಿನೆಂಟು ತಿಂಗಳುಗಳವರೆಗೆ ಗಮನಿಸಲಿಲ್ಲ. ರಾಜನಿಂದ ಕರೆ ಮಾಡಿದಾಗ, ಗಣೇಶ ಮಲ್ಯ ಅವರು ಜೀವನೋಪಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಅಕ್ರಮ ಟೋಲ್ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ್ದಾಗಿ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡರು. ಅವರ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರದ ಚಾಣಾಕ್ಷತೆಯಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತರಾದ ಶಿವಪ್ಪ ನಾಯಕ ಗಣೇಶ್ ಮಲ್ಯರನ್ನು ತಮ್ಮ ಸೇವೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡರು.

1660 ರಲ್ಲಿ ಶಿವಪ್ಪ ನಾಯಕನನ್ನು ಅವರ ಕಿರಿಯ ಸಹೋದರ ಚಿಕ್ಕ ವೆಂಕಟಪ್ಪ ನಾಯಕ ಸಿಂಹಾಸನದ ಮೇಲೆ ನೇಮಿಸಿದರು.

ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

^ ಕಾಮತ್ (2001), p220
^ ^{ಒಂದು ಬೌ} ಅವರ ಆದಾಯವನ್ನು ವಸಾಹತು ಯೋಜನೆಯ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ ಬುಕಾನನ್ ಮತ್ತು ರೈಸ್ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಪ್ರಶಂಸೆ (ಕಾಮತ್ 2001, p223)
^ ಕಾಮತ್ (2001), p222
^ ^{ಒಂದು ಬೌ ಸಿ} ಕಾಮತ್ (2001), p223
^ ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ಅಧ್ಯಯನ ವಿಮರ್ಶೆ (ISSN 1057-1515) (ಬೇವಾಲ್ಫ್ ಪ್ರೆಸ್) p.35
^

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ವಿಕಿಮೀಡಿಯ ಕಾಮನ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ಶಿವಪ್ಪ ನಾಯಕಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮಾಧ್ಯಮಗಳಿವೆ .

ಸೂರ್ಯನಾಥ ಯು.ಕಾಮತ್, ಪೂರ್ವ ಇತಿಹಾಸದಿಂದ ಇಂದಿನವರೆಗಿನ ಕರ್ನಾಟಕದ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಇತಿಹಾಸ, ಗುರು ಪುಸ್ತಕಗಳು, ಎಂಸಿಸಿ, ಬೆಂಗಳೂರು, 2001 (ಮರುಮುದ್ರಣ 2002) ಒಸಿಎಲ್‌ಸಿ: 7796041

ಕೆಂಪೇಗೌಡನಗರ (ಗವಿಪುರಂ ಗುಟ್ಟಹಳ್ಳಿ) ಯಲ್ಲಿರುವ ಈ ದೇವಾಲಯ, ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಬಸವನಗುಡಿ ವಲಯದಲ್ಲಿದೆ. ಶ್ರೀಗವಿಗಂಗಾಧರೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ, ಭಾರತದಲ್ಲಿರುವ ಕೆಲವೇ ಕೆಲವು ಪ್ರಾಚೀನ ಗುಹಾಂತರ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲೊಂದು. ಹಲವು ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ, ಈ ಪ್ರಾಚೀನ ದೇವಾಲಯದ ವಾಸ್ತು ವಿನ್ಯಾಸ ಅತ್ಯಂತ ಮನಮೋಹಕವಾಗಿದೆ, ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ಗವಿಗಂಗಾಧರೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿವರ್ಷ 'ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾತಿಯ ದಿನ' ಸಂಜೆ ಸೂರ್ಯನ ಕಿರಣಗಳು ಲಿಂಗದ ಮುಂದಿರುವ ನಂದಿಯ ಕೊಂಬಿನಿಂದ ಹಾದು, ಶಿವಲಿಂಗವನ್ನು ಸ್ಪರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ದೃಷ್ಯವನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಲು ಸಾವಿರಾರು ಶ್ರದ್ಧಾಳುಗಳು ಬಹಳ ದೂರ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಂದ ಬರುತ್ತಾರೆ. 'ಸ್ವಯಂಭು'ವೆಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಪಡೆದ ಈಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ 'ಗೌತಮ ಮಹರ್ಷಿ'ಗಳು ಈ ಗುಹಾಂತರ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ತಪಸ್ಸನ್ನು ಆಚರಿಸಿದರೆಂದು ಇತಿಹಾಸವಿದೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಶಿವಲಿಂಗಕ್ಕೆ ತ್ರಿಕಾಲ ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆಂದು ಸ್ಥಳ ಪುರಾಣ ಸಾರುತ್ತದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಇದಕ್ಕೆ ಗೌತಮ ಕ್ಷೇತ್ರ ಎಂದೂ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯ ಗರ್ಭಗುಡಿಯ ಸುತ್ತ ಇರುವ ಗುಹಾ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಗೌತಮ ಮಹರ್ಷಿಗಳ ಹಾಗೂ ಭಾರದ್ವಾಜರ ಶಿಲಾಮೂರ್ತಿಗಳನ್ನೂ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಸಪ್ತ ಮಾತೃಕೆಯರಾದ 'ಬ್ರಾಹ್ಮೀ', 'ಮಾಹೇಶ್ವರಿ', 'ವಾರಾಹಿ', 'ಚಾಮುಂಡಿ', 'ವೈಷ್ಣವಿ' ಹಾಗೂ 'ಶ್ರೀದೇವಿ', 'ಭೂದೇವಿ'ಯ ವಿಗ್ರಹಗಳೂ ಇವೆ. ಸುಮಾರು ೨೦ ಸಾವಿರವರ್ಷಗಳ ಐತಿಹ್ಯವಿರುವ ಈದೇವಾಲಯದ ಶಿವಲಿಂಗ ದಕ್ಷಿಣಾಭಿಮುಖವಾಗಿರುವುದೇ ಇಲ್ಲಿಯ ವಿಶೇಷತೆಗಳಲ್ಲೊಂದು.

ಗವಿ ಗಂಗಾಧರೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, ಬೆಂಗಳೂರು ಕಟ್ಟಿದ ದಿನ/ವರ್ಷ: ೯ನೇ ಶತಮಾನ ಕ್ರಿ.ಶ ಪ್ರಮುಖ ದೇವತೆ: ಶಿವ as Gavi Gangadhareshwara ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ: ಭಾರತೀಯ ಗುಹಾಂತರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ

'ಗವಿ ಗಂಗಾಧರೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ' 'ಶಿವನ ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪಾರ್ವತಿ' ಸಂಪಾದಿಸಿ ಮತ್ತೊಂದು ವಿಶೇಷ, ಪಾರ್ವತಿದೇವಿಯು ಶಿವನ ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿ ಆಸೀನಳಾಗಿರುವುದು. ಈ ದೇವಾಲಯದ ವಿಶಾಲ ಪ್ರಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಅಪರೂಪವಾದ ಹಾಗೂ ಅತ್ಯಂತ ಸುಂದರವಾದ ಶಿಲಾರಚನೆಗಳಿವೆ. ಅತ್ಯಂತ ಸುಂದರ ಹಾಗೂ ರಮಣೀಯವಾದ ಈ ದೇವಾಲಯದ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ವಿಜಯನಗರ ಶೈಲಿಯ ೧೪ ಕಂಬಗಳಿರುವ ಮಂಟಪವಿದೆ. ಈ ಪೈಕಿ 'ಎರಡು ಸೂರ್ಯಪಾನ', 'ಡಮರುಗ' ಹಾಗೂ 'ತ್ರಿಶೂಲದ ಎತ್ತರದ ಸ್ತಂಭಗಳು' ಈ ದೇವಾಲಯದ ಕೀರ್ತಿಗೆ ಕಳಶದಂತಿವೆ. ಈ ಗುಹಾಂತರ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಸುರಂಗ ಮಾರ್ಗಗಳಿದ್ದು, ಒಂದು ಸುರಂಗವು ವಿಶ್ವನಾಥನ ನೆಲೆವೀಡಾದ ಕಾಶಿಗೂ ಹೋಗುತ್ತದೆಂಬುದು ನಂಬಿಕೆ. ಇನ್ನೊಂದು ತುಮಕೂರು ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿರುವ ಶಿವಗಂಗೆಗೆ ಹೋಗುತ್ತದೆ. ಕಾರ್ತೀಕ ಮಾಸದ ಎಲ್ಲ ಸೋಮವಾರ ಹಾಗೂ ಶಿವರಾತ್ರಿಯ ದಿನ ಇಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಗಳು ಜರುಗುತ್ತವೆ. ದೇವಾಲಯದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲೇ ಇರುವ ತಿಮ್ಮೇಶಪ್ರಭು ಉದ್ಯಾನದಲ್ಲಿ 'ಸಂಗೀತ, ನೃತ್ಯ ಕಾರಂಜಿ'ಯೂ ಇದೆ. ಪ್ರತಿ ರವಿವಾರದ ಸಂಜೆ ೭ರ ನಂತರ ಇಲ್ಲಿ 'ನೃತ್ಯಕಾರಂಜಿ'ಯನ್ನೂ ವೀಕ್ಷಿಸಲು ಎಲ್ಲ ಕಡೆಯಿಂದಲೂ ಜನರು ಬರುತ್ತಾರೆ.

'ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ ದಿನ ಕಾಣುವ ಸೂರ್ಯ ರಷ್ಮಿ' ಇತಿಹಾಸದ ಪ್ರಕಾರ ಮಾಗಡಿ ಕೆಂಪೇಗೌಡರು ಈ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಜೀರ್ಣೋದ್ಧಾರ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಂಡರು. ಸಮೀಪದಲ್ಲೇಇರುವ ಗೋಸಾಯಿ ಮಠದಲ್ಲಿ ಅವಾನಿಪೀಠ ವಿದೆ. ಕಲ್ಲಿನಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿರುವ ಚಂದ್ರಪಾನ, ಪೀನಪಾನ ಹಾಗೂ ಡಮರುಗಳು ಇಲ್ಲಿನ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳಲ್ಲೊಂದು. ಇಲ್ಲಿ ಹರಕೆಹೊತ್ತವರಿಗೆ ಅನುಗ್ರಹ ಖಂಡಿತವೆಂದು ಜನರ ನಂಬಿಕೆಯಿದೆ. ಹಾಗಾಗಿ, ಈ ಸ್ಥಳ ಬಹಳ ಪ್ರಸಿದ್ದಿಪಡೆದಿದೆ.

ಚಿತ್ರ ಪಟಗಳು

ದೇವಸ್ಥಾನದ ಮೇಲ್ಛಾವಣಿ

ದೇವಸ್ಥಾನದ ಕಲ್ಲಿನ ಕಂಬಗಳು

ದೇವ